Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
2 KASIM 1991
Patrik bugün
'asa'sını ahyor
• Haber Merkezi — Fener
Rum Ortodoks Patrikliğine
geçen ay seçilen Dimitri
Vartholomeos Arhondoni
bugün Patrikhane'de
düzenlenecek bir törenle
görevine resmen başlayacak
ve "asa"sını alacak. öğleyin
saat 12.00'de başlayacak
tören için Yunanistan
Başbakanı Konstantin
Mitsotakis, Dışişleri Bakanı
Andonis Samaras bu sabah
uçakla Istanbul'a geliyor.
Törene, ABD"den Başkan
Bush'un erkek kardeşi
William Bush'un da
bulunduğu dört kişilik bir
heyet katılıyor. Ayin ve
tören nedeniyle Iskenderiye,
Romanya ve Bulgaristan
Ortodoks Patrikleri,
Çekoslovakya
Başpiskoposu ve Fener
Patrikhanesi'ne bağlı bütün
metropolitler tstanbul'a
geliyorlar. Törende aynca
daha önce Istanbul'a gelen
Kuzey ve Güney Amerika
Rum Ortodoks Kiliseleri
Başpiskoposu Yakovos da
hazır bulunacak.
EOKA'yı Atina
gilahlandırdı
• ATtNA (AA) — Atina
Başpiskoposu Serafim,
Kıbns'ta Makarios ve
EOKA Lideri Grivas'a
gönderilen ilk silahlan,
kendisinin satın aldığını
açıkladı. HükOmet yanlısı
Mesimevrini gazetesinde yer
alan deraecinde, Serafim,
silahlan Kıbns'a gönderme
işini de kendisinin
ustlendiğini anlattı.
Başpiskopos Serafim, "Ben
Kıbns hakkında
susuyorsam, bu, kilisenin
tutumunun öyle olması
gerektiğinden
kaynaklanıyor" dedi.
Serafim, demecinde,
"Kilisenin parasıyla
Yanya'da gizli olarak 250
• Kıbnslı Rum askeri de
eğittiklerini" bildirdi.
Karabağ'da
çaüşma: 6 ölti
• MOSKOVA (AA) —
SSCB'nin Dağlık Karabağ
bölgesinde, Azeri Omon
milisleri ile Sovyet Içişleri
Bakanlığı askerleri arasında
önceki gûn çatışma çıktığı
ve 6 kişinin öldüğü
bildirildi. Bağımsız Interfax
Ajansı'nın haberine göre
Hocaefendi köyündeki
Omon milisleri, Martuni'de
üslenen içişleri bakanlığı
birliğine ateş açtılar. Sovyet
İçişleri Bakanlığı
askerlerinin karşılık
vermesiyle çıkan çatışmada,
Martuni'deki Ermeni
çeteler, askerlere destek
verdiler. Ajans, çatışmada
Azerbaycan İçişleri
Bakanlığı'na bağh Omon
milislerinden 6'sının
öldüğünü, 2 askerin de
yaralandığmı kaydetti.
Gorbi'nin yeri
tehlikede
• MOSKOVA (AA) —
SSCB Başkanı Nfihail
Gorbaçov'un geçen ay
oluşturduğu Siyasi Danışma
Konseyi'nin ilyelerinden
Anatoli Sobcak, SSCB
başkanlığı makamının
yakında lağvedileceğini öne
sürdü. Bağımsız Haber
Ajansı Interfaks'a göre St.
Peterburg (Leningrad)
belediye başkanı olan
Sobcak, bugün düzenlediği
basm toplannsında, SSCB
başkanlığına gelecekte aday
olmayı düşünmediğini
söyledi. Interfaks'a göre
Sobcak, "SSCB başkanlığı
makamının yakında
lağvedileceği yönünde
oldukça güvenilir bilgive
sahip olduğunu" ifade etti.
