Katalog

CUMHURÎYET/12 1990'DA PARA PÎYASÂSF ANKARA (AA) — 1990 yılı geride kalırken yıl bütünûn- de Merkez Bankası gözetimindeki para ve altın piyasalann- da işlem hacimlerinde rekor düzeylerde artış gerçekleşti. AA muhabirinin edindiği bilgiye göre Merkez Bankası gözetimindeki bankalar arası para piyasasında (TL Inter- bank) 1990 yılında toplam 253 trilyon 796 milyar liralık iş- lem yapıldı. Piyasada bir günde en yüksek işlem hacmi 3.9 trilyon lira ile 21 aralıkta gerçekleşirken en düşük işlem 33S.3 milyar lira ile 17 temmuzda yaşandı. TL Interbank'ta faizler dikkate alındığında ise bir gece- lik borçlanmalarda en düşük' faiz yüzde 20 ile 3 ocakta, en yüksek faiz ise yüzde 65 ile 17 mayıs, 4 haziran, 7-12-31 aralık tarihlerinde yaşandı. Piyasada yıllık ortalama faiz oraru ise 1 gece için yüzde 51.92, 1 hafta için yüzde 48.84, 2 hafta için yüzde 47.21, 3 hafta için yüzde 50.72, 4 hafta için yüz- de 52.33, 1 ayhk borçlanmalar için de yüzde 55.37 olarak hesaplandı. Döviz ve altın Bu arada, döviz ve efektif piyasalannda ise işlem hacmi 1990 yıhnda, bir önceki yıla göre yüzde 108 oranında arta- rak 20.3 milyar dolar olarak gerçekleşti. Aym şekilde döviz karşılığı altın piyasasında da 1990 yı- hnda 1.7 milyar dolar karşüığında 144.4 ton altın satışı ger- çekleştirildi. Günlük kur belirleme seanslarında da 31 Aralık 1989'da 2316 lira olan dolar denge kunı, 31 Aralık 1990 tarihi itiba- nyla 2933 liraya yükseldi. TL'nin deger kaybı öte yandan Merkez Bankası verilerine göre efektif satış kurlan baz alındığında, 1990 yılında Türk Lirası ABD Do- lan karşısında yüzde 26.6, Alman Markı'na karşısında da yüzde 42.7 oranında değer kaybetti. ALJTN VEDÖVIZ İSTANBUL/ANKARA (AA) — Yıhn son gününde Mer- kez Bankası gözetimindeki altın piyasasında işlem yapılmaz- ken diğer piyasalarda şu fiyatlar oluştu: MtfapfrMatan 31 an» Denge kunı 2933.00 Döviz pıyasaa 2875.00 Işlem adedı ve hacmi 104-3259 MD. btaaiMri saıtast piyaa ABO Dolan 2923.00 TL. Alman Markı., 1948.00 TL. Aflkjra Mvbut ptysss ABD Dolan 293a00 TL. Alman Markı 1950.00 TL. Ingılız Stertini — AttM ptyaalan İşlem yapılmadı EKONOMİ 2 OCAK 1991 24 ayar külçe altn (gr) 36.750 36*50 Cumhunyet (Ata Lira) 241.000 244.000 Ziraat Altını (5 gr.) 205JM0 2ia000 Vakrf Altını (5 gr.) 201.000 206000 22 ayar bıleak (gr.) 34300 36.400 1000 ayar gümüş 490 500 Banka satşı (24 aşar) 100 gr. külçe attm 1721.000 . .3.821.000 INTERBANKTA SONGÜN~ • ANKARA (AA) — Merkez Bankası gözetimindeki bankalar arası para piyasasında (TL Interbank) 1990'ın son gününde, bir gecelik borçlanmalarda ortalama faiz yüzde 64.49 oldu. Interbank'da cuma günu bir gecelik borçlanmalarda ortalama faiz 64.82 olarak gerçekleşmişti. Piyasada 31 aralıkta bir gecelik borçlanmalar cuma günü olduğu gibi en düşük yüzde 62, en yüksek yüzde 65 faiz üzerinden yapıldı. Metaş kıırtanlmayı bekliyorSekiz aydır üretim yapmadığı halde,MESSgrevi kapsamında greve giren Türkiye'nin en büyük özel demir-çelik işletmelerinden