Katalog

23 MAYIS 1990 EKONOMİ CUMHURİYET/13 Metro Türkiye'de • Ekonomi Servisi — Dünyanın en büyük toptan alışveriş zincirlerinden biri olan ve 14 ülkede 718 satış noktasma sahip olan Metro International, 1990 yılında İstanbulda'da hlzmete başlayacak. Yüzde 100 yabancı sermayeli bir kuruluş olan ve Genel Müdürlüğünü Tahsin Pamir'in yaptığı Metro Alışveriş Hizmetleri Ticaret ve Sanayi A.Ş. 1989 yıhnda kuruldu. Sermayesi 48 rnilyar 700 milyon lira olan Metro A.Ş. Bakırköy ve Kozyatağı'nda iki arsa satın aldı. Bu yılın sonbaharında Yeşilköy-Mahmutbey yolu üzerinde ilk büyük marketini açacak. 4 5 yaş sınırı' kalktı • ANKARA (AA) — İçişleri Bakanı Abdülkadir Aksu, 5 yaşını dolduran ticari araçların satılamaması yönündeki uygulamaıun kaldınldığını açıkladı. Ankara Minibüsçüler Derneği'ni ziyaret eden İçişleri Bakanı Abdülkadir Aksu, derneğin yaptığı başvuru üzerine 5 yaş sınırı konusunu incelemeye aldıklarını kaydederek "S yaş sınırı konusunu lehinize çözümledik ve tüm illere gönderdiğimiz tamimle bu sınırı kaldırdık" dedi. Abdülkadir Aksu'nun jriyaretine, ANAP Ankara ll Başkanı Mehmet Demirel, ANAP Ankara Milletvekili Ahmet Çevik ve Ankara Vali Yardımcısı Yahya Gür de katıldılar. Eczacıbaşı: İlaç sorunıı' yok • Ekonomi Servisi — tlaç Endüstrisi lşverenleri Sendikası (tElS) Başkanı Nejat Eczacıbaşı, sektörün üretim ve kalitede dünya standartlanna ulaştığını belirterek "Türkiye'de sağhk alanında çözüme kavuşturulmuş tek sorunun ilaç sorunu olduğunu" söyledi. Eczacıbaşı önceki akşam İEİS tarafından düzenlenen "Türkiye'deki ilaç, dün, bugün, yarın" konulu basın konferansında, toplam 3124 çeşit ilaç üretildiğini, geçen yıl gercekleştirilen ilaç ihracatının 140 milyon dolara vardığını bildirdi. Eczacıbaşı, Türkiye'de ilaç fiyatlannın Baü ülkelerine göre daha ucuz olduğunu da kaydetti. Borsaya yeni destek Özel sektörden kendi kâğıdına destek isteniyor ABDURRAHMAN YILDIRIM Kamu ve özel sektörün yaygın hisse senedi satışına yöneldiği bor- sada fiyat düşüşlerini önleyecek yeni formfil bulundu. Borsada ar- tan arzı dengeleyecek şekilde ye- ni talep yaratılacak. Bu yeni taJep, gelişmiş borsaların temel diğeri kabul edilen sigorta şirketlerinin, borsada faaliyet göstermelerine izin verilmesi yanında, hisse sene- dini satanın "destekleme alım yapması" formülüne dayanıyor. Bu bağlamda halka açılan özel sektör şirketlerinin yöneticileri "hisse senetlerini borsada deslekleyeceklerini" açıklarken özelleştirme faaliyetlerini sürdüren Kamu Ortaklığı Idaresi, sattığı hisseleri destekleme stratejisini sürdürüyor. Rehabilite ettiği şir- ketleri özelleştiren Türkiye Kalkın- ma Bankası da Kamu Ortaklığı İdaresi'nin yolunu izleyerek satı- cı olduğu hisselerde piyasa düzen- leyiciliği (market maker) görevini üstleneceğini açıkladı. Yaygın hisse arzıru talep artışı ile dengeleyerek borsada çöküşü önleyecek gelişmelerin başında si- gorta şirketlerine hisse senetleri- ne serbestçe yatırım izni verildi. Hazine ve