Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
4 NÎSAN 1990 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/3
Bulgaristan
KP'si ad
değiştirdi
• SOFYA (AA) —
Bulgaristan Komunist
Partisi Yuksek Konseyi,
partinın adının bundan
boyle Bulgaristan Sosyalist
Partisi olarak
değiştirilmesine karar verdi.
KP'nin bir sozcusü, yuksek
konseyin toplantısından
sonra, partınin Sofya'daki
binası onunde gosterı
duzenleyen yaklaşık 80 bin
kışiye, KP'nin bundan
boyle Bulgaristan Sosyalist
Partisi olarak
adlandınlaeağını açıkladı.
KP'nin adının Bulgaristan
Sosyalist Partisi olarak
değiştınlmesı kararı,
partinın 900 bın üyesi
arasında yapılan bir
oylamada kabul edildi.
Bulgaristan Meclisı, KP
lideri Peter Mladenov'u dün
ulkenin ilk cumhurbaşkam
olarak seçti. Geçen hafta
iktidarla muhalefet
arasındaki yuvarlak masa
gorüşmelerinden
cumhurbaşkanhğı
makamının oluşturulması
kabul edilmişti.
Hawke, yine
başbakan
• SIDNEY (AP) —
Dördüncü kez başbakanlık
görevini devralan lşçi
Partisi lideri Bob Havvke,
kabineye sekiz yeni bakan
atadı. 24 mart genel
seçimlerinin kesin sonuçlan
hâlâ belli olmadı. Ancak
lşçi Partisi'nin 76,
muhalefetteki koalisyonun
70 sandalye kazanacağına,
iki sandalyenin de
bağımsızlara gideceğine
kesın gözuyle bakılıyor.
Çarşamba gunu (bugün)
yemin ederek gorevine
yeniden başlayacak olan
Hawke, hükümetinin zor
ekonomik koşullarla karsı
karşıya olduğunu bildiğini
söyledi. Özellikle ağır dış
borç ve ulke içinde görülen
ipotek etme eğilimlerinin
altını çizen başbakan,
ekonomiyi kuvvetlendirmek
için çaba harcayacaklarını
da ekledi.
İbrahim'in
intihar girişimi
• DOĞU BERLtN
(Cumhuriyet) —
Demokratik Alman SosyaJ
Demokrat Parti Genel
Başkanı İbrahim Böhme'nin
geçen cuma günu intihar
ginşıminde bulunduğu,
ancak kurtarılarak tedavi
edildiği ortaya çıktı.
F.Almanya'da yayımlanan
'Frankfuner Allgemeine
Zeitung'un haberinde,
Böhme'nin başından yara
aldığı bildirilirken, parti
yöneticileri, intihar girişirni
iddialannı yalanladılar.
Hakkında, gizli polis servisi
STASI'nin ajanı olduğu
yolunda iddialar ortaya
atılan Bohme, önceki gün
partideki butun
görevlerinden istifa etmişti.
Bu arada, Sosyal Demokrat
Parti (SDP), 18 nisanda
yapılan seçimleri kazanan
Muhafazakâr tttifak ile bir
koalisyon hukümeti
kurulması için görüşmeler
yapmayı kabul etti.
Vasiliu,
Andreotti ile
görüştü
• LEFKOŞA (Cumhuriyet)
— Lefkoşa'nın Rum
kesiminde
Parlamentolararası Birlik,
83. dönem toplantısında,
Kıbrıs Rum yonetiminin,
"Avrupa'daki gelişmeler
ışığında Akdeniz'de barış ve
istikrarın ilerletilmesi"
yönundeki önerisini
eündeme aldı. Öte yandan
Italyan Başbakanı
Andreotti dün Lefkoşa'nın
Rum kesimindeki Başkanhk
Sarayı'nda Vasiliu ile
görustü.
Orta Amerika
dorugu
• MONTELIMAR (AA)
— 5 Orta Amerika
ülkesinin devlet baskanlan,
Nikaragua'nın Montelimar
kentinde önceki gece altıncı
kez bir araya geldiler.