Metaş,1991'ekurtarılamadan girdi. Metaş yöneticileri dört gözle Taner'in istifasını bekliyor. BARIŞ KUDAR İZMİR— Türkiye'nin en büyük özel demir-çelik işletmelerinden Metaş, 1991'e "kurtarılamadan" girdi. Işletme finansmam sıkıntısına girerek borçla- nnı ödeyemeyen ve 8 ay önce işçilerini ücretli izne çıkararak üretimine ara ve- ren Metaş, şu anda MESS'e bağlı ol- duğu için grev kapsamında. Şirketin kurtanlması için uzun bir süredir başlatılan çalışmalar, Devlet Bakanı Güneş Taner'e "takıldı". Daha önce şirket kurtarma politikasına kar- şı olduğunu açıklayan Taner'in rakibi Işın Çelebi nedeniyle de Metaş sorunu- na soğuk baktığı söyleniyor. Metaş yö- neticileri, Taner'in 4 ocakta istifa etme- sini bekliyorlar. Istifadan sonra Taner- in yıldm söner de Çelebi'ninki parlar- sa, Metaş'ın eski genel mudürlerinden biri olan Çelebi'nin şirketi kurtarmak için elinden geleni yapacagı sanıhyor. Ege Yatırım grubu içinde yer alan Metaş 1989 yılından 1990'a sarkan kre- di faizlerinin yükselmesi nedeniyle ni- san ayı sonunda işletme finansmam sı- kıntısı içine girmiş, borçlarını ödeye- mez duruma gelmişti. Metaş yönetici- leri işçilerini ücretli izine çıkararak üre- time ara verdiler. Şirket ortaklanndan Iş Bankası da Metaş'ın "kötiiye gitmesi" üzerine hisselerini elden çı- karttı. Iş Bankası'mn bu tutumu diğer alacaklı bankaları da tedirgin etti. Metaş işçileri gn* kapsamındaiar. Aocak işçiler, 8 aydır üretimi durmuş olan şirketin kurtanlmasını istiyor. Metaş yöneticileri işletme finansma- m için girişimlerini başlatırken alacaklı bankalar katı tavırlarım ortaya koydu- lar. Metaş'ın sermaye arttırımına git- mesi de istenüeni vermedi. Devreye Ha- zine ve Dış Ticaret Musteşan Namık Kemal Kıbç girdi. Bankaları bir araya toplayan Kılıç, işletme fınansmam ve yeniden uretime geçirilmesi için orta- ya atılan formülleri bankalara sundu. Ancak özellikle lş Bankası'mn tutumu nedeniyle diğer bankalar da çözüme yanaşmadılar. Bu gelişme üzerine Me- taş'ın kiralanması fikri ortaya atıldı. Çukurova Çeiik ile Çolakoglu firma- sına kiralanması önerisi getirildi. An- cak bu firmalar kendi yatınmlanna yö- nelince Metaş yeniden ortada kaldı. Yıl sonuna doğru Metaş dosyasını elinde bulunduran Devlet Bakanı Gü- neş Taner'den herhangi bir yanıt orta- ya çıkmayınca işçiler fabrika önünde açlık grevi yaptılar. Izmir Milletvekili Devlet Bakanı Işın Çdebi'ye de başvu- ran işçiler "Genel müdürlüğunü yap- tığınız ve kfira geçirdiginiz Metaş'ı kurtann" dediler. Çelebi "Bu konu ba- na verilmemişti. Ancak kabine içinde gerekeni yapacagnn" sözUnü verdi. An- cak çeşitlî ekonomik konularda birbir- leriyle çelişen ve ters duşen Taner- Çelebi çekişmesi nedeniyle konu fiilen ele alınamadı. Bu arada kasım ayında lzmir'e ge- len Cumhurbaşkanı Turgut özal, Me- taş işçileriyle görüştü. özal, şirketin kurtanlması için elden gelenin yapıla- cağına dair söz verdi. Ancak o tarih- ten bu yana da herhangi bir somut gi- rişim yapılmadı. MESS ile Türk Metal Sendikası ara- sında