Kızıl Ordu
DIŞ HABERLER CUMHURİYET/U
çekfliyor
• MOSKOVA (AA) —
Baltık ülkelerinden
Estonya'daki Sovyet
askerlerinin yann geri
çekilmeye başlayacağı
bildirildi. Ordu gazetesi
Krasnaya Zvezda'nm (Kızıl
Yıldız), bir generalin
acıklamasına dayanarak
verdiği habere göre çekilme
işlemi 3 kasım pazar günü
Estonya'nın Vinı ve
Vilyandi kentlerinden
başlayacak.
Türk mahallesi
kurtuldu
• BRÜKSEL (AA) —
Brûksel'de "Küçük
Türkiye" olarak anılan
"Scharbeek" semtinin
istimlak karan, Türklerin
dayanışmasıyla durduruldu.
Scharbeek'in istimlak edilip
yıkırna uğramaması için
mahallede oturan yaklaşık
600 Türk ailesi, "yıkıma
hayır" kampanyası açarak
belediye komitesinde büyük
bir mücadele verdi.
Scharbeek'te yaşayan
Tûrkler, yıkım karan için
"Uçurumdan döndük.
Mahallemiz yıkılsaydı bizim
için asıl gurbet o zaman
bajlayacaktı" dediler.
KKTC Cumhurbaşkanı, "Türkiye'den yılda 20 milyon dolar alıyoruz" dedi
Denktaş'tanOzal'a yalanlama
GÜNSELİ KARTAY
KKTC Cumhurbaşkanı Rauf
Denktas, Cumhurbaşkanı Tur-
gnt Özal'ın, 'Türkiye'nin
KKTC'ye her yıl 200 milyoa do-
fau- yardımda bulunduğu' yolun-
daki açıklamasını yalanlayarak,
"Bize hiçbir zaman 200 milyon
dolar yardım gelmedi" dedi.
Kendi fotoğraf sergisinin açı-
lışını yapmak ilzere İstanbul'da
bulunan KKTC Cumhurbaşka-
nı Denktaş, dün Dış Basın Der-
neği tarafmdan düzenlenen ba-
sın toplantısında, gazetecilerin
sorulannı yanıtladı. Konuşma-
sı sırasmda, Kıbns sorunu konu-
sunda izlediği yumuşak tutum
nedeniyle Türkiye*ye buruk ol-
duğu görülen Denktaş, Ankara1
nın yeterince ağırlığını koyması
durumunda sorunun çok daha
kolay çözümlenebileceğini söy-
ledi. Denktaş, verdiği maddi
destek nedeniyle Türkiye|ye mü-
teşekkir olduklannı belirterek,
KKTC'nin Türkiye'ye yük olma-
sından büyük rahatsızlık duy-
duklannı vurguladı.
Denktaş, konuşmasında
Cumhurbaşkam Turgut özal'ın
"KKTC'ye ydda 200 milyon do-
lar yardım yapıyoruz" şeklinde-
Türkiye'nin KKTC'ye yaptığı yardım
miktannın ancak on yılda 200 milyon
doları bulduğunu belirten Rauf Denktaş,
Kıbns zirvesinin, Ankara'da yeni
hükümetin kurulmasını beklemek amacıyla
bir süre ertelenebileceğini söyledi. Denktaş,
BM Genel Sekreteri Cuellar'ın Kıbns
raponında kendisine yöneltilen
suçlamalann sorumlusunun Genel
Sekreter'in temsilcisi Gustave Feissel
olduğunu belirterek, Feissel ile
görüşmeyeceğini açıkladı.
ki acıklamasına da değindi.
