Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
8 TEMMUZ 1990 * * * * HABERLERİN DEVAMI CUMHURİYET/15
Bu Nüfus Artışıyla.
(Baştarafı 1. Sayfada)
dan geçilerek düze çıkılabileceği konusun-
da herkes kendine göre "sistem önerilerı"-
ne sahip.
Ancak bir temel sorun var ki, birbirinden
farklı tüm reçetelerin ortak sorunu olma du-
rumundadır. Kim, neyi, hangi modeli savu-
nursa savunsun, bu soruna makul bir çözüm
getirmeden Türkiye'yi kalkındıramaz, daha
yaşanabilir bir ülke yapamaz.
Bu sorun, hızlı nüfus artışıdır.
Bu topraklarda yaşayan insanlarımız cHa-
ğanüstü bir hızla çoğalıyor. Yıllık nüfus artı-
şı yüzde 2.5 oranındadır. Ortalama nüfusu-
muza her yıl 1.5 milyon kişı eklenıyor.
Türkiye gibi kaynakları oldukça sınırlı bir
ülkenin böylesine bir nüfus artışını kaldıra-
bilecek gücü yoktur. Kalkınma konusunda
hangı reçete savunulursa savunulsun, yük-
sek nüfus artışını makul bir düzeye ındirmek-
sizin yoksulluğun ve sosyal adaletsizliğin ön-
lenmesi, refahın yaygınlaşması ne yazık ki
söz konusu olamayacaktır.
İktisatçılar, toplumbilimciler, "Marthusçu"
bakış açısının bilimsel gerçekiiginin tartışmalı
olduğunu öne sürerterken haklı çıktılar; ger-
çekten geçen yüzyılda ortaya atılan bu ku-
ramın doğrulanmadığı açıktır.
Ancak, hızlı nüfus artışının bizim gibi ge-
lişmekte olan ülkeler bakımından içınden çı-
kılmaz bir paradoks oluşturduğu da yadsı-
namaz bir gerçekiır. Bu paradoks, fıili açlık-
tart ikincı sınıf toplum olmaya mahkûm kal-
mak arasında çeşitli biçimlerde kendisini
gösteriyor.
Onun içindir ki ülkemizi kalkındırabilmek,
daha yaşanabilir bir yer yapabilmek için ön-
celikle bu paradoksu çözüm rayına oturtmak
zorundayız. Örneğin, nüfus artış hızı 10-15
yıl gibi kısa bir dönem içinde yüzde 1 'in altı-
na düşürülebilmelidir.
Bu sorun, Türkiye'de herkesin, her görüş-
ten insanın ortak sorunu olmalıdır. Özellikle
siyaset adamlannın bu konuda takkelerini
önlerine koyup, sorumlu ve ciddi bir tutum
benimsemelerinin zamanı çoktan gelmiştir
Bu haftaki Pazar Konuğu Türkiz Gökgöl'-
ün, arkadaşımız Gencay Şaylan'ın soruları-
na verdiği yanıtlar, nüfus artışının ülkemiz
açısından ne denlı yaşamsal bir konu oWu-
ğunu sergiliyor.
Yeni Süreç(Baştarafı 1. Sayfada)
Polonya ve Macaristan'da ko-
munist yönetımlerin birbiri ar-
dından iktidardan çekildikleri,
Romanya ve Bulgaristan'da ise ko-
münistlerin geçmişlerini eleştire-
rek liberaJ niteliğe büründüğü ve
çogulcu sistemi kabul ettiği bir or-
tamda Arnavutluk'ta katı merkez-
ci yönetimin uzun sure devam ede-
meyecegini tahmin etmek zor de-
ğüdi. Sorun dipten daigalann ne
zaman gelmeye başlayacağı idi.
Aslında, Ramiz Alia yönetimi
de bu gerçeği göımüş ve çabuk
davranarak bir dizi refonnla top-
lumsal patlamayı önlemeye çalış-
nuştı. Merkez Komitesi, ocak
ayında işletmeiere (sosyalizmin sı-
nırları içinde) daha fazla özerklik
tanınacağım, yerel yöneticiler için
yapılan seçimlerde bundan böyle
* "<day gösterileceğini (o zamana
> tek aday gösteriliyordu) açık-
lamıştı.
Mayıs ayında ise seyahat özgür-
lüğü, din özgürlüğü gibi özgürtük-
lerin tanınacağı açıklandi. Ancak
Arnavutluk lideri Ramiz Alia, re-
formlann Komünist Partisi'nir.
yönetim ve gözetimi altuıda ger-
çekleşecefjni, partinin iktidar te-
kelinin hiçbir zaman tartışma ko-
nusu yapılamayacağını belir-
tiyordu.