sürdürülen toplusözleşme görüş- melerinin anlaşmazlıkla sonuçlanma- sı üzerine metal işkolunda alınan grev kararı, Metaş'ı da kapsıyordu. Böyle- ce işçilerin şirketi kurtarmak için caba harcadıkları, 8 aydır da üretim yapıl- mayan Metaş, resmen greve de başladı. Metaş yöneticüerinden biri son du- rumu özetlerken "Metaş konnsu atfaı deve degil. Bankalar isterlerse bir an- da çözüm buhırlar. ÖzeiBkle lş Bankaa olayı çözmek için baksa iş bitecek" de- di. Yönetici, Metaş için ortaya atüacak her türlü çözüme hazır olduklanm be- lirterek "Üsteük işçilerimiz de grevde. Ancak Metaş'ı dttze çıkaracak bir for- mül bnlunnrsa grev otayı da hemen çözümlenir" diye konuştu. Türk Metal Sendikası şube sekrete- ri Ydmaz Tnran da yaptığı açıklamada "Metaş'ta greve cıkmasaydık sendflca- mızın yetkisi düşecekti. Greve başJayan işçi zaten 8 aydır fabrika dışında. Şn an Metaş'ın kurtanlmasına çalışılıyor. Bir çozum bulunduğunda grev konn- su daha çabuk çözümlenir" diye ko- nuştu. Metaş'ın kurtanlmasını bekleyenlcr arasında hisse senedi yatınmalan da var. 1990'ın ilk aylannda borsanın en spekülatif kâğıtlanndan biri olan Me- taş, fabrika kapandıktan sonra önem- li ölçüde değer kaybetti. Zaman zaman çıkamlan "Metaş kurtarüacak" söylen- tileriyle bir bölüm yatınmcının carunı yakan, bir bölüm spekülatöYe ise "tat- lı kâr" sağlayan Metaş hisselerinin yıl- lık kaybı yüzde 22.73 olarak gerçekleş- ti. 75 milyar liralık ödenmiş sermayesi bulunan şirketin 1990'uı ilk 9 ayı so- nundaki zararı 73.8 milyara ulaştı. Bu zarar sonucu şirketin özvarlıklan 4 mil- yar 316 milyon liraya geriledi. Bu he- saba göre bin lira nominal değer taşı- yan ve bu yılın son seansını 425 liralık fiyatla tamamlayan Metaş hisselerinin defter değeri eylül sonu itibanyla 57.5 lira düzeyinde bulunuyor. Küçük sanayiciden imdat çığlığıİZMİR (Cumbnriyet Ege Bürosu)— Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Orta ve Küçük tşletmeler Kuru- lu (OKİK) "Açılan ithal kapılan nede- niyle ortaya çıkan haksız rekabetle ezi- liyonız. Doğu Avnıpa'dan gelen mallar denetimden geçmelidir" diyor. tlgili bakanlıklara sorunlanyla ilgili bir çalışma hazuiayan OKtK, ihracat, it- halat, kredi faizleri, haksız rekabet ko- nularmda izlenen politika nedeniyle or- ta ve küçük işletmelerin zor durumda kaldığını ammsatarak bir dizi önlem alınmasını istedi. Yapılan çalışmada ele alınan sorunlar ve öneriler şu başlıklar altında toplandı: tkraeat: Enflasyon ve döviz kurun- daki makasın açılması nedeniyle artan maliyetler ihraç fiyatlarına yansıtılamı- yor. Artan maliyetler yansıtıldığında dış piyasalann üzerine çıkıhyor, rekabet şan- sı kalmıyor. Bu nedenle zararına ihraç yapılıyor. Uygulanan teşvikler de uzun zaman dilimlerine yayıldığından sıfırla- myor. Her türlü ucuz krediye ihtiyacımız var: Kısa vadede gerçekleşebilecek maddi teşvikler, daha gerçekçi destekler bek- liyoruz. tthalat: Özellikle Uzakdoğu'dan ve Doğu Avnıpa'dan gelen kalitesiz ithala- ta kotalar yolu ile engel olunması ve bu