Katalog

13 AĞUSTOS 1990 * * • * HABERLERÎN DEVAMI CUMHURÎYET/19 KKİ/J .. KKİZİ... KÖRFEZ KKİZİ... KÖRFEZ KRİZİ... KÖRFEZ KKİZİ... KÖRFEZ KRt2 Haklı Eleştirı ve Kaygılar (Baştarafı 1. Sayfada) (2) Cumhurbaşkanı Özal'ın, TBMM'yı, hu- kumet ve muhalefetı dışlayarak, anayasayı da boşlayarak tek başına yurüttüğu dış po- lıtıka, Sayın Inönü'nün deyışıyle "maceraya açık bır dış polıtıka "dır (3) Oysa Türkıye, bır barut fıçısına dönuş- muş olan bolgede bır "macera"dan kesın- lıkle uzak durmalıdır, kraldan çok kralcı bir çızgı ızlemekten kaçınmahdır Her ıkı muha- lefet iıderı de skonomık ambargoya uymak- ta acelecı davranıldığı kanısındadırlar Krızın asken boyutuna karışmamak Turkıye açısın- dan yaşamsaldır Uzak bır ıhtımal olmakla bırlıkte, BM Guvenlık Konseyı çerçevesınde çok uluslu bır asken gucun oluşturulmasına dönuk bır karar alınsa bıle, Turkıye'nın bu güce katılmaması, Inönu'yle Demırel'ın or- tak gorüşudür "Bız o çöllerde 400 sene şe- hit verdik" dıyen DYP İıderı, "Afeşten uzak durmanın, fazla etrafında dolaşmama"nın gereğıne ışaret etmektedır (4) Körfez ve Ortadoğu, çelışkıler yumağı bır bölgedır Arap dunyası bır butun olmak- tan uzaktır Irak'ın uluslararası hukuku ıhlai eden saldırganlığı ve oldubıttısı kesınlıkle onaylanamaz Ancak bu ülkeyle bır sınırı payiaştığımız unutulmamalıdır Saddam Hü- seyın'ın bır kısım Arap kamuoyunda, Sayın Demırel'ın deyışıyle, "Nâsır'laşmaya" baş- ladığı da bır başka olgudur Turkıye'nın ay- nı zamanda bır Islam ulkesı olarak, Arap dunyasının tüm bu ozellıklerını gozardı et- meksızın çok boyutlu duşunmesı ve davran- ması gerekır. Sayın Inonü'nun belırttığı gı- bı, krızde "Batı'nın aracısı gıbı gozukmek"- ten kaçınmalıdır Turkıye • (5) Anayasal kurumları dışlayarak dış po- lıtıkayı tek başına yurutmeye çalışan Cum- hurbaşkanı Özal, kapalı kapılar arkasında VVashington'a, Turkıye'yı bölgede macera- ya sürukleyebılecek sozler vermıs olabılır mıydı" 7 Bu soru ışaretının çengelı, SHP ve DYP lıderlerının zıhnıne takılmıştır Ozellık- le Sayın Demırel, hukumetın TBMM'den sa- vaş yetkısı ıstemesını, bu açıdan Turkıye'yı "tehlıkelı angaımanlar"a sokabılecek sakın- calı bır gelışme olarak gormektedır Muhalefet lıderlerının dıle getırdıklerı eleş- tirı ve kaygılar kuşkusuz yenndedır Körtez knzı gun geçtıkçe dennleşıyor, Böl- ge barut fıçısına dönuşuyor, sıcak savaş ola- sılığı büyuyor Turkıye'nın ıktıdarıyla muhalefetıyle son derece temkınlı bır çızgı ızlemesı gerekıyor Boylesı koşullarda, Cumhurbaşkanı Ozal'ın anayasal yörungeye çekılmesı ve başta TBMM olmak uzere tum kurumların devre- ye sokulması buyuk önem taşıyor Savaş ruzgârlarının estığı olağanustu gun- ierde gerek duyulan bırlık havasını oluştur- manın bır başka yolu yoktur Lutfen dıkkat' İzin kararları nasıl alındı?ANKARA (Cumburivet Buro- su) — 1961 Anayasası uyarınca Türkıye Büyuk Mıllet Meclısı (TBMM) daha önce uç kez hüku- mete "Turk Sflahlı Kuvvetleri'nin kullanılması, yabancı ulkelere göndenlmesı" konusunda ızın verdı. TBMM'nın 1961 Anayasa- sı uyarınca 1964, 1967 ve 1974 yıl- larında aldığı üç karar şöyle "Klbns'a Turk SUahlı Kuvvel- ' leri'nin gonderilmesine izin venl- mesi hakkında TBMM karan (1964-Karar No: 93): 16 Agustos 1960 tarihinde Lefkoşa'da Turki- ye Cumtauriyeti, Yunanistan Kral- lıgı, Buyuk Britanya ve Kuzey İr- landa Birieşık Krallığı ve Kıbns Cumhurıveti arasında ımzalanan ve imzalandığı tarıhten ıtibaren milletlerarası hukuk alanında >u- niriukte bulunan antlaşmalar uya- nnca, gerektiği vakit Kıbns'a Turk SUahlı Kuvvetleri'nin gonderilme- sine izin verilmesi hususu. anava- sanın 66'ncı maddesi geregince Turkiye Buyuk MiUel Mecüsi'nın 16/3/1964 tarihli birleşik toplan- tısında kararlaştırılmıştır. 