Ramiz Alia, böylece Sovyet
Başkanı Mihail Gorbaçov'la Do-
ğu Avrupa'daki diger komünist li-
derlerin düştüğü çeliskiye düşü-
yordu. Nefes aldırmayan dikta re-
jiminde sonuna dek ısrar eden ve
kanlı biçimde devnlen Nikolay
Çavuşesku dışındaki diğer Doğu
Avrupalı komünist liderler, re-
formları Komünist Partisi'nin
"önculiiğiindV gerçekleştirmek
amacıyla yola koyulmuşlar, ama
bir süre sonra reformlar önunde-
ki büyük engelin tekelci Komünist
Parti olduğunu görmüşler ya da
tabandan gelen tepki ile görmek
zorunda bırahlmışlardı.
Ramiz Alia, gerçekçi davrana-
rak sistemi yumuşatma geregini
kabul etmişti. Ne var ki bu nok-
tada Avrupa'daki komünist lider-
lerin başına gelen onun da başı-
na gelmiş görünüyor. Doğu Avru-
pa ve Mihail Gorbaçov'un dene-
yimi sanınz şu geıçeği ortaya çı-
karmıştır. Demokrasi, yukandan
ölçülü ve kontrollü bir şekilde ve-
rilemiyor. Bir süre sonra düğme-
yi çevirerek "ttunam bu kadar"
deme olanağı yok. Demokratik-
leşme sürecini bir kez başlattıktan
sonra kitleler daha fazla demok-
rasi istiyor. Bu noktada da kitle-
lerin özlemi ile yönetimin "suurlı
demokrasi" görüşü arasında çeliş-
kinin patlak vermesi kaçınılmaz
oluyor. Doğu Avrupa komünist li-
derleri, kitlelerin dalga gibi kaba-
ran demokrasi özlemi tarafmdan
iktidardan devrilmişlerdir. Çok ze-
ki bir lider olan Mihail Gorbaçov,
sürekli taviz vererek kitlelerin öz-
lemi ile yöneıim arasında denge-
yi bulmaya ve parti üe yığınlar
arasındaki çeliskinin sosyal patla-
maya dönüşmesini önleıneye çalış-
maktadır.
Doğu Avnıpa'da 1989'da tanık
olduğumuz süreç Arnavutluk'ta
başlamış görünüyor. Olayların
kanlı biçimde mi yoksa daha yu-
muşak şekilde mi gelişeceği, Ra-
miz Alia yönetiminin ne derece es-
nekh'k göstereceğine bağhdır.
VELJEFENDI mPODROMU'NDAN FIKRETDMUOCU
Calandra içinideal mesafe
KEMAL AKYER
1. AYAK: Bir süredir tedavi gö-
ren Nurcan, iyi bir form tuttu.
Başta tutuyoruz. Dün sabah ga-
lobunda 400/24, 200/11.8 kolay
yapan Exibition sert rakibidir.
Canpınar daha sonra düşunule-
bilir. Thor yarışın surpriz audır.
2. AYAK: Ekrem'in itinayla ha-
zırladığı özlem 2 ve cuma saba-
hı galobunu begendiğim Hanım-
tay ile çim provasmda iyi görü-
nen Mimosa arasındaki muca-
dele yanşın birincisini belirleye-
cektir. Grace yarışın sürpriz ta-
yıdır.
3. AYAK: Dün sabah ağır piste
kenterinde iyi görünen Rusty ve
bu yarışa Ekrem tarafından ha-
zırlanan, dün sabah 400/24.2,
200/12 R yapan Tormenta birin-
cilik mücadelesi verecekler. Gol-
den Axe ihmaJe gelmez. Akika-
ze yarışın sürpriz atıdır.
4. AYAK: Gazi sonrasında ide-
al mesafesini buJan ve dün sabah
400/25.5, 200/12.5 ÇR sprintiyle
Calandra yarışın en şanslı atıdır.
Southern D., Butterfly ve Sac
My Best'i sırasıyla öneririm.
5. AYAK: Cuma sabahı'
1000/10.6 ve dün sabah
600/39.6, 400/26.2, 200/13 HÇ
sprintiyle Begüm 2 yanşın en
şanslı atıdır. Cuma sabahı
1000/10.7 yapan Yavnım sert ra-
kibi olur. Dörtlü bahis için Şeh-
naz, Tblga ve Arslankız'ı öneri-
rim.
6. AYAK: Ağır kilosuna rağmen
dün sabah 600/40, 400/27.3,
200/13.3 R yapan Tayga'yı baş-
ta tutuyoruz. DUn sabah
600/39.8, 400/26, 200/13 R ya-
pan Asuman ve 600/40.5,
TORİTELERİN GÖRÜŞLERİ
F. Dağhoğlu
K. Akyer
Orhan Özsu
Ender Yılmaz
Nalp Yılmaz
4-6
4-6
4-2-6
7-6-3 12-5-6-8
7-4-6
6-7-4
6-3-4
6-7-2-3
6-5-12
6-12
1-2
7-4
4-7
4-7
4-7
2-5-9-6
2-6-3
6
6-1-4-8
1
1-8
6-8-2-9' 1
1
400/27, 200/13.5 ÇR yapan Ke-
malbey sert rakipleridir. Istikrar-
lı yanşlar çıkaran Selin'i sürpriz-
de öneririz.
