Katalog

9 AĞUSTOS 1990 EKONOMİ CUMHURİYET/13 Best, kâra geçti • BİTLİS (AA) — Bitlis'te özel sektör ile lngiliz Rothmans şirketinin ortaklaşa kurduğu fabrika, İzmir Bakkallar ve Manavlar Derneği'nce başlatüan "Yabancı sigaraya hayır" kampanyasından sonra sigara taleplerini karşılayamaz oldu. Fabrika Genel Müdür Veküi Sacit Ertuğ, "Best Sigarası dünyanın en iyi tütünü ile üretiliyor" dedi. GAP'ta 'kültürlü' çiftçi • GAZİANTEP (AA) — GAP bölgesinde, tanmla ilgili meslek lisesi mezunlanna öncelikli olarak arazi edindirme kredisi verilmesinin öngdrüldüğü bildirildi. Ziraat Bankası'nca hazırlanan "GAP" konulu raporda, topraksız veya az toprakh ailelerin geçimlerini sağlayabilecek ve aile işgücünü değerlendirebilecek büyüklükte araziye sahip olabilmeleri konusunun, bolgenin en önemli sorunlan arasında yer aldığı belirtildi. Denizbank'tan tahvil • İSTANBUL (IÜHA) — Denizcilik Bankası piyasaya 50 milyarlık tahvil sürdü. Bir ve iki yıl faiz ödemeli vadeli tahvillerin satışlan 17 ağustosa kadar sürdürülecek. Denizcilik Bankası'ndan yapılan açıklamaya göre piyasaya sürülen 50 milyarlık tahvillerin yıllık brüt faizleri yüzde 59 olacak. Yeni KİT düzenlemesi • ANKARA (AA) — Kamu iktisadi kuruluşlarının yeniden yapılanmasına ve bu kuruluşlann özelleştirilmesine yeni düzen getiren KİT kanunu tasansı son şeklini alıyor. İlgili kuruluşlardan istenen tasarıya ilişkin görüşler, Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı'nca (HDTM) incelenerek gerekli değişiklikler yapılıyor. Teksif sözleşmesi • BURSA (AA) — Teksif Bursa Pilot Sanayii Şubesi ile Sönmez Filament arasında, bin 447 işciyi kapsayan toplu iş sözleşmesi dün imzalandı. Temmuz aymdan geçerli olacak sözleşmeyle, ttcretlerde birinci yıl için yüzde 180'lik artış sağlandı ve net 60 bin lira sosyal vardım zammı getirildi. Ikinci yıl ise ücretlere yüzde 75 artış ve 65 bin lira net sosyal yardım zammı sağlandı. Bira işçileri • ANKARA (ANKA) — Maliye ve Gümrük Bakanı Adnan Kahveci, tasfiye edilecek Ankara ve Istanbul Tekel bira fabrikalannda çalışan işçilerin işten çıkartılmasının söz konusu olmadığını belirterek işçilerin diğer içki fabrikalannda çalıştınlacaklarını açıkladı. HDnVTye yeni uzmanlar • ANKARA (UBA) — Başbakanuk Hazine ve Dış Ticaret Müsteşar Yardımcdığına 75 uzman yardımcısı alınacağı bildirildi. Başbakanlık Hazine ve Dış Ticaret MüsteşarlığYndan yapılan açıklamada, müsteşarhkta görevlendirilmek üzere "hukuk, işletme, iktisat, maliye, uluslararası ilişkiler, istatistik, matematik, mimarlık, ziraat mühendisliği, elektrik, elektronik mühendisliği, bilgisayar mühendisliği, makine mühendisliği, endüstri mühendisliği, tekstil mühendisliği, inşaat mühendisliği, maden mühendisliği dallarında 75 adet uzman yardımcısı alınacağı belirtildi. Rize'de Sovyet asfaltı • RİZE (AA) — SSCB'nin Acaristan Cumhuriyeti tarafından Rize'de gerçekleştirilecek sıcak beton asfaltlama çalışmalanna başlandı. Rize Imalat inşaat lhracat ve Pazarlama A.Ş. (RİPAŞ) ile SSCB'nin Acaristan Cumhuriyeti arasında yapılan anlaşma gereğince, Batum ve Rize'de birer şantiye kuruldu. Saddam borsayı vurduKörfez bunahmı dün ÎMKB'de fiyatları ytizde 7. 