Katalog

.27 AĞUSTOS 1990 EKONOMI CUMHURİYET/13 Taşımacılıkta zam sinyali • ADANA (Cumhariyet Güey Üleri Burosu) — Körfez krizi nedeniyle petrole yapılan büyük oranlı zam, ulusal ve uluslararası taşımacılık yapan şirketlere de zam sinyali verdirdi. Deniz, kara ve hava taşımacılık şirketleri, ihracat ve ithalat yapan şirketleri "kriz sonrası navlun fıyatlannı arttırma eğilimi olduğundan taşıma yaptırmadan son fiyatlan sorunuz" diye uyardı. Karayolu taşımacüığı yapan birçok şirket, küçük oranh zamlan fiilen uygulamaya başladı. Tankerci 'kasa kredisf istiyor • AN KARA (UBA) — Körfez krizi 1500 tankeri işsiz bıraktı. Uluslararası Nakliyeciler Derneği Başkanı Saffet Ulusoy'dan alınan bilgilere göre işsiz kalan tankerciler araçlanndaki tanklan indirip, ycrine kasa koydurmaya başladı. Araçlanna kasa koydurmamalan halinde aylarca işsiz kalma tehlikesiyle karşı karşıya olduklannı kaydeden tanker sahipleri, kamyonlar için 7, TIR'lar için 10 milyon lira civannda olan kasa maliyetinin karşılanması için devletin düşük faizli kredi vermesini istediler. tş Bankası 66 yaşında • ANKARA (AA) — Tttrkiye tş Bankası'nın kuruluşunun 66. yıldönUmfl dün kutlandı. Kutlamalar çerçevesinde İş Bankası Yönetim Kurulu Başkanı Femıh Bozbeyli, Genel Müdür Ünal Korukçu ile yönetim kurulu üyeleri ve üst düzey banka yöneticilerinden oluşan bir heyet, Anıtkabir'i ziyaret etti. Bozbeyli, ziyaret sırasında Anıtkabir özel defterine, "Türkiye !ş Bankası'nın kuruluşunun 66. yılında, tş Bankası mensupları olarak saygı ile huzurlarınızdayız" diye yazdı. Sahte döviz • ANTALİfA (AA) — Mali şube ekiplerinin son günlerde önemli miktarda sahte döviz ele geçinnesi üzerine banka şubeleri ve döviz büroları uyarıld. Banka şubeleri yetküileri ve döviz bürolatı uyarıldı. bilgilere göre bu kuruluşların merkezlerinden özellikle turizm merkezlerinde sahte dövize karşı dikkatli olmaları istendi. Petkim'de birleşme sancıa • İZMİR (ANKA) — Aliağa Petrokimya Sanayi ile Yarımca Petrokimya Sanayi anonim şirketlerinin Petkim Holding çatısı altında birleştirilerek tek anonim şirket haline getirilmesi, her üç genel "müdürlükte çahşan personeli 'işsiz kalma' korkusuyla baş başa bıraktı. Alpet ve Yarpet'in tek anonim şirket haline getirilmesi için yetki verilen Petkim Yönetim Kurulu, birleşmeyle ilgili tüm hazırhklannı tamamladı. 31 ağustos günü toplanacak olağanüstü genel kurul birleşmeyi onaylayacak ve bu tarihten itibaren Alpet, Yarpet ve Petkim Holding'in bütün aktif ve pasifleri tek bilanço üzerinden izlenecek. Birleşmeyle birlikte Alpet ve Yarpet'teki yönetim kurulları ortadan kalkacak. Alpet ve Yarpet'teki müdürlerle, genel müdür yardımcılarının ne olacağı henüz belirlenmedi. Ihracatçıya kolaylık • ANKARA (AA) — Türkiye İhracat Kredi Bankası'nca (Eximbank) dış ticaret sermaye şirketlerine (DTSŞ) kullandınlan reeskont kredisinin yüzde 50'sine kadar olan kısmında vade 21 günden 90 güne çıkanldı. Uygulamaya 1 Eylül 1990 tarihinden itibaren başlanacak. Daha önce DTSŞ reeskont kredisi kullanan firmalar, kullandıkları