Katalog

2 OCAK 1991 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/U ECO toplanıyor • İSLAMABAD/ ANKARA (AA) — Türkiye, Iran ve Pakistan'ın oluşturduğu Ekonomik Işbirliği Orgütü (ECO) çerçevesinde, üç ülkenin dışişleri bakanları yarın Islamabad'da bir araya gelecekler. Toplantıya katılacak oian Dışişleri Bakanı Kurtcebe Alptemoçin, bugün PaJcistan'a gidecek. Pakistan Dışişleri Bakanlığı yetkilisi Şaharyar Muhammed Han, toplantıda üç bakanın Körfez krizi ve Afganistan'daki iç savaşı görüşeceklerini söyledi. Gerillalardan banşçagnsı • BOGOTA (AFP) — Kolombiya'da, ülkenin en eski ve en güçlü gerilla grubu, hükümete doğnıdan görüşme yapma çağrısında bulundu. Kolombiya Devrimci Silahlı Kuvvetler . (FARC) adlı gerilla grubunun liderlerinden Alfonso Cano, doğnıdan görüşmelere hazır olduklarını belirterek Devlet Başkanı Cesar Gaviria'nın, gerçekten barış istediğini göstermesi gerektığini söyledi. *• Urdün'de kabine degişikligi • AMMAN (AA) — Ürdün Başbakanı Mudar Badran, dün yaptığı kabine değişıkliğinde, radikal Müslüman Kaıdeşler Partisi üyelerini hükümette görevlendirdi. Ürdün hükümeti tarafından yapılan açıktamada, Dışişleri Bakanı Marwan Kasım'ın yerine, eski Dışişleri Bakanı Tahir Masri getirildi. Parlamentoda 22 sandalyesi bulunan Müslüman Kardeşler üyelerine sosyal kalkınma, sağlık, eğitim, dinişleri, kültur ve gençlik, ulaştırma ve haberleşme, çalışma, larım ve adalet bakanlıklannın verildiği bildirildi. Yeni hükümete boykot • BEYRUT (AA) — Lübnan'da yeni kurulan ulusâl birlik hükümetinin önceki günkü ilk toplantısı, Hıristiyan liderler tarafından boykot edildi. Ülkenin önde gelen Hıristiyan liderleri olan Lübnan Güçleri'nin komutanı Şamir Caca ve Falanjist Parti Başkanı George Saadeh, Suriye'ye yakın isimlerin ağırlıklı olduğu gerekçesiyle kabine toplantısına katılmadılar. Rüşdü, yine af diledi • LONDRA (AA) — "Şeytan Ayetleri" kitabının yazarı Salman Rüşdü, Humeyni tarafından hakkında ölüm fetvası verUmesinden bu yana ilk kez TV'de canlı yayına çıkarak kendisini savundu. Rüşdü, lngiliz "Bağımsız Televizyon Haberleri"nde (ITN) önceki gün yaptığı konuşmada, kitabının yeni baskılarının yapılmayacağı konusunda daha önce söz verdiğini ve bu jestinin Mısır'ın dini lideri Şeyh El Azhar tarafından kabul edildiğini hatırlattı. "El Azhar'a İran'da da büyük saygı duyulduğunu biliyorum. Ben bir Sünni Müslümanım" diyen Rüşdü, tran'ın bu durumu göz önünde bulundurarak kendisi hakkmdaki tutumunu gözden geçirmesini istediğini kaydetti. Bangladeş'te direnişler • DAKKA (AFP) — Bangladeş'te başkent Dakka ile ülkenin çeşitli kentlerindeki tutukevlerinde başlayan direnişler ve açhk grevleri sürüyor. Görevden alınan ve tutuklanan eski Devlet Başkanı Muhammed Erşad iktidan döneminde hüküm giyenlerin salıverilmesi ve hapishane koşullannın iyileştirümesi talebiyle başlayan direnişler üzerine tutuklu yakmları cezaevleri önünde toplandılar. Gerillalar başkent Mogadişu'ya girdi. Devlet Başkanı Barre'nin kaçmaya çalıştığı bildihliyor SomaLTde şiddetli çatışmalarSiyad Barre yönetimine karşı savaşan gerilla grupları başkent Mogadişu'da kontrolü ele geçirmek üzere