Dış Ticaret Müsteşar- lığı sigorta şirketlerinin borsa bi- rinci ve ikinci pazarındaki hisse- lere serbestçe yatınm yapabilme ve bu hisseleri teminat olarak göster- me olanağı tarudı. Bu olanağın şimdiye kadar kaynaklannın önemli bir bölümünü Hazine bo- nosu ve devlet tahvili gibi kamu kâğıtlarına yatıran sigorta şirket- lerini, doğrudan borsaya yönelt- dan önemli bir talep yaratacağı belirtiliyor. Sermaye Piyasası Ku- rulu yetkililerinden alınan bilgiye göre Meclise sunulan kanun deği- şiklıği tasansırun kanunlaşmasıyla da sigorta şirketlerine aynca men- kul kıymet yatınm fonu kurma iz- ni verilecek. Sigorta şirketleri böy- lelikle borsadan hem hisse senedi alarak hem de yatınm fonları ara- Kamu ve özel sektörün yaygın hisse satışının, borsada fiyat düşüşlerine yol açmaması için taJep yaratıcı önlemler alınıyor. Bu amaçla özel şirketlerden kendi kâğıtlarını desteklemeleri isteniyor. Sigorta şirketlerinin borsada alım yapmasına izin verilmesi, Meclis'e sunulan kanun değişikliği tasarısıyla bu şirketlere fon kurulmasına izin verilmesi fiyat istikrarını sağlayıcı gelişmeler olarak değerlendiriliyor. mesi bekleniyor. Mayıs ayı başın- da serbest tarifeye geçtikleri için kârlılıklannda azalma beklenen sigorta şirketlerinin, yaratacaklan kaynak ve fonlan doğrudan bor- sada değerlendirmeleri ve bu kay- bı telafı etmeye çalışmalan bekle- niyor. Sigorta fonlanmn borsaya kaydınlmasınm bu piyasa açısın- cılığıyla en etkin kurumsal yatı- rımcıları olmaya ve market ma- kerlik yapmaya aday görünüyor- lar. Borsada satıcı durumunda olan Kamu Ortaklığı tdaresi'nin yanın- da rehabilite ettiği şirketleri özel-, leştirmeye başlayan Türkiye Kal- kınma Bankasi da "piyasa düzenleyiciliği" yapacak. Banka- run Genel Müdürii Ismail Emen, Kamu Ortaklığı yanında kendile- rinin de borsada "market makeı" (pazar düzenleyici) görevini üstle- neceklerini açıkladı. Kamu Ortaklığı İdaresi Başka- nı Ökkeş Özuygur da borsaya kı- sa vadeli bakmadıklarını, bu pi- yasanın gelişmesi için zaman za- man alıcı olduklarını söyledi. Özuygur "Adeta borsanın amor- tisörü olduk. Şoklan emdik" de- di. özuygur, borsanın istikrar içinde gelişebilmesi için kamu ke- siminin yanı sıra özel sektörün de kendi hisselerinde "destekleme alımlan" yapması gerektiğini be- lirtti. Sabancı Holding'in Yünsa şir- keti ile başlayıp bugünlerde sigor- ta şirketleri ile süren özel sektörün halka açılma hareketinde ise şir- ket yöneticileri, hisselerin perfor- mansını korumaları için borsada "destekleme" yapacaklannı bildi- riyorlar. Borsada özellikle önümüzdeki aylarda daha da artması beklenen hisse senedi arzının dünya ortala- ması üzerinde bulunan fiyatları düşürmemesi yolundaki bu çalış- malar, borsanın istikrarı ve geliş- mesi açısından büyük önem taşı- yor. Ziraat Bankası'ndan çiftçiye kredi artışı ANKARA (AA) — Ziraat Bankası'nın bu yıl uygulayacağı kredi ikraz birimleri açık- landı. Genel Müdür Coşkun Ülusoy, banka- nın kısa sürede şubelerinde