ülkelerden gelen mallann mutlaka denet- lenmesi şarttır. hhalatın yarattığı haksız rekabet önlenmelidir. Doğrudan teşvik edilen mallann itha- linde, teşvik belgeli ithalatta olduğu gi- bi KDV'nin teminata bağlanarak malın gumrükten çekilmesine izin verilmelidir. Teşvik belgeli yatırım malı ithalinde ve- ya doğrudan teşvik edilen yatırım malı ithalinde alınan fonlar kaldınlmah ve ya- tınmcıya bu yönde de teşvik sağlanma- lıdır. Ana hammadde ithalinde sıfır gümrük uygulanmalı, fonlar sıfırlanma- hdır. Kredi faizleri: Kısa vadeli banka kredilerindeki yüzde 100'lere varan faiz maliyeti, aynca, yatınm teşvik belgesi- ne dayalı kur garantili döviz kredilerin- de bugün için uygulanan yüzde 49'luk bir faiz yükü, işletmeler için çok ağır bir maliyet oluşturuyor ve özellikle dış re- kabet gücünü hemen hemen yok ediyor. I Dış rekabet gücünü arttırmak ye ya- tınmlan teşvik etmek için 3 ayhk devlet tahvili faiz ortalaması olarak uygulanan döviz kredisi faizlerinin, üç ayhk orta- lama enflasyon rakamınm yanşı olarak hesaplanmasını öneririz. Aynca, ihracat garantili yatınm teşvik belgesine sahip işletmeler için özel ola- rak dUşük faizli spot krediler tahsis edil- meli. DÖVİZ KURLARI Dtvan Cma 1 ABO Dolan 1 BJymaıMartu 1 Avushtfya Ootan 1 Avujhırya SHm 1 BalçikaFnnv 1 Danirarta Kronu 1 Finltartılası 1 Fransız Ffjnj 1 Hotand» Ftaini 1 ISMÇ Kronu lisricnFmgı 100 İUyan Ureb 1 JaponYem 1 Nomç Kronu 1 Stertm 1 S.Arabctan Rıyah Döviz AHş 2327.13 195273 2258.87 27819 94.67 504 24 808 15 573.95 1733 06 519 78 2292 91 '259 32 2154 497 81 5646 44 780 68 Oövız Satış 2933.00 1956 64 2263 40 27875 94.86 505.25 809 77 57510 1736 53 520 82 2297 51 259 84 2158 498 81 5657 76 782 24 YATIRIM FONLARl brifHİ a* (şVaınm-1 fettbnm-2 ^YMınnv3 g\Uınm-4 httrfon-1 kıkrfon-2 bılefibn-3 interloiHl teaYal-1 kfcalltt-2 İMstf«t3 HsâM4 İMsal M*m Rxı fiw*\*nm-1 Gsranli ^f<ıfınTT>-2 Garanü YaDrm-3 Garartl YatKinv» EsbankFon-1 Esbank Fon-2 EsbankRxv3 YKB^L Fonu YKBSektorFon YKB Hisse Fon YKBKamu Fon YKB Lıkıt Fon YKB Karnıa Fon YKBOövc Fon YKB Kapıtal Fon YKB AkülFon VMof Fon-1 Vttof Fon-2 VSkrtFon-3 totafHsse V*ıf Oönya VUof Fbrv6 nşbmkMari D^bankBeyaz TDttnFon-1 Tûtûn Fon-2 MtsuiFon-1 Mrtsui Fon-2 Rnans Fon-1 Fmans Fon-2 Rnans Fon-3 Rnans Fon-4 Rnans Fon-5 Ziraat Fon-1 Ziraat Fon-2 ZinatBasakFon ZkaatfbM Hah Fon-1 Hafc Fon-2 Pamuk Fon Pamuk Hisse Emök Fon-1 Ernbk Fon-2 hnpn Fon-1 Impoc Fon-2 TöbankFon Simer Fon Deraz Fon Ege Fon Ka*anma Fon Oennr Fon Tariş For OrtakFon Tûrtbank Fon Net Fon ES Fon Ç** tarfkj 110757 140359 091089 170130 041)090 1909,87 1412.87 2702.89 071)839 1&09.87 mrj2S9 0a02B9 2&S&S9 111239 22.10B7 10.0189 12JJ2S0 30.0550 1&1137 311089 TIİFSO 02.1137 0703B8 071038 070338 070338 070338 020139 190690 19.0690 090538 240439 mi039 22XBS0 2603.90 14.0690 250688 10İM39 2806.90 04.0738 1tt12.90 15Ü738 2O1039 20.03B9 2O0739 iai239 200190 05.11.90 (B.1039 1402.90 1402.90 2Û0690 01.1139 oaoiâo 02.01.90 280690 220190 18X790 020290 040590 28.0390 