olduklarını bildirdiler. Dış Haberler Servis — Doğu Afrika ülkelerinden Somali'de Devlet Başkanı Muhammed Si- yad Barre'ye bağlı birliklerle ge- rilla gruplan arasında kanlı ça- tışmalann oldnğu bildiriliyor. Çatışmalarla ilgili olarak iki ta- raf da değişik iddialarda bulu- nuyor. Haberleşme olanağımn zor- lukla sağlanabildiği başkent Mogadişu'da bulunan kaynak- lar, çatışmalann halen sürdüğü- nü bildiriyorlar. Başkentte kıt- lık yaşanıyor. ölü sayısı hakkın- da kesin bilgi edinilemiyor. So- mali'nin eski sömürge yönetimi ltalya yetkilileri, ülkede aıeşkes sağlanabilmesi için girişimlerde bulunuyor. Somali yönetimi dün yaptığı açıklamada ordunun gerillaları geri püskürttüğünü ve tekrar kışlasına döndüğünü öne sürdu. Açıklamayı yapan Başbakan Muhammed Hawadleh Medir, ordu müdahalesi sırasında pek çok kişinin öldüğunu kaydetti. Reuter'in haberine göre ülke- nin önde gelen gerilla grupları başkentte kontrolün ellerine geçmek üzere olduğunu ve ge- çici hükümet kurmak üzere gö- rüşmeleri başlattıklarını bildir- diler. Birleşik Somali Kongresi (USC), başkentin yüzde 99'unu ellerine geçirdiklerini ve de\ let başkanının ülkeden kaçmak üzere havaalanında saklandığı- nı bildirdi. Somali Ulnsal Hareketi (SNM) sozcüsu, Siyad Barre'nin gizli bir yeraltı sığınağına kaç- tığını, gerillaların da başkentin 13 bölgesinden 5'ini kontrol al- tında tuttuklarını öne sürdü. Somali Vatansever Hareketi (SPM) sözcüsü, gerilla grupları arasında ülkede geçici hükümet kurulması için görüşmelerin sürdüğünu, Barre sonrası döne- min özelliklerini ve kabul edile- bilir bir lider bulunması ile ilgi- li çalışmalann yürütüldüğünü kaydetti. Başjcent Mogadişu'da bulu- nan diplomatik kaynaklar, haf- ta sonu çatışmalarda iki gene- ralle düzinelerce askerin öldü- rüldüğünü kaydettiler. İtalyan Haber Ajansı ANSA^ nm bildirdiğine göre, USL tara- fından dün yapılan açıklamada, "Demokraük ülkeler, katliamı durdunnak için derhal miidaha- \e etmeüdirler ve ülkeye acil ola- rak yiyecek, üaç ve yakıt göoder- melidirler" denildi. Açıklama- da, başkent Mogadişu'da hafta sonunda patlak veren çatışma- lar ile birlikte bulaşıcı hastalık- larm da ortaya çıkmasından en- dişe duyulduğu kaydedildi. KİMIİK KARTI SOMALİ Resmi Adı: Somali Demokratik Cumhuriyeti Başkent: Mogadişu Yüzölçümü: 637 bin kilometrekare Nüfus: 7.339.000 (1989 tahmini) Para Birimi: Somali Şilini Yönetim Tarzı: Bağımsız Cumhuriyet Kişi Başına Ulusal Gelir: 300 ABD Doları Ortalama yaşam süresi: 43.9 yıl Okor yazariık oranı: Yuzde 40 GSMH: 1.5 milyar ABD Dolan (1986) Dışsaüm: 110 milyon ABD Doları (1985) Dışalım: 470 milyon ABD Doları (1985) Belli başlı ürünler: Şeker, günlük, muz, supürgedansı, mısır. Madenler: Demir, kalay, alçıtaşı, uranyum. Belli başlı limanlar: Mogadişu, Barbera Din: Sünni Müslüman (yüzde 99) Diller: Somali dili ve Arapça. ENİ YIL MESAJLARI Liderler barış istedi NEW YORK'TA YILBAŞI — ABD'nin sanattan ekonomi>e hemen her konuda merkezi sayılan New York kentinin sakinleri yeni yılı sokaklara taşan bir coşkuyla kutladılar. Kentin meydanlannda toplanan New Yorklular saatler 24.00'ü vururken şam panyalannı