Katalog

4 NİSAN 1990 EKONOMİ CUMHURİYET/13 Döviz, rezervleri • ANKARA (ANKA) — Mart ayının üçüncü haftasında Merkez Bankası'ndaki döviz rezervleri yüzde 4 oranında 22.18 milyon dolar azaldı. Döviz rezervleri 23 mart itibanyla S milyar 141.3 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti. Tokyo Borsası toparlanıyor • Ekonomi Servisi — Tokyo Borsası Nikkei Endeksi tarihinin ikinci büytik düşüşünü yasadığı pazartesi gününden sonra, dün bir parça toparlandı ve 757.65 puan kazanarak günil 28.757.65 puandan kapattı. Aynı börsada ABD Doları ise bir önceki gttne göre, 1 yen kaybederek 158.95 yenden işlem gördü. Borsadaki toparlanmanın nedenleri olarak, yatırımcılann 7 nisanda yapılacak ve sanayileşmiş 7 ülkenin katılacağı G-7 zirvesi ile ABD-Japonya arasında sürmekte olan ticaret görüşmelerinin sonuçlarmı beklemeleri gösteriliyor. Erdemir'e yeni yönetım • ANKARA (AA) — Ereğli Demir Çelik Fabrikaları (Erdemir) Yöneüm Kurulu Başkanhğı'na, Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı Karnu Finansmanı Genel Müdürü Selçuk Demiralp seçildi. Toplu Konut ve Kamu Ortakhğı İdaresi Başkan Yardımcısı Can Cangır da başkan yardımcıhğına getirildi. önceki yönetimde başkan yardımosı olan TKKO( Başkanı ökkeş Özuygur ise ERDEMlR'in yeni yönetimine giremedi. Onun yerine Cumhurbaşkanlığı Halkla tlişkiler Müşaviri Fevzi Işbaşaran getirildi. Diğer üyelikler şu isimlerden oluştu: Dr. M. Hilmi Güler, Afif Demirkıran (DPT Yabancı Sermaye Başkanhğı), Muharrem Taşçıoğlu, Yılmaz Argüden Nejat Yazganoğlu, Hayri Ûndül. Hk aclııııSabancrdanSabancı Grubu, Yünsa şirketinin yüzde 15'ini halka açtı. Cuma günü Borsa'da bir Yünsa hissesi beş bin liradan satılacak. Sabancı: Halka açık olmayan şirketlerimizi borsada kote ettirmeyi düşünüyoruz.Umarım bu düşüncemize başka özel sektör şirketleri de katılır. Çünkü sadece devletin bu işe katılması bizi sağlıklı bir yere götürmez. Ekonomi Senisi — Büyük özel çariudır. Bu çark hisse senedi abm şirketlerin halka açılraası konu- satımı ile döner. Hisse senedi ahm satımının genişlemesi ise doceüldc arza, yani piyasaya yeterli miktar- da hisse senedi çıkmasına baglı- dır. Degirmene gereğinden fazla sunda, Sabancı Holding önemli bir adım attı. Sabancı Grubu 16 yıl sonra Yünsa şirketiyle halka açılmada ikinci dönemini başlat- tı. Yünsa'nın halka açılmasını Akbank ve grubun diğer şirketle- ri izleyecek. Sabancı Grubu bazı şirketlerini dış borsalara kote et- tirmeyi de düşünüyor. • ödenmiş sermayesi 40 milyar lira olan Yünsa'nın yüzde 15'inin cuma gününden itibaren borsada hissesi 5 bin liradan satışa çıkar- tılacağını bir basın toplantısı dü- zenleyerek açıklayan Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başka- nı Sakıp Sabana, "Oiaya bir yer- den başlamak gerekiyordo" dedi. 1974 yılına kadar 5 şirketini hal- ka açtığını, ama borsanın gelişme- sinin geciktiğini belirten Sakıp Sa- bancı, halka açılmada öncülük eden şirket ve yatırımcılann ilk yıüarda ciddi sorunlarla karşılaş- tıklarını söyledi. Kur garantisinin kaldınlmasından dolayı "küçük lasamıf sahipleriıte karşı mahcup duruma duşüldüğiinü" haurlatan Sakıp Sabancı şöyle konuştu: "Borsa, ekooominin