Katalog

CUMHURÎYET/12 EKONOMİ 24 MART 1990 DÖVİZ KURLARI 24 MART 1990 Dövizin Cinsi 1 A8D Doları 1 B.Alman Markı 1 Avustralya Doten 1 Avusturya Şilini 1 Betçtka Frangı 1 Danimarka Kronu 1 Fin Markkası 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Florini 1 İsveç Kronu 1 İsyiçre Frangı 100 italyan Lireti 1 Japon Yeni 1 Kuveyt Oınan 1 Steflin 1 S.Arabistan Riyali Döviz Alış 2472.05 1449.46 1848.60 206.01 69.93 379.44 613.64 430.52 1289.54 401.38 1638.20 197.13 16.05 8398.32 3966.40 659.30 Döviz Satış 2477.00 1452.36 1852.30 206.42 70.07 380.20 614.87 431.38 1292.12 402.18 1641.48 197.53 16.08 8415.15 3974.35 660.62 Efektif Alış 2469 58 1448.01 1817.17 205.80 68.74 375.65 603.21 430.09 1288.25 397.37 1636.56 193.78 15.89 8255.55 3962.43 648.09 Efektif Satış 2484.43 1456.72 1857.86 207.04 70.28 38134 616.71 432.67 1296.00 403.39 1646.40 198.12 16.13 8440.40 3986.27 662.60 ÇAPRAZ KURLAR $ 1.7055 B.Alman Markı $ 5.7420 Fransız Frangı $ 1.9170 Hollanda Florini $ 1.5090 İsvtçre Frangı $ 1253.98 İtalyan üretı $ 154.00 Japon Yeni $ 3.7495 S. Arabistan Riyali £ 1.6045 $ ALTIN eÜMflŞ Cumhuriyet Reşât 24 ayar aftn 22 ayar bıteak 19 ayar aftn 900 ayar gümûş Vakıfbanfc Aftın; Ziraat AJtını MBartoa 1 Ons S TL Intertankı Grt Alış 209 000 235 000 3155Çj 28.000 23 660 435 179.000 177.500 333.40 FaızP») = Satış 212 000 245 000 31S50 30 700 23.740 460 180 000 179 000 394.20 2715 SERBEST PİYASADA DÖVİZ ABDDolart Bac Aman Markı Isvıçre Frangı Hollanda Flcnnı Ingılız Sterlını Fransu Frangı A.ŞıBnı 100 İtalyan Lıreli SA.RiyaB Wvi2 ım ($) = ; AJış 2487 1456 1635 1289 3980 429 206 196 660 490 00 Satış 2492 1460 1640 1293 4020 432 209 199 668 BORSADA Akçmento Alarko HoMıng A/adotoCam Arçelık Bagfaş Bolu Cımento B C Çıtnsa Ç. EleMrfc DevaHoMıng Mktaş E.Ba* YaDnm Ege Bıracılık Ege Gûbre Enfca Holdınç b»DÇ»Ç Good-Year Gübrt Fab Güney Biracıbk HeMaş iznnrOC bocam Kartonsan Kav KepezfleMnfc Koç HoMıng Koç Vatınm Kofdsa KorumaTar KAyfas Makına Takıffl Marel Men. Santral MeB5 Nasaş Olmuksa Otosan Pınaf Sût Rabak Sariaıysan TcSU T.b Ban. (B) TJKCHVSOŞ K H ) T.*B|CX%7M!l) T. Siemens T. SÜ»Cam T. SınaKB T rjenvDftk Yasaş YapıK. 8ar* Ûncekst- anslopan 7300 185O0 10750 27000 10100 20000 14500 15500 17250 26500 27000 14500 17500 255OG 4850 7900 13500 12000 2100 12000 13000 3250 19500 12750 27000 17250 33500 15500 12000 11250 14000 17250 6600 7200 3500 4000 21000 15000 7600 8200 31000 12500 18000 20250 4300 4150 28500 9600 5150 9700 7300 9300 İKİNCİ PAZAR ŞLEMLER 23 MART 1990 Bugûnkû endftk 7200 18000 10000 25500 9250 19000 14000 15000 16750 26000 24500 14000 16250 25000 4650 7900 13250 1)750 2050 11500 12250 3100 19500 12750 27500 16750 33500 15250 11250 10750 13000 17000 6200 7300 3350 3850 20500 14750 7300 7900 30000 12000 17750 19000 4200 3800 28000 9200 5100 9500 7200 8400 Bugûnkû sıyûK* Bugünkii kapa^ış 7300 18250 10500 26500 10000 21000 14500 15500 17000 26500 26000 14500 18000 26000 4900 7900 13750 11750 2100 11750 13000 3250 21500 13000 27500 17500 33500 15500 11750 11250 14500 17250 6500 7700 3500 4000 20500j 15500! 