Katalog

CUMHURİYET/12 EKONOMİ 18 AĞUSTOS 1990 DOVIZ KURLARI Dcvton Dnsı 1 ABO Dolan 1 B Alman Marta 1 Avustralya Dolan 1 Avusturya Şılin 1 Betfıa Frangı 1 Danimarka Kronu 1 Fransız Frangı 1 HoHanda FJorim 1 teveç Kronu 1 Isviçre Frangı 100 Itatyan Lıreb 1 JaponYenı 1 Sterlın 1 S Arabısön «yalı Dövı Alı 2672 6- 1721.5 2153.3- 244.» 83.7i 4502! 513 41 1529.4 466.6" 2079 <T 233.71 18 15 511411 713 4' 56VK Satış 1 2678.00 1724.96 t 2157.66 ) 244.79 1 83.91 > 451.15 i 514.51 1532 47 ' 467 61 ' 2083.24 ) 234.25 18.15 ) 5124 35 ' 714 90 18/tİUSTOS Efektt Alıs 2669 97 719 79 Î116.73 244.06 82.32 445.75 512.97 527.88 462.00 Î076 99 229.81 17.94 »108.99 70134 1990 Efektf Satış 2686 03 1730 13 2164.13 245.52 84.16 452 50 516 05 1537 07 469 01 2089 49 234.95 18.21 5139.72 717 04 ÇAPRAZ KURLAR 11 5524 B Alman i 5 2049 Fransız F Markı rangı $ 1143 22 • • 1 II ALTIN 6ÜMÜS Cumhunyet Resat 24 ayar alîın 22 ayar btlezık 900 ayar gümüs Vakıfbank Altını Ziraat Altını M Bankası 1 Ons $ TL Insrbanta Ort. BORSADA Akal TeksM Akbank Akçımento Aksa Alarko HoUmg AnadohıCam Arçett Aselsan Bagtaş Bdu Cımento Bnsa Ceiık Halat Çımsa Ç Elektnk Dermrtemk Oenak Cam Oeva HoWinç Dogusan DoMaş E Bası Yatırım Eczaabası Jbç EgeBvacıkk Ege Endûstrı Ege Gûbre Enka HoMıng Ereglı 0 C hnansbank Gentaş (BU) Good-Year Gûbre Fab Guney Biracıkk GalF Krtaım İntema İzmiT D C İzocam Kartonsan Kav Kele&ek Motiya Kepez Eıektr* KoçHoldmg Koç Yatırım Kordsa Koruma Tar Köytaş Matana Takım Maret MınntfsM OM Men Santral Metas Nâsaş Netbank Net Holflıng Okan Tekstil Olmuksa Otosan PEG Profilo Petkim PmarSut Pınar Enttgre Et Pmar Stı Pınar Un Pimas Polylen Rabak SttıY^Ktt SanMHottng Sartaıysan Sifas Söksa Tam Sıgorta Tekstlbank Teietaş T Garantı B TlşBank (B) T Iş Bank (C) Toprak Kâgü TSıemens TŞıseCam T D Oökûm TTuborg Vestet Yasa; (BU) Yapı K Bank Yünsa /Vhş 234 000 255 000 35 500 31.500 477 190 000 196 500 409 25 Fajaf*) Satş 238.000 265 000 35.600 35.000 504 192 000 198 000 414 50 = 5690 İŞLEMLER Ûncekıse- anskapan Mlıı •flttwir..u .H 5400 12750 5100 34500 31500 7500 23500 4200 15000 10500 7100 7500 7000 27500 9600 5300 11000 12000 15000 34000 68000 29000 8700 6500 8500 10750 7200 6500 9750 1900 11250 7900 2400 28500 1600 24000 5700 17000 10500 15750 48000 21500 5300 9900 3500 11750 4300 4300 10500 1025 2650 3200 5200 1300 4500 26500 10250 2550 5900 675 1900 6400 7100 6200 6200 4500 42000 39500 14000 17500 7900 6700 17500 6300 30500 10700 8000 46000 18000 4900 11250 4700 1325C 4400 toooo 5000 BugûnkC endüşûk 5500 12250 4900 31500 31500 7900 22000 4150 14500 10000 7000 7300 6600 26500 9700 5100 10500 11750 14750 37000 69000 29000 8600 6200 8200 10750 7000 6700 10000 1850 10750 7200 2300 28500 1500 25000 5400 16750 9750 15000 4700O 21000 4900 9500 3200 13000 4300 4000 9750 950 2450 3000 4900 1200 4300 25500 10000 2500 5500 675 1900 6000 6600 5600 6000 4200 42000 39000 14000 17250 7800 6700 17000 6000 30000 10500 7500 45500 17750 4900 11750 4500 13000 4400 9500 4600 Bugunku enyıiksek 5600 12750 5100 35000 33500 8200 23500 4200 15000 10500 7300 7600 7100 27500 9800 5300 11000 12250 15000 37000 73000 30500 8800 6500 8700 11000 7200 6700 10000 1900 11250 7800 2350 29500 1650 26000 5700 17250 10000 16250 51500 22000 5200 9800 3450 13000 4400 4300 10250 1050 2650 3250 5400 1300 4500 27000 10500 2550 5600 700 2000 6000 6800 5600 6300 4500 43000 40000 14250 18000 6000 6700 17500 6500 32000 11250 8000 51000 18250 5100 13000 4500 13250 4550 10500 4900 ...7.59Z. 187.5 