12XG90 1604 90 04.0S90 08.05.90 070590 11.0090 270890 03.0990 05.1190 01.1190 i ElekM Alıs 2924.20 1950 78 2220 47 277.91 93.06 499 20 794 41 573.38 1731.33 514 58 2290 62 254 91 2132 492 83 5640 79 767 41 fcfrri 10.800 20.000 10-000 10000 10.000 10661 9.960 9959 11200 9.764 9306 9596 9390 10.000 9376 9731 10437 9936 10319 10.000 10.000 10477 9785 9.713 9.795 9.693 9328 9.294 10.000 9542 10000 48279 10444 9994 9374 10.000 10057 20558 10011 11.021 10.000 40.000 10000 9946 9956 10428 9958 10.000 10100 10.000 10.000 10X100 11397 10357 10724 10469 10000 10.000 10086 9962 10000 10405 10808 10000 10.000 10006 10000 10000 10000 10000 10000 2 OCAK 1991 Efekffl Satış 294180 1962 51 227019 279 59 9514 506.77 812.20 576.83 1741.74 522 38 2304 40 260 62 21.65 500 31 5674 73 784 59 DMri «tttri 64981 42538 17310 14759 12527 49766 42984 22 487 2O500 40970 33538 15958 16112 11692 5O050 23.173 ia7O8 12161 51.061 16520 12025 47480 37333 50049 36.604 32019 36627 16.686 12168 9070 37217 95303 17484 10252 12.674 11.476 33.153 44338 12 265 36374 1O200 132599 10209 22392 19216 16130 12 753 10664 17903 14 289 14992 13328 18511 14559 18949 12344 15508 12 465 14 707 10900 11445 15297 15365 13142 13376 12 733 12789 11459 11061 10702 10534 ÇAHUZOİ 11 4989 Alman Maıfcı J 5 0999 Ff Frangı $ 1 6890 Hol Rorinl $12765 Isv Frangı i 1128.77 Ital üret 1135 90 Japon Yeni $ 3 7494 S Arab ffyat £19290$ • 31 MUUK19M **«i m 65217 036 42 707 040 17359 034 14309 034 12569 034 49938 035 43.128 034 22564 034 20567 033 41104 033 33348 033 16.011 033 16.167 034 11331 119 50259 042 23317 062 11797 065 12.259 031 51122 0.12 16942 013 12025 000 47683 043 37469 036 51105 2.11 30737 036 32136 037 36342 059 16768 049 12.230 051 9X172 002 37340 033 96.118 033 17541 033 10363 138 12.717 034 11514 033 31257 031 44.479 032 12306 033 36502 035 10234 033 133039 033 16259 031 22472 036 19.286 036 16185 034 12.797 035 10701 035 18044 079 14352 044 15048 037 11694 048 18593 044 14628 047 19036 046 12900 044 15562 035 12511 037 14 755 033 10934 031 13493 036 15350 035 15421 036 11187 034 13376 0.00 12 775 033 12334 035 11498 034 11107 042 10744 039 10569 033 Unutıılmuş bir maden ocağı Şırnak'ta Özel tdare'nin işlettiği kömür madeninde sendikasız işçiler çalışıyor UFUK TEKİN ŞIRNAK— Son bir aydır her- kesin gözü Zonguldak'taki sen- dikalı maden işçilerinde. Ancak Türkiye'de ocaklarda sendikasız çalışan madenciler de var. Bun- lardan bir bölümü Şırnak'ta bu- lunuyor. Şırnak'ta hava soğuk, doğa acımasız. Kömür var; ama yerin yedi kat dibinde. Şımak'taki kö- mür de Zonguldak'taki kadar verimli, ama işçisi çok farklı. Zonguldak'taki madenlerde iş, grevden önce vardiyalara göre başhyordu, bitince de öyle ola- cak. Mesai bitince çalan vardi- ya sireni "işi bırakın" anlamına geliyor. Şırnak madenlerinde ise iş "sabahıa körii"nde başlıyor. Vardiyanın sözcük anlamını bi- len biri yok işçilerin arasında. Mehmel Serik 38 yaşında. Ma- denle tamşalı 1,5 yıl olmıış he- nüz. Ne