süre içinde döviz alımına bağlanan ihracat bedelkrini en geç 21 gün içinde zorunlu olarak Merkez Bankası'na devrederek kredi borçlarından tasfiye ediyorlardı. JAPONGÜJf KÖRFEZ KRİZİ...KÖRFEZ KRİZİ... KÖRFEZ KRİZİ...KÖRFEZ KR Ozal yarduıı, kredi, hibe topluyor • dol Cumhurbaşkanı Özal ve görevlendirdiği bakanlar, uluslararası diplomatik temaslarında Batılı ülkelerle onların Ortadoğu'daki müttefiklerine, Türkiye'nin krizden doğacak zararının 5 milyar dolar olacağını bildirerek ekonomik destek ve yardım istediler. tYapılan temaslar sonucu ABD, Dünya Bankası'm harekete r geçirmeyi,kotaları yumuşatmayı kabul etti. Aynca Kuveyt r Emiri'nden hibe,Japonya'dan kıedi, İran ve S. Arabistan'dan petrol, Fransa'dan AT çerçevesinde yakınlaşma konularında söz alındı. Türkiye'ye sağlanacak yardımlar (Milyon S) Türkiye'nin zararları (Milyon S) • Dünya Bankası kredisi 500 • Japonya-Dünya Bankası kredisi 500 • Kuveyt Emiri'nin kredi ve hibesi 2.5OO-3.OOO • ABD Eximbank helikopter kredisi 1.370 • ABD tekstil ve demir çelikte kota kaldıracak. • Japonya iki sulama ve bir termik santral projesini finanse edecek. • Ingikere tekstil kotalarının kaldınlması için AT'ye baskı yapacak. • tngiltere ve Fransa AT'nin mali yardımının işlemesi için çaba harcayacak. • ABD ekonomik-askeri yardım için kongreye baskı yapacak. • Iran ve S. Arabistan Türkiye'ye uygun koşullarda petrol verecek. iraktan alacaklar Bcru hattı gelin Petrol faturasındakı artış TAMMINİ TOPLAM YASEMİN ÇONGAR ANKARA — Turkiye'nin Irak'a kar- şı ekonomik yaptırım uygulamaktan do- ğan zararlarının karşılanması Körfez kri- zi çerçevesinde yürütülen diplomatik tra- fiğin en önemli konulanndan birini oluş- turuyor. Türkiye son haftalarda yoğun- Iaşan dış temaslarında krizle bağlantıh ekonomik zararını beş ayn alanda gerek- çelendirdi ve toplam kaybının 5 milyar dolar düzeyinde olduğunu bildirdi. Son olarak Suudi Arabistan ve Japonya yet- kilileriyle yapılan görüşmelerde de "te- laffuz edildiği" öğrenilen bu tutar Tür- kiye'ye petrol satışı, ticaret ve yatınm kredisi, yeni ihracat olanaklan, hibe ve dış yardım gibi kalemlerde sağlanacak destekle karşılanmaya çalışılacak. olarak meşru Kuveyt yönetiminin Türki mayları ile kapsamlı görüşmeler yaptı. Türkiye'nin 7 ağustos gunu Irak pet- ye'nin zararını büyük ölçüde karşılama- g ^ haftalarda, Kuveyt Başbakanı D Sa- rol boru hattını kapattığını açıklamasın- sı için gerekli girişimlerin kendileri tara- ^ah v e j a p o n y a Dışişleri Bakanı Naka- dan bu yana "kriz yasası"nın gündemin- fından yapıldığını bildirerek ABD bütçe- > a l n a ' n ı n Ankara temasları ile Dışişleri deki en önemli sorunlardan biri olan sinden yardım sağlanması mümkün ol- Bakanı Bozer'in Tahran, Devlet Bakanı "ekonomik kayıplann karşılanması" ilk mamakla birlikte Eximbank kredileri ile Taner'in ise Riyad ve Ab'u Dabi ziyaret- önce Cumhurbaşkanı Turgut Özal'm Dünya Bankası'ndan yeni finansman ko- \eT\n^e k o n u gündeme getirildi. Aynca ABD Başkanı George Bush'la yaptığı te- laylıkları sağlanması