Katalog

CUMHURİYET/12 EKONOMİ 16 EKİM 1991 DÖVİZ KURLARI 16 EKİM 1991 Dftvıan Cınsı 1 ABD Dolan 1 MmanMaıta 1 Avuslralya Dotan 1 Avusturyı Ş i n i 1 Betçıka Frangı 1 Daramarka Kronu 1 Fın Martdcası 1 Franse Frangı 1 HoHanda FtorM 1 Ispartyd Pezetas 1 Isveç Kronu 1 Isvıçre Frangı 100 ItaJyan Lıretj 1 Japon Yeni 1 Kanada Dolan 1 Norveç Kronu 1 Sterln 1 S Arabısian Rıyalı Dovız Atış 4869 24 28» 51 3893 94 « 5 37 138 67 74X123 1189.09 837 79 2532.38 45 37 783.47 327015 38182 37 47 4310 97 728 66 8309 36 '298 33İ Doviz Satış 4879 00 2856.23 390174 406 18 138.94 741 71 117143 839 47 2537 45 45 46 785.04 3276.70 382 59 37.55 4319.61 73012 8326 01 1300 93 EfsMrf Alış 4864 37 2849 66 3835 53 404 96 137.28 732.83 1157.40 836 95 2529 85 44 46 775.64 3266.88 378 00 36 91 4246.31 721.37 830105 127B86 Efektrf Satış 4893.64 2866.80 3913.45 407 40 139 36 743 94 1174.94 841 99 2545 06 45 60 787 40 3286 53 383 74 37 66 4332 57 732 31 8350 99 1304 83 ÇJVMZKIM S 1 7070 Alman Markı i 1 2504 Avust Dolan $ 12 0119 Avus Şılıra $ 35 1151 Bel Frangı $ 6 5780 Dan Kronu S4 1649Fm Markkası i 5 8120 Fran Frangı S 1 9227 Hol Flonnı i 107 33 Isp Ftetası $ 6 2149 Isveç Kronu t 1 4889 Isv Frangı S 1275 25 Ital Lıretı $ 129 94 Japon Yent İ 1 1295 Kanaaa Dd * 6 6824 Norveç Kr E 1 7064 ABO Dolan $ 3 7503 Suudı Rryalı SERBEST PİYASADA DÛN DÖVİZ-ALTM ABO Dolan Alman Maricı isviçre Frangı Hotbnda Ftorini kiflfc Steriini Fransız Frangı 100 İ.Liretf BORSA Alış 4920 2890 3290 2550 8400 845 382 Satış 4930 2900 3310 2560 8480 855 390 S Arabistan Ftiyalı Avusturya Şihnt Cumhunyet Reşat 24 ayar külçe 22 ayar bıleak 900 ayar gürmjş Alış Satış 1290 407 376 000 390 000 56 950 50 900 693 1305 415 381.000 405 000 57.100 56.000 720 $tem Kacnıi: 85.378.S20.52S Mem Mktarc 22.589.199 15 EKİM 1991 «tntUl trttfmra ffcr 2632 46 2570 33 2072 31 2029 78 296110 2887 57 «yonr>nento Mdar* «•*• Ataa Mat< AnatokıCsn Bnsa İMMk Oeurta* Deraa Cam DcrenM Oeva HokHng O1U5D0J» Etfplg» IfaMtn Eırtı ŞcorBBU) Ercıyas BanoMt Koc HoMng Nasas T (5 Bank (A) TJşB IC-H25B T i r a K u t s a n T K B hkıiMlk. ToprakK4frt Trafcya Cam tfetCai T S K B ( B U ) TuncaTeksM T T u t m g T i M n D n k UşakSerank M M F Kn.(BÜ) ftrakı se- mkapan 12250 itOO 3800 8 5 0 0 4 * M 9 S 0 12M 1800 21M 2150 M M 45O0 41M 2750 800 17500 2 0 5 0 1 8 0 0 T2S M M M M M M 4150 11M 525 625 8000 11M 2950 8O0C ttM IM 41M 2OO0 IM 12250 1tM 1250 12M* 2400 5M » M 2000 4500 «Ml 9700 157M tTM 9M •25 6 0 O 0 4 0 0 0 8 5 0 İ T M 1 4 M 1 4 5 İ nM 2250 42S 1SSM 150 •M 11M 6300 74000 12M 1350 900 175 an 450 850 1800 2200 »TM 17X 1150 3150 8400 3150 1200 3250 •2M 3500 11M M M 1350000 275 5M 11M 950 1250 «M 7500 1600 1 « 5 0 4 7 M 6 7 0 0 7 7 5 1650 4500 41M 8 0 0 M M 1960 1700 1400 Bugünku «ndûşu* 11500 1750 3750 M M 950 1IM »M 2 1 0 0 2 7 5 0 7 7 5 2050 T M M M I 7 M 11M 83 6 0 0 2 9 0 0 8 0 0 0 rm 15M 41M I7S 12000 1IM 