İMKB'de işlem gören hisse senetlerinin satışına başlayaca- ğını ve otomatık para çekme makinelerinin şubelere konulacağını bildirdi. Ziraat Bankası Genel Müdürü Coşkun Ulusoy, dün Ankara'da bir basın toplantısı düzenleyerek, bankanın faaliyetleri konusun- da bilgi verdi. Bankanın yeniden belirlenen bitkisel üretim ve hayvancılık ikraz birimle- ri konusunda açıklamada bulunan Ulusoy, şöyle dedi: "YenideD belirlenen ve tarlanın büyüklü- güne göre dekar başına verilecek kredi mik- lan anlamına gelen ikraz oranlannda 1989 ydına göre yüzde 250'ye varan artışlar sag- landı. Bu miktariar, bugday ve arpa için de- kar başına 23 bin lira, çeltikte 100 bin lira, baklagiUerde 30 ile 60 bin lira arasında, yaglı tohumlarda 35 bin lira ile 60 bin lira arasın- da uygulanacak. Hayvancılıkta, besicilik için hayvan başına büyükbaşta 1 milyon 200 bin lira, kıiçükbaşta 150 bin lira olacak." Ulusoy, tstanbul Menkul Kıymetler Bor- sası (ÎMKB) kanalıyla Türk şirketlerine ya- tınm yapacak yabancılar tarafından kuru- lacak ve katılma belgeleri yurt dışında pa- zarlanacak bir fon kurma çahşmalannın sür- dürüldüğünü de anlattı. TİDER Başkanı Altun'dan dış ticaret değerlendirmesi Açık yükselecek1980'den sonra denenmeye çalışılan ekonomik modellerin kargaşa yarattığını belirten Fermani Altun, "1990yılı sonu itibarıyla Türkiye'nin var olan döviz kaynakları sıfırlanacak, üretimde çöküntülerle karşı karşıya kalabiliriz" dedi. Ekonomi Servisi — İthalat ve thracatçılar Derneği (TİDER), Türkiye'nin önemli bir dış ticaret darboğazına girdiğini savunarak, bir an önce yaygın genel bir dış ticaret politikasının oluşturulması gerektiğini bildirdi. TİDER Ge- nel Başkanı Fermani Altun, 1980 yılından son- ra sık sık denenmeye çalışılan ekonomik mo- dellerin Türkiye'yi bir darboğaza götürdüğü- nü belirterek, "Bu sistemler hiçbir yarar ge- tinnediği gibi bir kargaşa orlamı yaratmış ve ne yazık ki halen bu kargaşa ortamından bir çıkış yolu bulunamamışlır" dedi. TlDER'le Dünya Gazetesi'nin ortaklaşa dü- zenledikleri "1990 yılında Dış Ticaret ve Eko- noraide Genel Durum" isimlı sempozyumda konuşan Fermani Altun, 1990 yıhnda dış ti- caret açıgının 8-9 milyar dolara yükselme teh- likesi gösterdiğini vurgulayarak şöyle dedi: "Bu tablonun devamı halinde 1990 yılı so- nu itibanyla Türkiye'nin var olan döviz kay- naklan sıfırlanacağı gibi sanayide, ücarette ve üretimde daha büyük çöküntülerle karşı kar- şıya kalabiliriz. Dış ticaretimizdeki ayncahk- lar sisteminin ekonomimize ne denli zarar ver- diği görülmüş ve bu uygularnalar iflas etmiş- tir. Bir an önce yaygın genel dış ticaret politi- kası gündeme getirilmelidir. Kur ayarlamala- nndaki suni fren ihracatçı için zarar anlamı- na gelmekte, KDV sorunu halen sürmektedir. Birkaç yıl öncesine kadar her şeyi ihraç eden bir ülke iken, bugün A'dan Z'ye her şeyi ithal eden bir ülke haKne geldik. Korkanz ki ne AT ülkeleri ne de dünyadaki yeni gelişmeler için- de yer alamayacağız." Sempozyumda