için gerekenin ya- Cumhurbaşkanı özal'ın da bazı ulke li- lefon görüşmelerinde gündeme getirildi. pılacağım söyledi. derleriyle yaptığı görüşmelerde, ekono- Daha sonra ABD Dışişleri Bakanı Ba- Baker'ın dönüşünden sonra ABD'nin m j | c unsuriann e ı e alındığı öğrenildi. keı J ın Ankara ziyareti sırasında, Türk ta- Türkiye'ye ekonomik destek sağlanma- rafı maddi zararının içeriğini ve düzeyi- sı çerçevesindeki girişimlerinin koordi- Tüm bu temaslar sırasında Turkiye'- ni ayrıntılı bıçımde anlatarak ABD'den nasyonunu Büyükelçi Morlon Abramo- nin loplam 5 milyar dolar olarak ifade destek istedi. Baker buisteğe karşılık witz üstlendi ve bu konuda ekonomi kur- ettiği ekonomik kaybının dökumü şu beş "7S3" Tican ilişkılenn kesilmesınden doğan kayıp 500-600 250 Mûteahhıtlik ve diğer hızmetlerın kesilmesinden doğan kayıp 500 800(1) Turizm oelitienndekı muhteme! kayıplar (2) Marfcın yükselmesinden doğan ışçı dövizlehndekı azalma (2) 15.000 (1) Petrol faturası dûnya petrol knzıne bağlı olarak yükselebilır. (2) Tahmıni tesaplama kalemde yapıldı: 1) Petrol ithalatının Irak bonı hattınnV kesilmesinin sonucu olarak durması, Türkiye'nin 1990 yılı için 35 milyar ton, daha sonrasında yılda 8 milyon tonluk bir petrol açığının ortaya çıkması, 2) Irak'ın savaş sonrasında Türkiye'- 3 borçlarının karşılanmasın- ortadan kalkması 3) Irak'la ticaretin durdurulmasının yol açtığı kayıplar. 4) Turkiye'nin turizm gelirlerindeki azalmadan doğan kaybı, 5) Markın değerindeki hızlı yükseliş so- nucu yurtdışındaki Türk işçilerinin sağ- ladığı gelirde düşüş. Turkiye'nin bu kalemlerde özetlenen ekonomik zararının karşılanması için ABD'nin Ankara Büyükelçisi Morton Abramowitz'in ekonomi kurmayları ve Dışişleri Bakanhğı yetkilileriyle yaptığı te- maslarda, Kuveyt ve Japonya kaynakla- rının harekete geçirilmesi gündeme gel- di. Turk yetkililer, ABD'den diğer ülke- lerle Türkiye'nin yapacağı temaslan et- kilemek- yerine, doğrudan kendilerinin verebilecekleri desteği açıklamaları iste- ğinde bulundular. Abramowitz'e "Su bi- zim Japonlarla ilişkimize kanşmayın. Onlaria koklü bir ekonomik bagımız var. Kongre'nin karanna da>anacak yardım pakellerini de bir yana bırakaiım. Doğ- rudan ABD yönetiminin karanyla yapı- labilecek yardımlardan söz edelim" de- nildi. Bunun üzerine ABD Eximbank kredisi, tekstil kotalannda yumuşama ve Dünya Bankası'nın harekete geçirilmesi olmak üzere başlıca üç alanda adım at- tı. Türk yetkilileri ayrıca Kuveyt'ten hi- be, Japonya'dan kredi, İran ve Suudi Arabistan'dan petrol, Ingiltere ve Fran- sa'dan da AT çerçevesinde daha sıkı ti- caret ve kredi ilişkileri konularında söz aldılar. Bangemann: Ambargonun yuku Türkiye'de BONN (UBA) — Avrupa Topluluğu Başkan Yardımcısı Martin Bangemann, Körfez krizi dolayısıyla ATnin Türkiye'ye ya- pacağı yardımı arttıracağını söy- lemenin güç olduğunu belirtti. F. Almanya'da, Dortmund'da yayımlanan Westfalen Post ga- zetesinde Körfez kriziyle ilgili sorulan cevaplayan Bangemann, Türkiye'nin krizdeki rolü dola- yısıyla topluluğa