Cumhurbaşkanı Özal'ın açıkla-
masında rakam hatası olduğu-
nu belirten Denktaş, "Cumhur-
başkanı Özal'a >anhş bilgi veril-
miş olmalı. Bize hiçbir zaman
200 milyon dolar yardım gelme-
di. Bizinı bütcemiz bu kadar btı-
yttk defil" dedi. Denktaş, Tür-
kiye'nin yaptığı ekonomik yar-
dımın gerçek miktannın yılda 20
milyon dolar olduğunu belirte-
rek şöyle konuştu: "YUtık olarak
aldıgımız miktar, 20 milyon do-
lar crvanndadır. Sayın Ozal, yar-
dım miktarmı acıklarken bnnun
içine nderi kattı da 200 milyon
dolar rakamına ulaşü, bunu bi-
lemem. Ya bir yanlışlık vardır ya
da sayın Özal ve on yılda verifcn
vardımın toplamını telaffuz et-
miştir. Sayın Özal'ın söyledigi
sözkrte bize kötühik yapmak is-
tedigine inanmıyorum."
KKTC Cumhurbaşkanı Denk-
taş, Kıbrıs sorununun çözumü
için yapılması planlanan zirve-
nin, Turkiye'de hükümetin ku-
rulmasını beklemek amacıyla
bir süre erteleneceğine inandığı-
nı söyledi. Daha önce yaptığı
açıklamalarda, karşı tarafla
müzakere masasına oturmadan
önce Türkiye'nin Başbakanı
olarak Süleyraan Demirel ile gö-
rüşmek istediğini belirten Denk-
taş, yeni hükümetin kurulması-
nın kasım ayı sonunu bulacağı-
nı ve bu tarihten önce herhangi
bir görüşmc yapılmasımn ola-
nak dışı olduğunu söyledi.
Denktaş, bu konuda BM Genel
Sekreteri Cuellar'ın temsilcisi
Oscar Camillion ile de hemfikir
olduklannı belirtti.
Feissel'e tavır
Rauf Denktaş, Birleşmiş Mil-
letler temsildleri Oscar Camil-
lion ve Gustave Feissel'ın, Kıb-
ns zirvesi için gerekli zemini
oluşturmak amacıyla gelecek
hafta Ada'ya yapacaklan ziva-
ret konusundaki bir soruyu va-
nıtlarken de iki temsilciyi Genel
Sekreter Cuellar'a yanbş bilgi
aktarmakla suçladı. Denktaş,
Cuellar'ın raporunu haariaması
öncesinde özellikle Gustave Fe-
issel'in kendisi hakkmda çok
ağu* suçlamalarda bulunduğunu
ve Genel Sekreter'in raporunu
olumsuz yönde etkilediğini an-
latarak gelecek hafta KKTC'yi
bir kez daha ziyaret edecek olan
Feissel ile görüşmeyi kabul et-
meyeceğini açıkladı. Ancak
Denktaş, diğer BM Temsilcisi
Oscar CamiUion ile olan görüş-
melerini sürdüreceğini belirtti.
Polonya Devlet Başkanı Maliye Bakanını görevden alacağını açıkladı
Komünistleriıı seviııci kısa sürdü
RESMI SEÇIM SONUÇLARI
Polonya'da 50 yıldan bu yana yapılan ilk serbest seçimlerde
11 milyon 218 bin 602 kişinin oy kullandığı, 669 bin 347
oyun geçersiz sayıldığı açıkiandı. Seçimlere katılım oraru da
yüzde 43.2 olarak açıkiandı. 460 sandalyeli parlamentoda 36
sandalye bir düzine küçük parti arasında paylaşıldı.
Sandalye
Demokratik Biriik
Demokratık Sol Ittıfak
Katolık Eylem
Köylû Partsı
Bağımsız Polonya İçin Konfederasyon
Merkez Ittıfak
Lıberal Kongre Parösı
Kırsal Oayanışma
Dayamşma Sendıkası
Bıra Sevenler Parûsı
Alman Azınlık
Oy oranı
12.31
1198
a73
8J67
750
871
- 748
5.46
5.05
127
1.27
sayıst
62
60
49
48
46
44
37
28
27
16
7
İlk serbest seçimlerin dün açıklanan resmi
sonuçlanna göre Demokratik Biriik Partisi 62
sandalye kazanırken eski komünistler
parlamentoya 60 milletvekili sokabildiler.