patlatıp birMrlerini öpcrek yeni yüa merhaba dediler. (Fotograf: Renter) Dış Haberler Scrvisi — Dün- ya 1991 yılına Körfez'de bir sa- vaş çıkması korkusu ile girerken liderlerin yeni yıl mesajlarında "banş" özlemi vardı. SSCB Baş- kanı Mihail Gorbaçov, 1990 yı- lında "Halkların yer.i sahillere yelken açtıklannı" söylerken ABD Başkanı George Bush da Sovyet halkına yolladığı mesaj- da, iki büyük devletin "banş ve isükrar adına" ortak politikalar izler hale gelmelerinden büyük memnuniyet duyduğunu belirt- ti. Fransa Cumhurbaşkanı Fran- çois Mitterrand ise Irak'ın Ku- veyt'ten çekilmesi durumunda Ortadoğu'daki tüm sorunlann ele alınacağı bir "uluslararası konferans" şansının doğacağı- nı söyledi. SSCB Başkanı Mihail Gorba- çov ve ABD Başkanı George Bush, gelenekse' hale gelen kar- şılıklı yeni yıl mesajlannda, Kör- fez bunalımının aşılmasının, ye- ni bir dünya düzeninin kurulma- sı için zorunlu olduğunu bildir- diler. Başkan Gorbaçov, ABD hal- kına yönelik yeni yıl mesajında, 1990 yılıyla birlikte yalnızca so- ğuk savaşın değil, insan uygar- lığının bir döneminin de tamam- landığını ve "halklann yeni sa- hillere yeiken açüklanm" bildir- di. Gorbaçov, uygarlığın bu yeni aşamasına giden yolun sancısız aşılamayacağının bilincinde ol- duklarını belirtti. Gorbaçov, bu yolda ortaya çıkan ilk engeli oluşturan Körfez bölgesindeki saldırganhğa son verilmesinin zorunlu olduğunu vurguladı. Sovyet lideri, bu yeni dönem- de güvenlik ve istikrann güven- cesini karşılıkh çıkar dengeleri- nin korunması ve işbirliğinin oluşturacağını kaydederek ABD'yi, "Ekonomik ve tekno- lojik alanda hfila arzulanan dü- zeye ulaşmadıgını" belimiği iliş- kileri guçlendirmeye çağırdı. Mihail Gorbaçov, yeni yıl me- sajında Amerikan halkına, bi- linçli olarak uyguladıklan re- form politikalarından geri dö- nüş olmayacağı yolunda güven- ce verdi. ABD Başkanı George Bush da Sovyet halkına yayımladığı yeni yıl mesajında, SSCB'de ye- ni bir toplum kurrtm çabalannı yürekten desteklediklerini belir- terek bu reformların başanya ulaştığını görmek istediklerini yineledi. met etmeye çağırdı. AA'nın haberine^öre Gorba- çov, Sovyet tarihinın en güç yıl- lanndan biri olarak nitelediği 1990'da çok zor kararlann alın- dığını ve uygulamaya konduğu- nu belirtirken 1991'deki "en tart- sal amacın" da "Tüm halklann öıgürce ve iyi yaşayabUecekleri Sovyeder Birliği'nin koramak ve venüemek olduğunu" vurguladı. Telefon göriişmesi Gorbaçov ile Bush'un 1991'in ilk günunde bir telefon görüş- mesi yaparak ikili ilişkiler ve uluslararası sorunları değerlen- dirdikleri bildirildi. Resmi haber Sovyet lideri Gorbaçov, Amerikan halkına reform politikaları konusunda güvence verirken, ABD lideri Bush da Sovyet halkına onları yürekten desteklediklerini söyledi. Bush, iki ülke ilişkilerinin bü- yük bir mesafe katettiğini kay- dederek iki büyük devletin "ba- nş ve istikrar adına" ortak po- litikalar izler hale gelmelerinden büyuk bir memnuniyet duydu- ğunu belirtti. ABD Başkanı, Moskova'nın Körfez bunalımında izlediği po- litikanın yalnızca ülkesince de- ğil, tüm dünya tarafından tak- dirle karşılandığını bildirdi. Gorbi'den