girişinin kolay- laşıp kolaylaşmayacağı sorusu- na, "Biz Tiirkiye'yi gelecekteki bir iiye olarak reddetmedik. Tttrkiye ekonomisinin AT sevi- yesine ulaşabilmesi için AT da- ha önce de yaptıgı gibi Tiirkiyei. ye mali destek saglayacaktır" ya- nıtını verdi. Türkiye'nin krizdeki tutumu dolayısıyla "bir ödiil olarak" yardımının arttınlıp antırılma- yacağı sorusuna da Bangemann şu yanıtı verdi: "Bnnu söylemek güç. Törkiye mahtemelea ek mali yük alüna girecektir." ALİAĞA RAFtNERİSİ Zam, ku yrukları azaltmadıİZMİR (Cumhuriyet Ege Burosu) — Akaryakıt fiyatlarına yapılan son zam, Ali- ağa Rafinerisi önünde alım için bekleyen tanker sayısım azaltmadı. Zamların sıkça yaşanacağı kaygısıyla depolannı surekli do- lu tutmak isteyen akaryakıt bavilerinin tan- kerleri, rafineri yolunda kuyruklar oluştu- ruyor. Süper benzin, benzin, motorin, gaz^a- ğı, fuel-oil fiyatlarına Körfez krizinin baş- göstermesinden sonra yapılan ikinci zam Aliağa Rafinerisi önündeki tanker kuyruk- larını azaltmadı. Akaryakıt tankerlerinın oluşl jrduğu uzun kuyruklar, zamdan ko- runmak isıeyen tüketicilerin oluşturduğu "talep patlaması" ve bayilerin depolannı sürekli "ful" tutmak istemesiyle açıklanı- yor. Petrol Ofisi Bölge Müdürluğu yetkilile- ri, zam öncesinde ve zam sonrasında mal verilmesinde herhangi bir sıkıntı olmadı- fını bildirdiler. Petrol Ofısı'nin Aliağa'daki tesislerinden günde yaklaşık 260 dola>ın- da tankere mal verildiğini belirten yetkili- ler. "Ne kriz basgosierdikten sonra ne zam- dan önce ne de zamdan sonra ofis ba> ile- rinin sıkıntısı olmadı" dediler. Bu arada yabancı petrol şirketlerinin ba- yilerinin Aliağa'dan mal alımında sıkmtıyla karşılaştıkları belirtiliyor. Sınırlı miktarda mal alabilen bayilerin yoğun talebi karşı- sında bu şirketlerin rafineriden istihkak- larının kısa surelerde lükendiği kaydedüi- yor. Yeni ıstihkakların verilmeve baslama- sına kadar geçen süre içinde rafineri onün- de tanker kuyruklannın antığı dile getiri- liyor. Bir yabancı petrol şirketinin bayii olan Yaşar Ka}ü, Körfez krizinin ortaya çıkma- sından sonra başgösteren sıkıntının "tafcp patlaması" yarattığını, sınırlı miktarda mal \erilmesi\le taleplerin karşılanamadığı dö- nemın yaşandıgını söyledi. Bu arada dün Viyana'da yapılan OPEC toplantısı öncesinde. bir açıklama yapan OPEC Başkanı Sadık Boussena, kurulu- şun 30 yıllık carihinde en ciddi sorunla kar- şı karşıya kaldığını sö>ledi. OPEC içinde, İran'ın başını çektiği \e petrol uretiminin artmasına karşı çıkan "şahinler kanadı" ile Suuüi .\rabistan'ın Önderlik yaptığı \e ure- timin arttınlmasını isteyen "giivercinler kanadı" arasındaki çekişmeye işaret eden Boussena. "Tann OPEC'i korusun" dedi. PETROL — 1973 ve 1979 >dlannda iki petrol şoku adaUn dünya ekonomisi, şimdi üçiin- ciı şoku mümkün oldugunca az zararia geciştirme>i umnyor. Tüpgaz da zamlı satılacak tZMtR (ANKA) — Tüp- raş'ın Suudi Arabistan ile 700 bin tonluk likit gaz bağlantı- sı yapmasından sonra tüpgaz fiyatlarına 400, 2 bin ve2.450 lira arasında zam yapıldı. Tüpraş