Katalog

23 EKİM 1991 EKONOMİ CUMHURİYET/13 Kullamlabilir döviz azaldı • ANKARA (ANKA) — Merkez Bankası'nın kullamlabilir döviz mevcudu 28 Aralık 1990 - 11 Ekim 1991 tarihleri arasındaki dönerade bir milyar 210 milyon dolar azalarak 6 milyar 17 milyon dolardan 4 milyar 807 milyon dolara geriledi. THYiddia yanıtlayacak • ISTANBÜL (AA) — Türk Hava Yollan yönetimi, haklarındaki yolsuzluk iddialannı yanıtlamak üzere bugün bir basın toplantısı düzenleyecek. THY'den yapılan açıklamada erken genel seçimlere birkaç gün kala basın organlannda yer alan, uçak alımlan ve bazı hizmetlerde yolsuzluk yapıldığma ilişkin iddialann ulusal bir kuruluşu politik hesaplara alet etmek anlamına geldiği kaydedildi. Otokoruma şjstemi • ANKARA (AA) — Motorlu karayolu araçlarının muhtelif yerlerine, hırsızlığa karşı alüminyum oksitle plakalan yazılacak, "Oto koruma sistemi" olarak adlandınlan uygulama, ticari taksüerlc, kamyon, çekici ve tehlikeli madde taşıyan araçlar için zorunlu, diğer araçlar için isteğe bağlı olacak. Dampinge yakııı takip • ANKARA (AA) — îthalatta haksız rekabetin önlenmesi amaayla Çin Halk Cumhuriyeti menşeli "Universal Torna Tezgâhı" ithalatında geçici önlem olarak yüzde 50 teminat aünacak. GİAD. TÜGIAD' oldu • Ekonomi Serrisi — Çalışmalannı 1986 yılından beri sürdûren Genç Işadamlan Derneği (GİAD), adının önüne "Türkiye" keümesini alarak "Türkiye Genç Işadamlan Derneği" (TÜGİAD) oldu. Geçişdöneminde parayön amyışında Döviz ve faiziıı yolu açıldı Finans uzmanları, yeni hükümetin kunılup ekonomi politikasının belli olmasına kadar yaşanacak geçiş sürecinde faiz, Hazine Bonosu ve Dsvlet Tahvili ile dövize şans tanıyorlar. Altına dolar artışı kadar şans veren uzmanlar, borsanın bir süre unutulması görüşünde. ABDURRAHMAN YILDIRIM Secimlerde ANAP'm 8 yülık iktidannı kaybetmesi, yeni hükümetin bir koalis- yonla kurulacağı ve bu arada bir geçiş döneminin yaşanacağı beklentisi, tasar- ruf araçlan içinde "faiziıı ve dövirin" yo- lunu açıyor. Tamamen dış piyasalara bağlı bulunan altına, ancak dolann de- ğer artışı kadar şans tanmıyor. Kurula- cak yeni hükümetin ekonomi politika- sını belirlemesi ile uygulamaya geçmesine kadar borsanın "unutulmas" öneriliyor. Seçimlerin ardından uzmanlara, tasar- ruf araçlanrun seyrini sorduk. Bu soru$- turmamızda, yeni hükümet kurulunca- ya ve ekonomi politikası belli oluncaya kadar devam edecek geçiş sürecinde, kı- sa vadeli faiz, Hazino Bonosu ve Devlet Tahvüi ile dövize şans tanınıyor. Ekono- minin gereği olarak faizlerin daha da yukseleceği ve böylelikle dövizin denge- lcneceği kaydediliyor. "Dövizin atak yap- manuuı için faizin yükseltiJecegine" ke- sin gözüyle bakıbyor. Buna karşıhk ye- ni bir ekonomik paketie birlikte mal ve hizmetlerin fiyatı yükseltilirken ve Tür- kiye'nin ihracat performansının devam etmesi için dövizin fiyatının da yüksel- tileceği