4 düşürdü. Böylece Irak'ın Kuveyt'i işgalinin Istanbul Borsası'ndaki toplam faturası, yüzde 25'e yakın bir düşüş oldu. İşgalin başladığı eün endeks 6000'lere tırmanmışken, dün 4549'la kapandı. ABDURRAHMAN YILDIRIM Körfez'de gerginliğin tırman- ması borsadaki krizi derinleştirdi. Savaşın hisse senetlerine yapaca- ğı etkiyi dikkate alanlann satışa yönelmesiyle dün borsada fiyatlar yüzde 8.7 düştü. Istanbul Menkul Kıymetler Borsası'nı doruk nok- tasında yakalayan Körfez krİ7i son üç günde fiyatlarda dertte bir ora- nında düsüşe yol açtı. Geçen persembe gecesi patiak vermesine karşılık cuma günkü se- ansta pek etkisi görülmeyen, an- cak seansın bitimine 10 dakika ka- la "jetonun düstügü' tstanbul Borsası'nda endeks, tarihinin re- kor düzeyi olan 5960 puandan başlattığı inişi üç gün boyunca sürdürdü ve dün 4549 puandan kapadı. Körfez gerginliğinin bor- sada yol açtığı bu düşüş yüzde 23.6'ya vardı. Herkesin satışta olduğu borsa resmi seansında dün de tahtalann satış sütunları doluyken alış sü- tunları bomboştu. tşlem gören hisseler de taban fiyattan işlem görürken bazı hisselerde özel emirlerin fazlalığı dikkat çekti. Bu özel emirlerin taban fiyatının al- tında bir fiyatla gerçekleşmesi "yabancılann portföy boşaltügı" şeklinde yorumlandı. Alıcüann bulunmadığı seans sırasında bro- Herkes dindeki bissc senedlni satmanm peşinde. (Fotograf: Erdogan Köseoğlu) kerlaım iş olmadığından zaman zaman oturdukları gözlendi. Dün- kü seansta halka açılacak olan Peg Profilo'nun 46 milyar liralık hisseleri 10.500 liradan özel erairle satışı yapacak olan bankalara dev- redildi. Körfez krizinin asıl etkisi bor- sanın "tyaklı böKinriinde" kendini gösterdi. Her zamankinden daha kalabalık olan ayaklı borsada fi- yatlar resmi borsa fıyatlarının yüzde 20-50 altında seyrediyor. Özellikle Anadolu'dan gelenlerin artması ve herkesin satıcı olması, alıcüann bulunmaması fiyat far- kını ortaya çıkanrken fıyatı son dönemde çok yükselen bazı his- tMKB'de hemen hemen hiç alıcı bulunmazken, sokak borsasında fiyatlar resmi borsa fiyatımn yüzde 20-50 altında seyrediyor. Herkesin yüzünün asık olduğu 'Borsa Sokağı'nda, yatınmcüar Saddam'a duyduklan tepkiyi dile getiriyor. Ayaklı borsada yer alanlar, aracı üyeleri Ve brokerlan suçlayarak, "Önce kendi mallannı sattılar yüksek fiyattan. Onun için de cu- ma günu krizin etkisi seansa yan- sıülmadı. Şimdi ise hiç kimse mal satamıyor. Çünkü alıcı yok" de- diler. Piyasa uzmanlan, bölgedeki gerginliğin tırmanması ve savaş tehlikesini ortaya çıkarmasının dünya borsalannda olduğu gibi, Türkiye Borsası'nda da etkisini göstermesinin normal olduğunu kaydediyorlar. Bölgedeki gergin- liğin anmasının Türkiye'ye gelme- yi düşünen yabancıları caydmcı bir etki yapabüeceğine de işaret eden uzmanlar, Türkiye'den hisse senedi alanlann bu dönemde sa- tışa yönelmelerinin beklenebilece- ğini bildirdiler. Uzmanlar, borsa- nın kısa dönemli geleceğinin Kör- fez'deki gerginliğin gelişmesine bağlı olduğunda birleşiyorlar. Vestel Şirketler Grubu Baska- nı Tahsin Karan, bizzat borsaya geldi ve seans boyunca Vestel tah- tasının önünden aynlmadı. tşlem- leri izleyen Karan, zaman zaman brokerlara taJimat da verdi. Bir önceki günü 13.750 liradan kapa- tan Vestel hisseleri dünkü seans sı- rasında yüzde 3.6 değer kaybede- rek 13.250 liraya düştü. Tahsin Karan, Vestel