147 53 Itafyan Lıretı Japon Yeni SERBEST PİYASADA DtiVİZ ABO Dolan Batı Alman Markı isvıç™ Frangı nonanoa nOfini Ingıfe Sterfni Franstt Frangı 100ltalyanLıretı SARıyalı Oovu İnt (t) = 17A&BTOS 1990 Bı-guntaj kapanış 5600 12750 5000 31500 32000 8200 22500 4200 14500 10250 7000 7400 6600 27500 9800 5300 10750 12000 14750 37000 71000 29000 8700 6300 8700 11000 7000 6700 10000 1850 10750 7200 2300 28500 1650 25000 5500 16750 9750 15000 49000 21000 4900 9600 3250 13000 4400 4300 9750 950 2500 3250 4900 1200 4400 25500 10000 2550 5500 7X 2000 6000 6700 5600 5300 4250 42000 40000 14250 17750 3000 6700 17000 6100 30500 10750 3000 51000 18250 5000 11750 4500 13250 4400 9500 4700 IsJen mKtan 18600 102800 185000 10400 70975 11105 17898S 86500 141465 20200 51300 135300 29360 123380 14000 5400 136795 22400 14600 21500 312100 9650 10100 27500 4800 264670 16600 1200 8400 114800 27800 6850 20900 19700 25400 24900 134060 13000 17800 20500 142 715 124896 40230 12715 99700 44917 10800 7000 51700 1075900 95900 40600 13500 6000 35700 22400 88300 643350 3650 87500 4800 1000 9800 3000 21600 19900 8300 46078 5200 5000 3600 600 3500 161200 52000 260360 35500 32415 54800 63800 154300 400 119100 33600 1325150 27200 MMI taeai:... ....5089.83 (Nakâ: 5103.28) YATIRIM FONLARI Katılraa Mtcsiadı Iş Yatırım-1 iş Yatınm-2 İs Yatifim-3 İs Yatnm-4 |ş Yatınro-6 bıterfon-1 hterfon-2 hıterfon-3 Nerfon-4 Urtpsat Yat-1 WisatYat2 Iktsat Yat-3 Ikteat Yat-4 iktisat AMım Fon Garantı Yatnm-1 Garanti Yatnm-2 GararrO Yatınm-3 Garantı Yatınm-4 Esbank Fon-1 Esbank Fon-2 Esbank Fon-3 YKB Yat. Fonu YKB SeMör Fon YKB Hısse Fon YKBKamu Fon YKB Ukıt Fon YKBKarma Fon YKBOöHzFon YKBKapitalF. YKB AttıfF Vakıf Fon-1 Vakıf Fon-2 Vakıf fior-3 Vakıf Hisse Vakıf Dûnya Fon Vakıf Fon-6 Dtsbank Man Fon Dışbank Beyaz ftsbank Pembe Tûtûn Fon Mıtsuı Fon-1 Mitsuı Fon-2 Finans Fon-1 Fınans Fon-2 Fınans Fon-3 Fınans Fon-4 Zıraat Fon-1 Ziraat Fon-2 • Zıraat Basak Fon Ziraat Fon-4 Haft Fon-1 Hafc Fon-2 Pamuk Fon Pamuk Hısse Emlak For-1 Emlak Fon-2 lmpex Fon-1 ffîipGK HtSSS TobankFon Sûrner Fon Oenız Fon Eg« Fon Kallenma Fon-1 Demır Fon Tans Fon Çâas tariU d 9ta* * t r i 110737 1O800 140089 20000 091089 1O0O0 1701.90 1O000 04.0690 10000 19.09.87 10661 14.12*7 270239 9.960 9359 07.0889 11200 160987 1002.89 06.02.89 280239 9764 9.806 9596 9390 11.1239 1O000 221087 100339 9376 1731 12 02 90 10437 300530 16.1187 9936 0319 31.1039 10000 11.0790 10000 02.1137 10477 070338 070338 07.0338 070338 070338 02.0139 9.785 9.713 9795 9£93 9328 9.294 190690 10000 19.0690 9542 09.0538 10.000 240489 48279 1&1089 10444 22.0330 26.0350 9394 9374 14.0690 10000 28.0838 10057 100489 20558 280690 10011 04.0738 11021 15.0738 40.000 201039 10.000 200339 200739 9.946 9356 181239 • 10428 20.0330 9358 09.1039 10.100 14D2.90 10.000 14.0290 10.000 200690 10.000 011139 11397 08,0130 10357 02 0130 10724 280690 10469 22.0150 1O00C 160730 10000 020230 10086 04.0530 9362 28.0330 1O0O0 12.0230 10405 160430 10808 040530 10000 08.05.90 10.000 07.0530 10.006 11.0690 10000 Siıl* Alıs 2695 1728 2065 1525 5110 510 232 Islem yok Satış 2700 1733 2070 1530 5160 515 235 Islem yok 2679 00 En çok söz yapılan fiy. 5500 12500 5000 32000 32000 8200 22500 4150 14750 10250 7000 7500 7000 27000 9700 5100 10750 12000 15000 37000 71000 30000 8600 6300 8700 10750 7200 6700 10000 1850 11000 7800 2350 29000 1600 25000 5500 16750 10000 15500 48000 21500 5000 9700 3400 13000 4300 4200 10000 1000 2500 3200 4900 1250 4500 26500 10250 2500 