16/3/1964" "Turk Silahh KuvvetJeri'nin ya- bana ulkelere gondenlmesıne izin verilmesıne dair (1967-Karar No: 148): Mer'ı miUetlerarası antlaş- malann verdiği hakka istinaden; 16/3/1964 tarih ve 93 sayılı karar- la Turkı>e Buyuk Millet Meclisi tarafından hukumete verilen yet- kinin kullanılmasından dogacak mubtemel ınkişar ve ihtilatlar kar- şısında; luzum, hudut ve şumulu hukumetçe takılır ve tayin oluna- cak şekilde Turk SUahlı kuvvet- len'nın yabancı ulkelere gonderil- mesine izin verilmesi, anayasanın 66'ncı maddesi geregince Turkiye Buyuk Millet Meclısı'nın 17/11/1967 tarihli toplantısında kararlaştınlmıştır. 17/11/1967" •Turk Silahh Kuvvetleri'nin ya- bancı ulkelere gonderilmesine ızın verilmesi hakkında (1974-Karar No: 303): Dış siyasi olaylann or- taya çıkardığı ağır sartlar sonun- da ve Turkiye Buyuk Millet Mec- lisi'nin 16/3/1964 gun ve 93 sayı- lı 17/11/1967 gun ve 148 sayılı ka- rarian ile verilen izne dayanılarak Kıbns'a yapılan ındirme ve çıkar- ma harekâünın rneydana getinne- sı muhtemel ıhtılatlar karşısında; gerekli sınır ve mıktan hukumet- çe takdir ve tayın olunacak şekil- de Turk Silahlı Kuvvetleri'nin ya- bancı ulkelere gondenlmesıne anayasanın 66'DCI maddesi uyann- ca izin verilmesi. Turkiye Buyuk Millet Meclisi birleşik toplanosı- nın 20/7/1974 tarihli 3'uncu bir- leşimınde kararlaştırılmıştır. 20/7/1974" Anayasada savaş izni F. Savaş hali ilanı ve silahh kuvvet kullanılmasına izin verme. MADDE 92. - MiUetlerarası hukukun meşru saydığı hallerde sa^aş halı ılanına ve Turkıve'nm taraf olduğu miUetlerarası antlaşmaların veva miUetlerarası nezakei kurallannın gerektırdığı haller dışında, Turk Silahlı Kuvvetleri'nin yabancı ulkelere gondenlmesıne veya yabancı silahlı kuvvetlerin Turkıye'de bulunmasına ıztn verme yetkısı Turkıye Buyuk Millet Meclısı 'nındır. Turkıye Buyuk Millet Meclısı tatılde veya ara vermede ıken ulkenın anı bır silahlı saldırıva uğraması ve bu sebeple silahlı kuvvet kullanılmasına derhal karar verılmesının kaçınılmaz olması halınde cumhurbaşkanı da Turk Silahlı Kuvvetlen'nın kullanılmasına karar \erebılır TBMM'DEN İZLENİMLER Şok ve Şaşkmlık CANAN GEDtK ANKARA — TBMM, "genel goruşme"ye hazırlanırken, Meh- met Keçeciler'ın oğlunun sunne- tınden sonra Cumhurbaşkanı Özal ıle bır toplantı yapma şansı- nı elde etmış 60 kadar "mutiu AN AP'lı" dışında kımse, Bakan- lar Kurulu'ndan savaş halı ıçın Meclisten yetkı ısteneceğıne ınan- mıyordu ya da ınanmak ıstemı- yordu Seçım bölgesınden apar topar Ankara'ya gelen ANAP Grup Başkanvekılı Yasin Bozkurt da böyle bır olasılığa ınanmayanlar arasındaydı, sorulan "Yok canım" dıye gen çevınyordu. Başbakan Yıldırım Akbulut'un radyo ve televızyondan haklen ya- yımlanacağı duyurulan göruşme- lenn "gjzli" yapılması duşüncesın- de olduğundan da ANAP