halkına SSCB Başkanı Gorbaçov, Sovyet halkına yayımladığı ye- ni yıl mesajında da ülkenin için- de bulunduğu bunalımdan an- cak "etnik banş, sorumluluk ve disiplinle" çıkılabileceğini vur- gulayarak ülkenin geleceği açı- sından yaşamsal önem taşıyacak olan 1991 yılında tüm halkı da- ha çok çalışmaya ve ülkeye hiz- ajansı TASS, iki liderin görüş- mesinde, "Taraflann silahsızUn- ma ve Körfez sorununa ilişkin tutıım ve yaklaşımlaruu teyid ettiklerini" duyurdu. Fransa Cumhurbaşkanı Fran- çois Mitterrand, Fransız halkı- na yayımladığı geleneksel yeni yıl mesajında, Irak'ın Kuveyt- ten çekilmesi durumunda, Orta- doğu'daki tüm sorunlann ele alınacağı bir "uluslararası konferans" şansının doğacağını söyledi. Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'in Kuveyt'ten çekilme- si durumunda, diğer Ortadoğu sorunlannın da çözümü için uy- gun bir ortam doğacağını belir- ten Mitterrand, bu diyalog orta- mının, Ortadoğu'nun hiçbir so- rununu dışarıda bırakmayan "bir ya da birkaç uluslararası konferans çerçevesinde" oluştu- rulması dileğinde bulundu. Ekonomik bunalım ve sosyal istikrarsızlık karamsarlığı hızla arttınyor Doğu Avrupa bımalım JaskacuıdaDış Haberler Servisi — Doğu delerinin çoğu karneye bağlan- Avrupa geçen yıl bu zamanlar mış durumda. Sözgelişi kişi ba- özgurlüğe kavuşmanın coşku ve şma ayda 6 yumurta düşüyor. mutluluğu içinde idi. Geleceğe Polonya, Macaristan ve Çe- iyimserlikle bakıyordu. koslovakya'da sosyal ve ekono- Ancak kara kışın etkisini iyi- mik dunım Bulgaristan ve Ro- den iyiye duyurmaya başladığı şu sıralarda tablo tümuyle deği- şik. Doğu Avrupa ulkeleri 2. Dünya Savaşı'nın bitiminden bu yana en ağır ekonomik bunalı- mı yaşıyorlar. Besin maddesi sı- kıntısı, işsizük, enflasyon sosyal huzursuzluğu hızla arttınyor. Intemational. Herald Tribune gazetesi, "Komiinizmden kapi- talizme geçmenin zorluklan hem Doğu hem de Batı Avrupa ulkeleri tarafından çok hafife alındı. Şimdi gerçek ortaya çıktı" diyor. Gözlemciler, Doğu Avrupa'- da değişimin bedelinin sanıldı- ğından çok ağır olduğunu, bu ulkeleri uzunca bir süre ekono- mik kriz, sosyal huzursuzluk, etnik sürtüşmelerin beklediğini belirtiyorlar. Bulgaristan'da kriz Örneğin Bulgaristan, rejim değişikliğinden bu yana huzura kavuşamadı. Aksine sosyal ve ekonomik kriz daha da büyüdü. Ülke çoğu zaman karanlıkta ya- şıyor. Tek nükleer santralda ka- za olunca, büyük enerji sıkıntı- sı başladı. Petrol ithalatımn azalması bu sıkıntıyı daha da arttırdı. 50 yıldır ilk serbest se- çimle işbaşına gelen hükümet ise 6 ay sonra çaresizlik içinde yı- kıldı. Dış borçlar dağ gibi. lh- racat düştü. Genç aydınlar ül- keden göç ediyorlar. Besin mad- manya'ya oranla daha istikrar- lı. En azından Bulgaristan ve Romanya'daki gibi hızla bir ka- osa gitmiyorlar. Ancak b •• ülke- ler de sıkmtı içinde. • 5 yıl geride Macaristan Bilimler Akade- misi Başkanı Ivan Berend Bal- Bu olgu, merkezi kontrolün çö- küşünü ve etkili reform progra- mı uygulama çabalannm başa- nsızuğa ugradigını gösteriyor." °/o 20 düşecek Komisyon, Doğu Avrupa'da sanayi üretiminin % 20 oranın- da düşeceğini tahmin ediyor. Yine komisyona