hisselerinin borsa- daki performansının iyi olduğu- nu söyledi. selerde önemli düşüşler meydana geldi. Herkesin "yüzünün asık olduğu" ayaklı borsada düşüşler başlatan Körfez krizinin kahrama- nı Saddam Hüseyin'e karşı buyük tepki duyuluyor. "Borsa'da kay- bedenlerden bir bölük yap, Irak'a gönder. Bak bir saatte neler yajnyor" diye şakalaşanlar da var. Irak ambargosu başladıMerlfP7 Rankaçı Trak 1 ' ^ S_Merkez Bankası, Irak ve Kuveyt şirketleriyle bu ülke vatandaşlarına ait tüm hesapları, hak ve alacakları ikinci bir emre kadar dondurdu. Ekonomi Servisi — Irak ve Ku- veyt'e yönelik ekonomik ambar- go uygulaması başladı. TC Mer- kez Bankası, her iki ülke vatan- daşlan ile şirketlerinin tüm hesap- lanrun ikinci bir emre kadar dur- durulduğunu birer genelge ile tüm banka ve finans kurumlarına ilet- ti. Ambargo uygulamasının baş- latılmasıyla Irak ve Kuveyt'e ilaç ve et dışında mal taşıyan tüm kamyonlar sınır kapılanndan ge- ri çevrildi. Bu ülkelerden yükledi- ği malı Türkiye'ye sokmak üzere kapüara gelen araçlar da geri çev- rildi. Dondurma karan — Merkez Bankası, Irak ve Kuveyt şirketle- ri ile bu ülke vatandaşlarına ait hesapların dondurulduğunu açık- layarak, tüm banka ve finans ku- rumlannı "nasıl davranılacagı" konusunda da uyardı. Merkez Bankası'nca dün yayımlanan ge- nelgede uyulması gereken önlem- ler şöyle sıralandı: I—Irak ve Kuveyt vatandaşla- rıyla, şirketlerinin bankalardaki tüm hesapları, hak ve alacakları ikinci bir emre kadar donduruldu. 2—Irak ve Kuveyt ülkeleriyle vatandaş ve şirketlerine ya da öçiincü kişilere, bankalar aracılı- gıyla yapdması planlanmış Irak ve Kuveyt Dinan karşısında kalan her liirlü odeme, vadesi geldigin- de Merkez Bankası nezdindeki Irak ve Kuveyt geçici hesaplanna yapılacaktır. Vadesinde yapılma- yan ödemeler için uluslararası pi- yasa koşullanna göre cezai yap- tınmlar uygulanacaklır. 3—Irak ve Kuveyt Dinan cin- sinden ödemeler ise, bankalann kendi nezdlerinde acacakları he- saplarda bloke edilecek, durum derhal Merkez Bankası'na bildi- rilecektir. Bankalar, sermaye ya- pılan itibariyle Irak veya Kuveyt Bankası olduğu hususunda tered- düt duyduklan yabancı bankalar hakkında Merkez Bankası görü- şüne başvurmadan işlem yapraa- yacaklardır. Merkez Bankası yetkilileri, bankalan, Kuveyt ve Irak dinarı- nın karşılığıru hesaplarken, "dik- katli olmalan" konusunda da uyardılar. Yetkililer, işlemlerde 1 Kuveyt dinannın karşınğının 9 bin 470.98 lira, 1 Irak Dinarı'nın da 481.21 lira olarak ahnmasının ge- rektiğini belirttiler. Bu değerler, Merkez Bankası'nın bu iki para birimi cinsinden işlemleri durdur- duğunu açıkladığı anki kuru ifa- de ediyor. Irak, önceki gün iki ül- ke para biriminin eşitlendiğini açıklamıştı. Merkez Bankası, bu uyansıyla, Irak'ın bu karannı ta- nımadığını dolaylı bir biçimde vurgulamış oldu. Merkez Banka- sı'ndan yapılan açıklamaya göre bundan böyle her iki ülke para bi- riminin kurları açıklanmayacak. Merkez Bankası yetkililerine göre, bu iki ülkeyle ilgili olarak Merkez Bankası nezdinde yüriitü- lecek mali yükümlülükler konu- sunda, ileride bu iki ülkeyle olan sorunlann çözümlenmesi halinde Merkez Bankası kayıtları üzerin- den 'hesaplaşma' yoluna gidile- cek. HDTM'nin ambargo politika- sı — Hazine ve Dış Ticaret Müs- teşarlığı'nın Irak ve Kuveyt'e yö- nelik ambargo karanndan sonra bu ülkelerle ticaret yapan firma- ların devam eden ışlemlerinin ge- leceğı konusunda dün net bir ka- rar alınamadı. HDTM'nin üst dü- zeyde bir yetkilisi "olaylar bize geldikçe çözüm bulacağız, şu an- da alınmış bir karanmız yok" de- di. Devlet Planlama Teşkilatı yet- 'Depreme çok yakınız' BARIŞ KUDAR İZMİR — Irak'ın Kuveyt'i işgali üzerine alınan ambargo karan, Yumurtalık boru hattının kapatılması, ABD'nin Irak'a mü- dahalesi olasılığı gibi sıcak gelişmeleri sana- yici ve işadamlan "endişeyle" izliyor. Akar- yakıt fiyatlarına yapılan yüzde 15 zam ve "petrol üriınlerinde günlük fiyat uygulama- sT'nın enflasyon üzerinde etkili olabilece- ğine dikkati çeken sanayici ve işadamlan "Depremin merkezine çok yakınız. Bunun sarsıntısı iç piyasada psikolojik talep pat- lamssına yol açarsa bundan endişe duyanz" görüşünü dile getirdiler. TOBB Sanayi Konseyi ve EBSO Meclis Başkanı Şinasi Ertan Ortadoğu'da yaşanan sıcak günlerin uzun sürmeyeceği kanısında olduğunu, ancak stoka yönelme olayının gündeme gelmesi durumunda enflasyonun durdurulamayacağı endişesini taşıdığını söy- ledi. Ertan konuya ilişkin görüşlerini şöyle özetledi: "Petroliin varilinin 30 dolann iistiine çık- ması olasılıgını ilgiyle izüyoruz. Turkiye'- nin elindeki stok bugünlerde bir şey ifade etmez. Fiyatlann )iikselmesi ekonomiyi bü- yiik ölçiide etkileyecektir. Enerji sektorünü, elektrik kömıirii etkileyecektir. Bunlardaki artış zincirleme olarak tüm piyasayı elkile- yecektir. Kısmen kontrol altına alındı göriin- tüsiı veren enflasyonu elkile>ecektir. Şok >-a- şanacagı ve uzun süre sürecegi kanaatinde- yim. Gerçi deprem merkezine çok yakıoda- yız. Oradaki buyük bir sarsıntıyı biz de his- sedebiliriz. Askeri mudahale gündemde. Bu- nun getireceği, psikolojik stoka yönelme olayı olursa, talep patlarsa, a n zaten ken- diliğinden azalacaknr. Bunu da diişünnıek bile istemi)orum." EBSO Yonetim Kurulu Başkanı Ugur Yü- ce ise Dünyadaki gelişmelerden Türkiye'nin ayrı kalamayacağını bu yüzden Ortadoğu'da yaşanan sıcak günlerin iç piyasaya yuısıma- lannın da dikkatli izlenmesi gerektiğini vur- guladı. Türkiye'nin elindeki döviz rezervle- rini iyi kullanmasının zorunluluğuna işaret eden Yüce, "Krizin ekonomimize ve milli savunmamıza getireceği yiikler iyi hesaplao- malıdır. Petrolun varilinin 30 dolara yük- selecegini beklemiyordum. Ancak bu fiyat geçici oiacaktır" dedi. Yüce tasarruflann al- tın gibi aktif olmayan yatırım araçlarına kaçmasından duyduğu endiseyi de dile ge- tirerek sözlerini "Gerçi 10 yıldır dalgalan- malar içinde yaşayan Türkiye'de bazı şey- lere alıştık. Bu geçici durum enflasyon ra- karalannı biraz daha yukan çekecekrir.' Ama buna da alışacağız. Krizin uzun süre sürecegini de sanmıyorum" diye sürdürdü. Ege Ihracatçılar Birlikleri Başkanlar Ku- rulu Başkanı Mustafa Özman ise iç piyasa- da "bulamam korkusunun" doğması duru- munda zor günler yaşanabileceğine dikkati çekti. KÖRFEZ'DE SAVAŞ — Irak'ın Kerkıik >e Musııl kentlerinden dolum »aparak Turki>e">e gHmek için Habur sınır kapısına dayanan 5-6 bin dolayında Tiirk TIR'ı ülkeye giriş >apmak için bekli>oıiar. kilileri de benzer bir açıklama ya- parak, teşvik