5600 675 1900 6000 6700 5600 6100 4250 43000 39500 14000 17500 8000 6700 17500 6100 30600 11000 7600 51000 18000 4900 12000 4500 13000 4500 10000 4800 Agtrl.Uı ort.fty. 5509 12394 5027 32788 32150 8048 22803 4150 14649 10255 7074 7491 6861 27041 9728 5184 10745 11938 14886 37000 70952 29881 8651 6307 8509 10861 7169 6700 10000 1871 11001 7716 2328 28979 1615 25245 5469 16980 9904 15464 48913 21671 5030 9685 3344 13000 4342 4185 9989 1010 2530 3164 4971 1263 4478 26449 10178 2500 5566 677 1947 6000 6695 5600 6129 4243 42682 39573 14060 17620 7900 6700 17351 6157 30716 10897 7687 49283 18079 4959 12112 4500 13086 4472 10005 4760 93.631J1&2H a* uyı»:.... T7AteSTOS DMai 55.744 37570 14747 12713 10311 42.741 36710 19217 17561 35.734 29.691 13.780 13329 13.223 42.774 20562 13650 11596 43.444 14 495 10504 40594 32.276 58496 31.652 27523 32.198 15.211 10596 8380 32022 82.761 15.106 11.139 11525 10.790 28391 38.058 10597 30363 115.073 14.100 19167 16392 13371 11798 16374 12367 12611 10370 16482 13214 16377 11.665 13309 10401 12 706 10642 11633 13080 11272 11400 11074 10344 BnJBİal 1 55316 37.778 14 764 12.727 10322 42.790 36754 19.240 17583 35365 29306 13795 13330 13273 42330 20616 U742 11692 41497 14538 10581 40668 32339 59124 31668 27554 32.288 15.220 10615 8742 32:059 82351 15125 11.229 11526 10323 28372 38.116 10612 31001 115.220 14.112 19189 16412 13387 12006 17012 12.390 12.630 10989 16522 13231 16948 11.775 13325 10413 12721 10751 11.645 11095 11218 11285 11.421 11085 10858 -.4513 1990 (*) 013 055 Q12 011 0.10 011 012 (112 013 037 039 0.11 073 038 0.13 026 067 083 Û12 030 073 018 020 1Ü7 005 011 028 006 0.18 -155 0.12 0.11 013 031 O01 031 028 015 014 012 013 009 011 0.12 012 176 0.22 019 015 017 0.24 013 0.42 094 012 Q12 012 102 0.10 011 016 012 018 010 013 KORFEZ KRİZİ...KÖRFEZ KRİZİ... KÖRFEZ KRİZİ...KÖ Türkiye'ye yeni vaatler1 • ABD. Türkiye'nin ambargo <£• Baker'ın Ankara zivaretinin «»• İngiltere, Fransa ve F.Almanva1 • ABD, Türkiye'nin ambargo nedeniyle uğradığı ticari kayıpların bir bölümünü, kendi pazarını açarak karşılayacak. Başta tekstil olmak üzere kotaJar hafifletilecek. Baker'ın Ankara ziyaretinin ardından ABD Di|işleri, Dünya Bankası üst yönetimiyle bağlantı kurarak Türkiye'ye kredi akışının hızlandırılmasını istedi. «$• İngiltere, Fransa ve F.Almanya AT'nin askıda tuttuğu mali protokol kredisi üzerindeki Yunan vetosunun kaldırılması için topluluk içinde girişimlerebaşladı. ANKARA (Curahnriyet Bürosu) — Körfez krizi nedeniyle Türkiye'nin uğradığı ekonomik kayıpların giderilmesi için ABD başta olmak üzere Batılı ülke ve finans ku- ruralanndan yoğun destek önerileri gelme- ye başladı. ABD'nin sağlayacağı ekonomik ve askeri yardımlar konusunda Ankara Bü- yükelçisi Morton Abnmowitz Dışişleri ve Hazine yetkilileriyle bir dizi görüşme ya- parak ABD yönetiminin Türkiye'ye sağla- mayı kararlaştırdıği kolaylıklan anlattı. Abramovvitz, ABD'nin Türkiye'ye doğru- dan sağlayacağı ticari ve ekonomik kolay- hkların yanı sıra etkili oldukları uluslara- rası kuruluş ve ulkeler kanalıyla da yardım sağlanması konusunda girışimierde bulun- duğunu yetkililere iletti. Edinilen bilgiye göre, Morton Abramo- witz'in geçen günlerde Dışişleri ve Hazine' nin üst düzey yetkilileriyle yaptığı görüş- melerde ABD'nin Türkiye'ye sağlayacağı ti- cari kolaylıklar üzerinde duruldu. Abra- movvitz, ABD yönetiminin Türkiye'nin am- bargo nedeniyle uğradığı ihracat kayıpla- nnın bir bölümünü kendi pazannı açarak karşılamayı