önemli bir su verirseniz, çark bozulur. Degir- mene yeterli su vermezseniz çark dönmez. Biz Sabancı Topluluğa olarak değirmenin çarkııun şu günlerde ek suyu. yeni hisse senet- lerini kaldırabilecek giiçte oldugu- nu, bunun bir ihtiyaç oldugunn gördügümüzden Yünsa şirketimi- n halka açıyonız. Borsanın geliş- mesine, degirrnenin su kaldınna kapasitesine gore ilende halka açık şirketlerimizin hisselerinin daha bıiyuk kısrnını borsada sa- tışa sonmaya, halka açık olraa- yanlan da halka açmaya karar verdik. Umanm bu düşüncemize başka özel sektör şirketleri de ka- tılır, çunkii sadece devletin bu işe katılması bizi sağlıklı bir yere gö- Borsayı suya ibtiyacı olan bir defirmene beazeten Sabancı, Yünsa' yı halka açarak bu ihtiyacın bir bölüınünıi karşıladıklannı söyledi. tonnez." Sakıp Sabancı, neden borsada talebin karşılanamadığı 2-3 ay ön- ce değil de bugünku daralma dö- neminde halka açıldıklannı şu sözlerle açıkladı: "Alanlann piş- man olmaması içm en yüksek fi- yattan satmak yerine makul flyat- tan satmayı lercih ediyonız". Sa- bana, bazı şirketlerini dış borsa- lara kote etmeyi düşündüklerini, bunun yanında Türkiye'de ortak- lık kurduklan yabancı şirketlerle üçüncü ülkelerde yine ortak yatı- nma gitmeyi de hedeflediklerini anlattı. Sabancı, grup olarak son iki yılda 2 milyar dolarhk yatırı- ma gittiklerini de vurguladı. Sa- bancı, borsada Yünsa hisselerine "destekçi olacaklannı" da sözle- rine ekledi. Yünsa Genel Müdürü Mehmet Hotiç'in verdiği bilgiye göre de şirket son beş yılda yatırımlarını dolar bazında 2.8 kat arttırdı, 1989 yılında 101.500 milyon lira ciroya ulaştı. 4.5 milyar lira kâr etti. Sermayesini de 12 milyar li- radan 40 milyara yükseltti. 1990 yılının ilk üç ayında geçen yülık toplam kârını aşan Yünsa, halka açılma sonucu sağlanacak kay- nakla yani yatırımlarını finanse edecek ve önümüzdeki üç yıl için- de toplam 9 milyon dolarhk yatı- nm gerçekleştirecek. Üretimin yüzde 35'ini ihraç eden Yünsa'nın 1990 yılında 200 milyar liralık ci- roya ulaşması bekleniyor. Yünsa iç pazarda satılan yün ve yünlü kumaşın yüzde 20'sini, halının da yüzde 25'ini üretiyor. TKKOİ Başkanı Özuygur özelleştirmeyi anlattv Borsa zarar görmeyecek Ekonomi Servisi — Toplu Ko- nut ve Kamu Ortakhğı İdaresi Başkanı ökkeş Özuygur, 9 nisan- da başlayacak olan özelleştirme programırun borsaya zarar verme- yecek şekilde yürütüleceğini be- lirtti. Önümüzdeki pazartesi günü tş Bankası'nın 450'yi aşkın şubesi kanalıyla gerçekleştirilecek olan satışlarda uygulanacak fiyat ko- nusunda bilgi vermeyen ökkeş özuygur, ilk planda satışa çıkacak olan Erdemir hisselerinin satış fi- yatını cuma günü yapacağı bir ba- sın toplantısında açıklayacağını bildirdi. Marmara Üniversitesi "Econo- ralsts Chıb" tarafından düzenle- nen "Borsa ve Özelleştirme" ko- nulu panelde 9 nisanda başlaya- cak olan özelleştirme programın- da TKKOl'nin uygulayacağı poli- tikayı anlatan Ökkeş özuygur, Petkim'in de mayıs sonu ya da ha- ziran başında halka açılacağını be- lirtti. Petkim'in, yapısı itibanyla tamamen halka satılamayacağını söyleyen Özuygur, bu şirketin bir kısmının yeri ya da yabancı çekir- dek yatırımcılara