Dış Haberier Servisi — Po-
lonya'da geçen pazar yapılan ilk
serbest seçimlerde Demokratik
Biriik Partisi kıl payı, eski ko-
munistlerden oluşan Demokra-
tik Sol tttifak'ı geride bıraktı.
Dün açıklanan resmi sonuçlara
göre eski başbakan Tadeusz
Mazowiecki'nin liderliğini yap-
tığı parti, 460 sandalyelik par-
lamentoya 60 milletvekili soktu.
Demokratik Sol lttifak, 62 san-
dalye kazandı. Devlet Başkanı
Lech VValesa, ekonomik re-
formların Polonyalılara verdiği
zaran azaltacak yeni bir Mali-
ye Bakanı atayacağını açıkladı.
Polonya'da 50 yıldan bu ya-
na yapılan ilk serbest seçimler-
de parlamentodaki 460 sandal-
ye 20 parti arasında paylaşıldı.
36 sandalye bir düzine küçük ve
yerel partiye giderken Bira Se-
venler Partisi 16, Alman Azm-
hk Partisi de 7 milletvekilini
parlamentoya soktu.
Polonya Devlet Başkanı Lech
VValesa, Maliye Bakanı'nı değiş-
tireceğini ve ekonomik reform-
lann halka daha az aa verme-
sine calışacağını söyledi. Mali-
ye Bakanı Lezsek Bakerowkz,
iki yıl önce bu göreve gelmiş ve
piyasa ekonomisine geçiş ama-
cıyla pek çok reform paketini
uygulamaya sokmuştu.
AFP'nin The VVashington
Post'a dayandırdığı iıabere gö-
re VValesa, "İlk Balcerowicz'in
bırmktığı barabeyi düzdtecek
yeni bir Batcerowicz'e ifltiyacı-
mu var." dedi. VValesa, Mali-
ye Bakanı'nı Merkez Bankası'-
nın başına getireceğini de açık-
ladı.
I UGOSLAVYA
Sırp
liderden
APye rest
Sırbistan Devlet
Başkanı Slobodan
Miloseviç, ülkesinin
AT'nin verdiği
ultimatoma boyun
eğmeyeceğini söyledi.
BELGRAD (AA) — Sırbis-
tan Devlet Başkanı Slobodan
Miloseviç, "Sırbistan, hiçbir ul-
timatoma boyun efmeyecek"
dedi.
TANJUG Ajansına göre Mi-
loseviç, Belgrad'da AT temsilci-
si Henri VVijnaendts ile yaptığı
görüşmede, "ATnin Sırbistan'a
verdiği ültimatom ile yaptınm
tebditleri, tarihte benzeri göriil-
memiş bir şey" dedi ve La Haye
konferansının amacının, Yugos-
lavya'yı parçalamak olduğunu
öne sürdü.
AT, Sırbistan'dan, Yugoslav
bunalımına çözüm için önerdi-
ği planı 5 kasıma dek kabul et-
mesini istemiş, aksi takdirde,
ekonomik yaptınm uygulayaca-
ğını bildirmişti.
Çatışmalar
Yugoslavya'mn Hırvatistan
Cumhuriyeti'nin doğusundaki
Slovenya'da, çaüşmalann yo-
ğunlaştığı bildirildi.
Çatışmalarm, özellikle, Vuko-
var, Osijek, Valpovo ve Belisce
kentleri civannda meydana gel-
diği belirtildi. Hırvat Televizyo-
nu, dün öğleden sonra Sloven-
ya'nın merkezi Osijek kentine
düşen havan topu mermilerinin,
üç kadının ölümüne neden oldu-
ğunu açıkladı.
Aynı kaynak, saldın sırasında
alarm verilmediğini ve Osijek
şehrinde oturanlaraı çoğunun, o
sırada alışveriş yaptıklanm be-
lirtti.
Osijek hastanesi müdürii de
iki gündür süren bombardıman-
larda 4 kişinin öldüğünû bildir-
di.