Bölgede yıllardır süren iki
kanlı savasa son verebilmek
amacıyla yapılan iki günlük
doruk toplantısına El
Salvador, Nikaragua,
Kosta- rika, Guatemala ve
Honduras liderleri
katılıyorlar.
Newsweek'e göre Irak Devlet Başkanı ülkesini hızla süahlandınyor
Saddam'ın
Irak'ı Askeristiper güç1 milyonluk ordusu ve
modern silahları ile Irak,
Ortadoğu'nun İsrail'den
sonra askeri bakımdan en
güçlü ülkesi durumunda.
Sovyet lisansı ile T-72
tanklan ve modern toplar
imal eden Irak ayrıca orta
ve uzun menzilli füze
yapımına da hız verdi.
Saddam Hüseyin,
Fransa'dan Mirage-2000
uçakları almaya
çalışıyor.
Dış Haberlcr Servisi — Irak'ın
Ortadoğu'nun "askeri sriper
gücö" durumuna geldiği bıldirı-
liyor. Newsweek dergisinin son
sayısında yer alan yazıda, Devlet
Başkanı Saddam Hüseyin'in böl-
gede İsrail'den sonra en modern
ve disiplinli orduyu kurduğu ve Is-
rail'le arayı yavaş yavaş kapat-
makta olduğu bildiriliyor. News-
week'e göre Körfez savaşından
sonra Iran'ın asker sayısını azalt-
rnasına karşılık, Irak bu yola yö-
nelmedi. Halen 1 milyon asker
bulunan Irak ordusu, savaş dene-
yimine sahip, iyi eğitilmiş ve mo-
dern silahlarla donaülmış bir güç.
tsrail'in 140 bin kişilik ordusu
Ortadoğu'da hâlâ en korkulan sa-
vaş makinesi. Ancak Irak, tsra-
il'le arasındaki farkı yavaş yavaş
kapatıyor. Bağdat'ta bir Batılı uz-
man şöyle diyor: "Böylesine güç-
lü bir ordu ile Irak, Ortadoğu'da
sahneye çıkmakta olan bir iılke
degU. Çıktı bile."
Irak'ı Ortadoğu'nun en güçlü
ülkesi yapmayı düşleyen Saddam
Hüseyin, bu hedef doğrultusun-
da tüm muhalıflenni acımasızca
ezerken askeri giderlerini de du-
zenli biçimde arttınyor. 1981'de
lsrail uçakları Irak'ın Osinık'ta-
ki nükleer tesisini imha etmişler-
di. Bu olaydan ders alan Saddam,
önemli askeri tesisleri ülkenin her
yanına dağıttı. Aynca bu tesisler
uçaksavar ve füzelerle çok iyi bi-
çimde korunuyor. Newsweek'e
göre bu nedenle lsrail, Saddam
Hüseyin'in tehditlerini artık cid-
diye alıyor.
Saddam'ın ihtiraslan komşu ül-
kelenn kaygılannın artmasına ne-
BAĞDAT'TA SOVYET SİLAHLARI — Irak, silahlannın önemli bolümünü Sovyetler Birliği'nden
sağlıyor. Başkent Bağdat'ta yapılan askeri geçit törenlerinde Sovyet yapımı silahlar sergileniyor. An-
cak son zamanJarda SSCB'nin ABD ve tsrail'e >akınlaşması nedeniyle Saddam Hüseyin, silah alımı
için Batılı ülkelere yönelmeye basladı. Newsweek, son sayısında kapak konusonu Irak'a ayırdı.
den oldu. Orneğin Tahran hükü-
meti son zamanlarda 2.5 milyar
dolarlık silahlanma programmı
kabul etti. Suudi Arabistan'la Ku-
veyt, Irak'ın askeri gücünü kay-
gı ile izliyorlar. Mısır ise Irak'a
karşı denge unsuru olarak Sad-
dam'ın büyük düşmam Suriye li-
deri Hafız Esad'la flört etmeye
başladı.