yöne- tıcılerı habersızdı ANAP Grup Başkanvekıb Ulku Gokalp Guney, gızldık ıstemedıklennı ısrarla söy- luyordu ANAP grup toplantısı bittıkten sonra Basbakan Akbulut TBMM'dekı odasına çıktı Grup yönetıcılerı orada oğrendıler kı hükumet hera savaş halı ıçın yet- kı ısteyecek, hem de genel goruş- menın kapalı yapılmasını önere- cektı.. tş, Yasın Bozkurt'a duştu Boz- kurt, epey bır dıl doktukten son- ra Basbakan Akbulut'u genel gö- ruşrae bölumunun açık yapılma- sı konusunda ıkna etmeyı başar- dı Gergın Bakanlar Kurulu sonrası Meclıse gelen bakanlann ağızla- nnı "bıçak açmı>or"du. Bakanla- nn kendılerıne, "merhaba" dıyen ANAP nulletvekıilenne bıle yanıt- ları, "Aman Bakanlar Kurulu ile Ugili bır şey sormayın" oluyordu Yıne de Kaysen MÜletvekilı Recep Ergun tum cesaretını toplayarak Dışışlerı Bakanı Alı Bozer'e sor- madan edemedı — Hukumet savaş hali ilanı için yetki mı ısteyecek, yoksa Meclisın devamh çalışması yolu mu seçile- cek? Bozer sıkıntılıydı — Gerekirse Meclis devamlı toplantıya çağınlır. Gerekirse yet- Id alınır. Hukumet bu konu uze- rinde ciddiyetle durmaktadır. Bozer'm bu muğlak vamtının üzennden 15 dakıka bıle geçme- mıştı kı Basbakan Akbulut'un ağ- zından hukumetın savaş halı ıçın yetkı ısteyeceğı ortaya çıkıvor, Meclıste tam bır "şok" ve "saşkınlık" yaşanıyordu Genel göruşrne sırasında huku- met adına kursüye çıkan Dışışle- rı Bakanı Ali Bozer'ın verdığı bıl- gıler gazetelerde yer alan haberler- den blle gende kahyordu Bozer, muhalefet mılletvekıllerının sık sık, "Korfez'e gel, Korfez'e" uva- rılarına rağmen, yenı "Hiçbir şej soylemeden" 35 dakıka konuşma başansını gösterıyordu. Inonu ıse oldukça etkıleyıcı ıdı tnönu, kışısel konuşmalarda kul- landığı uslubunu bu defa ılk kez Meclis kursusünde uyguladı ve ol- dukça da başarılı oldu Demırel de kursüde rahattı He- nuz ANAP'lıların elıne geçmemış savaş halı ılanına ılışkın Başba- kanlık tezkeresını sık sık ANAP sıralarına göstererek hesap soru- yordu adeta — Ozal endişe etmeyin diyor. Peki bu ne? — Halk merak edıyor Bu ulke- nın hukümetı yok mu? — özal bakanlara, 'Sız gıdın rahat uyuyun Ben gerekenı yapıyorum' diyor, siz de gidip uyuyorsunuz. Sonra geliyor bu onerge... — Ne hakla yetkısız, hıçbır so- rumluluğu olmayan Özal'a bırakı- yorsunuz7 Kendınızı savunun, oturduğunuz makamlan savu- nun . Demirel'ın ağır sözlerı Basba- kan Akbulut'un umurunda bıle değıldı Once bıraz guluyor, son- ra da yanındakı Dışışlerı Bakanı Ali Bozer ıle sohbete başlıyor Bakanlar ıse guluyorlar. Husnu Doğan, Abdulkadır Aksu, Halil Şıvgın. Mustafa Taşar, Fahrettin Kurt ve Cengız Altınkaya Demi- rel'ın hukümetı suçlayıcı her cum- lesınden sonra kahkaha kopara- rak ANAP mılletvekıllerıne "moral" aşılıyorlar. Akbulut'un kursuye gelmesı ıle genel kurul salonu, adeta trajedı ıle komedi arasında gıdıp gelen bir oyunun oynandığı "tiyatro sahnesini" andırıyor Akbulut sesını son perdeye ka- dar yukselterek muhalefet sırala- rına dönuyor — Soz venyorum, bunu lehimi- ze bir propaganda malzemesı ola- rak kuUanmayacagız. DYP sıralanndan sesler >ukse- uyor — Sen bırak Korfezi, soyle ba- kalım bir kilo pamuk mn ağır, bir kilo demir mi? — Sen ne anlarsın bu ışlerden. Koltuğu Özal'a teslım ettın Akbulut kızıyor ve kuknlyor. — Kafanızı