7500 8100 30500 12250 18000 20000 4250 4100 29000 9400 5300 10400 7300 9300 7200 18250 10600 26500 9250 20500 14250 15250 17000 26000 25000 14000 17500 26000 4900 7900 13500 11750 2100 11750 13000 3200 21500 13000 27500 17000 335O0 15500 11250 10750 13250 17250 6200 7500 3350 3900 20500 15500 7300 7900 30000 12250 17750 19500 4200 3900 28500 9300 5200 10400 7300 8400 Işiem mıktan 41237 5270 20350 18650 142265 9800 2O4O0 37600 8410 132770 12050 3000 113650 2600 51224 2200 704500 1450 117370 24600 34955 35200 2700 109255 700 43000 5699 6616 34800 19600 13800 5400 22400 262450 87459 6000 23715 59800 15300 15100 9557 29550 7320 47160 8700 11600 38808 59787 27100 44700 Ençok s& yapılan fiy 7200 18000 10000 26000 9750 19500 14000 15000 16750 26000 24500 14000 17500 25500 4700 7900 13250 11750 2100 11750 12500 3250 20000 13000 27500 1725C 33500 15500 11500 11250 13500 17000 6200 7400 3400 3900 20500 15000 7100 8000 30500 12000 17750 19500 4200 4000 28500 9400 5200 10200 7200 8400 AJırtıklı ort.fiy 7246 18105 10113 26035 9585 19958 14078 15085 16862 26002 25016 14200 17325 25307 4724 7900 13314 11750 2086 11725 12482 3211 20346 12965 27500 17116 33500 15401 11479 11106 13463 17009 6336 7446 3382 3902 20500 15063 7396 8042 30493 12077 19526 4221 3961 28477 9348 5172 10039 7212 8637 AtalTetetiı Atea Aygaz Ç Ka« Çimento Öenali Cam Oogusan Fransbank Gentaş Gorbon Işıl lUFınansK Intema Uv MartıO Netbank Net Holdıng OfcanTeksftl Peg Profik) Pmar BnlBt PmarUn Pimaş Polyten SantralHol Söksa 7600 27000 16250 5100 4900 8900 7100 9300 130001 2650 9000 6100 5900 7500 3100 10500 1900 7100 6700 5000 200000 11000 7600 27000 16500 5600 4800 9700 7000 9000 12500 2600 9000 •5900 5300 7300 2800 10000 2000 7100 6100 5500 200000 12000 8200 27000 16500 5600 4900 97O0 7500 9500 12500 2700 10000 6000 5800 8000 3100 10250 2050 7200 6600 5500 210000 12000 8100 27000 16500 5600 49O0 9700 7500 9100 12500 2700 10000 6000 5300 7300 2800 10250 2050 7200 6100 5500 210000 12000 İ22 23361 900 200 400 8200 35200 7600 16600 4000 14600 54200 7200 4400 6400 16100 5600 122S00 12600 30600 400 865 10600 8100 27000 16500 5600 4900 9700 7000 9100 12500 2650 9300 6000 5800 7500 3000 10250 2050 7100 6100 5500 200000 12000 8031 27000 16500 5600 4871 9700 7123 9161 12500 2657 9353 5965 5572 7593 2942 10232 2027 7143 6270 5500 «3333 12000 3Stt.lt (BMrf: 3131.73) J2.471.1W.1M ...zm NOT DEFTERİ • Mttaş Yönetim Kurulu sermayenin 45 milyar TL 23 2.1990 arttırılarak günlü topiantısında ödenrmş 30 milyaı TL"nin cjeğer artış fOfilanmJan karşılanmasına ve mevcut 30 mityar TL sermayeyi temsil eden rıisse seneöenne bedelsız olarak eşıt oranda dağıtılmasına, 1f milyar TL'nın ise rüçhan karar v e r M hakkı