belgeli ihracat için sorun geldikçe çözüm bulunaca- ğını belirttiler. Bu iki ülkeyle ti- caret yapan kuruluşlar, özellikle fiili ihracatı gerçekleştirilmiş, fa- kat döviz transferi yapılrnamış mallar için çözüm bulunması ge- rektiğini söylediler. Bu tür sevki- yatlardan Eximbank ihracat si- gortası kapsamında olanlann Eximbank'uı ilgili mevzuatma gö- re çözüme-kavuşturulacağı öğre- nildi. Diğer ihracatçılann sorunu için ise önümüzdeki günlerde ka- rar verilecek. Bu arada, Irak ve Kuveyt'e ihraç edilmek üzere üre- tilmiş ya da üretilmekte olan urünler için kullanılan kredilerden ortaya çıkacak sorunlann da "za- man içinde ve oJaya göre" çözüm- lenmesinin ağırlık kazandığı öğ- renildi. Türkiye'deki Irak ve Kuveyt şirketleri: Türkiye'nin Irak ve Ku- veyt'in mal varlığına el koyma ka- ranndan Türkiye'de yatınm yap- mış olan 38 şirket etkilendi. Ser- mayeleri toplamı 79 milyar 974 milyon lira olan şirketlerin 25'i Irak, 13'ü Kuveyt sermayesiyle kurulu. Söz konusu ülkelerin Türkiye'deki menkul ve gayri- menkullerinin toplam değerinin de 200 milyon dolar olduğu belir- tiliyor. Türkiye'nin el koyma karann- dan Kuveyt sermayeli şirketler içinde en çok Kuveyt Türk Evkaf Finans Kurumu, Akdeniz Gübre, Arap-Turk Bankası AŞ, Aydınlı Hazır Giyim Sanayi ve Ticaret AŞ etkilenirken. Türkiye'ye getirdik- leri sermave toplamı 4.5 milyar li- ra dolayında olan Irak'h şirketler içinde de Hayteks Tekstil ve Dış Tic. AŞ., Istanbul Turizm ve Otelcilik AŞ, Kateks Dış Ticaret Ltd. ve Alkloaısı tthalat İhracat ve Nakliyet Ltd. Şirketleri et- kilendi. 13 milyar 13 milyon liralık ser- mayesinin yüzde 59'u Kuveyı'ın olan Kuveyt Türk Evkaf Finans Kurumu Genel Müdürü Fehmi Akın şirketin mal varlıklarının dondurulması karannın kurumun lehine olduğunu belirterek şöyle dedi: "Finans kunımlarının kurnlu- şunu diizenleyen mevzuatta ser- mayenin yurtdışına transferi ha- linde 5 yıllık bir blokaj söz konu- sudur. Bu son durum da ondan farklı defildir. Hatta bizim açı- mızdan olumlu olmuştur. Çünkü yeni yönetirn buradaki parayı al- mayı talep edebilirdi." Kuveyt Türk Evkaf Kurumu'- nun faaliyetlerinde son karardan sonra hiçbir değişiklik olmadığı- nı anlatan Akın, kimsenin para- sını çekmek istemediğini söyledi. Akın Merkez Bankası'nın tebliği uyannca Kuveyt'in kurumda olan 8 milyon dolarlık vadeli kâr zarar ortaklığı hesabını vadesi dolunca Merkez Bankası'na devredecekle- rini, 160 milyon dolarlık fonlar toplamından da Kuvevt'ten elde edilen yüzde 10'luk bölümü yine vadesi sonunda Merkez Bankası'- na transfer edeceklerini belirtti. Tasımacılık — Irak ve Kuveyt'e yönelik ambargo kararıyla tası- macılık sektörünün büyük kayıp- lara uğrayacağı belirtiliyor. Ko- nuyla ilgili olarak Cumhuriyet'in sorularını yanıtlayan Uluslarara- sı Nakliyeciler Derneği (UND) Genel Başkanı Saffet Utasoy, bu bölgeye günde 2 bin kamyonun giriş-çıkış yaptığmı belirterek, "Geçen yıl bu bölgeden yaklaşık 250 milyon dolarlık navlun geliri sağlamıştık. Bugün ise giriş-çıkış tamamen durdu. Bölgeye dolu olarak giden kamyonlar geri çev- rildi. Yine bu iki iilkeden mal yükleyip Türkiye'ye gelen araçlar da kapılardan çevrildi. Ambargo uzan sürerse zaranmız büyük olur" dedi. Irak ve Kuveyt'e olan girişlerin