beklentisi bulunuyor. Hem dö- vizin hem de faizin yükselmesinin bor- sayı olumsuz etkileyeceği belirtiliyor. Bu tablo içinde paranın dövize, faize ve ma- la yatınlacağı belirtiliyor. Uzmanlann bu konudaki görüş ve önerileri şöyle: Ersin Pertan (Altm uzmanı): Altın ta- mamen dış piyasalara bağlı. Sadece do- lann değer artışı kadar yükselebilir. Do- lar arttıkça altın da artar. Altın, dünya- da istikrarh bir seyir izliyor. Şu anda 360 dolar civarında, yıi sonunda ancak 370 dolara çıkabileceği tahmin ediliyor. Ge- leek yıl ise 400 doları zorlayabilir. Bun- dan dolayı altında yakın gelecekte artış beklenmiyor. Ancak uzun vadeli düşü- nülebilir. önumuzdeki 6 ayda altında bir cazibe göremiyorum. Dövizde ise kurulacak hükümetin ekonomi politikası etkili olacak. ANAP iktidannda dövizi dışardan borç alarak piyasaya girdiler ve son iki yıla baktığı- mızda dövizin fiyatının enflasyonun epey altında kaldığını göruyoruz. Şimdi DYP ağırlıklı bir hükümet geliyor. Bu duru-' mu aynen sürdüreceğız derlerse dövizde cazibe kalmaz. Ama aksini derlerse dö- vizde yatırımda bir hesap oiabilir. Bek- leyip göreceğiz. Prof. Dr. Sdcuk Abaç (Bankacüık uz- manı): Bu geçiş döneminde ekonomiyi bekleyen iki tehlike var. Biri dövize çok ciddi bir şekilde yöneUnmesi, ikincisi de zam gelecek diye mala hücum edilmesi. Kamu kesimi ne yapıp yapıp TL. talebi- ni arttınnak zorunda. Bunun tek yolu, faizlerin bugünkü düzeylerinin üzerine çıkmasıdır. Bundan dolayı ben kısa va- deli faizlerde artış bekliyorum. Faizlerin bu yukselişi dövize yönelmenin maliye- tini de arttınr. Ama para da yüksek fa- izle bankalara yönelirse o zaman kaynak maliyetlerini arttınr. Sistemin bunu kal- dınpası 2orlaşu". Yüksek kaynak maliyeti ve ekonomik durgunluk birlikte yaşanır. Bu durumda kamu otoritesinin yapaca- ğı tek şey kaynak maliyetini azaltmak, yani munzam karşüıklan duşurmektır. Iktidar ortağı olacak DYP'nin progra- mında bu var. Onun için yeni iktidan beklemeye gerek yok sanıyorum. Faizleri armrmazsanız ya enflasyona raa olacak- sjnız ya da dövize kaçışı önJeyemeyecek- siniz. Ben ekonominin gereği olarak önümüzdeki dönemin yüksek faiz döne- mi olacağmı düşünüyorum. Bu sartlar- da paranın gideceği yer olarak banka, döviz ve mal var. Aail Onay (Karon Menkul Değerler Yönetim Kurulu Başkanı): Bu şartlarda para borsaya kolay kolay gehnez. Bugün (dün) gelen para da, borsadan dövize gi- den paranın yeniden borsaya dönüşüdür. Ama bu parayı takip edecek para sınır- lıdır. Gelebilecek olan da spekülatif amaçlı paradır. Yatınmcımn geleceğini sanmıyonım. Çünkü yatınmcı borsada çıkış oJmadan gelmez. Bu çıkış için de ekonominin rahatlamaya başladığını görmek lazım. Bunun için de daha çok erken. Ekonomide makro trendin koa- lisyonla yukan döneceği mantıkiı gelmi- yor bana. Ekonominin ciddi bir pakete ihtiyacı var. Bir koaüsyon hükümeti bu- nu