TAHMİNLER
1. KOŞL': F: Ramiz (2), P: Nük-
tedan (12), P: Şımarık 1 (5), S:
Maradona 1 (8)
2. KOŞU: F: Nurcan (4), P: Exi-
bition (6), P: Canpınar (10), S:
Thor (2)
3. KOŞU: F: özlem 2 (7), P: Ha-
nımtay (4), P: Mimosa (6), S:
Grace (3)
4. KOŞU: F: Rusty (6), P: Tor-
menta (12), P: Golden Axe (3),
S: Akikaze (5)
5. KOŞU: F: Calandra (7), P:
Southern Dancer (4), P But-
terfly 1 (6), S: Sac My Best (8)
6. KOŞU: F: Nalan 1 (2), P: Be-
güm 2(6), P: Yavrum (3), P: Şeh-
naz 9 (7), S: Tülga (9)
7. KOŞU: F: Tayga (1), P: Asu-
man (6), P: Kemalbey (8), S: Se-
lin (2)
ölenlerden 30'unun
daha kimliği belirlendi
Kayıp hacı
adayı
sayısı: 146
Haber Merkezi—Suudi Arabis-
tan'ın Mekke kenti yakınlanndaki
el Mueysem tündinde meydana ge-
len faciada ölen Türk hacılardan
30'unun daha isimleri belirlendi.
Böylece kimliği belirlenenTürk ha-
cı sayısı 294'e ula^tı.
Suudi Arabistan'da bulunan
Devlet Bakanı Cemil Çiçek, Türk
olduğu kesinlik kazanan ölü sayı-
sının 309'ayükseldiğini, kaJan 15
Türk hacının da kimliklerinin be-
lirlenmeyeçalışıldığını söyledi. Çi-
çek, ölenlerin kimliklerinin belir-
lenmesi için bugün Suudi yetkiüle-
riyle bir dizi görüşmede bulunaca-
ğını açıkladı. Çiçek, yetkililerden
aiınacak ölü hacılara ait fotoğraf-
lann çoğaltüarak müftülükler, va-
Uliklerve kaymakamlıklara gönde-
rileceğini ve böylece teşhis edilme-
lerinin sağlanacağıru söyledi.
Ölen 309 hacının Türk oldugu-
nun kesinlik kazanmasından son-
ra, Türk oldukları belirtilen ve fo-
toğraflan çekildikten sonra gömü-
len hacı sayısının 141 olduğu, böy-
lelikle ölen Türk hacı sayısının
55O'yi bulduğu bUdiriliyor. Kaybo-
lan Türk hacı sayısı da 146'ya
yükseldi.
Kimlikleri dün belirlenen 30
Türk hacısının isimleri şöyle:
Zehra Atik, Mehmet AIi Alytiz,
Mebnıre Akbaş, Mustafa Cebi,
Mehmet Dnrsunoglu, tlyasDeniz,
Nurhayal Fidan, Ramazan Göz,
Fatma Gümuş, Rukiye Gümüş,
Hayriye Gonüldaş, Ayşe Kaan, H.
tbrahim Koç, Sefer Nalbant, Ha-
tun Can Ördek, Kaya Kız Pehli-
van, Hatice Ayla Tatari, Nazmiye
Taş, Veaha Tasçı, Müberra Tekin,
Zömriye Uzun, Şadiye Yılmaz,
Hörü Yılmaz, Emine Kelebek, Ha-
san Basri Kaygısız, Makbule Ya-
kar, Abmel Kırman, Faize Yalnız,
Mustafa Şahin, Şükrü Çiler.
Gtineş
(Baştarafı 1. Sayfada)
Taner'le bir konuşayım. öyle bir
beyanat verdi mi? Ona göre açık-
lama yapacağım. Daha sonra ko-
nuşmak istiyorum.
— Beyanat doğnı. Bütiin gaze-
tecilere sövlemiş.
KEÇECtLER — Yok, yok, ön-
ce Taner'le konuşayım, sonra.
— Siz sadece öbiir diinya işle-
riyle mi u&raşiYorsunuz?
KEÇECİLER — Yok, hayır,
böyle bir şey yok.
— Bu konuda hiçbir şey söyle-
mek islemiyor musunuz?
KEÇECİLER — Hayır, hayır.
— Efendim, peld Sayın Güncş
Taner'den karkuyor musnnnz?
Taner öyle demiş.
KEÇECtLER — Konuştuktan
sonra söyleyeceğim.
Tatilini Marmaris'te geçiren
ANAP Gaziantep Milletvekih Ha-
san Celal Güzel,Taner'in!" Lider ol-
ma şansı yok" sözlerine tepki gös-
terdi. Guzel, Taner'in sözlerini cid-
diye almadığını belirterek, "Giineş
Taner beıtiın hiçbir zaman muha-
tabım olmadı, bundan sonra da
olmayacak" diye konuştu.