yasaklanmasıyla Birleşik Arap Emirlikleri'ne giden yolla- rın da kapandığını belirten Saffet Ulusoy, Irak ve Kuveyt'e karayo- luyla gitmek üzere Mersin lima- nına boşaltılan yüklerden "antre- po ücreri" alınmamasını istedi. Ulusoy bu konuyla ilgili oiarak Ulaştırma Bakanlığı nezdinde gi- rişimlerde bulunulacağmı söyledi. Bölgedeki müteahhitlik şirket- leri — Irak ve Kuveyt'e yönelik ambargo uygulaması ve iki ülke para birimiyle yapılan işlemlerin durdurulması bölgede inşaat işleri yapan müteahhitlik şirketlerinin durumlarını da ön plana çıkardı. Şu anda Irak'ta inşaat yapan Türk şirketleri şunlar: Enka, Gü- riş, Özgü-Baytur, Elta, Fuat Soy- lu, Kastaş ve Tekfen. Kuveyt'te ise Birleşmiş Muhendisler Büro- su, Soyut inşaat ve Yapı Merke- zi'nin beraberce kazandıklan bir termik santral ihalesi var. Son alı- nan haberlere göre bu ihalenin tehlikeye girdiği belirtiliyor. Irak'ta yaklaşık 1.5 milyar do- larlık bir baraj inşaatını bir Yu- goslav firmasıyla birlikte sürdu- ren Enka Inşaat'ın Icra Komitesi üyesi Eşref Denizhan gazetemize yaptığı açıklamada "her şeyin son derece normal bir şekilde sördiigünü" belirtti. Baraj inşa- atımn 6-7 yıl sürecek olan bir pro- je olduğunu vurgulayan Deniz- han! krizden etkilenmelerinin söz konusu olmadığnı söyledi. Deniz- han sözlerine şöyle devam etti: "Biz bir müteahhitlik şirketiyiz. Yani mal sahibinin parasıyla iş yapanz. Irak'ta bu işle ilgili 100 milyon dolarlık bir makine par- kımız var. Bunu da Irak hnkunte- tinden aldığımız avanslarla oluş- turduk. Kaldı ki oradaki lum mal variığımız sigortalı. İşçilerimizin de durumu iyi. Şantiyeyle sürekli baglantı halindeyiz. Bu krizin kı- sa sürede atlatılacagını sanıyo- rum." Petrol—Ambargo kararıyla birlikte Irak'tan petrol alımının durdurulması, Türkiye'nin 1.5 milyon tonluk bir ham petrol açı- ğıyla karşı karşıya kalmasına yol açtı. Türkiye 1990 yuı için hedef- lediğj 18 milyon tonluk ithalatın 11 milyon tonunu ilk 7 ay içinde gerçekleştirmiş durumda. Daha önce yapılan planlara göre kalan 7 milyon ton petrolun 1.5 milyon tonu Irak'tan ithal edilecekti. Ko- nuyla ilgili bir açıklama yapan Devlet Bakanı Mehmet Keçecfler, ham petrol açığırun başka ülkeler- den kapatılacağım ve Türkiye'nin yeni pazarlardan petrol arayışı içi- ne girdiğini söyledi. Öte yandan Körfez kriziyle yükselen petrol fi- yâtlarımn Türkiye'ye faturasının yanm milyar dolar civarında ola- cağı belirtiyor. Petrol fıyatlarının surekli bir tırmanış içinde olduğu- nu belirten Petrol Ofisi Genel Müdurü Ugur Dogan. "Ham pet- rolun varil fi>atı şu aşamada 26.5 dolar. Fiyatlar bu noktada kalsa bile petrol faturamız 2.8 milyar dolardan 3.3 milyara çıkar" dedi. IŞÇBMN EVRENENDEN SUKRAN KETENCİ Sıcak-Soğuk Savaşlar Irak'ın Kuveyt'i işgali, Ortadoğu'da uzun süreli sıcak savaş olasılığını gündeme getirdi. Dünya kaygı içinde gelişmeleri izli- vor. Sıcak savaşa itilme korkusu içinde gelişmeleri bekliyoruz. Onceden göremediğimiz, önlem alamadığımız ne kadar çok tu- zaklar söz konusu. Yasamımızı altüst edebilecek sonuçlar, bi- zim irademiz dışında, biz ne olduğunu doğru dürüst anlayama- dan oldubittilerle gelişiyor. Savaşa ilişkin gelişmeler aynı çarpıcılıkta görülmese bile ya- şamımızın her alanında olup bitenlere ne kadar çok