göre Doğu'dan Batı'ya büyuk göç dalgası baş- layabilir. Merkezi Londra'da bulunan Morgan SUnley şirketi ise Do- Bulgaristan enerji sıkıntısından çoğu zaman karanlıkta yaşıyor. Ülkede kişi başına ayda 6 yumurta düşüyor. Romanya, büyük bir besin maddesi şıkıntısı yaşıyor. BM Avrupa için Ekonomik Komisyon'un raporuna göre Çekoslovakya, Polonya ve Macaristan da ekonomik sefaletin sınırında yaşıyorlar. Komisyon'un raporunda Doğu Avrupa'da sanayi üretimin % 20 oranında düşeceği, işsiz sayısının da 14 milyona ulaşabileceği belirtiliyor. kanlar'ın şimdiden kuzeydeki ül- kelerin 5 yıl gerisine düştüğünü söylüyor. BM'nin Avrupa tçin Ekonomik Komisyonu'nun ra- poruna göre ise kuzeydeki ülke- ler (Macaristan, Polonya, Çe- koslovakya), ekonomik sefale- tin sınırına yaklaşmış durumda- lar. Komisyonun raporunda Bulgaristan ve Romanya için şöyle deniyor: "Bu iki ülkede günlük yaşam koşullan hızla kötüleşmektedir. ğu Avrupa'da işsiz sayısının 14 milyona ulaşabileceğini bildiri- yor. Bu, çalışan nüfusun % 21'ine eşit. Şirketin raporunda önümüzdeki 5 yıl içinde Doğu Avrupa'da "yeterli bir sosyal güvenlik agı" kurulması gerek- tiği belirtiliyor. Bunun maliyeti ise 270-370 milyar dolar. Kuş- kusuz Batı Avrupa'nın bu pro- jeye büyük katkıda buiunması gerekiyor. Oysa Batı'nın şimdi- ye kadar taahhüt ettiği yardım bu miktann ancak onda birine eşit. Morgan Stanley'in raporuna göre önümüzdeki yıl petrolün fiyatı 30 dolara çıktığı takdirde Doğu Avrupa yakıt için 17.3 milyar dolar daha fazla ödemek zorunda kalacak. Aslında Doğu Avrupa'nın enerji krizi sadece kendi ekono- mik zayıflığından kaynaklanmı- yor. Bunun onemli bir nedeni de Sovyetler Birliği. SSCB, yıllardır Doğu Avru- pa'ya ucuz petrol ve doğal gaz verirdi. Ancak 1991'deMosko- va petrolü döviz karşılığında ve dünya fıyatlarından satacak. Böylece Sovyet petrolü, bir an- da varili 7.5 dolardan, varili 25 dolara fırlamış olacak. Ayrıca, kendi petrol üretimi düşen Sov- yetler, Doğu Avrupa'ya da da- ha az petrol satacak. Enerji bunalımına ek olarak COMECON'un eöküşü de Do- ğu Avrupa ekonomilerine ağır darbe oluşturdu. BM istatistik- lerine göre Doğu Avrupa ülke- lerinin birbirleri ile olan ticaret hacmi % 18 oranında duştü. En buyük düşüş ise eski De- mokratik Almanya ile olan tica- rette gözlendi. Demokratik Al- manya, Batı Almanya ile birleş- tikten sonra, Doğu Avrupa'dan yaptığı ithalatın % 75'ini iptal etti. Sonuç olarak Doğu Avrupa deneyi, devlet desteğindeki fi- yatlara ve parasız sosyal güven- lik hizmetlerine alışmış halklar- da, serbest piyasa görüşünün yerleşmesinin ne denli zor oldu- ğunu gösteriyor. SOFYA'DA ET KUYRUĞU — Bulgaristan'ın başkentinde halk et ya da tavuk alabümek için kasap- lann önüodeki kuyruklarda 5-6 saat beklemek zorunda kauyorlar. (Fotograf: Reuter) YAK '91 modellehyle. Avrupa'dan daha ucuza. İDEJV ŞIMDİ ELEKIRO TEKNBC SANAYİ VE 7TC LTD. ŞİŞÜ -HakBkorgazı Cad. No . 332/1 İSTANBUL Tel : Fax : U) 65 26 141 I I 74 ÇİFTEHAVUZIAR »ağdat Cad. Tel 363 90 98 No 22S/B KADIKÖV/İSTANRUL Fax : 363 «6 03 . ÇİFTEHAVUZLAR UaŞazarr.z Aralık ve OcaK aylarında PAZAR gunlerı saaı 10-18 aras açıtaif