nasıl haarlar? Bu paketin hazırlanıp uygulamaya ginnesi ve sonuç alınmaya başlandığı kanaatinin oluşması gerekir ki, ondan sonra borsa trendi yukarıya dönsün. Bundan dolayı borsa önümüz- deki dönem düşmeyecek bile olsa yük- selmeyecek de. Bize göre yükselmeyen bir piyasa düşecektir. Bu dönemde borsada ancak spekülatif hareketlerin yol açtığı fiyat farkhlıklanndan yararlamiabilir. TÜSIAD:Uzlaşma zamanıdırEkonomi Servisi — TÜSİAD Başkanı Biilent Eczacıbaşı, se- çimlerin tek parti ilctidanna izin vermeyen bir oy dagıhmıyla so- nuçlandığını belirterek bu sonu- cun 'uzJaşma fırsatı' yarattığı- m savundu. Eczacıbaşı, kurula- cak koaüsyon hükümetinin iç ve dış sorunlarda anlaşarak bir an önce kalıcı ve köklü çözümler üretilmesini istedi. Bülent Eczacıbaşı yaptığı açıklamada, 20 ekim seçimleri- nin, demokrasi kültüru açısın- dan Türkiye'nin uygar dünya- nın bir parçası olduğunu göster- diğini ve ülkenin daha mükem- rael bir demokrasiye giden yol- da tarihi bir aşamayı bu seçim- lerle geride bıraküğuu savundu. Eczacıbaşı, seçimlerin tek parti iktidanna izin vermeyen bir oy dağıkmı ile sonuçlandığı- nı ve bu dunımun ülkenin uzlaş- ma bekleyen sorunlarının çözü- münde bir fırsat olarak görül- mesi gerektiğıni ifade ederek şöyle dedi: "Arük demokrasimizin, ko- «üsyonlan da Bab'da oktafcu gi- ECZACIBAŞI — Sorunlar erteienmesin. TÜSÎAD Başkanı Bülent Eczacıbaşı yaptığı açıklamada, seçim sonuçlarının partiler arasında yeni bir "uzlaşma fırsatı" yarattığım belirterek şöyle dedi: "Artık uzlaşma zamanıdır. Bir an önce ortak bir programda anlaşılarak hükümetin kurulmasını diliyoruz ve kurulacak hükümetin hiçbir nedenle yeni ertelemelere meydan vermeden ülke sorunlanna sanlmasını bekliyoruz." bi başanyla işietebUecek olgun- Inğa erismiş olduğunu duşiinü- yoruz. PartUerimizin, sorunla- nmıza ve gerekü çözümler ko- nnsuna benzer yaUaşımlar için- de oldnklannı, ideolojik fikir aynlıklaruun biiyiık ölçude gi- derilnıiş oktufnnD bfliyoruz. Ne şekilde bir koalisyoa biikameti kunüarsa knralsan, iç dış so- rnnlanmıza anlasarak, birieşe- rek, kalıcı ve köklü çözümlerin bir an önce getirilmesi amaç oi- malıdır. Artık uzlaşma zamanı- dır. Bir an önce ortak bir prog- ramda anlaşılarak bükümetin kuruhnasuu diliyonız ve kuru- lacak hükümetin hiçbir neden- le yeni erteiemeiere meydan ver- meden ülke sorunlanna sanlma- sını bekliyoruz." Egeli sanayici ve işadamlan se- çim sonuçlannı değerlendirir- ken, koaüsyon hükümeti kurul- masının "seçim ekonomisinin 1.5 - 2 yıl daha surmesi anlamı- na geMigi" görüşünü savundu- lar. Ege Bölgesi Sanayi Odası Yö- netim Kurulu Başkanı Uğur Yü- ce, koalisyonlann demokrasinin en doğal gereği olduğunu belir- terek "Dilegimiz, uzun vadeli, güçJü, kaba bir koalisyonla, ül- kenin haldkaten ihtiyacı olan konsensüsün saglanmasıdır. PartOerimiz, seçim sonuçlann- dan da bir ders alarak milli