satılabileceğini söyledi. TKKOt Başkanı özuygur, Türkiye'deki tasarruf hacminin dar olması nedeniyle özelleştirme programının yıllarca süreceğini söyleyerek sözlerine şöyle devam etti: "15 rrilyonlnk bir portföy yö- netiyonız. Bu portföyıi İMKB'ye zarar verebilecek bir şekilde değil aksine borsayı Turkiye'ye kazan- dıracak şekilde halka arz edecegiz. Amacımız sermayeyi tabana yay- mak, Anadolu hallunı hisse sene- dine alıştırmak." Ökkeş özuygur, halka arz edi- len hisse senetlerinin borsa fiya- tının düşmesi halinde eskiden ol- atı'ya.. Swissair ile 1 İstanbul. Ankara ve İzmir'den Batı'ya uçabilmeniz için Svvissair size haftada 12 uçuş sağhyor... Zürih üzerinden kolay bir bağlantı ile Atlanta, Boston, New York, Montreal, Toronto veya Chicagoya uçabilirsiniz. Daha Batı'ya gitmek istiyorsanız, artık, onun da kolayı var: Haftanın 5 günü özgün Swissair servisinden yararlanarak Los Angeles'e uçabilirsiniz. duğu gibi yine "market maker" rolünü sürdüıeceklerini belirterek, "Aslında biz müdahaleci olmak- tan yana degiliz, ama kuçıik tasar- nıfçuyu spekulasyonlardan konı- mak için bunu yapmaya zonın- luynz" dedi. ökkeş Özuygur son 4.5 ayda yaklaşık 300 milyarlık portföy bo- şalttıklarını, bunu da talebin çok olduğu zamanlarda arz yaratmak için yaptıklarını söyleyerek, TKKOl'nin, özelleştirme progra- mının uzun vadeli çıkarlarına gö- re, müdahalelerde bulunduğunu ve bunu sürdüreceklerini belirtti. Sahte senet komisyonu işbaşında Borsada 'sahte senet' sorununu çözümlemek için oluşturulan komisyon, davaya müdahil olarak katılmaya, tazminat davası açmaya karar verdi. Ekonomi Servisi — Borsa'da yeni başkanın göreve başlamasın- dan sonra sahte senede çözüm arayışları hızlandınldı. Geçen hafta sonu araa üyelerin yaptığı toplantıda oluşturulan komisyon sorunun çözümünde hukuk yolu- na başvurulmasını kararlaştırdı. Yener Kaya. Naci Bakır ve Em- lak Bankası'ndan Reha Üzer'den oluşan komisyon, avukatlar Çe- tin özek ve Yiğit Okur ile anla- şarak sahte senette mahkemeye gidiyor. Sanık Mustafa Kemal Sungur'un davasına "miıdahU" olarak katılmaya ve tazminat da- vası açmaya karar veren komis- yon sahte senetlerin Borsa Takas Merkezi'nden geçmesi nedeniyle Borsa aleyhine idari nitelikte bir dava açılması konusunu da araş- tırıyor. Çalışmalannın bir bölümünü tamamlayan komisyon üyeleri dün seansın bitiminden sonra Borsa işlem salonunda araa üye- lere bilgi verdiler; acılacak dava- lara katılmak isteyenlerin ellerin- deki sahte hisse senedi miktarını bildirmelerini ve avukatlara vekâ- let vermelerini istediler. Komis- yon üyeleri, dava açmaya karar veren aracı üyelerin, ellerindeki hisse senetlerini sahtecilik olayı- nın meydana geldiği tarihteki 15 bin liralık fiyat üzerinden hesap- layarak toplamın yüzde 10'u ka- dannı teminat olarak yatırmala- n gerektifini belirttiler. Bu duyu- rudan sonra bazı araa üyelerin el- lerindeki sahte senet miktannı ko- misyon üyelerine yazdırdıklan gö- rüldü. Komisyonun buçalışması- nı Borsa Başkanı Yaman Törü- ner'e iletmesi ve onayını aldıktan sonra harekete geçmesi bekleni- yor. 2.5 aydan beri sorunun çozumü yolunda herhangi bir şey yapüma- ması, aracı üyelerde sıkıntı