benziyor. Işçi-işveren ilişkilerindeki gelişmeleri şöyle biraz irdelediğimiz- de, ne kadar çok soğuk ve sıcak savaşların yaşandığını görü- yoruz. İşçi kitleleri bu savaşların ağır bedellerini, hiç de sorum- lulukları, iradeleri söz konusu olamadan ödüyorlar. Türk sendikacılık yaşamı, 12 Eylül'ün ilk sıcak yılları dışında, belki de sendikacılann hükümete, işverene, en fazla tesJimiyetçi oldukları bir dönemin içinde. ANAP hükümetlerinin programla- rında 1984 yılından bu yana hiçbir değişiklik olmamış. Dişimizi kırmak için olsun, işçıden yana bir iktıdar uygulamasından söz edemiyoruz. Türk-İş yönetimindeki isimlere baktığımızda da yö- netim yapısında fazla bir değişiklik olmadığını söyleyebiliriz. Hükümet-Türk-İş ilişkilerı ise 180 dereceiik bir değişıme uğra- mış durumda. ANAP hükümetlerini "işçi düşmanı" ilan etmiş, düşürülmesi için kampanyalar duzenlemış, eylemlerini sûrdür- mek üzere sayısız başkanlar kurulu ve genel kurul kararları bu- lunan Türk-İş yönetimi, iktidar karşısında akıl almaz bir hoşgö- rü içinde. Arkadaşımız Işık Kansu'nun zirveye ilişkin sorularını yanıtla- yan Sayın Türk-İş Başkanı Şevket Yılmaz'ın açıklamasını "Acaba yanlış mı anladık?" diye bir daha, bir daha okuduk. Yıtmaz, ka- muoyuna işçi sorunlarının kotarılmaya çalışıldığı, başanlı top- lantılar olarak sunulan zirvelerden alınmış hiçbir sonuçtan söz edemıyor. Sayın Çalışma Bakanı İmren Aykut'un asli görevleri arasındaki bazı SSK sorunlannı, TİSK ve Türk-İş desteğinde Bas- bakan'a sunduklarını açıklıyor. Akıl almaz bir hoşgörülülük için- de, Sayın Aykut'un bakanlıgında olması gereken yetkilerin Baş- bakanlık'ta bulunması nedeni ile Sayın Bakan'a güç vermek için böyle bir yöntemi seçtiklerini anlatıyor. Sayın Başbakan'ın "Yar- dımcı olacağım" sözünü iyimser değerlendirtyor. Hem de bir ön- ceki zirvede anlaşmaya vardıklarını birlikte kamuoyuna açıkla- dıkları fon ve vergi kesintilerinin azaltılması konusunda atılmış hiçbir adım yokken. Bunca yılın, bunca deneyimli, kurt sendi- kacıları, bu kadar saf, iyiniyetli olabilirler mi? Niyet iş yapmak, işçi sorunu çözmek değil de "Dostlar alış- verişte gorsün" olunca olurtar tabii. Hiç kimse, "Siz işçi sınıfı- nın çıkar örgütlerinin başındasınız. İşçi çıkarları böyle mi koru- nur?" sorusunu soramaz. Sormazsa, gizli-açık zirveierle, "cek- cak "larla hiçbir iş yapılmadan, aylar yıllar geçirilir. Her sendi- ka, her işyerinde işçiler kendi sorunlan, kendi yağları ile kavru- lur. 1990'ın ilk dönem sözleşmeleri işte böyle bir oyalamaca, al- datmaca ortamında kotarıhp gitti. Sözleşmelere kimlerin "evet" dediğini dahı öğrenemedik. Kulislerden edindiğimiz bilgiye gö- re, öykünün gelişimi çok heyecanlı bir polisiye dizisini anımsa- tıyordu. Şimdi Türk-İş yönetiminin TİSK ile birlikte, işçiden yana bir iş yapacağı iddiası ile özel destek verdikleri Sayın Çalışma Ba- kanı imren Aykut, Tez Koop-iş Başkanı'nı "% 10 baraj yetkini düşürürüm" diye tehdit etmişti. 