1250 İ M M 2 M İ 4 5 0 0 9800 157M rm Ki Mi 1JM 1SM M M 22O0 400 İMM 4 5 0 a» 1Mİ 70000 11te 1350 MM 9 0 0 itst • M MM 4 5 0 2000 MN 1700 m 12M OM 3150 MN 8300 (1M 3000 1200 M M 1tH MM 250 Mt 11M 1200 1550 1(90 47M 4350 41M 775 14M 1900 1500 350 14M B o g û n k û « 1 y ü k s e k 12500 1800 3800 J1M 9 5 0 M 7 M 2150 2 4 * 2 7 5 0 SOO 2100 7 7 5 ttm m» 1I75İ M M 2 9 0 0 8 0 0 0 rm m 12250 iat 1300 127» 5 2 5 I 1 M M M 4 5 0 0 4 3 M 1 0 4 0 0 1 ( Z M 1 5 M 1 5 M 3 2 M 2 2 5 0 4 5 0 i f T M 4 5 0 M O 11» 70000 14M 1350 MM 900 11M ZMİ 450 2 0 0 0 M M 17X 1 J M 3150 M M 8300 C2M 3000 1250 M M 13M 275 SM 12M 1250 1 6 0 0 1 7 M 45O0 41M 80C 15M 1950 1500 1400 1MI 11N Bugunku 12000 1300 3600 31M 9 5 0 İ M M M M 1JSİ 2100 ns4 2 7 5 0 8 0 0 2050 77» 600 2900 80DO 2 T M 7» 12250 IMt 1250 127» 5» S 1 M » M MM 4500 4 M 10200 rm m 1SSİ 15M 22SO 425 MT» 450 175 11M 7 0 0 0 0 M M 1 3 5 0 M M 9 0 0 M 1 1 M 2 S M 4 5 0 2 0 0 0 M M 1 7 0 0 3 1 5 0 M M 8 3 0 0 3000 1200 275 » 9 M M 1200 1«M 1 6 0 0 1 7 M 11M 4500 41M SOO 15M 1950 1500 1400 MM 11Sİ İşlem nMan İ M M 7 1 M 79800 12452 2800 9 T M * 1 6 0 0 0 1İ1M I 1 M 2 5 3 6 0 0 JJTJM 4 7 7 5 1 » 7 2 5 » 2197441 1000 8631 90243 M17M 500 200 1000 1 0 0 0 I 1 M 1 7 M M M M 11500 1J1M 2000 200 6 0 0 1 5 4 7 4 4 100 50500 11N 18000 6 7 8 T 0 0 33273 500 21M* 1500 6200 43120 1W 2 0 0 0 M M M 5 0 0 825 1500 TTM 3700 1 5 9 0 0 1164520 1151M 16100 *4M 16650 4900 RM 1S300 26140 3500 4 5 0 0 0 3 2 H 4 1 11500 1800 3800 S1M 950 M M 1MI 2150 MM 21M MM 41M 2750 775 2050 7M (IM ittM 11M 5M 6 0 0 2900 8000 rm 1Mİ 41M 7 M 12250 13M 1300 1HM 4500 43M 10000 rm m 8 2 5 7 M * 1 5 M 1 5 M J 1 M 2 2 5 0 425 1I7M 450 •M 1MI 70000 1ISİ 1350 S4M 9 0 0 4 5 0 2 0 0 0 M M 1 7 0 0 M M 3150 M M 8300 •2M 3000 1250 MM 1IM MM 275 58 ttM 1200 1 6 0 0 M M 47M J1Sİ 4400 41M 800 1M0 1950 1500 1400 1SM 11M AOrrdMı ortfiy 41421 11726 1797 3780 M7I J M 1 9 5 0 1 « M 5 M M Mti M4M 12M zm 2135 14M IMt 41H 2750 782 2054 HJ7 MI7I M1S 17115 11M S4» 6 0 0 J217 2900 8000 1575 41» T M 12154 12T5 1275 •asm M 1 I 2 M 2 4500 4212 10041 2S715 2T44 tT4 1UJ 1Mİ HM 2231 424 1 MMİ 450 •M 70000 12M 1350 J4TT 900 M» 4 5 0 2 0 0 0 I T M 1 7 M 1252 «411 3150 M2* H00 I1M 3000 1234 273 S25 11M 1 2 1 5 1 5 9 4 M71 4411 414t 794 14M 1946 1500 1391 1SM YATIRIM FONLARI 15 EKİM 1991 ( ş V S t n m - 2 l ş Y * n m - 3 Mffen-2 tarkn-3 UsalYSH M 9 I W 2 fijommanm-i 6>wlıMnrfv2 Est*F*Fw1 Esb»*Foo2 EtiBflk Fon 3 VKBSektoF YKBüsscF. YKBKsnuF VnLJdF VNIKnnıF. Ynotnf VKBAMF Vttlftjı-I VMoffov-î VUBİRavJ W*f*st 9 3 . 7 K 43542 24613 20572 17HB 70208 59796 30913 28.0S3 10238 60223 49.261 214» 23696 11891 71908 26289 17740 11736 8768 »420 24J8S 1717! 