takıruşsınız özal'a. Her lurlu derdınız Ozal... O sırada laf atan SHP'lı Ahmet Ersin ıle de ağız daJaşına gırmek- ten çekınmıyor Basbakan — Senin gibi kabadayüan çok görduk bu sıralarda! Sonra da TBMM Başkanı Ka- ya Erdem'ı uyarıyor: — Başkan görevinizi yapın! Bunlann tabiatı bovle. Hem ko- nuşalım derler. hem de konustur- mazlar.. Akbulut, muhalefetm protesto- lan ve ANAP'hlann alkışlı desteğı arasında konuşmasını güç bela ta- mamlayıp kursuden ınıyor Oyla- manın kaden ıse çoktan bellı "Ret" Hükumet ve ANAP, Turk dev- letının ve mılleünın belkı de ka- dennı ılgüendırecek konuda genel goruşme açdmasına gerek görrnü- yorlar TBMM yıne devre dışı... Haburda Irak kıışatnıası VEDAT YENERER HABUR — Irak'a açılan Ha- bur sınır kapısında gergın bekle- yış suruyor Cızre'de bulunan tank taburu öncekı gece alarma geçınlırken, Habur sınır kapısına asker takvıyesı yapıldı Alraan Yeşıller Partısı Mılletve- kıh Angeüke Beer basm toplantısı duzenleverek, "Saddam, tam bir faşisttir. Eğer savaş çıkarsa, Irak kimyasal silahlanru ilk önce Gu- ney doğu'v a yoneltecektir" dedı Rumen soforlennden edınılen bıl- gı>e göre, 3 Ingıhz TIR'ı, Irak sı- nınnda, Iraklılar tarafından rehın tutuluyor. Bır Alman uçak fırma- sına aıt 19 tonluk uç TIR'ın da ge- çış ıçin ızın bekledığı öğrenıldı Bölgedekı gergın bekleyışın yanı sıra, 15 ağustos PKK Kuruluş Yıl- dönümu de bölgede yaşa>an >er- lı halkı ve guvenlık güçleriru tedır- gın edıyor Alman Yeşıller Partısı'nden Mılletvekılı Beer, sınırda bır ba- sın toplantısı duzenledı. Irak'a gönılerılen ılaçların başka amaç- larla kullanılacağını ılerı surerek, amacı doğrultusunda kullanılıp kullarılmadığının kontrol edılme- sını ısteven Beer, geçen aralık ayında UNO (Bırleşmış Mületler Kunyasal Sılahlarla Mucadele ör- gutu) tarafından, Irak'ta Kurtle- rın yasadığı bölgede ınceleme ya- pıldığını ve kımjasal sılahların kullanıldığının ortaya çıkarıldığını vurgulayarak, "Savaş halinde kimyasal silahtan etkilenecek ılk bolge Guneydoğu'dur. Saddam, Ortadoğu nun Hitleri'dlr" dedı. Habur sınır kapısında Alman Stelml fırmasının makbuzları ıle ılaç, serum, ığne ve dığer tıbbı malzemelerı taşıyan 3 TIR, geçış ıçın ıan beklıvor tlaçları taşıyan Turk Transıtco şoförlen, ılaçların Isvıçre kaynaklı olduğunu ve Stel- mı firması tarafından Irak'a pa- zarlandığını söyledıler Irak'tan geçış yapan ıkı Rumen TIR şoföru, uç lngıhz TIR'ının Irak tarafından rehın tutulduğu- nu bıldırdıler Irak tarafından Turkıye'ye gı- nş yapabılecek Amerıkalı, Al- man, lngılız \e Fransız vatandaş- larına kolaylık sağlarnak ıçın bu ulkelerın konsolosları Habur'da umutsuz bır bekleyış ıçındeler Habur'dan dtın de çok sayıda Iraklı turıst ulkelenne gerı döndü TBMM'den hükümete savaş izni(Baştarafı 1. Sayfada) konusunda anayasanın 92 mad- desi uyarınca yetkı ıstenmesı ko- nusunu göruştu Yaklasık 2.5 sa- at süren Bakanlar Kurulu toplan- tısında bazı bakanlar yetkı ısten- mesı yerıne Meclıs'ın sureklı top- lantıda tutulması göruşünu şoyle savundular "Şu anda hukumetin savaş ha- li içın Meclis'ten yetki istemesi Irak'ı kışkırtıcı oiabiur. Dunya ka- muoyunda bu ısteğimiz yantış de- gerlendirilir. tçeride de bunu ka- bul ettirmekte sıkıntalar ortaya çıkar. Boyle bır karann sorumlulugu- nu tek başına