Çeşme'de tatilini geçiren Mesut
Yılmaz da Taner'in kendisiyle il-
gili sözleri konusunda şöyle
konuştu:
"Hiçbir şey demiyonnn. Biraz
gülüyorum. Giineş Taner'in yo-
rnmlan beni hiç ilgilendirmiyor.
Ben tabanın nabzını yokluyomm.
Aldıgım sinyaller de Güneş Ta-
ner'in söylediklerinin tam tersini
gösteriyor."
Faciaya sorumlu arayışı
(Baştarafı 1. Sayfada)
karşılığı verdi:
"thmal var mıdır, bilemiyoram.
Meselenin tazminat yonıimi dö-
şunmüyoruz. Belki bilabare giin-
deme gelebilir. Tazminat acımm
dindirmez."
öte yandan facianın ardından
Suudi Arabistan hükümetine yö-
nelik "TüneMe yeterince önlem
alınmadı ve kontrolsüzlük vardı"
şeklindeki ele^tiriler ağırlık kaza-
nırken, Suudi Arabistan hüküme-
tinin ölen hacı adaylanmn yakın-
lanna tazminat ödemesi de gün-
deme geldi. ölenlerin büyük ço-
ğunluğunun özel turlarla ya da
Diyanetçe belirlenemeyen kaçak
yollardan hacca gidenler olması,
"Diyanrtin ve öze) rariann ihmali
var mı?" tartışmasını da başlattı.
Devlet Bakanı Kececiler, Cumhu-
riyet'in bu konudaki sonılarını
şöyle yanıtladı:
"— Hacüann yakuüanna tazmi-
nat ödenmesi yolunda girişimie-
riniz var mı?
KEÇECİLER — Tazminat ko-
nusu gündeme geldi. Ancak şu
ana kadar bu konu netleşmedi.
— Yapılan göröşmelerden Sn-
udi Arabistan'ın tazminat ödeme-
ye yatlun olduğu izlenimi alındı
mı?
KEÇECtLER — Temaslar sü-
rüyor. Şu anda böyle birşey de-
nilemez.
— ölenlerin çoğn özel turlarla
gidenler, bunu nasıl yorumlu-
yorsnnuz?
KEÇECtLER — Mesele şu ta-
bii. 20 binini Diyanet götürmüş.
28 binini özel turlar götürmüş. 20
bin kişiden 4 kişi vefat etmiş. Di-
ğer ölenler turla gidenler, yani bü-
yük çoğunluk turla gidenlerden.
Bir de kendiliğinden giden vatan-
daşlar var. Kendiliğinden gitmiş
vatandas. Vize almış, bir otobüs
tutmuşlar, ya da ûç kişi bir ara-
baya atlanuş, gitmişler. Diyanet1
inkinde ise bir disiplin vardı, ko-
ordinasyon vardı. Oraya mesela
Ümre zamanı gitmiş, kalmış, ka-
çak kalmış olanlar var, bir de Su-
udi Arabistan'da calışan i^ciler var
orada. Orada calışan bizim 120
bin civarında işçimiz var. Onlar-
dan da gelenJer var. Yani hacıla-
nmız dört kanaldan gitmişler. 20
bin kişilik Diyanet kafilesinde
ölenlerin sayısı 4.
— Özel turlarla gidenlere kim
rehberlik ediyor, başlannda din
gorevlisi oluyor mu?
KEÇECİLER — Kendileri bu-
luyorlar ve Diyanet'ten onay alı-
yorlar.
— Hacıların yalunlan turlara
başvuruyorlar, kapalı olduğu için
bilgi alamıyorlar. Mecburen Diya-
net'e gidiyorlar. Diyanet de 'Biz
karışmayız, turlara sorun' diyor-
lar Bir sorumsuzluk söz konnsu
degilmi?
KEÇECtLER — Diyanet Işle-
ri'nin orada kocaman bir sitesi
var. Din Müşavirliği var. Bir sürü,
elemanı var. Tabii hac işlerini or-
ganize etmek kolay değil orada.
Adamları dağ başına götüruyor-
sunuz. Binlerce çadır. Bir tek
40-60 bin din göreviisiyle bu iş ol-
maz ki. Bu görevliler vatandaşın
hepsini göremez ki. Onu baştan
organize edeceksiniz. Diyanet tş-
leri kendı çadnianm kunnuş, ora-
dan dışarı çıkarttırmıyor. Tel ör-
gülerle çevirmiş.
— Hepsini Diyanet götiirseydi
de dttzen olsaydı, bu aksakbklar
olmasaydı konusu gundeme geldi.
Neden Diyanet Lşi turlara bıraktı?
KEÇECtLER - Bu Diyaneti
in arzusuyla olacak iş değil. Tur
operatörleri bu serbest rekabet işi-
dir diye bastınyorlar. Onlar öyle
istediler diye verildi.
— Ama sonnçta serbest reka-
bet yaramadı. Önumozdeki yıl bu
açıdan önlemler aiınacak mı?
KEÇECtLER — Gayet tabii.