65.395 52.142 50350 52053 45.210 20953 1EW 15.732 52140 132465 24238 MS91 93JB7 43579 24644 2059S 17K4 »295 59450 30343 28.124 10271 60307 49330 21489 23.729 »flj? 2E265 17756 11760 8İS1 74529 24S22 17214 65776 52.211 51246 52115 45.271 50873 209» 16732 6742 52205 132619 24.271 '4606 113 -014 013 013 012 012 OJB a» an 032 114 0.14 a14 a« 07; ao -aot ae 0 2 0 140 a» as 021 -ai8 013 1K 012 013 003 017 015 006 012 012 014 010 Dısbınk U w For Drçoar* Pemt» TotunFtf' TMÛP Fon-2 MÜSIHFOIM ««an Fon-2 FîrarsF(in-3 FiarBFbrh4 fffinsFbn-5 ZnaFor,.1 Z r a « f o ı v 2 Zratfou PmıkHESt EnMFan-1 ImcmForn lmpnFm-2 TotaflkFon SumerFtm DercFgn EgeFon Ovmfaı Onakftr THKar* for NA Fbn Etfon 21391 ÎS69B 45J22 63311 18073 51.893 14516 189737 22.624 28.46B 24182 1İ3M 15375 26.734 20287 19İ33 26293 20236 27550 18.04 21602 17982 21731 15099 14041 20 «C 22600 •4301 «380 «888 15905 1&625 15J43 15196 21469 C36 "5.714 010 45370 0 " 63J97 at4 5 1 3 7 0 M 5 3 6 1 9 C 0 3 1 2 2 6 4 5 2 8 5 0 9 2 4 2 1 5 1 5 2 9 3 1 5 9 9 8 2 6 T 3 2 0 3 0 9 19855 263"4 20266 27595 «159 23639 18.02- ?759 15122 19065 20.454 22626 18322 19068 18404 18920 15925 15*47 15B66 15218 an 113 009 0 . U 0 4 0 007 0.11 a» 311 008 0.15 ate 019 016 022 013 015 013 012 012 011 0<2 0-3 0'7 014 015 014 TAHVİIlAnVIL sWevw saym: 8 10.082.109 14 EKİM 1991 ' 5 0 8 ! S 1 S 9 S 2 3 B 251251» 7Î3M 798)41 a 19 Î72SC 73 3M 79M1 H09E 972S0 ne ;ı« 9 5 0 » 0 6 6 4 5 0 90e 1012 9117 nm 7553 "521 74 ü t t t imra 17WO0C mm 131S6S2 '»297 «5192 (IHH 3112» Vergi fatıırası kime çıkacak?Enflasyonu düşürmek için vergi gelirlerini arttıracaklannı açıklayan siyasi partilerin, faturayı hangi kesime çıkaracakları açık değil. Partilerin oy kaygısıyla seçimden önce bu konuya açıkhk getirmedikleri dikkati çekiyor. Ekononü Servisi— ANAP ve Itefah Partisi hariç partilerin tü- mü, birbiri ardına açıkladıklan ekonomik programlarda, vaat- lerini "vergi gelirini arttırarak" gerçekleştireceklerini savundu- lar. Ancak seçime 3 gün kala, verginin toplumun hangi kesimi- ne yüklenerek arttırılacağı soru- su, hâlâ cevap bekliyor. "Asgari iicreti vergidışı bıra- knfagiT, peşin vergiyi kaldıraca- ğız" sloganlarıyla, daha az ver- gi alacaklan kesimleri "ncretli- ter ve kiiçiik esnar şeklinde net- leştiren partiler, kimden daha çok vergi alacaklarının hesabı- nı ise, oy kaygısıyla seçim son- rasına bırakıyorlar. Ekonomik göstergeler, Tür- kiye'de "vergi dışı bırakdan ya da eksik vergüendirilen alaolar- 'ın, faiz gelirleri, gayri menkul Nobel Ekonomi Ödülü G>ase'nin Ekonomi Servisi — Nobel Ekonomi ödülü, bu yıl Şikago Üniversitesi profesörlerinden Briton Roaald Coase'ye verildi. Nobel Ekonomi ödülü Prof. Coase'ye ekonominin kurumsal yapısı ve işleyişi içerisinde işlem maliyetlerinin önemi ve mülki- yet hakları konusunda yaptığı çalışmalar nedeniyle verildi. Nobel Ödülü'nü veren tsveç Bilim Akademisi üyeleri, Coa- se'nin çalışmalarının, işlem ma- liyetlerini ve organizasyon yöne- timini dikkate almayan gelenek- sel ekonomi teorilerinin eksik- liğini ortaya çıkarması yönün- den önemli olduğunu vurgula- dılar. Aynca ekonomistlerin mal ve üretim faktörlerini ta- nımlamaktan çok, bu mal ve faktörleri kullanma haklarını tanımlamalan gerektiğini belir- ten akademi üyeleri, Coase'nin bu konudaki çalışmalarının da ödülü almasında etkili olduğu- nu bildirdiler. 