karşılığı bedeli YATIRIM FONLARI KabM* h*atfa* Iş YMınm-1 Iş tttınm-2 l$ YstînfTi-3 Iş YaSnm-4 Interfon-t lnterfon-2 interfon-3 tnterfoo-4 IMisat YSt-1 Mctrsat YSt-2 Ikijsat DoJar Fon IkSsaı Maric Fon Ikteat Aûlım Fon Garant YaDnm-1 Gai3fit) %ûnn>2 Garantittimm-3 Esbank fon-f EsbankFon-2 YKB Yaî. fomı YKB Sektör Fon YKB Hisse Fon YKB Kanu Fwı YKBUIdtFon YKBtarma Fon YKB 0öwz Fwı Valof fbn-ı vataf Fbn-2 VWof Fon-3 vakrf Fon-4 Dşbank Mavı Fon Dısban* Seyaz fon Tütun Fon Mıtsuı Fon-1 Mrtsuı Fbn-2 Rnans Fon-1 Rnans Fbn-2 Finans Fon-3 Rnans Fon 4 Ziraat Fon-1 Ziraat Fon-2 Ziraat Fon-3 Halk Fon-1 Ha* Fon-2 Pamuk Fon EmlakFon Impecton Sümer Fon M H 110757 14 0189 09.1039 170150 190957 1412.87 27.0259 07.08-89 16.0957 100259 08.0289 28.0259 111259 221057 100359 120290 16.1157 31.1089 02.1157 07.0358 07.0358 07.0358 07.0358 07.0358 02.0159 090558 240459 18.1059 220350 280658 10.0489 040758 15.0758 201059 20.0359 200759 »1259 20.0330 09.1059 M0250 M.0230 01.1159 08.0150 020190 220190 02.0290 12D250 fcfrrt 10500 2ÛO0C iaooo 1(1000 10661 9560 9.959 11200 9764 9806 9596 9590 10.000 9576 9731 ,10.437 10319 1O000 10477 9.785 9.713 9795 9693 9528 9.294 10000 48279 10.444 9594 10.057 20558 11021 40.000 1Û0O0 9346 9556 10428 9555 1O100 10000 10000 11397 10357 10724 10.000 10.086 10405 mukabıl DMri 46527 32.401 12.417 10747 3&066 3Q798 16.036 M.684 31533 26594 12.454 12.175 11475 35682 17.240 11.111 36.287 11920 34192 27136 55542 26.702 22564 27123 13.123 26799 70496 12658 9994 24518 31975 25526 97514 12012 16078 13J666 11.698 9596 13536 10J60 10506 13563 11.186 13561 10786 10718 10575 ortaklara arzına 23 MART ••fUd [ i+rt 46591 32.489 12.432 10758 36.108 30535 1&Û56 M.702 31602 26524 12507 12122 11.483 35.761 17.261 11.135 36331 11531 34399 27209 56.243 26.779 23.103 27198 13142 26533 70574 12.674 10100 24551 32021 25557 98.041 12.027 16098 13584 11.712 10019 13593 10379 10517 13987 11213 13573 10.799 10744 10938 1990 tefcta m014 0.27 0.12 010 012 0.12 0.12 012 0.22 011 Q43 -0.44 007 0.22 Q12 0.22 0.12 0J9 061 tt27 1.26 029 061 028 0.14 ai3 an Q13 106 ai3 Q14 012 0.13 012 012 0.13 012 023 041 0.18 010 017 024 009 012 024 0.12 Saracoğlu:Büyümeyi zorlamamal Merkez Bankası Başkanı Rüşdü Saracoğlu, büjrüme hıa yerine fiyat istikrannın zorlanması gerektiğine işaret ederek, "Fiyat istikrarını bir toplum sorunu haline getirmemiz lazım" dedi. Parasal programı yapmakla cendereye girdiklerini belirten Saracoğlu, "20 nisanda emisyonun 11.5 trilyon liraya yükseldiğini görürseniz şaşırmayın" uyarısında bulundu. hkonomi Servisi — Merkez Bankası Başkanı Rüşdü Saracogln, fıyat istikra- nnın sağlanması halinde Türkiye'nin bü- >1ime hızının yfiade 7-8'lere pkabileceğini belirtti. Saracoğlu "Bunun için büyiime hızını zorlamak j^rine fiyat istikrannı bir toplum sornno haline getirmek laam" dedi. Merkez Bankası Başkanı Rüşdü Sara- coğlu, Genç tş Adamlan