Saddam Hüseyin'in en çok gü-
vendiği şey ise petrol. Irak, dün-
yarun ikinci en zengin petrol kay-
naklarına sahip. Körfez savası sı-
rasında günde 600 bin varile dü-
şen petrol üretimi şimdi 5 milyon
varile çıkmış durumda. Irak Pet-
rol Bakanı Issam el Çelebi ülke-
sinin önümüzdeki yıllarda Suudi
Arabistan ve Kuveyt'le birlikte
OPEC'e egemen olacağını söylü-
yor. Irak'ın 80 milyar dolar bor-
cu var. Saddam Hüseyin ise sivil
ekonomide kemerleri sıkma poli-
tikası izlerken savaş sanayii için
milyarlarca dolar harcıyor.
ABD'de VVashington Enstitu-
sü'ne göre Irak, 3. Dunya ülkele-
ri arasında en gelişmiş ve buyuk
kimyasal silah endustrisine sahip.
Bağdat yönetimi ayrıca Sovyet li-
sansı ile "T-72" tanklan, modern
toplar ve erken uyarı uçakları
(AWACS) imal ediyor. Irak yö-
netimi orta ve uzun menzilli füze
üretimine de hız vermiş durumda.
Dış alımlar
Irak, kendi imal edemediği si-
lahlan ise dışarıdan alıyor. Örne-
ğin geçen yıl SSCB'den gizlice
"SU-24" avcı bombardıman
uçakları satın aldı. Bu uçaklar
Kudus ya da Tahran'ı vurabüecek
menzile sahip. Saddam Hüseyin
son zamanlarda da Fransa'dan
gelişmiş Mirage-2000 uçakları al-
ma çabasında. Bağdat'ta bir Ba-
tılı diplomat şöyle diyor: "Sad-
dam, tüm modern ve etkili silah-
lan istiyor."
Irak silah sanayiinin en onenı-
li başanlanndan bin de 48 tonluk
"Al Abid" roketı. 26 metrelik ro-
ket geçen yıl denendi. Batılı uz-
manlara göre Irak bu roketle ünü-
müzdeki 5 yıl içinde uzaya casus
uydulan yerleştirebilecek.
Londra havaalanında Irak'a
nukleer tetik kaçırma olayı ise bu
ülkenin nukleer silahlar üzerinde
çalıştığı kuşkulanru güçlendirdi.
ABD ile İsrail'den Irak'a kınamaİsrail eski Savunma Bakanı İzak Rabin,
"Israil, Irak'ın bir saldırısı halinde on kez
daha güçlü vurabilir" dedî. ABD, Saddam'ın
tehdidini 'kışkırtıcı ve sorumsuz' olarak niteledi.
KUDÜS (Ajanslar) — Irak sözcüsü Margarel Tntwiler, Sad-
Devlet Başkanı Saddam Hiise- dam'ın tehdidini "ntanmaz, so-
yin'in önceki gun yaptığı açıkla- nımsuz ve kışkırtıa" olarak nite-
mada "kimyasal silahlarla tsrail'-
in yansını yok edebilecekleri" yo-
lundaki tehdidi ABD ve lsrail'de
sert tepki yarattı. Beyaz Saray
ledi.
AA'ya göre Israil'deki geçiş hü-
kümetinin lideri tzak Şamir,
"Irak Devlet Başkanı Saddam
Hüseyin'in tehditlerinin, ülkesini
korkutamayacağını" söyledi.
Şamir, "Bu tutum, Irak'ın
İran'a ve kendi halkına karşı ze-
hirli gaz kullanmasını, dünyanın
kayıtsızlıkla kabullenmesinin
sonucudur" dedi.
lsrail Dışişleri Bakanı Moşe
Arens de "Saddam Hüseyin'in
tehditlerinin ciddiye alınması
gerektigini" söyledi.
lsrail eski Savunma Bakanı
tzak Rabin de, ülkesinin "Irak
tehditlerine karşılık verebilecek
güçte olduğunu ve bir saldtn ha-
linde on kez daba güçlıi
vurabileceğini" kaydetti.