30'lu yıllardan beri ekonomi konulannda çalışmalarını sür- düren Prof. Coase, son 30 yıl- dır bu alanda isim yapmış kişi- ler arasında bulunuyor. Coase 1960'lann başından beri de Şi- kago Üniversitesi'nin bir üyesi. Nobel Ekonomi Ödülü, bu yıl 6 milyon Isveç Kronu (yaklaşık 1 milyon dolar) olarak belirlen- di. D YP: Büyükşehir vergisi DYP'nin ekonomiden sorumlu genel başkan yar- dımcısı Tansu Çiiler, bugüne kadar yaptığı açıkla- malarda vergi gelirlerini arttırma anlamıhda üç pro- je açıkladı. Bunlar: • Biiyiik şehirlerde elektrik, su ve telefon faturala- n iizerinden oturulan emlağın değeriyle orantılı ola- rak, yerel yönetimler için bir vergi kesilmesi. • Yeminli mali müşavir sistemine ağırlık verilerek Maliye'nin vergi denetim etkinliğınin arttınlması, • Muafiyet ve istisnalann yeniden gözden geçiril- mesi idi. Ekonomiden sorumlu eski devlet bakanlanndan Işın Çelebi'nin yaptığı hesaplamaya göre, Çiller'in vaat ettiği vergi indirimlerinin buünkü tutan ise 18.2 trilyona ulaşıyor. Tansu Çiiler ise vergi gelirlerini Uk yıl 20 trilyon lira arttıracağını iddia ediyor. Bu hesapla Çiller'ni vaat ettiği tüm vergi indirimlerini sağla>ıp, vergi artış hedefini yakalaması için 38 tril- yonluk bir vergi kaynağı bulması gerekiyor. SHP: Istisnalar kalkacak SHP'nin gölge Maliye Bakanı Onur Kumbara- cıbaşı, vergi gelirini arttırmak için muafiyet ve is- tisnalar konusuna DYP'den daha kesin bir tavır or- taya koydu. Kumbaracıbaşı'nm vergi gelirini art- tırmak içi saydığı önlemler iki grupta toplanıyor- du: • Tüm vergi muafiyet ve istisnalan kaidınlacak, bn yolla 8 trilyonluk bir kaynak yaratılacak. • Mahye'nin, mükelleflerin j-üzde 80'ini kapsayan bilgisayar denetim ağına islerlik kazandırılacak ve böylece beyanla gerçek gelir arasındaki fark gide- rilerek 20-25 trilyon daha fazla vergi toplanacak. Onur Kumbaracıbaşı, bir yandan ANAP hükü- metinin vergi denetimini bilinçli olarak yapmaya- rak bazı kesimleri koruduğunu iddia etti. Ancak Kumbaracıbaşı da DYP gibi Kurumlar Vergisi'ni yüzde 4<ı'dan yiizde 30'lara, Gelir Vergisi tabamnı da yiizde 25'ten yüzde 10'a duşüreceklerini belirtti ve seçmenlere diğer taraftan mavi boncuk dağıttı. DSP: Faize yüksek vergi Biüent Ecevit tarafından açıklanan DSP ekono- mi programındaki vergi reformlan da, ağırhklı ola- rak dargelirliler için vergi indirimleriyle ilgiü DYP ve SHP ile benzer vaatleri içerdi. Vergi gelirini art- tırmarun yolu ise "verginin yaygınlaştınlınası" ola- rak gösterildi. DSP'nin ekonomik konulardaki söz- cüsü Httsnü Kudyallı ise vergi gelirini arttırmak için alınacak somut önlemleri de şöyle sıraladı: • Banka faizlerine ve