kararlaştırdığını bildirdi. ABD yardımında ilk aşamada ticari ko- layhkların ağırlık taşıdığı belirtildi. Buna göre başta tekstil olmak üzere bazı Türk ihraç ürünlerine ABD'nin koyduğu kota- lar büyük ölçüde hafifletilecek. ABD'nin bu konuda Türkiye'den ABD pazanna ih- raç potansiyeli yüksek olan maJ listeleri is- tediği belirtildi. ABD'nin aynca Türkiye'nin dış kredi ge- reksinimlerinin de kolaylıkla sağlayabilme- si Için girişimlerde bulunduğu öğrenildi. Verilen bilgiye göre, Baker'ın Ankara ziya- retinin hemen ardmdan ABD Dışişleri Ba- kanlığı Dünya Bankası üst yönetimiyle bağlantı kurarak Türkiye'ye kredi akışının hızlandınlmasını istedi. Bu gelişmeler üze- rine de Dünya Bankası'nın bir yıidan faz- la bir süredir askıda tuttuğu 200 milyon do- larlık mali sektör kredisini serbest bırak- ma olasılığı doğdu. Dünya Bankası söz konsu krediyi serbest bıraktığında buna karşılık olarak da Japonya'dan 200 milyon dolarlık ilave co-finansman kredisi alına- cak. Amerikan Eximbank'ın da son geliş- meler çerçevesinde Türkiye'ye çok düşük maliyetli ve uzun vadeli yeni krediler aç- mayı kararlaştırdığı belirlendi. Dördüncü mali protokol Bu arada Avrupa Topluluğu'nun (AT) 1980 yılından bu yana askida tuttuğu 600 milyon ECU tutarındaki dördüncü mali protokol kredisinin de serbest bırakılması olasılığı gündeme geldi. Körfez krizi nede- niyle Türkiye'ye ekonomik yardım yapıl- masından yana olan ülkelerden özellikle tngiltere, Fransa ve Federal Almanya'nın söz konusu kredi üzerindeki Yunan veto- sunun kaJdırılması için topluluk içinde gi- rişimlere başladığı kaydediliyor. PETROL GÜNLÜGÜ Akaryakıta yoğun 'psikolojik' talep İZMtR (Cumhuriyet Ege Bürosu) — Alıağa Rafinerisi önündeki tanker kuyruklan azalmıyor. Akaryakıt bayile- rinin boşalan depolannı sü- rekli dolu tutmak için tanker- lerini rafinerilere gönderdik- leri belirtiliyor. Akaryakıt ba- yileri, hampetrol için yapıla- cak bağlantılarda aksamadan duyduklan kaygıyı dile getiri- yorlar. Türkiye Akaryakıt Bayileri ve Garaj fşletenler Scndikası Başkanı Monir Ülküatam, akaryakıt sektöründe yaşanan sıkınunın "geçici" olduğunu belirterek, "Aşın lakple yük- lenme nedeniyle rafineride bir sıkışıklık oldu. Yavaş ya- vaş nonnale dönecegin* ina- nıyornz" dedi. Petrol ^Ofı- si bayilerini çatısı alünda" top- layan Petrol Urünleri lşveren- leri Sendikası tzrnir Şube Baş- kanı Ahmet Muhtar Kacar da "yapay" olarak niteledikleri sıkıntının kısa sürede sona ereceğini soyledi. Bir yabana petrol şirketinin bayisi olan Yaşar Kaya da, içinde bulunulan olağanüstü durum nedeniyle bir sıkıntı yaşandığını belirterek bu du- rumun kendilerini olumsuz etkilediğini söyledi. Daha ön- ce istedikleri kadar rnal alabi- lirken şimdi sınırlı miktarda mal alabildiklerini kaydeden Kaya, "Bayi, boşalan deposu- nu doldurmak istiyor. Bunun için de tankerini boşaür boşaj- maz rafineriye yolluyor. Uzun kuyruklann nedeni bu. Talep azalıoca kuyruklar da azaJscaktır" dedi. Öte yandan TÜPRAŞ Ge- nel Müdüru'nün "Batman ile Ugili haberler spekulatiftir" demesine ragmen Tüpraş Bat- man Rafinerisi'ndeki akarya- kıt stoklannın, olağanüstü durumlarda kullanılmak uze- re bekletildiği öğrenildi. Ra- fineri yetkilileri, rafineriden halen kamu kurum ve kuru- luşlan ile askeri biriiklere akaryakıt verildigini söyledi- ler. Bolgedeki 350 akaryakıt bajii. bir siire önce, stoklann eritilmemesi için İskenderun ve Malatya'daki dolum lesis- lerine baglanmıştı. Batı, petrol şokıma hazır Özel stratejik depolar, Almanya'da 