hukumet ustlenme- sin. Gerektjğinde Meclis'i toplaya- hm." Yetkı ıstenmesı göruşünu savu- nan Akbulut ve dığer bakanlar ıse, goruşlerını şoyle dıle getırdıler "• Cumhurbaşkanı'nın yetkisi var. Ama sadece saldın halinde bu yet- kisinı kullanabilir. Turk askennın yabancı ulkelere gonderilmesi ve- ya yabancı silahlı kuvvetlerin Turkiye'de bulunması konusunda yetki yoktur. * 1 eylulde Meclis'ın talıli sona erdiği zaman Cumhurbaşkanı'nın saldın halinde Turk Silahlı Kuv- vetleri'ni kullanma yetkısı sona eriyor. Ama Meclis'in gereküğin- de toplanması en az beş saat su- rer, uç saatte de karar verilir. Oy- sa gunumuzde savaşlar zaten 6-7 saatte bitiyor." Bakanlar Kurulu'nda daha son- ra Akbulut, görüşmeyle ılgılı hıç- bır bılgı verılmemesı konusunda bakanlardan soz aldı Daha son- ra hazırlanan ve bakanlann oku- yamadıklan tezkere Basbakan Yıl- dırım Akbulut ımzasıyla TBMM Başkanlığı'na gönderıldı Akbulut'un ımzasını taşıyan tezkere aynen şöyle "Irak'ın Kuveyt'i işgali ve son- rasında meydana gelen ve ulkemizi yakından ilgilendiren olaylar sebe- biyle, Turk devletinin ve cumhu- riyetinın varlıgını tehlikeye duşur- mesi muhtemel gelişmeler karşı- smda, anayasanın 117. maddesi- ne gore mıllı guvenlığin sağlaruna- sından ve Silahlı Kuvvetler'in yurt savunmasına hazırlanmasından yuce Meclis'e karşı sorumlu bulu- nan hukumete; savaş hali ilanı, si- lahlı kuvvetlerin kullanılması, Turk Silahh Kuvvetleri'nin yaban- a ulkelere gonderilmesi veya ya- bana silahlı kuvvetlerin Turkiye^ de bulunması konıdannda anaya- sanın 92. maddesi uyannca yetki verilmesi hususunda geregini mu- saadelennıze arz ederıra." Maksadımız savaş değil Basbakan Yıldırım Akbulut ve bakanlar, daha sonra TBMM'de toplanan ANAP grubuna kaüldı- lar Basbakan Akbulut, grupta yaptığı konuşmasında, hukumetın savaş halı konusunda anayasanın 92. maddesi uyarınca yetkı ısteye- ceğını açıklayarak, "Bizim her- hangi bir savaş yapma duşuncemiz katiyen yoktur. Ama topraklan- mızı savunmak mecburiyetinde- yiz" dedı. Akbulut, Irak'ta sıcak savaş ha- lı olduğunu belırterek, konuşma- sını şöyle sürdurdu "Komşumuzda böyle bir savaş hali mevcut iken bizim kayıtsız kalmamız duşunulemez. Her hıriu tedbiri almalıyız. Buna anayasa- nın 92. maddesindekı tedbırier de dahıldir. Bakaniar Kurulu olarak konuvu goruştuk ve anayasanın 92. maddesindekı tedbirlenn alın- masının ve yetkının Bakanlar Ku- rulu'na verilmesınin isabetli ola- cagı karanna vardık. Şimdi, bu- gunku (dunku) toplantıda gun- dem göruşuldukten sonra içtuznk hukumleri çerçevesınde bu konu- yu gundeme getirecek ve 92. mad- dedeki hususlan karara bağlaya- cak ve yetkınin hukumete verilme- sini Meclis'ten isteyecegiz. Katiyen maksadımız bir savaş hali değildir. Savunmamıza \one- lik gerekli her hıriu tedbirin zama- nında aunmasına matuftur. Konu- nun bovle degerlendırilmesini ar- zu edıvonız. Katiyen savaş hali soz konusu degildır. Bu yetki bizde ol- malıdır ki gertktıgınde kullanabı- lelim. Şu anda kullanacağımız bir yetki de değildir. Gerektiğinde kullanılacak bir vetkidir. Hıç kimse şu veya bu şekilde ır- delemeye çalışmamalıdır. Bundan hukumet değil, milletimiz zarar gorur. \macinuz milletin menfa- ati ve toprak butunlugumuzun ko- runmasıdır." Bozer'e sorular