Zonguldak'taki grevin seyrinden ne de işçilerin istedi- ği zamdan haberi var: "Şırnak'a bağlı Dereler köyii- nün Dedeören mezrasında otu- Şırnaklı madenciler Zonguldak'taki meslektaşlanndan tümiiyle farklı. KONUKYAZAR ruyorduk. Hayvancılık >-apar- dık. Bazı arkadaşlar da ancılık yaparlardı. Zamanı gelince Ga- ziantep'e, Adana'ya mal götü- rttrdttk. Bir gıin hükümetin as- kerleri geldi, "boşaltın' dedi. Sorduk 'nereye gideceğiz' diye, 'Siz bilirsiniz' dediler. Şırnak'a geldik, sonra da bnraya." Serik'in, "burası" dediği, Şır- nak'a sekiz kilometre uzaklıkta- ki maden havzası. Sabahın köründe yani 06.0(y- de başlayan iş akşamın karanh- ğında bitiyor çoğu kez. Şırnak- taki hiçbir havzada bitiş düdü- ğü çalmıyor. Peki işçiler nasıl anhyorlar işin bittiğini? Vezir Biter sonı- yu şöyle yanıthyor: "Bir traktörü kömürie doldu- runca." Söylediğine gore çoğu gün 10 saati de aşan çalışmayı 5, bazen 6 işçi birden yapıyor; römork ancak öyle doluyor. Vezir henüz 15 yaşında. Madene indiğinde 14'müş yaşı. Kardeşi Ali ise 13'unde daha. Çocuklukla genç- lik arasındaki Biter kardeşlere verilen para diğerlerinden fark- lı degil. "Bir traktör köînür dolduran, 50 bin lira alır." Dolduran beş iş- çi olduğuna göre adam başına 10 bin lira duşüyor ancak. Özel idarenin işlettiği, Şırnak kömür ocaklannda yüzlerce iş- çi çalışıyor. Zonguldak'ta olup bitenlere öylesine yabancılar ki, madenciden çok köylüye benzi- yorlar. Başlannda baretlan bile yok. İşçi tulumuna ne hacet. "Şalvarian yeter" demiş işveren. Mehmet Serik, Adil Yörük, Mahmut, Agit, Abdullah ve di- ğerlerinin sendikadan haberi yok. Sigortalı da değiller. Ihracatçı birliklerine yeni düzenleme ANKARA (AA) — Ihra- catçı birliklerinin çalışmalan ve örgütlenmelerini yeniden düzenleyen kararname tas- lağının, görüşülmek üzere Başbakanlığa gönderildiği bildirildi. Kararnamede, ihracatçı birliklerinin bölge, madde ve konsey olmak üzere 3 aşamalı örgütlenmesi öngö- rülüyor. Yeni düzenlemeye göre ilk-a^amada, butünibl racatçı birlikleri bölge ihra- catçı biriikleri adı altında birleşecek. Hangi bölgeler- de ve kaç bölge ihracatçılar birliğinin kurulacağını Ha- zine belirleyecek. Daha sonra, aynı ürün üzerinde çahşan ihracatçı birlikleri birleşerek sözgeli- mi, "Türkiye Canlı Hayvan Ihracatçılan Birliği, Tttrkl- ye Çimento thracatçıian Birliği" gibi madde bazmda ihracatçı birliklerini oluştu- racaklar. Türkiye'de kuru- lu bütün ihracatçı birlikleri, bölge ve madde ihracatçı birlikleri de İhracatçı Birlik- leri Konseyi çatısı altmda toplanacak. Yeni düzenleme hakkında bilgi veren Hazine'den bir yetkiü şunlan söyledi: "Madde bazmda örgfit de aynı üriin üzerinde çalışan ihracatçdann ortak sornnla- nnın çözümü ve bu ürün konusunda Türkiye geneiin- de bir.politika ohıştanılması için çauşacak. thracatçı Bir- likkri Konseyi, Türk ihracat politikasuun oluştnnılabU- mesi içm öneriler haznriama- nın yanında, birlikler araa koordinasyoını da saflaya- cak. " Zonguldak: Yıllardır ihmal edilmiş bir il