PARA YETER Mİ? — Moûonüı yaşlı bir kadın. Pazara çıkmış alışveriş yapacak. Ayuk gdiri 140 rabie. Her şeye yetmiyor. Pata-
tes alacak, ama kalan paranın başka şeyler de almasma yetip yetmeyeceğini hesapbyor. (Fotoğraf: AP)
Rusya lideri SSCB Merkez Bankası kaynaklarını üstlenmek istiyor
Ifeltsiıı altınlara göz diktiDış Haberier Servisi — Sovyetler Birli-
ği'ni oluşturan 12 cumhuriyetin en büyü-
ğü olan Rusya Federasyonu Devlet Başka-
nı Boris Yeltsin, Rusya'nın SSCB Merkez
Bankası'mn tüm altın ve döviz rezervleri-
nin mülkiyetini üstlenerek kendi merkez
bankasını kurmak zorunda kalabileceğini
açıkladı. Bu arada, Azerbaycan'ın
SSCB'nin dış borcunun bir kısmını öde-
meyi reddettiği bildirildi.
Interfaks ve TASS ajanslannın haber-
lerine göre Yeksin, konuya ilişkin görüş-
lerini içeren bir karar tasansını, Mosko-
va'da hafta başından beri çalışmalannı
sürdüren Rusya Halk Temsilcileri Beşinci
Kongresi'ne sundu.
Karar tasansmda, Rusya'nın "Başkası-
nın emisyoıı kontroliine sahip olduğu" bir
durumda, "Ulaslararası ekonomik yapryla
gerçek anlamda büriinkşemeyecefini sam-
nan Yeltsin, Rusya'nın merkez bankasını
kurma karan alması haünde, SSCB'nin
tüm altın ve döviz rezervlerinin mülkiye-
tini de üstlenebUecefini" bildirdi.
Bağımsız Interfaks ajansının haberine
göre 12 Sovyet cumhuriyetinin temsilcile-
riyle, sanayileşmiş 7 ülkenin maliye bakan
yardımcılan arasında geçen hafta Mosko-
va'da yapılan, SSCB'nin dış borçlannm
nasıl paylaşılacağına ilişkin toplantıda
Azerbaycan, borcun yüzde 3'ünü geri öde-
meyi üstlenmeyi reddetti.
Interfaks'a bilgi veren Azerbaycan Ba-
kanlar Kurulu sözcüsü, cumhuriyetin şim-
diye kadar hiç kredi veya borç almadığı-
nı, dolayısıyla herhangi bir miktarda pa-
rayı geri ödemeye de niyeti bulunmadığı-
nı kaydetti. Sözcü, Azerbaycan'ın
SSCB'nin bir parçası olduğu 74 yıl boyun-
ca, merkezi hükümete ortalama yılda 2
milyar ruble aktardığını ve dolayısıyla
cumhuriyetin borçlu degil, 'alacaldı' oldu-
ğunu söyledi.
Bu arada Fransa ile SSCB'nin 275 mil-
yon dolarlık ticari anlaşma imzaladıklan
bildirildi. Fransa Başbakanı Edith Cres-
son'un verdiği bilgiye göre 21 ay boyunca
geçerli olacak anlaşma, Fransa' nın
SSCB'ye 275 milyon dolar değerinde gıda
maddesi satmasını öngörüyor. Satılacak
maddelerin arasında, özellikle Fransa'nın
şu anki et stoklan seviyesindeki 100 bin ton
sığır etinin satışı dikkat çekryor.
FederalAlman hükümeti, îsraU'e Sovyet silahlan gönderdiğini kabul etti
Bonn silah skandalını doğruladıBONN (Ajanslar) — Federal
Almanya hükümeti, Israil'e sevk
edilmek üzereyken Hamburg li-
manında ele geçirilen Sovyet ya-
pısı askeri malzemenin, iki ülke
arasında 20 yüdır yürürlükte bu-
lunan anlaşma çerçevesinde
gönderilmek istendiğini açıkla-
dı. Hükümet sözcüsu Dieter Vo-
gel tarafından yapılan açıklama-
da, daha önce de bu tur askeri
malzeme değiştokuşunun yapıl-
dığı, ancak bu kez politik so-
rumlulugun hesaba kaülmadığı
ve olayın yasalara aykırı olduğu
bildirildi.