Saddam'ın Israil'e karşı tehdi-
di, Arap ülkelerinin desteğini
kazandı.
FKÖ Ulusal Konseyi Başkanı
Seyh Abdıilhamid El-Seyih, Sad-
dam'ın açıklamasını "büyük ce-
saret ornegi" olarak niteledi ve
"Hüseyin'in kendine ve Irak or-
dusuna olan guvenini vurgulavan
konuşmasını memDunlukla
karşüadık" dedi.
Adının açıklanmasını isteme-
yen bir Ürdünlü yetkili de Irak'-
ın bütünluğünu ve milli çıkarla-
nnı korumasının önemini anlayış-
la karşıladıklarını söyledi.
Suriye ise Saddam Hüseyin'in
bu açıklaması karşısında sessiz bir
tutum izliyor.
Milliyetçiliksloganı ile ortaya atılan terör örgütleri halktan destek bulmuyor
Ispanyada terör yenik düştü
Hükümet, bu örgütleri toplumdan soyutlamayı
başardı. ETA'nın her eyleminden sonra Bask
bölgesinde binlerce kişi sokaklara dökülüp protesto
gösterisi düzenliyor.
Liberal Adolfo Suarez ve Sosyalist Felipe Gonzalez
hükümetlerinin akılcı politikaları sonucu
"milliyetçi" terör örgütleri halkın huzurunu bozan
ufak cinayet şebekelerine dönüştü. ETA
militanlarının % 92'si demokratikleşme süreci
içinde faaliyetlerine son vererek teslim oldular.
MİNE SAULNIER
BtLBAO — Ispanya'da bundan
iki yıl öncesine kadar halk arasın-
da taraftar bulan terör örgütleri,
toplumdan gördükleri psikolojik
ve ekonomik desteği tümüyle yi-
tirmiş bulunuyorlar. 1977 yüından
beri liberal Adolfo Suarez hükü-
metinin başlatıp sosyalist Felipe
Gonzalez hükümetlerinin sürdür-
düğü "devlet politikası" terör ör-
gütlerini dayandıklan toplum ke-
simlerinden kademeli olarak so-
yutlamayı başardı. Ülke çapında
düzenli olarak yapılan kamuoyu
araştırmalannın sonuncusu, en
şiddetli terörun yaşandığı Bask
bölgesinde 1976 yılında halkın
%78.4'ü tarafından desteklenen
ayrılıkçılığın artık yalnızca ^022
oranında yandaş bulduğunu gös-
termekte Söz konusu oran yakla-
şık 550.000 kişiyi kapsıyor. Bun-
lann yalnızca yansı aynlıkçı terör
örgütü ETA yanlısı, diğerleri ba-
nşçıl yollardan bağımsızlığa ulaş-
mayı savunuyorlar. Kırk milyon-
luk lspanya nüfusu içinde 2.5 mil-
yonluk bir azmlığı oluşturan Bask
hallq arasında teröristlere karsı gi-
derek tepki, terör yanlısı olanla-
rın artık bunu açıkça söylemele-
rini engelliyor. Oysa 1975 yılında
Franco ölene kadar yalnızca Bask
ülkesinde değil tum Ispanya'da
ETA'nın büyük bir lojistik deste-
ği ve saygınlığı vardı. lspanyolla-
rın ezici çoğunluğu tarafından
onaylanması dışıuda, Fransa dev-
letinden bile açıkça yardım görü-
yorlardı.