yara- tırken, kendilerini oyalayan Bor- sa Yönetim Kurulu'na karşı gü- venlerinin azaldığı ve bu ay için- de gıdilecek olağanüstü genel ku- rulda istifalarını isteyecekleri be- h'rtiüyor. Borsa aleyhine sahte senet için acılacak davanın ise "hukuki sla- tüden dolayı" sorunun çözümün- de zaman kaybına yol açacağın- dan bahsediliyor. Bu görüşü sa- vunanlann en büyük dayanağı ise Borsa Takas Merkezi'nin yönet- rnelik gereğince sahtecilikten so- rumlu olmaması gösteriliyor. Bu ay içinde toplanacak olan ve tarihini Borsa Başkam'nın belir- leyeceği olağanüstü genel kurul- da yeni sahtecilik olaylarına kar- şı bir fon oluşturulmasının gün- deme getirilmesi de bekleniyor. T U K E T I C I G O Z U Y L E MERAL TAMER Kredi kartı kullanırken...Kredi kartı her gün yaşamımıza daha fazla giriyor. Bir yandan bü- >1ik kolaylık saiUıyor, ama aynı zamanda yeni sorunlar da getiriyor. tstanbul'dan yazan okuıumuz Ahmet To- gay, kredi kartı kullanır- ken son 1 yıl içinde ya- pılan hatalar dizisini bi- ze belgeleriyle anlatıyor. Bu arada kredi kartı kullananlara bazı uyan- larda da bulunuyor. Özellikle kredi kartıy- la yeni tanışan ya da ta- nışmaya niyetli okurlan- mızın ilgisini çekebilece- ğıni düşünerek sözu Ahmet Togay'a bırakıyoruz: "Kredi kartımla ilgili olarak son 1 yıl içinde yapılan hatalar dizisini sıralıyorum: 1) Son ödeme tarihi 17 Şubat 1989 olan öde- me emrini, 14 şubatta ödediğim halde 3497 lira faiz tahakkuk ettirildi. Uyanm sonucu bir son- raki emirde düzeltildı. 2) CAFE OPERA'ya ait 32 bin liralık ödemem bir kez geldikten sonra, bir ay sonra bir kez da- ha geldi. Banka yetkililerine durumu ilettiğimde bunu da ödemem gerektiğini ve bir sonraki emir- de düzeltileceğini söylediler. Bunu da ödedim. Ama ancak 2 ay sonra ve yeni bir uyanm sonu- cu düzeltildı. 3) Kredi kartım güneşte kalmış ve kullanıla- maz hale gelmişti. Bankaya postalayıp yeni bir kart için talepte bulundum. Bu kez de son kul- lanma tarihi 12/90 olan kartım 07/90 olarak ba- na iade edildi. 4) 172 bin liralık borcumu odemekte 2 gün ge- ciktiğim için hem 10 bin liralık gecikme ücreti ve hem de 11 bin 435 lira faiz ödemeye mahkûm edil- digimi görünce şaşkına döndüm. Hadi gecikme ücreti neyse, ama 2 günün faizinin 11 bin 435 li- ra olması imkânsızdı. Yaptığım itiraz sonucunda ancak 2486 liralık bir indirim sağla- yabildim. Ama artık te- lefon etmekten bıktığım için tekrar itiraz etme- dim. 5) Şimdiki hata ise bence en önemlisi.Para olarak değil, fakat man- tık olarak. Belta Butik- ten yaptığım ahşverişin ödemesi 110 bin lira ola- rak geldi. Halbuki 110 bin lira mal bedeli olup yapılan iskonto netice- sinde toplam 103 bin 500 liraya indirilmiştir. Yani ödeme tutarı bu- dur. Bunu ilgililere bil- dirdiğimde, ancak perakende satış fişi olursa düzeltebileceklerini, aksi halde ödemem gerektiğini söylediler. Tabii fişi bulamadığım için 110 bin lirayı ödemeye mecbur kaldım. 6) Son hata ise tahmin ederim ki başka birisi- nin ödemesinin sehven benim hesabına geçmesi- dir. Tabii bu hata anında düzeltildı. Bu tip hatalara karşı diğer kuilanıcılann da son derece dikkatli olmalarını dilerim. Dikkat edile- cek noktalara gelince... 