135, ABD'de99, Japonya'dal42gün yetecek kadar petrol stokuna sahip. Ekonomi Servisi- Tüm dün- vada, Körfcz gerginliğinin sıcak savaşa dönüp dönmeyeceği me- rakla beklcnirken, krizden önce 17-18 dolar olan ham petrol fi- yatlannın 25-30 dolar arasında bir fiyata oturması halınde dün- ya ekonomisinin ne derece etkı- leneceği konusunda da hararetli tartışmalar var. Ham pctrolün varil fiyatındakı artışların, pet- roi ithal eden ülke bütçelerinde açabileceği deliğınçapını hesap- lamaya çalışan iktisaıçılar önce- ki ıkı petrol krizine göre bıraz daha "gönül rahatlığı" içinde aörülü\orlar Alman Der Spiegel dergi- sinde yer alan bir yazıya göre, petrol ve lürevlerinin fiyatlan daha fazla çıksa ve bu da hiçbir şekilde durmasa bile. öncçki krizler tekrarlanmayacak. Çe- şitli uzmanlann görüşlerine baş vurulan yazıdakı görüşe göre. "Petrol fİyatlarının hissedilir bir şekilde yiikselmesine karşın, en- düsrri iiİkeleri iiçüncü bir petrol şokuvla karşı icarşıya değiT". •Spiegel özetle şu yaklaşımı gün- deme getirijor. Dünya, şu anda Kuveyt vc Irak'ın günde 4.4 milyon varil- lik sevkıyatının -ki bu dünya ge- reksiniminin yaklaşık yûzde 7'sini karşıhyor- kolaylıkla denkleştirebılecek bırıkime sa- hip. Sadece Suudi Arabistan'ın kendi üretımini günde 2 milyon varil artiıncak kapasitesi bulu- nuyor. Venezuela da üretımini 500 bm varil yüksetmeyi planlı- yor. Dünvamn en büyük petrol üreticısi ancak aynı zamanda döviz yoksulu Sovyetler Bırliği de bu sürekli kısıtlamadan bir sıçrama yapabilir. Bunun için gerekli cn önemli koşul ıse. sade- ce Baü'nın çok uluslu petrol şir- ketlerinin finanse edebileceği uzun yıllar kullanılmayan vor- gun petrol tesislerine yatırım vapması. 1970'li yıllann petrol şokun- dan dolayı bugün sanav i ülkele- ri olası bir krize karşı iyi donan- mış durumdalar. Kriz başkan- lan derslerini iyi öğrendiler. özel \ e stratejik depolar. tam bir ithalat yasaklanması olsa bile Batı Almanya'da 135 gün, PETROL BORSASI — Suudi Arabistanın, ejlül leslimatını yüzde 20 kıracagını açtklaması borsayı hareketiendirdi. ABD'de 99, Japonya"da da 142 gün yetecek kadar petrol stoku- na sahip. OECD petrol fiyatlarının 3 dolar pahalılaşması durumun- da ( bir varil pelrol fiyatının 25 dolara ulaşması dutumunda) enflas>onun ortalama binde 5 yükseleceğini, büyüme hızının da binde 4 hasara uğrayacağını hesapladı. Ancak Avrupa'da ve Japonya'da pahalılık temposu oldukça ölçülü; ekonomileri, bü\ümedeki kayıplannın hak- kından gelebilecek durumda. B. Alman eksperler, olası bir kriz sinyalinin petrol fiytalannın ancak 30 dolan bulması halinde baş gostereceğini belirtiyorlar. Amerikada ise durum olduk- ça farklı. ABD'de görev yapan Alman ekonomistlerı "Şimdi Irak ABD'yi resesyon içine çeke- bilir" diye belirtiyorlar ve Ame- rika için kötü günlerin başlaya- bileceğini savunuyorlar. Der Spiegel dergisinin veardı- ğı bütün sonuçlar l4 hayali* > pet- rol flyatlanna göre ortaya çıkı- yor. Körfez'deki beklenmedik bunalım ve Irak ile Kıı\eyt'e uv- gulanan ambargo ile önce 25-29 dolar arasında seyreden fıyat düzeyi I ay kadar önce hiç kım- senin aklının ucundan bile ge- çırmediği rakamları içeriyor. Çünkü krızdcn önce gerçekle- şen OPEC toplantısında ham petrol varil fıyatının 17 dolar düzeyinden 20 dolara çıkartıl- ması kararlaştınlmış ve buna yönelik olarak üye ülkelerin ye- ni üretim kotaları belirJenmişti. Ancak Irak ve Kuveyt*e uygula- nan ambargonun yol açtığı fiyat yükselişinı engellemek isteyen Suudi Arabistan şimdi diğer OPEC üyelerinin