lerin üçünün de kuruluşu asağı
yukarı aym tarihlere ve nedenlere
dayamyor. En büyükleri ETA,
1%8'den bu yana kurumlaşmış bir
terör örgütü. Franco rejimine karşı
verdiği etkili mücadele, lspanya-
da kimse tarafından yadsıııamı-
yor. Söz konusu dikta yönetimi sı-
rasında Bask toplumu, iç savaş sı-
rasında cumhuriyetçilerin "en çok
direnenler" safında yer almak su-
çundan buyuk baskı altında kal-
mışlardı. Dillerini konuşmaları,
Bask kültürune sahip çıkmaları,
hatta çocuklara Bask adları veril-
mesi yasaklanmıştı. Oysa Bask
toplumu, Iber Yarımadası'nda
tspanyollardan önce vardılar. Beş
bin yaşında olduğu hesaplanan ve
İspanyolca ile hiç akrabajığı olma-
yan özgün bir dilleri var. Hiçbir
zaman devlet olmamakla birlikte,
15 yuzyıldan beri lspanya krallı-
ğına adı konmamış federatif bir
bağhlık gösteren ozerk bir yöne-
tim oluşturuyorlardı. 1977'ye ka-
dar ETA saflannda aktif gorev ya-
pan militanlann <%92'si demokra-
tikleşme süreci içinde yeraltı ey-
lemlerine son vererek teslim
oldular.
Adolfo Suarez hukümeti özel
bir yasayla hemen tüm terör hü-
kümlulerine af çıkardı. örneğin.
Burgos davası diye anılan ve Fran-
co döneminde bir generalir ölü-
.nünden sorumlu uç sanıktan iki-
si, bugun Bask bölgesini milletve-
kili olarak temsil etmekteler. Fa-
kat bu teröristlerden küçuk bir bö-
lumü, 1977'den sonra tam bağım-
sızlığı hedef seçerek silahlan bı-
rakmadılar. Oysa tam demokra-
tik parlamenter sistemi benimse-
yen yeni siyasal yelpazesinde
lspanya, yasadışı ETA'nın yan ku-
ruluşu ve sözcusü, aynlıkçı bir
partiye (Herri Batasuna) bile yer
vermiş bulunuyor. Devlet, terör
yandaşlan ve teröristlerle mucade-
lede iki yönteme sadık kaldı: I) Bu
kişi ve kurumları, tüm provoka-
tif tutumlarına karşı, yerüstu fa-
aliyetleri çerçevesinde "yasal" ka-
bul etmek. 2) Terore gösterdıklerı
"gerekçeleri zamanla geçersiz kıl-
mak." Demokratik sürecin başlan-
gıcında yasallaştınlan Komunist
Partisi'nin söz konusu terör örgüt-
lerini sol mücadeleden dışlaması,
bu örgutlere ilk darbeyi indirdi.
Bir zamanlann "ozgurlukçü"
ve "milliyetçi" teror örgutlen, hal-
kın gözunde çoluk çocuk ayırt et-
meden öldüren "cinayet şebekele-
rine" dönüştu. ETA'nın her eyle-
minden sonra Bask bölgesinde
binlerce kişi sokaklara dökulüp
protesto ediyor artık.
Suarez doneminden sonra sos-
yalist Gonzalez hükümetlerinin
sekiz yıldır yüriittup istikrarlı po-
litika, "şaşkın teröni" onleyeme-
se bile desteksiz bırakmış bulunu-
yor.
DUNYADA BUGUN
ALISIRMEN
Yeni Dönem...
VİYANA — Viyana ile Budapeşte beş yıl sonra aynı şöleni
yaşamaya hazırlanıyorlar; 1995 Dunya Fuarı, Tuna üzerindeki
bu iki başkentte aynı zamanda yapılacak Avusturyalılar ile
Macarlar ABD'yi geride bıraktılar, Miami'yi saf dışına ittiler.
Viyana'nın duvarlarında daha şımdiden dünya fuarının resim-
lerı belirmeye başlamış.
Budapeşte'de ise yepyeni otellere, pansiyonlara, lokanta-
lara, birahanelere, dükkânlara gerek var. Ve artık bunların
hemen hepsi özel sektörün olacak. Özelleştirme bu alandan
başlayacak ve dünya fuarı belkı de iyi bir vesile oluşturacak.