bir şuar içinde hareket eOneüdirier" dedi. Koalisyondan korkmamak gerektiğıni kaydeden Yüce, şun- lan söyledi: "Seçim sonuçian, aslında Türkiye'nin demokratik getece- gi açısından sevindirici. Fakat ekonomik açıdan aynı şe>i söy- lemek guç. Ben bir koalisyonun nzun ömürlü obıbileceginden endiseliyim." Ankara Sanayi Odası (ASO) Başkanı Sözer özd, partilerden basit hesaplara girmemelcrini, akıllı bir koaüsyon kurmalanm isteyerek "Tek başına güçlü bir hükümet yok. Hiç olmazsa güç- lü bir koalisyon olsun" dedi. Sözer özel, ASO MecUs Top- lantısı'nda yaptığı konuşmada Türkiye'nin bir MC dönemi ya- şadığuu ve sanayicilerin de bun- dan büytik zarar gördüğunü ha- tırlattı. Sanayici olarak istedik- lerinin, iyi anlaşabilen bir koa- lisyon kurulması olduğunu bil- diren özel şöyle konuştu: "Matemattksel hesaplarla, zorla bulunan 225-226 sayılan geçmiş dönemde bizi özverilere sürükledi. Hatta ber on yüda bir tekrarlanan yanlışlıklara sürttk- ledi. Biz, seçime girmiş, kazan- mış partDerin bepsini tebrik ede- riz. Akıllı bir koalisyon yapma- buını, basit hesaplara girmeme- krini isteyecegiz. Güçlü bir hü- kümet tek başına yok. Hiç ol- mazsa giıçlu bir koalisyon ol- sun. Zamanında iki güçiü par- tinin birleşmemesmin ilkeyi ne- reye getirdigi oıalnaı." GUNUNNOTLARI OSMAN ULAGAY Seçmene Dikkat... 20 Ekim seçimlerınin sonuçlarına büyük bir dikkatle eğil- mek ve gerekJİ mesajlan çıkartmak gerekiyor. Sanıyorum seç- men kitlesi oylarıyla bazı çok önemli mesajlar verdi. Siyaset çözümleyecilerinin ve siyasilerin bunları analiz etmelerinde büyük yarar var gibi geliyor bana. llk bakışta dikkati çeken noktalardan bazılan şunlar: • Seçmen kondisiyle doğrudan iletışim kurabilen, hizmetini beğendiğı ve inandığı adaylara sahip çıktı, yoğun miktarda tercih oyu kullanarak bu adayların sırasını yükseltti, kimile- rinin seçilmesini sağladı. • Buna karşılık genel düzeyde kalan ve bol keseden yapdan vaatlerın etkisı sınırlı oldu. • Büyük kentlerdeki oy verme eğilimleriyle kırsal kesirndeki ve çeşitli bölgelerdeki eğilimlerin farkı belirgın biçımde orta- ya çıktı, büyük kentlerde toparlanan ANAP'ın diğer kesim- lerde pek tutunamadığı anlaşıldı. • DYP özellikle Ege'de ve kıyı şeridinde gösterdiği başanyı üç büyük kentte ve İç Anadolu'da tekrariayamadı. • Dengeli ve uygar bir genç lider imajı veren Mesut Yılmaz, hatalannı da kabul eden politikacı tipıyie büyük kentlerde etkili olurken SHP kendisini diğer partilerden farklılaştıracak bir politikalar demeti ortaya koyamadığı ve kentli insanı etkile- yecek bir imaj yaratamadığı için ozellıkle büyük kentlerde ba- şarısızlığa uğradı. • Refah Partisi, bir yandan din ve mezhep faktörünü iyi kul- lanırken diğer yandan diğer partilerin kendisine terk ettiği aianda rahatça at oynatarak reaksiyon oylarını topladı ve iyi sonuç aldı. • DSP'nin aldığı oylar ise bir lıderin