sorunlarının çözümü için kömür üretiminin bir sonucu olan tasman, doğal afet kabul edilip 7269 sayılı yasa kapsamma alınmalı, TTK'nın ürettiği kömürden belediyeye yüzde 2 pay verilmeli, imar plam bütünüyle hayata geçirilmeli ve Zonguldak gelişmede öncelikli yöre kapsamına alınmalıdır. \TJKSEL A\TAÇ Zonguldak Belediye Başkanı Zonguldak, gerek demografik yapısı ve gerekse sanayi kuruluşlanyla ülke- mizin önde gelen illerindendir. Ancak buna rağmen alt ve üst yapısı itibarıy- la olması gereken yerde değildir. Özel durumu ve şartları dikkate alındığın- da Zonguldak'ın temel sorunlanna ge- tirilecek çözüm yollannm da ayırt edici özellikler taşıması gerekmektedir. Kö- mür üretimi, demir-çelik, çimento, kâ- ğıt ve tuğla fabrikalanyla Zonguldak, Türk ekonomisi içinde önemli bir ye- re sahiptir. Bununla birlikte ilimizin, ulusal ekonomiye sağladığı katkıların karşılığını yeterince gördüğü söylene- mez. 1—Tasman olayı: Zonguldak taş kömürü havzasmda, Uretimin doğal bir sonucu olarak tasman dediğimiz zemin hareketleri ortaya çıkmaktadır. Kömu- rün ahndığı yeraltı galerüerindeki çök- meler sonucu, yerleşim bölgelerindeki konutlarda ciddi hasarlar meydana gel- mektedir. Ortalama 120 yıllık bir geç- mişe dayanan bu afet, bugün Zongul- dak'ın temel meselelerinden biri ol- muştur. Nitekim metropoliten alanda yer alan Terakki, Ontemmuz, Birlik, Dilaver, Asma, Baştarla, Taşbaca, Ge- lik, Karadon gibi yoğun yerleşim nok- talannda yaklaşık 1500 konut oturu- lamaz hale gelmiştir. Tasman olayı, gi- derek ve hızlı bir şekilde diğer yerleşim birimlerini de etkilemeye başlamıştır. Bugün yaklaşık 8 bin vatandaşımız ev- siz barksız kalmıştır. Drama dönüşen bu sorunun halli için tasmanın,. mut- laka 7269 sayılı afet kapsamma ahn- ması lazımdır. 2—Yol sonınu: Belediyemiz bilindi- ği gibi Havza-1 Fahmiye sımriarı için- dedir ve dolayısıyla maden imalatı olan bir bölgededir. Bu bölgede 1973 yılın- da yapılan bir pianlamayla bir metro- pol alan oluştumlmuş, daha sonra bu metropol alan içinde yer alan Merkez- Kozlu-Kilimli ve Çatalağzı'nın 1 /5000 ölçekli nazım imar planlan yapılmış- tır. Bu planda; Zonguldak'ı çevreye bağlayan 32 ve 24 metre genişliğinde otoban yollar gösterildiği halde, bunun gerçekleştirilmesi konusunda en küçük bir çaba harcanmamıştır. Belediyemi- ze TTK'nın ürettiği satılabilir kömür- den "/o 2 pay verilmesini istiyoruz. Bu 1a 2'lik paym ^o 0.8'lik kısmı, ancak devlet eliyle yapılabilecek bu yolların istimlakinde kullanılacaktır. Sırf bu ih- mal yuzünden ilimizin ilçeleriyle olan yol bağlantısı hâlâ sağhklı bir yapıya kavuşturulamamıştır. Buna bağlı ola- rak Zonguldak'ın sosyal, ekonomik ve kültür hayatmda çok ciddi tıkanmalar meydana gelmiştir. Bu sorunların çö- zümü için, a-Tasman doğal afet kabul edilip 7269 sayılı kanun kapsamına ahnmahdır, b-Satılabilir kömürden be- lediyemize % 2 pay verilmelidir, c- Metropoliten bölgeleri içine alan 1/5000 ölçekli imar planı bütünüyle yürürlüğe konularak hayata geçiril- melidir. 