diğer bazı gelirlere uygulanan stopaj oranlan yükseltüecek, • Lüks tüketimin daha yüksek oranda vergilendi- rilmesi için KDV'de farklı oranlar uygulanacak. • Maliye'nin denetim örgiirü geliştirilerek belge dü- zeni oturtulacak ve kaçaklar önlenecek. DSP'de vergi muafiyet ve istisnalan ile ilgiü DYP gibi tedbirli bir tutum sergileyerek "incelemeye alınacağım" açıklamakla yetindi. kira gelirleri, rantlar, bunları oluşturan servetler, şirket kârla- n, zirai kazançlar, işporta sek- törü olduğunu ortaya koyuyor. Istanbul Ticaret Odası'nın bir süre önce yayımladığı "OECD ülkeleri ve Türkiye'de vergi yükü" konulu araştırma da bu alanlann milli gelirden aldıkla- rı pay oranında vergilendirile- mediklerini gösterdi. Söz konu- su araştırma, milli gelirden yüz- de 22.83 pay alan tanm kesimi- nin ödenen toplam Gelir Vergi- si'ndeki payının yüzde 4.4'te kal- dığını ortaya koydu. Aynca milli gelirin yüzde 11.84'ünü oluştu- ran gayri menkul gelirlerinden ise toplam Gelir Vergisi'nin sa- dece yüzde 3.1'i oranında vergi alınabildiği belirlendi. İTO Baş- kanı Alalay Şahinoglu da bun- lann yanı sıra tüm sektörlerin yüzde 30'una ulaşan bir kısmı- nın, maliye kayıtlannda yer al- mayıp hiç vergilendirilmediğini savunuyor. Partilerin ekonomik beyinle- rinin, "vergi için beliriedikleri bedef kitleleri" açıklamamaları, "Seçim öncesi oy istedikleri, ser- maye, tanm ve ticaret kesimle- rini ürkütmek istemiyorlar" şek- linde yorumlanıyor. Vergiden kim kaçıyor? Uzmanlar vergi kaçağımn, ne- denini şu üç başlık altında top- luyorlar: • Servet ve kazançlann ger- çek degerleri üzerinden beyan edilememesi, vergi matrahının olması gerekenden düşük orta- ya çıkmasına yol açıyor. Maliye bu nedenle, alması gerekenden daha az vergi topluyor. Emlak vergileri buna örnek gösteriliyor. • Gelir vergisi ve özellikle Ku- rumlar Vergisi'nde kanunlarla sağlanan istisna ve muafiyetler, vergi oranırun düşmesine yol açıyor. • Üçüncii gnıp ise belge dii- zenine uymadıgı ve Maliye'de kaydı bulunmadığı için hiç ver- gi ödemiyor. tşporta bu katego- ride yer alıyor. Görüşlerine başvurduğumuz Istanbul Üniversitesi tktisat Fa- külteşi öğretim üyesi Prof. İzzel- tin Önder, partilerin tümünün "Türkiye'de bugüne kadar kul- lanıtamaınış bir vergi potansiyeb' Sayın Işçi Önderi, 20 Ekim 1991 günü genel seçim yapılacak. Beş sene için ülkenin yönetimi yeniden belirlenecek. Bütün kesimlerin örgütleri destekledikleri partileri açık- lıyorlar. 12 Eylül'den bu yana uygulanan ekonomik, sosyal ve siyasal sistemin bü- tün yükü çektirilmiş Türkiye işçi sınıfı ve onun sendikal örgütlerinin bu se- çimde tarafsız kalması düşünülemez. Siyasal mücadele ile ekonomik müca- delenin ayrılmaz bir bütün olduğunu biliyorsunuz. Biz tertip komitesi olarak işçi sınıfımızın ekonomik, demokratik taleplerine yakın partiyi ve taleplerimizi tespit ederek gerekçelerimizle birlikte hangi par- tiyi