Derneği'nin Is- tanbul'dakj aylık toplantısına katıldı. Ko- nuşmasında Merkez Bankasj'nın asıl gö- revinin TL'nin değerinde istikrarı sağla- mak olduğunu vurgulayan Saracoğlu, şu ana konulara değindi: * B t y t e e kızı: Benim inancırn, büyüme hızını zorluyoruz. Bir iki yıl yüz- de 5-6 oluyor, ondan şonra düşüyor. Hal- buki fiyat istikrannı zorlarsak bclki de büyüme hıa 8-10'lara çıkacak. Çünkü o zaman piyasaya güven gelecek. Bu gıiven ortaraı içinde uzun vadeli fonlar oluştu- rulabilir. Onun için fiyat istikrannı bir toplum sorunu haline getirmemiz lazım. • Enflasyea: Merkez Bankası asli fonksiyonuna dönmeli. Fiyat istikrannı sağlayacak sekilde para politikaJannı dü- zenlemelidir. Enflasyonla mücadele pa- ra politikaiarındaki giivene bağhdır. Bu güven ne kadar kuvvetli ise mücadele o kadar etkili olur. Enflasyon inecektir. Şimdiye kadar ne bir enflasyon tahmini yapüm ne de kur tahmini. Benim kur tah- mininde bulunmam sorumsuziuk olur. Kur tahmininde bulunmadan enflasyon tahmini de yapmak yanlış olur. • K*nvertblllte: Güvene dayanır. Güven sona ererse konvertbilite sorun ya- ratabilir. Bugün bankalardaki mevduat çekilrnek istense bankalar bunu karşıla- yamaz. Yine Merkez Bankası'nın yüküm- lülüklerinin 20 trilyon lira olmasma kar- şılık emisyon 9 trilyon lira civannda. Merkez Bankası'nın bu yükümJülükleri- ni karşılaması için emisyona gitmesi ge- rek. Konvertibilitenin üçüncü aşaması TL'nin dövize dönüştürülmesi ise bugün- kü 40 trilyonu dövize dönüştüremeyiz. Bu da güvene dayanır. Merkez Bankası'nın yapısı gOçlendiği ölçüde paraya güven ar- tacaktır. degerl: Merkez Bankası 1990 yıhnda 20 mart itibarıyla elindeki paranın hepsini döviz satın almak için kullandı. Rezervini arttırdı. Döviz satın almasaydık kur daha rnı düşük olurdu, yoksa daha mı yüksek olurdu? Merkez Bankası'nın yaptığı TL'nin aşın değerlen- ^esine mümkün olduğunca önlem al- tnaktı. Ama bunda yeterince başanh ola- madık. TL bir miktar değerlendi. • Parasal pngrmm: Amacı TL'ye güveni arttırmaktır. Programı gerçekleş- tirdiğimiz ölçüde bu güven artacaktır. Ya da para programından sapma olduğun- da, eğer bunu akılcı bir şekilde açıklaya- bilirsek başanlı olunabilecektir. Merkez Bankası programında büyük sapmalar güven duygusunu sarsacaktır. Biz bu programı yapmak ve açıklamakla kendi- mizi cendereye soktuk. Bunun gayet bi- lincindeyiz. 90 >ılı programı çok büyük sapmalar olmadan yürütülecektir. Ama 20 nisanda emisyonun 11.5 trilyon liraya yükseldiğini görürseniz, şaşırmayın. Bay- ramdan ve ayda bir gelen kamu kâğıdı it- fası ile ay ortası maaş ödenmesinden ola- caktır. Bu tehlike sinyali değildir. Kısa va- deli oynamalardan paniğe kapılraayın. • Ozerklllt: Merkez Bankası'nın özerkliğine inananlardarum. Bağımsızlık daha istikrarlı bir para değerine uiaşma- da bir yoldur, fakat tek yol değildir. Bu- nu söylemekle tabii ki sorumluluktan ka- çılamaz. özerk