3—Büyük Şehir Belediyesi: Zongul- dak'ın temel sorunlannın çözümü için ilimizin büyuk şehir belediyesi yapıl- ması gerekmektedir. Bu itibarla Koz- lu, Merkez, Kilimli, Çatalağzı ve Hi- sarönü bir bütün olarak Zonguldak Büyük Şehir Belediyesi bünyesinde toplanmalıdır. 4—Ekonomik yapının ıslahı ve re- organizasyonu: a-TTK, demir-çelik fabrikaları ara- sındaki organizasyon: Özellikle TTK'nın Zonguldak'ın ve ulke ekonomisinin geleceğine dönük olarak reorganizasyonu gerekmekte- dir. TTK'daki idari ve teknolojik po- litikalar yeniden ele alınarak çağdaş öl- çülere kavuşturulmalıdır. Bunun için TTK'nın ve demir-çelik fabrikalannın üst yönetimi tek elde, yani tek bakan- hkta toplanmalıdır. TTK'da yapılacak reorganizasyon, bilhassa demir çelik fabrikalanna dayalı hale getirilmelidir. TTK, doğrudan demir-çelik fabrikalan için sanayi kömürü üretimine sokulma- hdır. b-Türev Sanayii: Türev sanayii, Zonguldak'ın genel ekonomik yapılaş- masına uygun olarak kunılmalıdır. Koklaşabilir kömürü üreten ve iki bü- yük demir çelik sektörünün bulundu- ğu Zonguldak'ta merkezden başlaya- rak yerel girişimcilik, alınacak onlem- lerle teşvik edilmeli ve geliştirUmeüdir. c-Turizm Sektörii: Turizm, Zongul- dak'ta ele alınan bir başka yanlış uy- gulamanın kurbanlarındandır. İklim bakımından yazların istikrarsız ve ol- dukça kısa oluşu, ilimizde denize da- yalı bir turizm sektörüne imkân verme- mektedir. Gerek coğrafi yapısı ve bit- ki örtüsü ve gerekse iklim şartlan ba- kımından Zonguldak, daha çok bir kış ve av turizmine elverişlidir. Dünya standartlarına; kış ve ay turizmi bakı- mından uygun olan Zonguldak'ta, tu- nzm yatınmcılığmda bu iki temel öğe- ye dayanılmalıdır. Ulusal ekonomiye katkraın karşılığını almahyız 5—Kalkınmada Öncelikli Yöre Me- selesi: Zonguldak; şehir merkezi de içinde olmak kaydıyla mutlak surette "Gelişmede Öncelikli Yöre" kapsamı- na alınmalıdır. Bunun için lazım gelen yasal düzenleme, zaman kaybedilme- den yapılmahdır. Ilimizin temel sorun- lannın uzun vadede, kalıcı ve kesin çö- zümlere kavuşturuunası büyük ölçüde buna bağhdır. Sonuç olarak diyebiliriz ki ilimizin yerel bazda sosyo-ekonomik açıdan ge- liştirilmesi; akılcı, bilimsel ve geleceğe açık projelerle mümkündür. Yazumzm içinde kısaca ortaya koymaya çahştı- - ğımız ve çözüm yollarmı gösterdiğirniz konularda; ilgili kuruluşlar tarafından ; 'özel ihtisas komiteleri' oluştunılma- f lıdır. Bu temel sorunlan, ancak elbir- < liği ile çözebiliriz. s Bütün sıkıntılarma ve sorunlanna ; rağmen Zonguldak; yeraltı ve yerüstü ; kaynaklanyla, her bakımdan ekono- mik refaha ulaşma şansına ve iradesi- - ne sahiptir. Sorunlanmızın çözümüne • ve kalkınmamıza katkıda bulunmak , öncelikle Zonguldak'ı temsil eden her- . kesin görevidir. Zonguldak Belediye ; Başkanı olarak, ileri ve çağdaş Zongul- dak'ın gerçekleştirileceğıne olan inan- cım tamdır. Zonguldak, önündeki bü- • tun engelleri aşarak, layık olduğu ye- re gelecektir. Çünkü Zonguldakular . bunda kararlı ve azimlidir.