kotalanm del- melerinı tam kapasiteyle üretim yapmalarını istiyor. Suudi Ar- bıstan bu konuda ıvedi bir karar alınabılmesi için OPEC üyeleri- ne bir toplantı çağınsı yaptı. Ancak, herhangi bir üretim artı- şı konusunda OPEC'te iki ayrı görüşoluştuğugörülüyor. Birleşik Arap Emirlikleri, Ka- tar, Venezüela ve Ekvator Suudi Arabistan'ın saflannda gözü- kürlerken. diğer üyeler üretim artışına karşı çıkıyorlar. Suudi Arabistan'a muhalif olan ülke- ler gelişmiş ülkelerdeki petrol stoklarının 1982den buyanaen üst düzeyde olduğunu ileri süre- rek, üretim aratışı konusunda acele edilmemesini savunuyor- lar. Körfez'e yakın kavnaklardan >uan bılgılere göre ise petrol ;nu*luklarının gevşetme kararı- ı: çoktan alan hatta belki de aretimini arttıran Suudi Arabis- tanın herhangi bir açıklama yapmadan önce diğer ülkeleri de bu yönde bir karar almaya zorladiğını belirtiyorlar. Öte yandan günlük üretımini artırdığını açıkrayan Venezü- la'nın fazladan ürettığı petrolü tankerlere yüklemek yerine stokladığı gözleniyor. Bu arada OPECin oybirliğiyle bir karar alma ihtimalinin zayıflaması ve toplantı havasının oluşmaması nedeniyle uluslararası borsalar- da ham petrolün varil fiyatı ye- nıden yükselme eğilimine girdi. Dünkü işlemlerde Batı Teksas türü ham petrolün fnatı bir ön- ceki güne göre 164 sent artarak 28.10 dolara yükselirken, Tok- yo Borsası'nda Ekim ayi teslimi ham petrolün fi\ atı 26 dolardan 26.20dolaraçıktı. Batılıların petrol bağımlılıkları Iran Irak Kuveyt S Arabistan BA£ irax ve Kuveyt' m toplam petrol ıthalatındaki payı Hollanda 16.3% 9.6% 12.8% 16.6% 1.2% 56.6% Japonya 8.1% 60% 4.6% 12 9% 20.4% 52% Fransa 10.9% 8.4% - 18.1% - 37 4 ha*a 7.7% 8.0% 3.0% 9.8% 5.0% 33 5% ABO 0.0% 6.7% 2.5% 18.1% 12% 28.5% F.Ahaanya 3.1% 1.3% 1.0% 7.8% 1.6% 14.8% Abluka, Irak ekonomîsini çökertîr Irak'ın ithalatının yüzde 30'u sınai üretimde kullanılan hammaddeleri kapsıyor ALİ DOĞAN ANKARA — ABD tarafından Irak'a uygulanan ambargonun et- kili olması, Akabe gibi giriş ka- pılarının tümüyle kapanması ha- linde Irak'ta sadece gıda sıkıntısı yaşanmayacağı, tüm ekonpminin büyük ölçüde durma noktasına geleceği belirtiliyor. Irak'ın yaklaşık 12 milyar do- lar hacmindeki ithalatının yüzde 30'unu gıda maddeleri oluşturu- yor. Irak'ın gıda maddelerinde dı- şa bağımülığının giderek arttığı ve gıda gereksiniminin bü>"ük bölü- münü ithalatla karşıladığı vurgu- lanan ekonomik raporlarda bu ar- tışın önemli bir nedeni olarak 8 yıl süren tran savaşı gösteriliyor. Irak, I970'li yıllardan itibaren giderek artan oranda uyguladığı ithal ika- mesi politikasıyla hammaddeler- de de dışa bağımlı bir ülke duru- munda. İthalatının yüzde 3O"a ya- kın bölümü, sınai üretimde kulla- nılan hammaddeleri kapsıyor. Aralarında demir-çelik urünleri, elektrik ve elektronik malzemeie- rinin yer aldığı bu malların, am- bargo ve ablukadan sonra ülkeye girememesi, Irak'ı ciddi bir gıda maddesi sıkıntısının yanı sıra, sı- nai üretiminin de durması tehlike- siyle karşı karşıya getiriyor. tran - Irak savaşı süresince Irak'a kredi veren ABD ve Ingil- tere'nin bu uvn savaşın bitmesiyle değişti. Irak Maliye Bakam Ömer Muhaylefin 1989 ynlında Was- hington'u, yeni ithalat kredileri ta- lebinde bulunmak amacıyla ziya- reti sırasında ABD Eximbank yet- kililerinin olumsuz tavnyla karşı- laştığt belirtiliyor. Amerikan tarafı yeni kredilerin verilmesini, Irak- ın Paris Kulubu üyesi ülkelerle ye- ni bir borç ödeme anlaşması yap- ması ve daha acil olarak da aske- ri harcamalannı en