Budapeşte'de ve Macaristan'ın öbür bölgelerinde birçok ki-
şi şımdı kendi küçük işinın sahıbı olmaya hazırlanıyor. Tıpkı
Prag'da ya da Çekoslovakya'nın öbür bölgelerinde yeni iş-
yerı ruhsatı almaya hazırlanan 80.000 kişi gibi...
Her ne kadar, Çekoslovakya anlaşılmaz bir tutum ile göçü
önleme bahanesini ileri sürüp Macaristan'a vıze uygulama-
ya hazırlanıyorsa da iki ülkeyi bırieştiren birçok nokta var.
Her şeyden önce, 17 kasımdan evvelki günler gibi Buda-
peşte ile Prag'da ayn yönlere yönelmiş partiler yok iktıdar-
da. Bilindiğı gibı 17 Kasım 1989dan önce, Macarıstan'daki
gelışmelerden en fazla tedirgın olanlardan bin Prag'dı ve Ja-
kes yönetimi komşularına süreklı baskı yapmaya çalışıyor-
du Ne var ki, gidişi durdurmak olanaksızlaşmıştı.
Her iki ülkenin komünistleri de resmı konuşmalarda olsun,
özel görüşmelerde olsun bu gerçeği vurguluyor ve geçmiş
yönetimlerin çok büyük yanlışlar yaptığmı açıkça söylüyor-
lar. Bu uğurda yaşamının büyük bolümünü vermiş olanların
özel görüşmelerde yaptıkları eleştirılerin sertliği karşısında
Çekoslovak Komunist Partisi'nin genç üst yönetıcilerinden
Frontisek Adamek'in geçmiş yönetime yönelik eleştirılerınin
ıçtenlığı konusunda, gereksız kuşkulara düşmek anlamsız.
Adamek, eski yönetıcilerın en küçük bir reformu bile ya-
pabilecek durumda olmadıklarını söylüyor. "Komünızm öldü
mü?" sorusuna ise "Eğer Stalinizmi kastediyorsanız evet.
Ama eğer hümanist, özgürlüklere saygılı, gelişmeye açık sos-
yalizmi kastediyorsanız, onun sonu, ancak hayatın sonuyla
birlikte gelecektır" diyor.
Genç Sekreter Adamek, kendileri için % 15 dolayında bir
oyun yeterli olacağını, bu şekılde parlamentoya gırebılecek-
lerinı ve ulkede yeni yapılanmaya katkıda bulunabılecekleri-
ni söylüyor Adamek'e göre artık partinin öncü rolünü geride
bırakmışlar.
Duvardaki Lenin portresini gösteriyorum:
— O zaman Leninizm'e de veda etmiş olmuyor musunuz?
— Hayır, son zamanlarda onun 1921-24 yılları arasında yaz-
dıklarını, iktidarın paylaşılması ile ilgili göruşlerinı özellikle
inceliyoruz.
Ama reformlar için yanlışlan görüp düzeltmek için geç ka-
lınmış. Macaristan'da da, Çekoslovakya'da da, komunist par-
tisine de, "sosyalizmin anavatanı" Sovyetler Birliği'ne de, en
hafif deyişiyle hıç değilse sıcak bakmıyorlar. Gorbaçov'un gö-
rüntüsünün, ülkesine duyulan antıpatiyi sılememesi gibı, Ma-
car sosyalistlerinin reformculuğunun partiye ve komünistle-
re duyulan öfkeyı azaltmadığını da göruyoruz. Nitekım, Ma-
car komünistlerinin reformcu kanadının onde gelen adı Pozs-
gay, bırinci turdaki yenıigiden sonra ikinci turda yarışmadan
kendiliğinden çekildi. Macar Demokratik Forumu içinde ise
"Komünizmi ortadan kaldıracağız" sloganları duyuluyor. Ben-
zer sözler, Çekoslovakya'da, Hırıstıyan kuruluşlarda, hatta
Yurttaşlar Forumu'nun bir bölümünde var. Peki her ıkı ülke-
de de % 15 dolaylarında komunist oyu olduğuna göre bun-
ca yıl beklenip özlenmış demokrasının kuralları içinde nasıl
ortaçlan kaldırılabilir ki komünizm?