Şimdi bu facia bütün detaylany-
la etüd edilecek. Sonuçlar ahmn-
ca, gerekli tedbirler düşünülecek
ve uyçulamaya sokulacak.
— Özel turiara son verilebUir
mi?
KEÇECtLER — O konuda bir-
şey söyleyemem şimdiden. Yalnız
şöyle, gelen bilgiler tam olarak
gelsin. Gelen bilgiler tam olarak
değerlendirilecek ve kesin bir ka-
rar verilecek.
— Suudi Arabistan'dan gelen
son bilgiler nelerdir?
KEÇECİLER — 329 hacı ada-
yımızın isimleri belli oldu. Zaten
266'sı dün belli olmuştu. Bugün
(dün) akşama kadar kimliği belli
olmayanların bıiyük kısmının
kimliklerini tespit etmiş olacağız.
Fotoğraflardan tespit edilmeve ça-
lışılıyor.
— L'yruğu belli olma>-anlar da
var, onlann arasından da Turkler
çıkıyor mu?
KEÇECİLER — Dediğim gibi
sadece uynığu belli olup, kimliği
belli olmayanların da fotoğrafla-
nna bakılarak, kimlikleri tespit
edilmeye çalışılıyor. Mümkün
olan en kısa zamanda ölenlerin
kimliklerini tespit edip, buradaki
hacı ailelerini rahatlatmak istiyo-
ruz. Şunu özellikle belirtmek is-
tiyorum, ilk gun ölü sayısı 50-60
denılıyordu. Biz müdahale ettik
duruma. Ölen Türklerin sayısının
daha fazia olduğu ortaya çıktı. Bi-
zim girişimlerimiz sonucu da hızla
kimlikleri belirlenmeye başlandı"
Kececiler, AA'nın sorulannı ya-
nıtlarken de özel şirketlerin hac
organizasyonu yapmalarının tek-
rar ele ahnacağıru beünti. Hac fa-
ciasının toplanacak ilk Bakanlar
Kurulu'nda da ele alınacagını kay-
detti. Kececiler, özel şirketlerle il-
gili olarak, "Şirkellerin ve Diya-
net'in göndenUği bacı adaylanmn
künye takma zorunluluğu var. Di-
yanet'in hacılanndaki kayıptar be-
men ilk gun belli oldu. Öbürleri-
ni bulamıyoruz. Şirketleri anyo-
ruz, anyoruz, ne elçiliğe haber
vermişler, ne Diyanet'e haber ver-
misler. Nerede kaldıklan belli de-
ğil. Şimdi Turizm Bakanlıgı'ndan
giden arkadaşlanmız onlan topar-
hyor"dedi. Kececiler, hac faciası
nedeniyle Cumhurbaşkaru Turgut
Özal ve Başbakan lildırun Akbu-
lut ile de sık sık telefon görüşme-
si yaptıklarını bildirdi.
Ozel turlar: Suçlu
Diyanet
Cumhuriyet muhabiri, ölen
Turk hacı adaylarına tazminat
ödenmesi konusunda göruş almak
için aradığı Suudi Arabistan'ın
Ankara Büytikelçiliği'nde yetkilı
bulamadı. Büyükelçi Abdülaziz
Hoca'nın Suudi Arabistan'da ol-
duğu ve bayramdan sonra döne-
ceği öğrenildi.
Günlerdir Diyanet lşleri Baş-
kanhgı'nj telefonla arayarak ya da
gelerek bilgi almak isteyen hacı
adaylanrun yakmlanna ise saglıldı
bilgi verilemedi. Diyanet lşleri
Başkanlıgı yetkilileri, buna gerek-
çe olarak özel turlarla ve başka
kanallarla gidenler hakkında elle-
rinde bilgi bulunmamasını gös-
terdiler.
ölen yaklasık 550 Türk hacı
adayırun büyük çoğunJuğunun
Diyanet kanalı dışında kanallar-
la hacca gidenler olması ve Dev-
let Bakanı Kececiler'in açıklama-
ları ise dikkatleri özel turlar üze-
rinde topladı. Hacı adaylanmn
yakınları hac organizasyonu ya-
pan özel turizm şirketlerinin ka-
palı olmasından ve bilgi alacak
yetkili bulamamaktan yakındılar.
Bazı vatandaşlar turizm şirketle-
rinden "Biz CkJde'ye kadar yolc«-
lann sorumlulugunu taşıyoruz.
Ondan sonrası bizi ilgilendirmez"
diye yanıt aldıklarını kaydettiler.
Bazı vatandaşlar ise, "Suç bizim
vakınlanmızı ba$ka kanallardan
bacca gitmek zorunda bırakan Di-
yanet Işleri'nde" diye konuştular.