aza indirmesi koşullanna bağladı. İngiJtere ise 1989 yıluıda Irak'a verdiği 340 milyon sterlin tutann- daki krediyi 1990 yılı için 250 mil- yon sterline indirdi. Ingilîz hükü- meti bu tutumuna, Irak'a 2 mil- yar dolar usulsüz akreditif sağla- yan Banco Nazionali del Lavorro1 nun ABD'deki bir şubesinin ger- çekleştirdiği yolsuzluğa Irak yöne- timinin de kanşma olasılığını ge- rekçe gösterdi. Ingiliz hükümeti- nin Irak'ın kredi talebine olumsuz yanıtmın ardında yatan asıl nede- nin ise Irak'ın kredileri, İngiltere1 den silah ithalinde kullanması ol- duğu beliniliyor. Japonya ve İtalya ise 1990 yüın- da Irak'a tutumunu değiştirmemiş görünüyorlar. Irak, İtalyan firma- larma olan 767 milyon dolarlık borcunu 1989 aralığmda üç yü sü- reyle faizsiz olarak erteletmeyi ba- şardı. Japonya da Irak'tan 5 mil- yar dolarlık alacağını petrol kar- şılığında erteleme kararı aürken, Irak'ın 3 milyar dolarlık yeni kredi talebini kabul etti. EREZ — özel scktöriüı kayıplannı hukümete iletti. TOBB Başkanı Erez: Batı, Türkiye'ye gerçekçi bakmalı Ekonomi Servisi — Türki- ye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Yalım Erez yazılı açıklama yaparak Türkiye'nin uğrayacağı çok önemli kayıplara rağmen Or- tadoğu'da ortaya koyduğu davramşı ile hür dunyanın ve Batı'mn siyasi bakımdan ay- nlmaz bir parçası olduğunu gösterdiğini behrtti ve "B*h'- nın Türkiye'ye gerçekçi bir gözle bakarak ekonomik re sosyal ilişkilerini yeni başU» düzenlemesi gerektigini geç de olsa anlayacağını umuyoruz. Artık bunun zamanı gelmiş- tir" dedi. Erez, acıklamasında Körfez krizinden etkilenen Türk özel sektörünün uğradığı zararla- n ve karşılaştığı sorunlan sap- tayarak hukümete ilettikleri- ni de belirrti. Körfez krizinin ihracat si- gortasımn önemini açık bir şekilde ortaya koyduğunu söyleyen Erez, "Körfez kri- zinden etkikDen ve bu jiizden mali yıik altına giren ihracat- çılanmızın durumun tevsiki kaydıyla gerek Eximbank kredisi gerekse diğer baaka kredilerinin faiz ve masrafla- nnın yerine gore tamamen te- lafi, kredi rade ve faizieria dondurulması veya yeni kre- di sağlanması gibi önlemlerle takviye edilmesi gereklidir" dedi. Irak ve Kuveyt'in banka- lardaki dondurulmuş hesap- larından ihracat alacakları- nm, Merkez Bankası ve Ha- zine vasıtasıyla çözülmesinin sağlanmasını isteyen Erez da- ha sonra şu önerilerde bulun- du: • Deniz yoluyla taşımacılıkta Uzakdoğu'ya verilen navlun iadesinin karayoluna da inhi- sar ettirilmesi, artan petrol fi- yatlan nedeniyle doğan mali- yet arttşının bir derece siib- vanse edilerek ihracatçı yukö- nfin banfletilmesine çalısü- malıdır. • Avrupa ve Amerika'dan, Türkiye'nin yükünun hafifle- tilmesi için ticari kolayhk ve finans kaynağı talep edilme- li, ihracattaki kotalann geniş- letilmesi için çaba gösterilme- lidir. Turizmde kısmi iptaller İZMtR (Cumhuriyet Ege Bürosu) — Tatil yörelerinde- ki yabana turistler tarafından Körfez'deki gerginlik yakın- dan izlenirken, turizmcilerin kaygüı bekleyişi de sürüyor. Turistik yörelerde yabana ga- zete satışlarının arttığı ve TV'de 2. kanaldaki yabancı dillerdeki haberlerin dikkatle izlendiği bildirildi. Kuşadası'nda tngiltere'den Intasun ve Thompson firma- larıyla turist getiren tMTA- Turizm yetkilileri "Gerginligin ilk sonnçlan görülmeve baş- ladı. Bazı iptaller getiyor, al- tına, 'savas nedeniyle' diye not düşülüyor" dedi. Ingiliz Sun Med temsilcisi Diana Tu- rizm yetkililerinden Mustafa Yakar da "Henuz ciddi iptal listeleri yok. Ama daha da kötnsü, yeni talep