Genel Müdürlüğü, önceki akşam akaryakıt fıyat- lanna yaptığı yüzde 23 ora- nındaki zammın yaru sıra li- kit gaz satış fiyatlanm da ay- m oranda arttırdı. Son fıyat düzenlemesinden sonra 10 ki- logramlık tüpgazın bayi satış fiyatı 10 bin 500 liradan 12 bin 500 lirava, 12 küogramı 12 bin 550 liradan 15 bin lirava, iki kiloluk piknik tüpün fiyatı da 2 bin 250 liradan 2 bin 650 li- rava yükseldi. Zamlı fîyatlar- dan tüpgaz satışlanna bugün başlanacak. Öte yandan son 15 gün için- de akaryakıt fiyatlarına yapı- lan zammın yüzde 45'i bulma- sı üzerine Izmir Buyükşehir Belediyesi'nin su ve otobüs ta- rifelerini yeniden düzenleyece- ği bildirildi. Buyükşehir Belediye Mec- lisi'nin aldığı karar uyarınca su tarifelerinin elektrik ve akaryakıt fiyatlarına endeks- lenmesi sonucu IZSU'nun eylül ayından itibaren yüzde 45 oranındaki akaryakıt zam- mını otomatikman su fatura- larına yansıtacağı belirtildi. Ayrıca Ulaşım Koordinasyon Kurulu (UKOME) yann top- lanarak ESOT otobüs ve yol- cu taşıma ücretlerini yeniden belirleyecek. Halen lzmir'de lam bilet ücreti bin lira, öğren- ci bileti ise 500 lira düzeyinde bulunuyor. Kriz, dış borç stokunu etkiliyor ANKARA (ANKA) — Körfez krizi nedeniyle ulusla- rarası para piyasalarında do- lann değerinin diğer ülke pa- ralanna karşı düşmesi Türki- ye'nin dış borç stokunu da artüncı yönde etkiledi. 1989 yılı sonu dış borç sto- ku ve bu stokun döviz kom- pozisyonu esas almarak yapı- lan hesaplamalar, dış borç stokunun 1-24 ağustos arasın- da çapraz kurların etkisiyle 795 milyon dolar yükseldiği- ni ortaya koydu. Ancak bu hesaplama yapılırken yılba- şından bu yana dış borç sto- kunda ve bu stokun döviz kompozisyonunda ortaya çı- kan değişiklikler dikkate alınmadı. Oftrmrlı condrrilmc/. ORTAKFON Ortakfon Türkiye'de Uluslararası Standartlarda ilk kez 9 Türk Bankası'nın bir araya gelerek 60 Milyar sermaye ile Türk ve Yabancı yatırımcılar için oluşturdukları bir fondur. ORTAKFON YENİ, GÜVENLİ, SAĞLAM BİR YATIRIM FIRSATIDIR. Dışbank T Dıj Tıcam BankiM A ş Mcnkul Kıymctlcr Mudurluju Yıldız Posu Cad \o •>•> Cıavrettcpc f Isunhul Tel 1""4 42 80 Türk Merchant Bank A.Ş. Genel Müdurluk Ccvdctpasa Cad. No 288 Bcbek / luanbul Tel 157 76 »I Osmanlı Bankası A.Ş. Eurotürk Bank T. Kalkınma Bankası A.Ş. Etibank Arap Türk Bankast A.Ş. Tekfenbank T. Sınaî Kalkınma Bankası A.Ş. Menkul Kıymetfer Mcrkezı Avrup2-Turk Yalırım Banka.sı A ^ Menkul Kı>mctkr Merkezı Menkul Kı>metler Mudurlugu. Ulanbui Merkcz ^ubcs Tekfen Yatınm vc Menkul Kı\meilcr Merkezı ,. , w,.j.,., . Buyukdcıe Cld. Rasıl Rıza Sok KJI 2 Na 5 1Wlus Cad No 3} Ka( ^ Valıkorutı Cad No 10 Finansman Bankası A S Metlııı Mebtısan Cad Nu IVBankalar Lad 45 4~ Karakoy / İstanbul Tcl. IS2 30 00 / 30 Hat Hnvülulı-n- c-ui Vın. ıinlı Plara Mecıoıycıto) ı ısıanDuı MVJ.IIUCH • n u u ı . rcıjjnujı ısuınıuı Genel Mudiuiük hıınlıklı / l«anbul o^UKOertljö^rapı fcreaı l-uza ^ r ^ „ | 4 w ır 26 W 1IH II 24 Tel IM40 90 Cumhunyel Cad 159. Tel 151 2» IH> Elmadag / İsunbul Tcl H6 81 W Lcvcm / kunbul Tcl 164 40 55