1) Yaptığınız alışverişlerin sonucunda aldığınız kredi kartı dekontlarını kesinlikle atmayınız ve ödemesi geldiğinde üzerine bir işaret koyunuz (Mükerrer ödemeyi önlemek için). 2) Çıkartılan faizleri mutlaka kontrol ediniz. tzahmı bulamıyorsanız derhal itiraz ediniz. 3) ödemelerinizin geçip geçmediğini kontrol ediniz ve ödeme dekontlarınızı en az bir ay sak- laymız. 4) Gecikme ve limit aşımı ücretlerini de kont- rol ediniz. 5) Son olarak da kredi kartı sözleşmesini im- zalarken lütfen haklarınızı biliniz" °/o 85'i çöpe giden göz damlası Göz tansiyo- nu için bir göz damlası: Tl- M O P T İ C . . . Üzerinde "0*- an kapağı açıl- dıktan sonra ancak 15 gün kullanılabilir" yazıyor. Katarakt ameliyatı olmuş okurumuz Salih öge, ömür bo- yu bu ilaçtan her gün bir damla almak zorunda. Bu,15 gunde 30 damla eder. Ama şişede 200 damla kadar ilaç var ve Sa- lih öge 15 bin lira ödeyerek satın aldığı bu ila- cın 2250 liralık bölümünü kullandıktan fonra ge- risini çöpe atmak zorunda kalmaktan, yani her ay yaklaşık 25 bin lirayı sokağa atmak ya da üre- tici firmaya armağan etmek zorunda kalmaktan yakımyor. Dilerseniz kendisinden dinleyelim: "Ben sağ gözünden dörl kez katarakt ameli- yatı gecirmiş 63 yaşında bir işçi emeklisiyim. Bu nedenle de göz tansiyonumu belirli bir seviyede tutmak için prospektttsünü ilişikte sunduğum Tl- MOPTİC isimli göz damlasından her gün bir damla damlatmak zorundayım. Doktorum, '2 damla çok olur. Ama mutlaka her gün bir dam- la damlat. Gün atlama...' diyor. Şimdi sonınuma geleyim. Bu göz damlaları 5 mililitrelik ambalajlarda saülıyor. İçinde loplam 200 damla var. Prospektüsünde ise şişe açıldık- tan sonra 15 gün içinde tuketilmelidir diyor. Bu dunımda ben 200 damlalık şişeden 15 günde an- cak 30 damla tüketebiliyorum ve geri kalan 170 damlayı çöpe atıyonım. Konuyu doktoruma danışüm. 'Sen o 15 gün lafına aldırraa. tlacı daha fazla kullanabilirsin' dedi. " \ e kadar fazla, bitinceye kadar kullana- yım mı?' diye sorduğumda o zaman da 'Yooo o kadar da degil canım, bir ay kullan...' cevabı- nı verdi. Bir gün bu ilacı üreten firmada çalışan bir kimyagerle tanıştım. Ondan da aynı mealde bir yanıt aldım. NE, NEREDE, KAÇA? Kardeşim, bu ilaç 15 günde değil de 30 gün- de bozulacaksa, sen de bunun böyle olduğunu biliyorsan, üze- rine neden 30 gün değil de 15 gün yazıyor- sun? Bu işin bir yönü... Ama benim gibi has- talariçin 15 gün de, 30 gün de kullanılacak ol- sa, büyük bir ısraf ve yağmalama söz konusu. Bunun çaresi yok mu? Bana sorarsanız "neden olmasın" derim. Ya- parsımz 5 mililitrelik yerine 1 mililitrelik şişeler ve mesele hallolmuş olur. Bilmem yanılıyor mu- yum?" Okurumuz Salib Öge'nin bu mektubu üzeri- ne gönlşlerine başvurduğumuz FAKO yetkilisi, "Bu preperat kesinlikle bitinceye kadar kullanı- labilir. Sıerilitesini kaybetmez. Ancak Saglık Ba- kanlığı'nın genelgesi var. Butun göz ilaçlannın açıldıktan sonra 15 günde atılmasını öngoniyor. 