konuşan tstanbul Üniversi- tesi öğretim üyelerinden Doç. Dr. Tiirker Mi- nibaş, Türkiye'nin dış ticaretinde lran- Pakistan üçgenine yönelmesinin faturasının ağır olacağını belirterek, Türk-lslam sentezi- nin bir yapı taşı olabilecek böyle bir yönelme yerine, Doğu Avrupa ve Rusya pazarının iz- lenmesi gerektiğini savundu. Minibaş, Türki- ye'nin AT'ye girme şansının artık kalmadığı- nı da sözlerine ekledi. T U K E T I C I G O Z U Y L E MERAL TAMER Tesisatçıdan ağzı yananlar... Apartmanda yaşayıp da evine tesisatçı girme- yen pek yoktur. Dolayısıyla tesisatçıya işi düşüp de okurumuz Dr. Mehmet Gökalp gibi dizini dö- venlerin sayısı da az değildir. Meslek okullarının parmakla sayılacak kadar az olduğu ülkemızde, işini bilen az sayıdaki us- ta tesisatçı dışında pek çok kişi piyasada "tesisatçıyım" diye geçinmekte ve bu "lesisatçılann" eline düşen tüketici, zaman ve para kaybına uğradığı ve sinirlerini yıprattığı hal- de üstelik bir de bozuk olan yeri tamir ettirmek yerine, belki de sağlım yerin de çalışamaz hale gelmesi sonucuyla karşı karşıya kalmaktadır. "Her tüketicinin başına gelebilir" uyarısıyla ve tesisatçıya işi yaptırmadan önce para verme- nin "tehlikeleri" konusuna dikkatinizi çekmek amacıyla sözü Dr. Mehntet Gökalp'e bırakıyo- ruz: (Bu arada "ucuzdur vardır bir illeti..." ata- sözünü de hatırlatmadan geçemeyeceğiz.) "Moda'da oturdugum apartmanın yöneticisiyim. Tek su saati uygulama^ının sıkınbsını yıllardır çekiyo- nız. Fatura tutannı daire ba- şına mı böleceksiniz, kişi ba- şına mı? Hangi dairede nü- fus değişiklikleri hangi ayla- ra göre oluyor. Çıkhrmak iş- ten degil. Bu yüzden her daire için takılan bozuk kontrol saat- lerini değiştirmeye karar ver- dim. Saatlerin yenisinin pi- yasadaki satış fiyatı 60 bin lira. Almaya karar verdim. Tesisatçının biri, sadece söküp-takmak için daire ba- Bozuk yol için tazminat talebi Yeşijler Partisi Ankara ll Yönetim Kurulu üyesi Avukat Şükran Yurdagül, bir vatandaş olarak Eskişehir Belediyesi'nden bozuk yolları yaptırmadığı için tazminat istiyor. Yurdagül, Es- kişehir Belediye Başkanhğı'na hitaben yazdığı mektupta şöyle diyor: "1990 yılbaşı haftasında Eskişehir'deydim. Kent içi yollarının bozukluğundan arabamın amortisörü patladı. Ankara'ya dönünce yaptır- dım. 11-15 Nisan 1990'da Eskişehir'e gelince, çukurlara inip-çıkraaktan yine amortisör patla- dı. Son yerel seçimler sırasında Eskişehir'dey- dim. Yollar bozuktu. Aradan geçen süre içinde yapılmış olacağını umuyordum. Yapılmak ye- rine bozuldukça bozulmuş. Eskişehirliier o yol- lardan nasıl geİip-geçiyor bilemiyorum, ama ben arabamın ikinci kez patlayan amortisörünün de- ğiştirme bedelinin tarafınızdan ödenmesini is- tiyorum. Bekliyorum. Yolları yaptırmamakla bana verdiğiniz zararı ödemeniz gerektiğini an- layışla karşılayarak dileğimi yerine getireceğinizi umuyorum. Bu nedenle savunmana, yargılığa gitmeden size başvurdum. Saygılanmla..." Eskişehir Belediyesi, Şakran Yurdagöl'un