Hac organizasyonu yapan özel
şirket sahipleri ise, ölenlerin çoğu-
nun özel turlarla gidenler olma-
sımn kendi ihmallerinden kaynak-
lanraadığım savunarak, Diyanet'i
ve hükümeti suçladılar. Bu yıl
Akatur'un organizasyonuyla yak-
lasık 10 bin kişiyi hacca götüren
Milli Görüş Teşkilatı'nın Ankara
sorumlusu Besir Darçın, Devlet
Bakanı Kececiler'in sözlerini eleş-
tirerek, "SByın Kecedler'in demed
isabetsiz. Zaten yanlış politikalar
yüzünden bu yıl hac organizasyo-
nunu yuzlerine gözlerine bulaştı-
nlar, şimdi de Diyanet'i kayırarak
suçu bize yıkmaya çalışıyorlar"
Suudi Arabistan hükümeti kusurhı
(Baştarafı 1. Sayfada)
de TBMM'yi olağanustu toplantı-
ya cağıracaklarını da söyledi. De-
mirel. "Organizasyondan dogan
bir şey varsa sorumlusu TC hü-
kümetidir" diye konuştu.
"60 bin kişi gittî, 90 bin kişi ise
gidemedi. Derken rnukaddes top-
raklarda vatandaşbnmız şehit ol-
du. Kendilerine Tanndan rahmel.
ailelerine başsağhgı diliyorum.
550-600 kişi oldu deniliyor. Daha
ölen vatandaşlarımızın tam sayı-
sını bile bilemiyoruz. Suudi Ara-
bistan makamlannın dışında bil-
gi alabUeceğiıniz maka/nlar olma-
lı. Bayramsa bayram. Ancak bay-
ram nedeniyle vatandaşlanmızın
başvurabilecekleri bir makam ol-
mamıştır. Olayda laubalilik, ihmal
ve kusur vardır. Ben muhendisim.
Aynı anda iki kapıdan giriş veril-
mez. Önce birine sonra digerine
verilir. Konuyu TBMM'ye getire-
cegiz. TBMM'ye Medis arasürma
önergesi verecegiz."
Demirel, gerekmesi halinde
TBMM'yi olağanüstü toplantıya
cağıracaklarını da kaydederek
Devlet Bakanı Mehmet Kececiler'
in hac organizatörlerini suçlama-
sı konusunda ise şöyle konuştu:
"Buna katılmıyorum. Bunlan
hükiimet tayin ediyor. Öyleyse şir-
keüere miısaade vermeselerdi, or-
ganizasyondan dogan bir şey var-
sa bunun sorumlusu TC hüküme-
tidir."
DSP Genel Başkanı Bülent
Ecevit, Mekke yakınlanndaki Mi-
na'da meydana gelen tünel facia-
sı konusunda da "Suudi Arabis-
tan'da ihmal söz konusudur. Ora-
da açıkça bir düzensizlik var. Bu
konuda berhalde Türkiye'nin bir
tazminat hakkı dogmuşrur" şek-
linde konuştu.
Ecevit görüşlerini şöyle açıkla-
dı:
*Suudi Arabistan olaylannda
kesinlikle ihmal vardır. Olaylar-
dan önce gerekli önlemler ahnma-
mıştır. Miislümanlar için haccın
büyiik manevi degeri vardır Her
ülkeden kurban bayramı öncesi
Suudi Arabistan'a binlerce insan
gelir. Suudi Arabistan hiikümeti-
nin gelen hacılan programlama-
sında eksiklikler ve yanhşlıklar
vardır. OsmaHİı Devleti zamanın-
da hac organizasyonu tek bir dev-
lete bırakılmamışn. CHay bütün ts-
lam ülkelerince organize edilme-
lidir ve bu şekilde yönetilmelidir.
Cazetelerden okuduğum kadany-
la ihmal vardır ve bu ihmal de taz-
min hakkını dogurur. Zannediyo-
rum ki Arabistan yetkilileri bunu
saglayacaktır."
dedi.
Diyanet lşleri Başkanlığı ile
özel turlar arasında protokol im-
zalandığına işaret eden Darçın,
buna göre özel turlann Suudi
Arabistan'a götureceği din görev-
lüerinin Diyanet tarafmdan belir-
lendiğini söyledi. Darçm, şöyle
konuştu:
"Diyanet imzaJanan protokole
göre bizim hacılaria gönderdigi-
miz Diyanet görevlilerini isterse
onaylamıyor. AvTKa, giden görev-
lilerin Diyanet tşleri'nde calışıyor
ya da emeklisi olmalan lazım. Ya-
ni bizim gönderdiklerimiz Diya-
nel'in kendi adamlan. Sonuçta
Di\anet'in gönderdigi bacıiara da,
bizim gonderdigimiz hacılara da
Diyanet'in adamlan refakat edi-
yor. Aynca Diyanet bacı başına
Arabistan'daki hizmetler için tur-
lardan 175rivalalıyor. Şimdi özel
turlann yetersizliginden ve dene-
timsizliginden soz ediyorlar. Gö-
rev yapmadıysa görev yapmayan
zaten Diyanet'ta adamı. Eger bun-
bu- Diyanet için bizim için ayn an-
layışlarla görev yapacaklarsa, bu
175 riyal niye alındı? Biz nrye suç-
lanıyonız ki?"