Dışışlerı Bakanı Alı Bozer de ANAP grubuna bılgı verırken, dış polıtıkanın "tek elden" yurutuldu- ğu ıddıalanru yalanladı, "lzledi- ğimiz politikalarla TBMM'nin ve grubumuzun gunır duymasını is- tiyonım. Turkive bundan sonra da asla maceracı bir politika izle- meyecektir" dedı Daha sonra ANAP mılletvekıllen Bozer'e çe- şıtlı sorular yonelttıler ANAP Kavserı Mılletvekılı Re- cep Ergun, "Meclis'ten yetki yo- lunun mu. yoksa TBMM'nın de- vamlı çalışmasının mı tercıh edileceğinı" sordu Bozer bu so- ruva, "Hakikaten sıcak günler ge- çiyor. Olaylann ne şekilde sonuç- lanacagını tahmin etmek guçtur" yanıtıru verdı ve hukumetın yetkı ısteme konusunu değerlendırdığını soyledı Basbakan Akbulut, ANAP grubundan ayrılırken de gazetecı- lenn sorusu uzenne, yetkıyı "ken- di savunmamız" ıçın lstedıklerını soyledı Akbulut, "Tabii savunma değişık şartlara gore değişik sekıl- lerde olabilir" dedı Akbulut, bır gazetecının soz konusu yetkının sadece Özal tarafından kullanıla- cağı volunda eleştınler bulundu- ğunu anımsatması uzenne, "Mu- halefet ne duşunurse duşunsun. Herkes bir şeyler, soyler uretır. Bu işin gerçegi nedir? Şımdı Bakan- lar Kurulu karan aldı. Yetkı alın- dığında da Bakanlar Kurulu otu- rur, yetkiyı "kullanmaya karar verir" şekhnde konuştu Gruptakı göruşmeler sırasında ortaya çıkan göruş ayrılığı, daha sonra tartışmalara dönuşunce tep- kıler Akbulut'un tezkeresınde de- ğışıklık yapılarak yatıştırıldı Gizlilik önergesi TBMM Genel Kurulu'nda Kör- fez knzı ve dış polıtıka konusun- da genel görüşme açılması öner- gesinın ANAP'blann oylarıyla reddedılmesmden sonra TV'nın naklen yayım sona erdı Bundan sonra ANAP Grup Başkanvekılı Raşit Daldal \e HEP Genel Baş- kanı Febmi Işıklar bırer önerge ve- rerek Meclıs'ın çalışmalanna de- vam etmesını ıstedıler önergenın aleyhınde söz alan DYP Grup Başkanvekılı Koksal Toptan, Meclıs'ın çalışmasına de- ğıl, hukumete "savaş hali ıçin >et- ki verilmesine karşı olduklannı" ıfade etti Toptan, "Sayın Ozal'ın dış itiban için, birilerine hoş go- nınmek ıçın başkalanna tavız ve- rirsenız, sizi millet de affetmez, ta- rih de affetmez" dıye konuştu Fehmı Işıklar ıse, hukumete sa- vaş halı ıçın yetkı verılmemesı ge- rektığını, TBMM'nın çalışmalan- na devam etmesı halinde bu yet- kının Meclıs'te kalacağmı soyledı. Konuşmalardan sonra TBMM'nın çalışmalanna devamına ilışkın önerge oylanarak kabul edıldı. önergenın kabulunden sonra ANAP'lı Daldal, yetkı konusun- da Başbakanlık'tan göndenlen tezkerenın göruşülmesını önerdı Bu sırada Dışışlerı Bakanı Bo- zer, TBMM Başkanlığı'na bavu- rarak, göruşmelerın kapalı otu- rumda yapılması ısemınde bulun- du Bunun uzenne mılletvekıllerı ve yemınlı görevlıler dışındakıler salondan çıkanlarak "savaş hali ilanı için hukumete yetki veril- mesi" onensı goruşuldü Kararın kabulü Gızlı oturum öncesınde ve son- rasında muhalefet partılı mületve- kıllerinın yoğun tepkılenne yol açan hükümetm yetkı ıstemı, ANAP kuhslennde de eleştınldı Bu eleştınler nedenıyle Akbulut, Basbakanlık tezkeresınde değışık- lık yapma gereğı duydu. Yapılan degışıklıkten sonra TBMM, Ba- kanlar Kurulu'na, "ulkemize bir tecavuz vukuu halinde derhal mn- kabele edılmesi maksadıyla savaş hali ilanı, silahlı kuvvetlerin kul- lanılması, Turk