desteklediğimizin kararını tartışarak almak üzere 16 Ekim 1991 günü sa- at 1&00'da Tepebaşında Kazablanka Gazinosu salonunda sendikaların mer- kez, bölge, şube ve işyeri temsilcilerinin katılacağı bir toplantı düzenlemiş bu- lunmaktayız. Bu toplantıya katılmanızı diliyoruz. Saygılarımızla. Petrol-İş - Türk-jş Bastn-lş - Türk^ş Deri-İş - Türk-İş Genel Maden-İş - Tûrk-İş Hava-İş - Türk-İş Kristal-İş - Türk-İş Lıkat-İş - Türk-İş Selüloz-lş - Türk-İş Tes-İş - Türk-İş T.Belediye-İş - Türk-İş T.Gazeteciter Sendikası: Türk-İş Tümtis-lş - Türk-İş TERTİP KOMİTESİ Genel-İş - DİŞK Maden-lş - OİSK Tekstil-İş - DİSK Gıda-İş - DİŞK Lastik-lş - DİŞK Keramik-lş - DİSK Tümha-İş - DİŞK Banksen-lş - DİSK Oleyis - DİSK TİS - DİSK BSağlık-lş - DİSK Basın-İş - DİSK Bağımsız Sendikalar Otomobil-İş Sendikası Yeni Oleyis Sendikası Galeri • Atölye M« 97 38 • 132 64 26 S A K A T G A L E R I S I ÇAĞDAŞ HOLLANDA SERAMİKLERİ SERGİSİ 15 EKİM - 15 KASiM Evelyn van Baarda - Rob Brandt - Babs Haenen - Susanne Hahn - Vilma Henketman - Netty van den Heuvel Michel Kuipers - Gecrt Lap - Alexander Lichtveld - Johan van Loon - Kees Marinus - Jan van der Vaart Irene Vcnck - Pauüne Wiertz - Christian Wisse BûyûlKlefe Cad. Kaleseramilı Binası Levenl Tel: 179 29 60 Ünal Cimit S e r a r n ı k ^ e H e \ k c l S e r g ı s ı 8 Ekim-8 Kasım 1991 Destek Reasürans Sanat Galerisi Abdı ipeKiı Cd 75 MKkj Td I " 28 32-m 2* " ALI AT/SAACA 15 Ekim-6 Kasım ADTfeAN iskele Sok. No: 3 Ortakây 159 51 55 A y d ı n A r k u n Resim Seıgisi 9 JCEhm 1991. IHV-lâOO t Pazargunkn dıjinda' Yonca Modem Sanat Galaia— .„ Valıkonağı Caddesi \ o 117 2Nı$anta$ı-İstanbuI Elma VVork-Shop'ta ^ ^ Seramik ve Porselen ı Dekorlaması eğitimi alın... ySize ait ve imzanızı taşıyan /dünyalar yaratın. elma sanat atelyesi Kalamış Fener Cad No 84/1 Fenerbahçe İstanbul Tel: 336 97 53 B I L SA K TA RADDffl EZa AĞAOĞLU Yönetiminde SERAMİK ÇAUŞMALARI 22 Ekim'den itibaren Her hafta Salı-Perşembe ve Cumartesi günleri Bilsak:143 28 7 9 - 1 4 3 28 99 ; -25 Öam;991.11.00 -18.00 , Fazar sünleri Jısnda' Isaklal Caddea 141 Ttl 1521698 Resim Sergjsi OHATBURAK H G A R A \ T 1 S A N A T G A L E R İ S İ TEM SANAT GALERİSÎ -•izseıvıoıunu*** I I M 4 M tarip^i) Tûrkıye len 17.1? ulketMn 39, toplam 56 seçme sanatçtdan otıjlrjisanalMltıaskılaı. M.DrOri«aEr»l,Solı BINAY KAYA Seromik Sergisi 14Ekim-25Ekim T A K I C A L E R İ S I V«pı» iıkelcsi Sok. No: i OrUkoyTel 159 19 11 HOBI sanat oalerisi SARKİS GÜNSEL Resim Sergısı 12 Ekım-30 Ekim VaMıonagı CwL Pa«a| 73 7*1:146 72 81-146 41 54 Bu yılda üstünlüğümüzii KANITLADIK... İÇ MİMARİ GRAFİK RESİM Güzel Sanatlar KURSLARI HafU içi HaiU <onu Kuralan ıöza S galeri • atölye 146 97 38 • 132 64 26 ÇOPERA) S A N * T G A L lR t S I TUNCEL DOĞRU'nun ÇİÇEKLERİ Resfm Se r gısı 30 Eylül-19 Ekim 9? Saflhk Sok. Op*n Han 43/'16 (The Marmara Olelı Yan )T»ktlm 149 92 02 KöNUK YAZAR