Federal Almanya Istihbarat
Teşkilatı tarafından Israil istih-
barat servisi MOSSAD'a gönde-
rilmek üzere tasarım aleti" adı
altında gemiye yüklenirken ele
geçirilen askeri malzemenin ya-
rattığı skandal, parlamentonun
çarşamba günkü oturumunda
tartışılmış ve savunma bakanı ile
Federal tstihbarat Teşkilatı baş-
kanının istifası istenmişti.
Hükümetin önceki gece ko-
nuyu görüşmesinden sonra bir
basm toplantısı düzenleyen Hü-
kümet Sözcüsu Vogel, Alman
Istihbarat Teşkilatı ile Israil is-
tihbarat servisi MOSSAD ara-
sında 20 yıldan beri bir askeri iş-
birliği anlaşması bulunduğunu
belirti.
Vogel, bu malzemenin de
bu işbirliği çerçevesinde, Federal
Savunma Bakanlığı ve Istihba-
rat Teşkilatı'ndan yetkili kişile-
rin göruşleri ahnarak, ancak po-
litik sorumluluk hesaba katıl-
madan Israil'e gönderilmek is-
tendiğini söyledi. Sözcü, olaym
ortaya çıkmasuıdan sonra hükü-
metin, ilgili makamlardan, yapı-
lan işin Savaş Malzemesi Ihraç
Yasası'na aykın olup olmadığı
konusunda inceleme yapılması-
m istediğini kaydetti.
"Bu olaydan ve bu hatadan
sonra httkömet büyük bir tecrii-
be kazanmıştır" diyen Vogel
şunları söyledi:
"Almanva, Sovyet tehdidi al-
tında iken lsrail ile yapılmış olan
teknik işbiriigi anlaşması, ülke-
mizin güvenügi için çok önem-
liydi. Aynca bilindiği gibi Al-
manya, Körfez savaşı sırasmda
tsraü'e gerekli yardımı yapnuş ve
bn konuda açıklamalarda bu-
lunmuştn. Bu durum muhalefet
partisi SPD tarafından da mem-
nunryetle karşılanmıştı. Bu son
olay, yasalan ihlal ertiği için af-
fedilecek bir durum degildir.
Bundan ders almamız gerekir.
Bir ay içinde konu ile ilgili ra-
por hazırlanacaktır".
POLTITKADA
SORUNLAR
ERGUNBALa
Sovyetler Kanşık...
Sovyetler Birliği Devlet Başkanı Mihail Gorbaçov çarşam-
ba günü Madrid Konferansı'nın açılışında yaptığı konuşma-
sının bir bölümünde "Sovyetler'deki bunalım dünyamızı ye-
rel bunalımlardan çok daha fazla etkiler" dedi.
Gorbaçov, dolaylı biçimde, Sovyetler'de durumun Ortado-
ğu'dakinden daha tehlikelı olduğu mesajını veriyordu.
Doğrudur.
Sovyetler'de halen iyiye giden hiçbir şey yok. Aksine, du-
rum giderek karışıyor.
Ekim ayında sekiz cumhuriyet arasında imzalanan Eko-
nomik Biriik Anlaşması, uzunca bir süre kâğıt üzerinde ka-
lacağa benziyor. Anlaşmanın nasıl uygulanabileceği merak
konusu. Anlaşmayı Gürcistan, Moldavya ve Azerbaycan'ın ya-
nı sıra Rusya Federasyonu'ndan sonra en kalabalık ve zen-
gin cumhuriyet oian Ukrayna da imzalamadı. Sovyetier'in "ta-
hıl amban" olarak tanınan Ukrayna'nın ekonomik birliğin dı-
şında kalması Moskova için tam bir şok oldu. Ekonomik Bir-
iik Anlaşması'nda, cumhuriyetler arasında bir Ortak Pazar-
ın, Merkez Bankası'mn kurulması, ortak para biriminin ge-
çerli olması öngörülüyor. Ama cumhuriyetlere de kendi Mer-
kez Bankası'na ve para birimine sahip olma hakkı tanınıyor.