Silahlı Kuvvetle- ri'nin yabancı ulkelere gonderil- mesi veya yabancı silahlı kuvvet- lerin Turkiye'de bulunması ko- nulannda" ızın \erdı. Başbakanlığın ıstemının kabu- lunden sonra açıkoturuma geçıl- dı Basbakan Akbulut, kursüye gelerek bır teşekkur konuşması yaptı. Akbulut, şöyle konuştu "Katiyen lecavuzkâr bir hal içinde olmayacağız. Ulke savun- masının daha ıvı japılabilmesı ıçin buna gerek duyulmuştur Hıçkim- senin loprağında gozumuz yoktur. Meselelenn banşçı jollardan taal- ledilmesinden yanayız. Irak, Ku- veyt'ten çekilmeli ve eski yonetim yenıden ışbaşına donmelidir. Bu ıznın verilmesi ve kullanılması milletımızı korumaya matuf ted- birien alabılmek ıçındır. Tanhı bir karardır. Bunu silahlı kuvvetlerin en ıyı şekilde kullanacağına ınan- cım tamdır." tnönü SHP Genel Başkanı Erdal înö- nu ıse toplantıdan sonra gazetea- lerın sorusunu yanıtlarken, Mec- lıs'ın savaş halı ilanı konusunda kımseye ızın vermesının söz konu- su olmadığını bıldırerek, karann anayasaya aykırı olduğunu soyle- dı Bu nedenle önergeye karşı çık- tıklarını behrten Inönu, "Bu ka- rar kamuovunun aklııu kanşnnp, AN AP'ın durumunu kurtarmaya yöneUkür" dedı tnönü, karann anayasanın nı- huna aykırı olduğunu belırterek, bu konuda ne gıbı gırışımlerde bu- lunacaklannı behrten gazetecıle- re şunları soyledı "Bu konuda girişimde bulun- mak ve konuyu Anavasa Mahke- mesi'ne goturmek ıçin konuyu ın- celeyeceğiz. Çunku bu yasa ya da KHK degil." Dışişleri ve orduda şok Başbakan'ın 1982 Anayasası- nın "savaş hali ilanı ve sMahlı kuv- vet kullanımına ızın verme" baş- Uklı 92 maddesi çerçevesınde TBMM'den yetkı ıstemınde bu- lunduğu tezkerenın TBMM Baş- kanlığı'na sunulması, Dışışlen Ba- kanlığı ve Silahlı Kuvvetler çevre- lennde tam bır "şok" etkısı yarat- tı Dışışlerı Bakanlığı'nm ust du- zey yetkılılen, son anda haberdar olduklan gınşım hakkında "Bag- dat'ı tahrik edecek tehlikeii ve saç- ma bir adım" sözlerını kullanır- ken, Dışışlen Bakanı .Alı Bozer- ın Bakanlar Kurulu'nda yetkı tez- keresınden yana tavır almadığıru sandıklannı belırttıler Ust duze>- de bır asken yetkılı ıse, >etkı ıste- mı hakkında yorum >apmamaya ozen gosterırken, "Karar siyasile- rindir. Hepuniz TV'den goruşme- leri izliyoruz. Takdir milletindır" dedı Turkıye'nın Körfez bunahmın- da ızlemesı gereken dıploması çız- gısmı belu-lemek uzere her gun du- zenlı toplantılar yapan Dışışlen Bakanhğı kurmaylan, Başbakan- hk tezkeresınden, genel goruşme ongoruşmesını ızlemek uzere TBMM'ye gehşlennde haberdar oldular Yetkı ıstemını Cumhurı- yet muhabırınden oğrenen üst du- zeylı bır Dışışlerı Bakanhğı yetkı- lısı, "Bu girişimi nasıl karşılıyor- sunuz?" sorusuna, "Sızden duyu- yorum. Umanm Ali Bev (Bozer) desteklememiştir Bagdat'a çok tahrikkâr bır mesaj veriliyor. Her- kes dururken, bizi ateşin içine aüyoriar" yanıtını verdı. Yetkı- lıler, "savaş hali ilanı ve silahlı kuvvet kullanımına izin verilrae- sini" gerektırecek bır durumun "bolgede şu an için mevcut ol- madığını" vurgulayarak, "Şimdi boyle bir adım atılıyor. Bagdat- taki yonetime, hazınm ıstersem sana saldınnm mesajı veriliyor. Turkiye kendini bizim bilmediğı- miz bir nsk altinda mı hissediyor" dedıler Ust duzeylı bır Dışışlerı Bakanhğı yetkılısı, Cumhun>et'e gızlı oturum