bulundugu" konusunda görüş birliğinde olduklannı vurguladı. Önder, buna karşın vergi refor- mu diye, hep kısa vadede vergi gelirlerini azaltıcı uygulamalara parti programlarında yer veril- mesine dikkat çekti. Partilerin seçim öncesi vergi politikalann- da, tepki almamak için belirli kesimleri hedef almaktan çekin- diklerini kaydeden Prof. Izzet- tin Önder, "Örneğin TÜSİAD, Kurumlar Vergisi'nde muafiyet ve istisnalan kaldıracağını açık- layan bir partiye haşin bakma- ya başladı' dedi. Vergj Sistemi ve Mali Sektör Doç. Dr. ALİ İHSAN KARACAN Bankacı GeTenel seçim nedeniyle açıklanan parti seçim bildirgelerinin tartışmaya açtığı ve bu nedenle vergi sisteminde yeni düzenle- melerin gündeme geldiği bu günlerde ko- nuyu özellikle mali sistemle ilişkileri yö- nünden incelemek istiyorum. Ancak once vergi düzenlemeleri üzeri- ne kısa da olsa değinmenin yararlı olaca- ğı kanısındayım. Katma Değer Vergisi ayrık bırakılır ise vergi sistemimizde reform niteliği adı altın- da son birkaç on yıllık dönemde yapılan duzenlemelerin re- formcu bir niteliği bulunmamaktadır. Yapılan, bilinen ve ver- gilenen bazı alanlardaki muafiyet ve istisnalan darahmak ya da genişletmek, vergi oranlarını arttırmak ya da indirmekten ote>e geçmemıştir. Bu nedenle vergi sisteminde yapılacak re- form zorunlu olarak mali sektörde ve sistemde de bir reform yapılmasını gerektirir. Bu ikisi birlikte ele alınmaz ise vergi sisteminde reform yapılması ve sonuca ulaşılması kanımca güçtür. Türkiye'de mali sektör ekonomiyi ve kamu maliyesinı gıiç- süz düşuren, hasta eden bir mikrobun kaynağıdır. Bu mikrop ülkemizde yaşanan birçok sorunun da nedenidir. Bu mikro- bun adı da "Hamiline yazılı" mali kıymetlerdir. Hamiline >a- zılı bu kıymetler çeşitli türdedir. Bütün bu hamiline yazılı varlıklar mali sektörü ve ekono- miyi kanser gibi sarmıştır. Ne işe yaramaktadır hamiline yazı- lı menkul kıymetler? Bu menkul kıymetler kara paraları giz- lemeye yarar. Bunlar rüşvet alıp verme işlemlerini kolaylaştı- rır ve tehlikeden uzak yapılmasını sağlar. Bunlar kişilerin fa- aliyetleri sonucu elde ettikleri gelirleri vergi yönetiminden saklamaya yarar. Bunlar mali ve ekonomik değerlerin veraset ve intikal vergisi ödemeksizin aktanlmasını sağlar. amiline yazılı varlıklar Bir şirkete, pay sahi- ,. , ... .. , . . bı sermaye antırmak mali sektoru ve ekonomiyi y e r i n e t ah v i l v e f j . kanser gibi sarmıştır. Vergi nansman bonosu çı- SİStemİnde yapılacak bir kararak bu faizleri gi- reformun mali sektörü ^ e r . y a z a b i " r v e ; " g l , ^ , , . .. kaybına neden olabı- hastahktan kurtarma ile U r . B i r d i ğ e r hamiline başlatllmasi gerekir. Bu yazılı evrak menkul nedenle önce mali kı v met f o n l a r ı katl1 " Sektörden her türlü ™ belgeleridir. Buna , ... , , hamiline yazılı russe hamılme yazılı evrak senetieri ve çekieri de kaldinlmalldir. SİSteme eklemek