Boris Yeltsin, Rusya Federasyonu'nun kendi parasını basa-
cağını söylüyor. Başka bir deyışle, cumhuriyetler biriik para-
sına güvenmiyorlar. Peki, cumhuriyetlerin güvenmediği bir-
iik parasına, Sovyetler Birliği ile tıcaret yapan diğer ülkeler
ve yabancı yatırımcılar nasıl güvenecek?
Ekonomik Biriik Anlaşması bu bağlamda birliğe katılan
cumhuriyetlerin birbirlerine güvenmekten çok, güvenmedik-
lerini gösteriyor.
Ukrayna, ekonomik birliğin dışında kalmakla Moskova'da
şok yarattı. Bu cumhuriyet, ikinci ve daha büyük şoku ise,
Gorbaçov'un uyarılarına karşın kendi ordusunu kuracağını
açıklayarak yarattı. Ukrayna, topraklarında nükleer silah bu-
lunan dört cumhuriyetten (dığerlerı Rusya, Beyaz Rusya ve
Kazakıstan) bıri olduğundan, açıklaması Moskova'da büyük
telaş yarattı. Cumhuriyet gerçı daha sonra tutumunu değis-
tirerek nükleer silahların kontrolünun Moskova'da olmasını
kabul ettiğıni açıkladı. Ancak olay, Ukrayna'nın Sovyetler1
den tümüyle ayrılma yolunda almış olduğu mesafeyı göster-
mesı bakımından ilgınçtir. Cumhuriyet şimdı 1 aralıkia yapı-
lacak olan bağımsızlık referandumunu Öekliyoc Ukrayna Dev-
let Başkanı Leonid Kravchuk, açıkça, ülkesinin Avrupa'nın
tam üyesi olmak istediğini söylüyor. Ayrılıkçı akım batı Uk-
rayna'da doğuya oranla daha güçlü. Ama doğuda da gide-
rek güçlendiği bildiriliyor.
Azerbaycan, kendi ordusunu kurmak isteyen diğer bir cum-
huriyet. Bakü, cumhuriyetteki Sovyet birliklerinin çekilirken,
gerektiğinde Ermenistan'a karşı savunma amacı ile kullanıl-
mak uzere bazı silahlan gende bırakmasını ıstıyor. Newswe-
ek dergısinin haberine gore, birliğin en ateşlı savunucula-
rından Kazakıstan Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev bi-
le, Rusya'ya karşı denge unsuru olarak bazı nükleer silahla-
rın Kazakıstan'da kalmasını ıstıyor.
Ermenistan deseniz, resmi olmasa bile, iyi eğitılmiş bir as-
keri gücü var; yıllardır Azerbaycan'a karşı sılahlanıyor.
Böylece Sovyetier'in parçalanma süreci devam ediyor. Na-
sıl uygulanmaya konacağı bilinmeyen bir Ekonomik Biriik An-
laşması imzalanrken, cumhuriyetler kendi uiusal ordularını
kurmaya yöneliyorlar. Ukrayna ise "elveda" demeye hazır-
lanıyor.
Bir dizi cumhuriyet, birbiri ile sürtüşme içinde olduğundan,
kendi ordularına sahip olmaları bir silahlı çatışma olasılığını
kuşkusuz arttıracaktır.
Ama başka bir tehlike daha var. Cumhuriyetlerin çoğu eko-
nomik bakımdan çok güç durumda. Kendi ordularını kurma
çabalan, zaten bozuk olan ekonomılerinın büsbütün bozul-
masına yol açacak, bu olgu da büyük sosyal patlamalara ne-
den olabılecektir.
Gorbaçov'un, kontrolü giderek elden kaçırdığı görülüyor.