Komunist yönetimlerin büyük, çok büyük yanlışlan, bas-
kılan, zaman zaman da ıhanetlerı bir gerçeğin gormezden
geNnmesıne de neden olmamalı. Gerek Macaristan'da ge-
rek Çekoslovakya'da rejımler, sosyal güvenlik, konut, sağlık,
eğitim gibi konularda, hatta kentleşmede altyapıyı sağlam
olarak kurmuşlar. 45 yıllık yönetimler, büyük yanlışlarm ya-
nında çok doğru işler de yapmışlar. Gerçi şu sıralarda bun-
lardan fazla söz edilmıyor, hatta anımsanmaları bile isten-
miyor. Ama siyasal arenanın gelecek yıllarında, geçiş eko-
nomısinin neden olacağı çalkantılar da duşunülürse, geçmi-
şin olumlu yönlerınin bugünle kıyaslanmayacak ölçüde anım-
sanacağını söylemek yanlış olmasa gerek.
Çekoslovakya'da Adamek, Macaristan'da Pozsgay bu ger-
çeğin ayırdında görünüyorlardı. Adamek, temel kurumların
oiuşturulması tamamlanınca, iki yıl sonra yapılacak oylama-
nın asıl seçimler olduğunu söyler, Pozsgay da çok daha kon-
forlu görünen muhalefet görevini yeğleyebıleceklerini vurgu-
larken akıllı bir politika ile zaman içinde geçmışin olumlu yön-
lerıni daha iyi anımsatıp yeni tutumlanyla olumsuzlukların bu-
günkü kadar belirgin görülmeyeceği bir dönemi öngörüyor-
lardı belkı de.
Ama 45 yıllık birikimin öfkesinin büyüklüğünü unutmamak
gerek.
Yine unutulmaması gereken bir nokta da gericı güçlerin
şovenizmin, bağnazlığın şu anda, haklı ofkeyı sömürmek üze-
re çok uygun bir ortam bulduklarıdır.
Macarıstan ve Çekoslovakya yeni dönemde ışsizlığe, enf-
lasyona, sosyal sorunlara da hazırlanıyor Bunlar geçişin ka-
çınılmaz bedelleri.
İki ülkede görülebılen en olumlu ortak nokta ise aydınlar-
daki dikkat, hatta kuşkuculuk. Bu çevreler ulkelerındeki du-
rumu irdelerken, gelışmelerin neden olacağı olası sonuçlan
da biliyorlar. Uretkenlik düzeyine bakıldığında, hakedilmemiş-
lıği hemen ortaya çıkan, bunca yıllık sosyal güvencelerin or-
tadan kalkmasının ne gibı sonuçlar doğuracağını herkes kara
kara düşünüyor.
Kısacası, öbür Doğu Avrupa ülkeleri gibi, yepyeni bir dö-
neme, umutlarla, kaygılarla giriyor Macaristan ve Çekoslo-
vakya Genel yargılar yerıne, her somut olayı kendi içinde
gelişme çizgisi doğrultusunda ele alıp irdelemek, belki de
bu ülkeler konusunda en doğru tanılara varmanın tek yolu-
dur.
En etkili silah
Aslında tspanya'nm basmda bir
değil üç büyük terör örütu derdi
var: 1) Bask aynlıkçı örgütü ETA.
2) Katalonya bağımsızlık ordusu
Terra Lliure, 3) Galiçya bölgesi
GRAPO komandoları. Bu örgüt-
Geliyorlar...
Ford Scorpio'lar 15 Nisan'dan itibarenFord bayilerinde.
ETA gerillalannın eylemleri, BASK halkında giderek daha yogun tepkilere yol açıyor.