mektubuna henüz yanıt vermemiş. Okurumuz hâlâ yanıt bekliyor. Biz de Yurdagül'ün hak ara- ma mücadelesinin nasıl sonuçlanacagını merakla bekliyoruz. şına 25 bin lira istedi. Evimrae yakın o l u bk baj- ka tesisatçıya ugradım. Söküp-taknM için daire başına 15 bin lira istedi, aynca su saatlerui de- ğiştimıenin gereksiz oMuguau, bakım ve tarai- rat halinde yenileri gibi knBamlablecegini, bunun için de saat başına 25 bin lira harcamaaın yetcr- li olduğunu söyledi. Bu uygnlamalan daha öace de dnymuştum. Neredeyse yanya yakın kfinmız olacagı için bana da uygun geldi ve işi o tesisat- çıya verdim. Tesisalçıyla 360 bin liraya anlaştt. S«aderi »ö- küp yerine spiral boru takacagmdao nasraflan için 150 bin lira avans «Wı. Söz verdiği zamau- da saatleri sokmedigi ve baa beceriksiz davra- uşlan nedeniyle kendimi ranatsız hiHederek te- sisatçıya, 'saatleri 3 gün içinde çalışır vaziyette teslim edeceği ve aynı saatlerin 5 yıl içinde arıza yapması durumunda ücretsiz olarak' tamir edece- ği yönünde bir yazı yazdınp imzalattım. Ama o beaden daha avantajlıydı, çünkü 150 bin Brayı almtştı. Parası olraadı- gını, saatleri bakıma verdi- gi yerden aldıgım takdirde yerterine takabliecegini söy- ledi. Denileni yapıp saatleri aldım. Tesisalçıyla saat ba- sına 17 bin 500 liraya aalas- mış. Bana 25 bi« lira demiş- ti. BUİDçteameyt başlamış tüketidyiz ya... Blzjm su sa- aderini tamir edip boyayan tesisatçıdan 'saatlerde bir bozulma ihtimaline karşı (Arkasîl9. Sayfada) 3 milyonu verdik 17.500 lira nesi?.. "İthal maiı Sieroens marka bir bulasık ma- kinesi aldım. Tüm eiektrik ve su baglaablannı yapdrdıktan soara makineyi ilk kez çaltşbrma- lan için servis çağırdım. Baoa 6 programın na- sıl knUanıkhgım, deterjanlann ne kadar ve ne- reye konulacağını anlatıp dagmeye basıp gitti- ler. Giderken de "tlk servis acrete Ubidir. Size aldıgıaız yerden söytemiş olmaUar" devh) 17 bin 500 lira istedüer. Aldıgım yer böyie bir şey söy- lememişti. Aynca tüm etektriUi ev aletieriain garanti süresi içiadeki bakım ve onanmıaın - benim kuilaoma hatam söz koausu defilse- üc- retsiz yapıMıgmı da biliyonhım. 3 milyon lirauk bir malı akhktan soara 17 bin 500 lira da ödenir, ama konu geadlestifi zanan çok büyük miktariar oluşur. Daha dofnuo ya- bana bir mal almanın, başkalanna keyfi kazaaç saglama yolu olduğunu öfrendim. Bn yersiz ödeme olayımn önlenmesinde katkım olnrsa kendim için degil, tüm tüketicifer adına matln olacagım". Antalyah okurumuz Fatma Erdoğan'ın bu mektubunu Siemens'in servis müdürüne aktar- dık ve " 2 yıl önce aJdıgımız kararla yol •usrafı diye 15 bin lira artı KDV olarak 16 bia 500 Hra alıyomz" yanıtını aldık. Daha sonra yerli üre- ticilerin servis örgütlerini aradık ve gerek Arçe- lik gerekse Profilo'dan ilk servis için herhangi bir ücret alınmadığını öğrendik. Yatırımcılar, tasarruf sahipleri! VESTEL 5.Y I L Vestel geliyor! TVESTEL POLLY PECK INTERNAOONAL PLC VESTEL bir A Polly Ptck Inıernalional PLC kurulufudur.