Bu yıl 20'ye yakın şirketin hac
organizasyonu yaptığına işaret
eden Darçm, Suudi Arabistan'dan
aldıklan haberlere göre ölenler
arasında Akatur'un gönderdikle-
rinin az olduğunu ve tespit çalış-
malannı sürdürdüklerini söyledi.
Hacda hükümetin bildiği 48 bin
kişi dışında 15-20 bin de kaçak
Türk olduğunu savunan Darçın,
"Hükiimetin kontrolsüzliiğü söz
konusu" dedi.
Hac faciası dolayısıyla Suudi
Arabistan'da incelemelerde bulu-
nan Devlet Bakanı Cemil Çiçek,
dun akşam saat 21.00'de ozel se-
yahat acentelerinin temsilcileriy-
le yaklasık bir buçuk saat suren
bir toplantı yaptı.
Başına kapalı olarak yapılan
toplantıda, seyahat şirketlerinin
getırdiği kayıp hacıların bulunma-
sı, kimliklerinin belirlenmesi ama-
cıyla yapılacak çalışmalar konu-
su ele alındı. Toplantıda aynca,
hacıların Turkiye'ye geri dönüşle-
nnde gerek Suudi makamlannda,
gerekse gurnruk kapılarında kar-
şılaşabılecekleri sorunlarla ilgili
alınabilecek önlemler konusunun
da göruşulduğu bildırildi.
Bakan Çiçek'in bazı seyahat şir-
ketlerine daha disiplinü davran-
maları, yolcularını daha iyi kont-
rol etmeleri konusunda uyarılar-
da bulunduğu öğrenildi.
TRT'de yayın sıkıntısı
Bu arada, Devlet Bakanı Cemil
Çiçek ile birlikte Suudi Arabis-
tan'a ekip gönderen TRTnin, hac
ile ilgili haberleri görüntülü suna-
mamasiRin Suudi Arabistan yet-
kililerinin tutumundan kaynak-
landığı ileri süruldü. TRT yetkili-
leri, hacdaki olaylardan sonra çe-
kim yapan ekibin, Turkiye'ye ge-
çilmek üzere filmleri Suudi tele-
vizyon yetkililerine verdiklerini,
ancak söz konusu filmlerin "üs-
tıi kapalı bir sansüre tabi
tutuldugunn" ileri sürdüler.
İki iddia
Mekke'de Mina yakınlannda-
ki El Muaysen tünelindeki faciay-
la ilgili iki büyük iddia ortaya
atıldı. Birinci iddiaya göre "tüne-
lin agzına ip geriJiydi" ve facia bu
nedenle oldu. Mekke'de kulaktan
kulağa dolaşan, ancak kaynağı
belirlenemeyen ikinci iddiaya göre
de Suudi Kraliyet ailesinden bir
prensin hac farizas için geçişi ne-
deniyle Mina'ya giden yoUann ke-
silmesı ve tünelin agzında çok
sayıda hacı adayınm birikmesi bu
faciaya yol açtı.
SİNEMA • TİYATRO • GÖSTERİ PERA 146 97 38-132 64 26
BARIŞ İÇİN GELDİM
KARANUK MELEK
DOLPH LUNGREN BRIAN BENBEN
Yön CRAIG R.BAXLEY
Ştşli SJTE |I47 69 47) 11.00-13-15-1S.30-17.45-21 JO
ÇtnSAFAK I [516 26 60) 11.00-14.15-16 30-18.45-21.00
Bcyatlu ATLAS [143 75 76) 1200-14.15-16.30-18.45-21.1
ı s ı o •
T.HAFT» 1989 CANNES EN İYİ YONETMEN ODÜLÜ
ÇİNGENELER ZAMANI
"
OF
™
E GYPSIES
Y a o E M l R
K»»T MKA* [337 JO 82] 11 00-14.00-17 » 2 1 00
mmmı
8YALNIZ KADINLAflDAM OLUR?
MARK HARMON YÖN *1LL MACKENZIE
Çlil 3»F*K 2 (516 25 001 IIJO-I4.00-I0.30-I&45-21 IS
B«r*giu SİHEPOP 1143 70 71] 14.30-1B 30-184S-21.00
3.HAFTA
u
BU ONLARIN İLK ÇİZGİ FİLUİYOl
SEVİMÜ PATİLER
a*** aiKrap |i43 n 7111015-1200-14.15
KSM Ka*U« 04« 01 421 iai5-l? 00-1415
«akn DERY» |22J 96 I8| I0JO-I2.I&-14.3)
EN BÜYÜK MUTLULUK StZİ BEKLİYOR.
COCODN
V«n:BONHOWARO "
K O
KjEiy KSM1346 01 4Z) ia30-19-D0-Z1 IS
OLUR BÖYLE VAKALARNEVV YORK
POLtSİ YAKALAR ALIP GÖTÜRÜR
REZtL OLURSUN HERKESE
tfleyince uçabilir,
bir damla suda boğulabilir,
çakıl taşının altında ezilebilirlerdi...