gerekir. ABD getirilecek bir diğer 8' b i dunyanm en bu- y ü ^ m ^ k de bildirim ^JZSL £ K yukumlulugu olmalıdır. s a h i p o ıa n bir üikede hisse senetieri kural olarak "ada yazılı" iken ülkemizde tstan- bul Menkul Kıymetler Borsası "beyaz ciro" ile nama yazılı hisse senetlerini bile pratikte hamiline yazılı hale getirmekte- dir. Borsada kimlerin alış-satış yaptığı fiilen bilinemez hale gelmekte ve ortaya borsadan servet kazanmış (!) kişiler çık- maktadır. Vergi bağışıklığı ve hamiline işlem ile İMKB bir ka- ra para cenneti ve aklama merkezi olma potansiyeline sahip- tir.Vergi sisteminde yapılacak bir reformun mali sektörü bu hastalıktan kurtarma ile başlatılması gerekir. Bu nedenle ön- ce mali sektörden her türlü hamiline yazılı evrak kaldırılmalı- dır. Sisteme getirilecek bir diğer yükümlülük de bildirim yü- kumlulüğu olmalıdır. Mevduat hesabı açan bankalar, borsa- da işlem yapan komisyoncular, aracı kurumlar ve bankalar; devlet tahvili, Hazine Bonosu; özel kuruluşlar tahvili; finans- man bonosu gibi menkul kıymetleri ahp satan kurumlar, cari hesap ve katılma hesabı açan özel finans kurumları ve kredi kart şirket ya da bankalann bu işle uğraşan birimleri işlem yaptıkları kişinin açık kimliklerini ve vergi yükümlülük nu- marasını, (her kişi ve kurumun bir vergi numarası olduğunu hayal ediyorum) belirlemelidir. Bunu izleyen aşama yapıtan muamelelerin vergi yonetimine bildirim yükümu ve/veya ver- gi idaresinin bu verilere ulaşmasıdır. Bu bağlamda yapılacak bir başka iş toplumdaki ekonomik ve mali işlemleri olabildiğince nakit dışına çıkararak mali sektör ve bankacılık sistemi kanahyla yapılmasını sağlamak- tır. Bu nedenle belirli miktarı aşan işlemlerin nakit olarak ya- pılmasını önleyecek önlemler alınmalıdır. Bu tür ödeme siste- mi bazen düzenleme gereği bazen de toplumdaki iş teamulu olarak Batı'daki birçok üikede vardır. Batı'da bir mağazadan yükluce bir ahşverişi nakit yapan ya da bankaya büyükçe bir mıktar nakit ile hesap açmak isteyen kişi daima kendisine "şüphe" ile bakılan birisidir. Diğer yandan Avrupa Toplulu- ğu'nda 90/106 sayılı "Para Aklama Hakkındaki Direktif Onerisi" bankalara, muamele yaptıkları kişilerin kimliklerini belirleme yükümü getirmektedir. Turk vergi sistemi "Al Capone"Iarı yakalayacak etkinliğe ulaşamaz ise "Al Capone'Mar kamu maliyesinı ve ülke ekono- misini esir alacaktır. Etkin bir vergi sistemi kurulmadıkça ne enflasyonun önlenmesi ne kalkınmanm sürdurülmesi ne de ülkemizi onumüzdeki yıllarda bekleyen çok ciddi gerek iç ge- rekse uluslararası boyuttaki ekonomik, sosyal, siyasal sorun- ları göğüslememiz mumkündur. Ama temel tercih, politika- cınındır. Politikacı vergiyi yeğleyerek kişi ve kurumların cep- lerine elıni doğrudan mı atmayı yoksa enflasyonu seçerek do- la>lı yolu mu tercih edecektir? Uygulama ise politikacının ağırlıklı olarak ikincisini seçtığini göstermektedir.