kişiliği sayesinde alına- bilecek oylann sınınnı belirledi. Öyle görünüyor ki bundan böyle bütün Türkiye'ye hitap edecek politikalar üretmek ve ülke çapında etkili olmak hiç- bir parti için kolay değil. Toplumdaki değişimi ve seçmende- ki evrimi göremeyenlerın başarıya ulaşması olanaksız. Korkular ve çözümler 20 Ekim sandığından çıkan sonuçlar çeşitlTkorku ve kay- gıları gündeme getirdi. İki gündür kime rastlasam bunu du- yuyorum. Benım saptayabildiğim kadarıyla bu korku ve kay- gılar öncelikle şu noktalar çevresınde toplanıyor: • Refah Partisi'nin güçlenmesi ve bunun yaratacağı sonuç- lar. • Erbakan faktörünün yeniden sahneye çıkması • Demirel'in Refah'la yeni bir MC oiusturması • Demirel-Özal kapışmasının sıyasi gündemi kilitlemesi • SHP'nın bir kargaşa içıne sürüklenmesı • HEP'çilerin pazarlık gücü kazanması • DYP-SHP koalisyonunun uyumlu çalışamaması • Sürüp gidecek olan politik tartışmaların ekonomik konu- ları ikinci plana rtmesi • Yeni bir zam daJgasının başlaması • Enflasyonun tamamen kontrolden çıkması • Ceplerdeki paranın hızla değer yitirmesi • Yeniden bir seçim ortamına girilmesi. Tüm bu korku ve kaygıları gıderecek çözüm olanakları da pek fazla değil galiba. KlSAKISA itto İTTO (Istanbul Telsiz Tkksi Ofısi) çalışmalannı tanıtmak ve taksi şoförlerine telsizden nasıl yararlanacaklarıru anlatmak amacıyia bir panel duzenledi. • HI-TECH "91 Ankara Uluslararası Bilgisayar Haberlesme ve Büro Makineleri Fuarı'nın 4'üncüsü bugün Ankara Ataturk Kültür Merkezi'nde açıhyor. • DEVtK Factoring kurumlarının uluslararası zinciri Factors Chain Intemational'ın yıllık toplantısı Amsterdam / Hollanda'da yapıldı. Renault 11 TXE Flash özgür olmayı, özgürce yaşamayı seven, kesin çizgilerle suıırlanmış bir hayattan hoşlanmayanların otomobilidir... Flash gençlerin dilini konuşur...Çünkü kendisi de gençtir. Hızı, heyecaru sever... Hatchback yapısıy- la belirlenen dış çizgileri, ele avuca sığmaz, atak bir görünüm sergiler... Flash, her an meydan okumaya hazır bir sporcunun yüreğine sahiptir. Cesareti çevik ve güçlü motorundan, havayı yar- mada şaşırtıcı üstünlükler sağlayan aero- dinamik yapısından kaynaklanır. Renault 11 TXE Flash'ın özel tasanmlı güçlü motoru, heyecanınıza aynı anda cevap verir.1700 cc. hacmindeki motoru bütün seriliğine, ataklığına karşın son derece az yakıt rüketir. Yakıt tüketimi 90 km sabit hızla, 100 km.'de sadece 5,8 litredir. Flash dünyaya çok genJş bir açıdan bakar...Sürüş anında görüşü engelleyen ölü noktalar en aza indirilmiştir... Ergonomik yapısı kullanımı kolaylaştınr... Direksiyonu, jantları, koltukları genç ve dinamlk kişiliğinin göstergeleridir. Flash özgürce yaşanacak bir otomobildir. Renault yetkili satıcüarına uğrayın Flash'ları görün, kullanın,deneyin... Yaşamınıza özgürlük getirecek bir Renaulfya. Flash'a siz de sahip olun... RENAULT YAŞANACAK OTOMOBİLLER