Kuzey komşumuzdaki gelışmeler konusunda iyimser ola-
bilmek doğrusu zor.
Richard Clarke Barkley geldi
Ankara'da yeni
ABD Büyükelçisi
Barkley, Türk-Amerikan ilişkilerinde
herhangi bir ciddi sorunun yaşanmadığı bir
sırada görevine başlıyor.
ANKARA (Cnmhariyet Bü-
rosu) — Selefi Morton Abra-
mowitz'e göre çok daha sessiz
ve tartışmasız bir ortamda ön-
ceki gün Türkiye'ye gelen
ABD'nin yeni Büyükelçisi Ric-
hard Clarke Barkley, Türk -
Amerikan ilişkilerinde herhan-
gi ciddi bir sorunun yaşanma-
dığı bir sırada görevine başlı-
yor.
Görevine, masasında, "Er-
meni tasansı" dosyasını bula-
rak başlayan Büyükelci Abra-
mowitz'in aksine Barkley'in
önünde Ankara ile VVashington
ilişkilerinde sarsıntılara yol
açacak önemli bir dosya bulun-
muyor.
Başkan Bush'un konuya ver-
diği önem nedeniyle Kıbns
özellikle BM Genel Sekreteri'-
nin son raporundan sonra po-
tansiyel olarak sorun yaratacak
bir konu olarak gönılüyorsa da
bunun somut beürtileri henüz
ortaya çıkmış değil.
ABD Kongresi'nin askeri
yardımlara getirdiği kesintiler
ile buna uyguladığı 7/10 oranı
gibi geçmiş yıllarda her günde-
me geüşinde Ankara'yı son de-
rece rahatsız eden gelişmeler ise
eskiye oranla ciddi sorun yarat-
ma potansiyellerini kaybetmiş
bulunuyorlar.
öte yandan özellikle Körfez
krizinden Ankara ile VVashing-
ton arasında meydana gelen
yakuılığın duygusal etkileri en
azından iki ülkenin yetkili ke-
simleri arasında halen sürüyor.
Cumhurbaşkam özal'a iki
hafta içinde güven mektubunu
sunarak görevine resmen baş-
laması beklenen Büyükelci
Barkley için ortamı farkh kılan
esas unsur ise Turkiye'de 20
Ekim'de yapılan genel seçim-
lerle bir dönemin fıllen kapan-
mış olması.
ABD Büyükelçiliği kaynak-
Richard C Barkley
lan, Barkley'in büyükelci ola-
rak son görev yeri olan Doğu
Berlin'de "toplumlann geçire-
bflecegi bızu değişimi'
f
"yakın-
dan izlemiş bir kişi olarak bü-
yük deneyim kazandığına işa-
ret ediyorlar.
ABD büyükelçiüğinden edi-
nilen bilgilere göre 23 Arakk
1932'de Illinois eyaletinin Şika-
go kentinde doğan Barkley,
1934 yılında Michigan State
Üniversitesi'nden mezun ol-
muş. 1955'te master derecesini
Wayne State Üniversitesi'nden
almış ve 1955-57 arasında ABD
ordusunda görev yaptıktan
sonra 1959-61 arasında Mary-
land Üniversitesi'ne bağlı ola-
rak yurt dışında ders vermiş.
Türkiye'ye atanmadan he-
men önce "VVashington'da bu-
lunan Uiusal Savunma Enstitü-
sü'nde öğretim görevUsi olarak
cahşan Barkley, 1960'h yıllar-
da başlayarak Dışişleri Bakan-
lığı'nın çeşitli birimlerinde ça-
lıştıktan sonra 1988'de Demok-
ratik Almanya'ya büyükelci
olarak atanmış. Barkley Al-
manyalann 1990'da birleşme-
sinden sonra bu görevinden ay-
nlmış.
TURKJYE'MN KALBİ ANKARA
Mehmed Kemal
8 000 lira (KDV ıçmde)
Çağdaş Yhymlan Turkocağı Cad. 39-41 Cağaloğlu-lstanbul
Odenteli gonderiimez.