0 da korkup toplusozleşme uyuşmazltğı için Türk-İş'ten oluşturulan komisyonun, grubun bil- gisi dışında düşûk rakamlı sözleşmeye "evet" demtşti. Türk- Iş'te kendisini eleştıren başkanlara böyte savunma yaptığmı biz- zat başkanlar anlatıyorlar. Ardından Şevket Yılmaz başkanlığın- daki heyetin Başbakan'la görüştüğünü, anlaşamadıklarını açık- ladıklarını birlikte izlemiştik. Sayın Yılmaz, ILO'ya, uluslararası sendikal platforma hükümeti şikâyet etmek üzere, oradan çağ- nldığını söyleyerek Cenevre yolunu tutmuştu. Bilenler ILO'nun gündeminde ne toplusözleşmeler uyuşmazlığının ne de hükümet-Türk-iş pazarlığının asla olmayacağını bilirler, ama ka- muoyu ve işçi çoğunluk bilmiyordur, nasılsa. Bu arada hükü- met bir gecede, güya bağımsız çalışması gereken kurul YHK'dan yine düşük rakamlarla Sağlık-İş'in sözleşmesıni çıkartır. Sonra sağlık işçisinin durumunu düzeltme adına cenazeyi kaldırma gö- revi Türk-İş Yönetim Kurulu üyesi Sağlık-İş Başkanı Mustafa Ba- soğlu'na kalır. Şevket Yılmaz, Cenevre'de AA muhabırine, "im- zalamışlar mı? Haberim yok. Herhalde öyle gerekli görmüşlerdir" türünden bazı anlaşılmaz sözler eder. Hükümetin istediği gibi 1990'ın ilk dönem sözleşmeleri istenilen düşük düzeye çekil- miş olur. Sağlık ve SSK'daki büro işçisi için imzalanmış sözleş- meler, yasa, hükümet tarafından çiğnenip yok sayılarak, biraz iyileştirilip, karşılığında daha yüksek bir rakamda sonuçlandı- rılması beklenen grup, bütün sözleşmeler için aynen geçerli ol- mak üzere düşürülür. Anlaşılmaz bir biçimde de sendikacılann hükümetle ve hele de Sayın Çalışma Bakanı ile dostlukları gelışır, hükümet ve ba- kana yönelik destekleri güçlenir. Kim, kimin çıkarlarını koruyor? Kim, kımden yana, anlayamadan işçiler hak kaybetme, bedel ödemeyi sürdürürler. Kendi çıkar örgütleh sendikalarında söz ve karar sahibi olmayı öğrenene kadar... VERGÎREHBERİ H.TLRGUTARIĞ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 23.040 26.880 30.720 34.560 38.400 42.240 46 080 49 920 53.760 57.600 61.440 65.280 81.280 97.280 113.280 129280 145280 161.280 177.280 193.280 209.280 225.280 241.280 257.280 H12 13.824 16.128 18.432 20.736 23.040 25.344 27.648 29.952 32.256 34 560 36 864 39168 48.768 58.368 67.968 77.568 87.168 96.768 106.368 115.968 125.568 135.168 144.768 154.368 lfeni Bağ-Kur primlerî Bütçe yılının ikinci yarısı dolayısıyla memur maaş katsayısımn 255'ten 320'ye çıkarüması aylık Bağ-Kur primlerini de V»25 arttırdı. Her ay içinde bankaya, postaçekine ya da il müdürlük veznesine ödenmesi gereken aylık Bağ-Kur primlerinin 1.7.1990'danitibaren uygulanacak yeni prim ödeme tablosu: Ayhk Yasbl* Saü* Tı Göstarge 360 420 480 540 600 660 720 780 840 900 960 1020 1270 1520 1770 2020 2270 2520 2770 3020 3270 3520 3770 4020 TL 115.200 134.400 153.600 172.800 192.000 211.200 230.400 249.600 268.800 288.000 307.200 326.400 406.400 486.400 566.400 646.400 726.400 806.400 886.400 966.400 1.046.400 1.126.400 1.206.400 1.286.400 — Sağlık hizmetlerinin uygulamaya konulamadığı üİCTde yalnızca yaşlılık primi ödenir. — Giriş keseneği: 1-12 basamaklann gelir dilimlerinin 1/4'ü, her basamak yükseltmede ödenir. 13-24 basamaklarında giriş keseneği ödenmez. — Basamak yükseltme farkı: l'den 12'ye kadar 19.200 ve 12'den 24'e kadar 80.000 lira ödenir. * 3 2 36.864 43.008 49.152 55.296 61.440 67.584 73.728 79.872 86.016 92.160 98.304 104.448 130.048 155.648 181.248 206.848 232.448 258.048 283.648 309.248 334.848 360.448 386.048 411.648 BOĞAZVE GÜNLÜK TURLAR YEMEKLİ GRUP GEZİLERİ Tel: 149 9387 145 77 93