olduğunda sorumluJuk tabii ki vardır. Alınan kararlara ortaksı- nız. Ne zaman alınan kararlara oıtak ol- mak istemiyorsunuz, karşı tarafı inkâr edemiyorsunuz, o zaman da yapacağıruz şey bellidir. özerkliğin kıstaslan vardır. Merkez Bankası olarak verilen yetkileri kullanabiliyor musunuz? Biz kullanıyo- ruz. Bizim özerkliğimizi zedeleyen kıstas- lardan biri Merkez Bankası yönetiminin görev süresinin kısalığıdır. Almanya'da 8, Amerika'da 14 yıl olan bu süre bizde üç yıldır. • Bankaeılıguı «•rulan: Geç- mişten gelen bir donuk kredi sorunu var. 1989'da yasanan bir kârhlık sorununu da buna eklemek gerek. Esas sorun ise ye- tişmiş insan, egitiJmjş insan noksanlığıdır. Ekonomide Sendikacılar hükümetleyapılan görüşmelerden umutlu değil çekişme sıçnyor Türk-Iş zaman kaybedîyorANKARA (Cumhuriyet Bn- rosu) — Ekonomi yönetımindeki çatlak bakanlann basın önünde birbirlerini eleştirmeleriyle yeni boyut kazandı. Devlet Bakanı Gu- •eş Taner'in önceki günkü eleşti- rilerine Maliye ve Gümrük Baka- nı Pakdemirti'den tepki gelmedi. Ancak son gelişmelerinki bakan arasında zaten soğuk olan ilişki- leri iyice gerginleştiıdiği öne sürü- lüyor. Bu arada para programı uy- gulaması nedeniyle Merkez Ban- kası Başkanı Rüşdu Sutcoğla- nun da son dönerade Devlet Ba- kanı Işm Çdebi ile üisküerinin bo- zuldugu beliniliyor. Bu arada Pakdemirli - laner çe- kişmesinin Bakanlar Kurulu gün- deminde bulunan önemli karama- me ve yasa tasarılarının görüşül- mesi sırasında daha da keskinleş- mesi bekleniyor. Güneş laner, me- mura lojman tazminatı odenme- sine karşı çıkarken en azından bu tür odemelerin ocak veya temmuz ayında başlatılmasım istiyor. Ki- ra yardımı konusunda yaptığı açıklamalarla taahhUt aluna giren Pakdemirli'nin ise ödemelere en kısa sürede başlanmasını önerdi- ği beürtiliyor. Asü Nadir'e de 'golf alanı9 izni ANTALYA (Cumhuriyet) — GAMA Inşaat Endüstri A.Ş. ta- rafından bir bölümü golf alanı ha- line getirilmek için çalışmalan sürdürülen Antalya'mn Düzlerça- mı orman alanında, Asil Nadir 1 in bir şirketinin de golf alanı yap- mak üzere ön izin için Tanm Or- man ve Köyişleri BakanlığYna basvurduğu ve 15 gün önce ön izin aldıfı öğrenildi. Adının açıklanmasını istemeyen bir Orman Bölge Müdürlüğtl yet- kilisi, Düzlerçamı orman alanın- da Gama Endüstri A.Ş:ye 145 hek- tarhk bir alanda golf sahası için ön izin verildiğuü belirterek 2 haf- ta önce de Asil Nadir'in bir şirke- tine, Düzlerçamı'nda 100 hektar- lık bir alanda golf sahası yapma- sı için, Tanm Orman ve Köyişleri Bakanlığı tarafından ön izin veril- diğini söyledi. Asil Nadir'in şirketinin başvu- rusunun önceden yapıldığını be- lirten yetkili, "Bu şirket ocak ayi içiode Tanm Orman Bakann^ı'ıuı ön izin için başvuruda bulunmuş. Bakanlık da 15 gün önce konuru göıüşüp karara varmış. Ön izin ve- rüdigine Uişkin rapor da Bölge Müdürlügümiize gönderildi" de- di. Antalya Belediye Başkanı Ha- san