öncesınde yaptığı de- ğerlendırmede şöyle konuştu. "Girişim iki açıdan sakıncalı. Anayasa, bir dış saldın durumun- da TBMM'nin karşılık verme ka- ran almasını, acıl hallerde Cum- hurbaşkanı'nın yetkı kullanması- nı, zaten ongonıyor. Şu anda bir saldın yok. Bizce imminent (ive- di) bir tehdit de yok. Butun bun- lar yokken, savaş hali ılanına yo- nelmek, Bagdat'a saldın davetı çı- karmaktır. Neden butun dunya dururken barut fıçısına biz aüıyo- ruz? Bu kararla askeri tehdidi kendi kendimize karşı yaraüyoruz. Bınncı sakıncası bu. tkıncı sakın- cası, kullanıp kullanmayacağımız belli olmayan bır yetkıyi alarak, Bagdat'a her an bir saldında bu- lunabıleceğımiz mesajını veriyo- nız. Bölgedekı hıçbır ulkenın yap- madığı bır gınşımde bulunarak, şimşekleri çekijoruz." Asken çevrelenn, hukumetın TBMM'den savaş halı ilanı ve TSK'nın kullanılmasına daır yet- kı istemesi konusunda yorum yap- mamaya özen göstererek, "Karar sıyasilerindir" goruşunu taşıdığı saptandı Asken çevreler, halıhazırda Körfez'de tırmanan gerilımin Turkıye'yı dırekt olarak ılgılendır- medığını ve Turkıye ıçın bır savaş tehlıkesı bulunmadığmı kaydettı- ler. Aynı çevreler, hukumetin yet- kı ıstemesını değerlendınrken de, "Karar sivasilerindir. Hepimiz te- levizyondan goraşmelen ızbyoruz. Karar milletindır" dedıler Mıllı Savunma Bakanhğı'nda- kı ust duzey çevreler, hukumetin bu tur bır ızın istemesi konusun- da yorum yapmak ıstemedıklerı- nı belırterek, ıstemın ılk bıçımı karşısında şok hallennı "Konu bugun ortays çıktı. Bugune kadar bizim de hiç haberimiz olmadı" bıçımınde anlattılar Asken çevreler, TSK'nın gerekli önlemlerı aldığını, ancak olağa- nustu bır durumun "henuz" söz konusu olmadığını da bıldınrken, "Turkiye'nin maksatlı olarak sa- vaş ıçıne çekilmesı" olasıhğı üze- nnde de gönlş belırttıler Bır kay- nak bu konuda bılgı verırken, "Herhangi bir uçak boyanarak Irak uçağı gibi, Turk hava saha- sını ihlal eder va da ban yeriere bomba atarsa, Turkiye kendisini savaşın içinde bulur. Bu tur olay- lara karşı çok dikkatli olmamız gerekir" dedı Aynı olasılığı değer- lendıren bır başka kaynak ıse, "Boyle bir olasılık kesinlikle ola- maz. Radarlar ne işe yanyor? Bu- gun kokusu çıkmasa yann çıkar. Boyle bır şey kesinlikle soz konu- su olamaz" dıye konuştu Anayasa hukukçulann görüşleri Öte yandan Ankara Ünıversıtesı Hukuk Fakultesı Öğretım Üyesı Prof Dr. Hikmet Sami Turk, hu- kumetın ıstemını Cumhunyet'e değerlendınrken şunları soyledı: "Anayasanın 87. maddesine go- re 'savaş ılanına karar vermek', TBMM'nin gorev ve yetkilerin- dendir. Yine anayasanın 92. mad- desine gore 'savaş halı ılanına' ve belirli istisnalar dışında 'Türk Si- lahlı Kuvvetleri'nin yabancı ulke- lere gondenlmesıne veya yabancı silahlı kuvvetlenn Tu/kıye'de bu- lunmasına izin verme yetkısı' de, TBMM'nindir." MMARMARA HOLDİNG A.Ş.'NİN Türkiye İş Bankası garantisiyle 30.000.000.000.- T l 3 tutarında Yılhk brüt %60 faizli j 2 yıl vadeli l.tertip, l.seri, tahvilleri\t //T\ ^t .^> /ÖY^, rf ^-7, ^£ !^T\ rf E<?7^ ^T fc\ St 16 Ağustos 1990 günü Türkiye İş Bankası Menkul Kıymetler Müdürlüğü'nde satışa sunulacaktır. Satış süresi 10 iş günüdür. ÜTÜRKİYE İŞ BANKASI Menkul Kıymetler Müdürlüğü Celal Bey Iş Hanı, Bahçekapı-İstanbul Tel:513 83 54 (4 hat)