yok. Mil- let çekiniyor, önümözdeki günler için yeni talep getani- yor" diye konuştu. Tarım,tabanfiyat sancısı çekiyor Cumhurbaşkanı'na verilen brifıngde taban fıyatlarda yüzde 50 artış öngörülmesi îepki çekti Ekonomi Servisi — Pamuk, fındık, ay- çiçeği, soya, kuru uzüm, kuru incir taban gibi temel tarımsal üninlerin fiyatlan pa- zartesi günü acıklanacak. Pazar günu ya- pılacak belediye seçimleri nedeniyle ila- nı geciktirilen taban fıyatlarında yüzde 50 artış öngöruldüğü, bunun da büyük tepkilere yol açtığı bildirildi. Cumhuriyet Ege Bürosu'nun haberine göre Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın eko- nomi brıfinginden sonra Başbakan Yıl- dınm Akbulut'un ekonomiden sorumlu bakanlarla yaptığı görüşmede taban fi- yatlanndaki artışı yüzde 50 öngördükle- ri öğrenildi. Taban fiyatlarındaki artışın yuzde 50 ile sınırlı tutulmak istenmesi meslek ku- ruluşlannca tepkiyle karşılandı. İzmir Zi- raat Odası Başkanı Reşit Kurşun "Acık- lanacak olan bir fiyat ilanıdır. Destekle- me değildir" dedi. Kurşun daha sonra şöyle konuştu: "L niversile ile >nplığımız ortaklaşa ça- lışmada lanm urünleri maliyetlerinin or- talama yüzde 70 arttığını belirledik. Şim- di yuzde 50 artış olursa aradaki fark çift- çinin cebinden alınmış olacaktır. Ekono- mik önlemlerin faturası yine işçiye çıkar- tılacaktır. " Turkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Başkanı Osman Özbek ise ürun bedelle- rinin peşin ödenmesinin çok önemli oi- duğunu vurgulayarak şunları söyledi: "Fiyat ilanları zaten gecikti. Buna bir de bedellerin peşin odenmemesi eklenme- meli. Bu peşin ödemenin yapılabilmesi için de tanm satış kooperatiflerine ka>- nak bulunması lazımdır. Aksi takdirde tıiccar çiftçinin üriinünü yan fiyatına alır. Bu da çaresiz durumdaki çiftçiyi perişan eder." Özbek daha sonra şoyle de\am etti: "Özellikle Orta Anadoludaki çiftçile- rin borçlannın vadesi 30 ağustosta dolu- \or. Ancak ürününü TMO'ya veren çift- çi, ürün bedellerini alamadıgı için borc- lannı zamanında öde>eme>ecekler. Bu da çiftçinin, borcunu cezalı olarak ödeme- sini beraberinde getirecek. Bu durum çifl- çi>e büyük haksızlıktır. Bizim önerimiz, Ziraat Bankası'nın ciftçiden alacağını TMO'dan tahsil etmesidir. Ziraat Banka- sı. TMO'nun çiftçiye verdiği çekleri borç karşılığı kabul etmeli ve daha sonra TMO'dan çeklerin karşılığını almalıdır. Öte yandan Cumhuriyet Ordu muha- birinin bildirdiğine gore fındık taban fi- yatının hâlâ açıklanmamış olması fındı- ğı dalında sattırdı. Ordu Ticaret Borsa- sı'nda son üç a> içersinde 690.000 kilo fındık alivre olarak satıldı. Sanayi ve Ti- caret Bakam Şükrü Yüriır tarafından yıl- başında açıklanacağı belirtilen fındık ta- ban fiyatının aradan 8 a>a yakın bir za- man geçmiş olmasına karşın hâlâ açık- lanmamış olması üreticiler ile fındıkla il- gili kuruluş temsilcileri tarafından bir la- olarak değerlendırildi. Taban fı- yat gecikmesi Ordu'da alivreci sayısının artmasına sebep olurken borsada son üç a> içersinde 690.000 kilo fındık 2500-2800 lira arasında alivre olarak islem gördü. Ordulu fındık ihracatçılan ise Avrupalı- nın çoktan Turkiye'nin fındık politikasuu belirlediklerini işaret ederek "Fiskobiriik depolannın tıka basa fındık dolu oldu- ğunu bilen Avrupalı bunu gözonünde bu- hındurarak fındık polidkasını çoktan ba- zırladı." dediler. Bu arada Tekel tarafından yapılan ana- son alımlanna Antalya bölgesinde 20 ağustos pazartesi günü başlanacak, alım- lar karşılığında üreticiye 3 bin 100 lira baş- fiyat verilecek.