1.5 yıl önce itiraz eltik. Ama kabul edilmedi. Biz bu ilacı her gün bir damla damlatmak suretiyle 2.5 ay süreli test ettik. Sterilitesini kaybetraedi- ğihi gordük. Bakanlığa raporu yolladık. Ama •prensip karan var. Bu ibare yazılacak' yanıtını aldık" diyor. Daha küçük ambalajla ilgili olarak TİMOP- TtC'in, kutusu dışında tümüyle ithal malı oldu- ğu, yabancı Ülkelerde mililitrelik şişelerde satıl- dığı, ancak Turkiye'ye 3 ml'lik şişelerin ithala- tınm yapılmadığı belirtiliyor. Konuyla ilgili olarak daha sonra Sağlık Bakan- lığı Eczacılık Genel Müdürü Rıfat Öklem'le gö- rüştuk. Öktem, göz ilaçlannın 15 gitn içinde ste- rilitesini kaybedebileceğini, göze ilaç surülürken yanlışlıkla göz kapağına değebileceğini ya da damlalığın ellenebileceğini hatırlatn ve bu 15 gün- lük sürenin değiştirUmesinin mümkün olmadığını söyledi. öktem, TlMOPTtC'in daha küçük am- balajlarda piyasaya sunulması konusunda ise "Madem tüketiciden böyle bir lalep geldi. Bu- nu düşünebiliriz" şeklinde konuştu. Perdeyi aramak gerek Ekonomi Servisi —'Evin en önemli gereksinimlerinden biri de perde. Evi mahrem kılan, sıcak gösteren perdede fıyatlar büyük farklılıklar gösteriyor. Bunda özellikle üretici firmalarm çok miktarda olması ve her yerde ay- nı markalann bulunmamasımn etkili olduğu belirtiliyor. Piyasa- da farklı kalitelerin farklı fiyatla- ra satıldığını anımsatan Eminönü ve çevre esnafı, kendilerinin piya- saya oranla daha ucuza satış yap- tıklarını belirtiyorlar. Yine de ka- liteli malı ucuza almanın sırrını "çok gezmek ve kıyaslamak" ola- rak özetleyen esnaf, Osmanbey'- den Kadıköy'e, Zeytinburnu'n- dan Bakırköy ve Eminönü'ne dek tüketiciye geniş bir alışveriş hari- tası çiziyorlar. Bu arada bazı per- de çeşitlerine yüzde 7-10 oranın- da zam yapıldığı, bu zammın her an piyasaya yansıyabileceği bildi- riliyor. Uretici firmaların perde alma- da ve kullanmada tüketiciye öne- rileri ise şöyle: Genel özellikler: • Perde alırken kumaşın sa£lam- lıgına bakmab. Esnemeyen knmaş makbul sayıhyor. • özellikle polyester kumaşlar tercih ediliyor. • Seyrek dokunmamış olraalı. Seyrek dokunulmuş kumaş sark- ma yapıyor, çabuk eriyor. • Genişliğine de dikkat etmeli. Eninin ölçtürülmesi ilerde çıkabi- lecek sorunları önceden önleme açısından önemli. • Ihk suda yıkamah. Önceden bir süre suya bastınlmasının ve daha sonra sabunla elde yıkanmasımn perdenin ömıünü arttırdığı belir- tiliyor. Tül için: cih edilmeli. • Tül perde kaygan olmamalı. K u m a ş İÇİn: Kaygan olanlar naylon ağırlıklı olur. Naylonlar çabuk dağılır, yı- kanmaya pek dayanmaz. • Tül perde yıkandıktan sonra ütü istemez. O nedenle alırken perdenin buruşup buruşmadığına bakmalı. Buruşmayan kumaş ter- • Kumaş perdede renk haslıgı önemli. Koyu renk perdeler daha çabuk solar. • Kumaş perde 40-60 derece sı- cakta ütülenebilir. Polyester ku- maşlarda sıcakhk biraz daha art- tırılabilir. İstanbul'da perdelik kumaş fiyatları (TL) MAUICİBİ T4I 002 Işlemelı fantea K m * Şanfık Salen Üûneşıık Kadıfe * C 10 000-25 000 20 0OCM5 00Û 12 000-19 000 19 000 20 000-28 000 15 000-30 000 22 500 MnırÇarm» 10 000-14 000 20 000-33 000 12 000-16 000 — 12 500-20 000 11 000-19 000 20 000 TaMakata Bnı P. Ysknfa 3 000-35 000 15 000-36.000 12 000-17 500 18 000 15 000-26 000 10 000-20 000 18 000-25 000 EnMai Katntaih toa 9 000-16.000 25 0OO 11 000-12.000 15.00-18.000 8 000-20 000 9 000-15 000 23 000-25 000