1
EYVAH!
3 HAFTA
"Honey I Sdrunk Ifıe lOds'
BeyoOluEMEK 144 M 38 12 M-14 15-16 30-18 45-21 15
Kaöıkoy REKS336 0I 12 •2 00-14 15-1630 18 45-21 15
Ankara AKUN 127 76 56 12 15-14 30-16 45-19 00-2115
Izrrı- IZMIP 214 261 • 12 15-14 30-16 45-19 00-21 15
Balıkesır SAN 110S0 1215-14 15-1615-2115
Ka-agumnjk STAO »1 04 M 11 »13 00 1500 17 00-1900-21 00
Adaletin acımasız eli
Stallone-Kobra!
Gerçek bir kobra yılam kadar
tehlikeli, hızlı, can alıo..
STA1L0OT
SYLVESTER BüGtm MELSEN
STALLONE ^
UrA8
B«ro«lu F1TA5
8 t | * m MISTIK
BıtırkİTRENK
fmUatM MtLSÜL
TapklfiSUR
MrıSATI
336 00 50/11 0O-118O-15D0-17 0O-I9JO-21.30
149 01 66/ 12 00-14-15-16.30-1İ45-2115
150 Z5 S/II.0O-I3.UM5.0O-170O-I9.0O-21 15
572 16 63/II 00-1100-1500-1700-19.00-21 00
586 12 96/1100-1100-15-00-1700-18.00-21 15
523 67 12,11 30-13.30-15.30-17 30-1930-21 15
118 83 23/12.15-14.30 16.45-1100-21 15
REKLAM FllMl atfilTIMIMDA
FÎOfl
149 50 33
Sınema-Tiyatro-Gösteri
Duyuaılanruz İçin
146 97 38-132 64 26
7 7 TEMMUZ/ 15TEMMUZ
Yalnız 5 Konser
ttuna
• MKirOMM4rduiml5) 15 71 • VAKKOtAMASuodiyt 360 9090
tUMCUHISAU 15775 50 qtftsmttn TIMIN [DİÜt.
Saat 21.15de
RUMELİHİSAR1
AÇIKHAVA TİYATROSU
İşte şehrin en sert iki pollsi. K-9 birinin kod axL
Diğerinden tek farkı kulaklan...
JAMES BELUSHI
K-9
B«m>ölıı BErOfilU ı1513240ı 12 00-14 15-1630-19-00-2115
KjdıkkıySUREm (3360632ı 1100-13-00-1500-1700-1900-2145 %tmmnte Jr
Aııtan METROHIL (1257*78 1215-1430-1645-1900-2115 gösterımde \LMMJutUKtLLvt
DOĞUNGÜIVÜ
D Ö R T
TEMMUZ
-8l«.\ÜMRErUnH0f)lU
NNENEÜ
1300-14.30-18.00-21.15
DEREBOYU CAD NO 110
ORTAKÖY fEL 158 69 87
DANIEL
DAY LEWIS
En İ\ı Erkek Oruncu Oduhı
BRENDA
FRICKER
En fn Yarthmcı Kaâın
O\uncu Ödu/ü
YÖN: JÎM SHERİDAN
1990 YILININ İKİ OSCARIı FİLMİ
(SOL AYAGIM)
u CEP FITAS |« 01 »12.00-14 15 16.30 1845-21 15
Kıdıkiy M00A 337 01 28-11 00-1300-15 15-1730-1930-21 X
Bakırkiy KART» 542 II 72 11 00-1300-15 I5-I7 3O-I93O-71 30
Anktn ETI Sınıl Meriıui 229 62 80-12 15-1430-1645-190021 15
KISKANÇ HANIMLAR. GOZUOÛNMUŞ BEYLER:
Bu fılmı ızledıMen sonra tehlikeli Htşkı.e'inızı gözden geçıreceKsınız1
MERYL STREEP • ROSEANNE BARR
DİŞİ ŞEYTAN
Btmlu DUKYA |I49 93 611-1200-14 15-16 30-16 45-21 00
KKıkif KADIKDr [337 74 00| I I 00-13 15-15 15-17 30 19.30-21 30
Ankarı KIZILIRMAK |I25 53 93) • lımlı ÇIMAR JI4 48 61)
OKOİ1 AVŞAR FİLM
Her oyun masum değildir!
Gördüklermızin bir hayal olması ıcın yalvaracaksınız!
Sujdıye ATLAHTIK 135543TDı
Sjkifkoy 74 1572 0444.
9 TEMMUZ'DA
«S <3360C50l
1i 00-13 00-1500-1700-1930-21 30
1100-13 00-15 00-1700-19 30-2130
1(00 1300 I500-1700-t930?1 30
Btyoglu ATLAS '43 75 76ı 12 00 14 15 16 30-18 45-2115
OsmınlMy 6A?I .147 9665) 11 00 13 00-1500-17 15-1930-21 1b
G>U\