Subaşı da konuyu doğrulaya- rak, Asil Nadir'in şirketinin yapa- cağı golf alanmı imar planımn çı- kanlması için konunun en geç 15 gün içinde Belediye Meclisi'nde tartışılacağını söyledi. IŞIK KANSU ANKARA — Türk-lş'in önce- ki gün hükümet yetkilileri ile yap- tığı görüsmeyi, sendikaolann ba- zılan, "Bekleyelim, görelim" di- ye değerlendirirken büyük çoğun- luğu "zaman yitirmek" olarak ni- telendirdiler. Türk-lş heyeti Ue Basbakan Yıldımn Akbolat arasında önce- ki gün yapılan toplantıda, konfe- derasyonun sunduğu anayasa ve yasa değişikliği istemlerinin 27 martta Çaiışma ve Sosyal Güven- lik Bakanlığı'nda, TİSK yöneti- minin de katılacağı bir toplantı- da ele ahnması kararlaştınlmış, diğer konuiar da ilgili bakanlara havale edilmişti. Türk-Iş-hükümet görüşmesine ilişkin görüşlerini Cumhuriyet'e açıkiayan sendika başkanları, şu göruşleri dile getirdiler: Sabri Ozdeş (Tanm-lş Başka- nı): Göruşme için ne olumlu ne de olumsuz bir görüş belirtebilece- ğim. Ancak ANAP iktidanna da- ha önce de gjdildi. Yasa değişık- likleri verildi, ama netice ahnama- dı. Şimdi Başbakan, değişiklikleri yapacagız diyor. Bekleyelim, ba- kalım yapılacak mı? Hasao Httseyia Kayaba$ı (Türkiye Maden-fş Başkanı): De- ğişiklik önerileri verildi. Ama bu isteklerden ne cıkacağı belli değil. Biz değişikliklerin aynen benim- senmesini istiyoruz. Şemsi Denizer (Genel Maden- Iş Başkanı): Bu görüşmeden hiç- bir şey cıkacağı inancında deği- lim. Türk-tş ve iktidar göz boyu- yor. tşçileri yamlüyorlar. Monir Ceyfauı (Petrol-îş Başka- nı): tşçi hak ve sorunlarına nasıl baktığj belli olan bir siyasal ikti- dar ile göruşmeler yoluyla çözüm bulunacağı inancında değUim. tk- tidar, sorunlan zamana yayarak bize zaman kaybettiriyor. Keoan Dnnıluuı (Turk Harb-İş Başkanı): Başbakan Yıldınm Ak- bulut'un "Anayasayı deg^tiririz" vaadini anlamak mümkün değil. ANAP istese 24 saatte bütün pis- likleri temizler. Yapsınlar da gö- relim. Yapamazlar. Çünkü bu ya- salann altında sermayenin imza- sı var. Bu iktidar da sermayenin mümessili olarak bunlan gerçek- leştiremez. AtiDa Ayçin (Hava-lş Başkanı): Türk-Iş, yülardır temcit pflavı gibi TAKSAN'DA COŞKLLL GREV — Bagımsız Çelik-ts Sendikası TAKSAN'da çalışan 1060 iiyesi için işveren sendikası MESS'le sür- düriilen toplusozleşme gönişmelerinde anlaşma saglanamaması üzerine aldıgı grev karannı dün uyguJanıaya ba$ladı. "Grevgözciisö" gömiegini ilk giyen Sendika G«nel Başkanı Metin Tıirker, işçilerin sevgi gösterileriyle karşılandı. (Fotograf: Recep Bulnt) Taksaıula grev başladı Bagımsız Çelik-İş Sendikası ile işveren sendikası MESS arasındaki toplusozleşme görüşmelerinde anlaşma saglanamaması üzerine alınan grev kararı dün uygulamaya başlandı. Grevel060 işçi katılıyor. Iş-Sendika Servisi — Kayseri'de kurulu Takım Tezgâhlan Sanayii'nde (TAKSAN) ça- lışan, bagımsız Çelik-îş Sendikası üyesi 1060 işçi dün sabah greve başladı. 26 martta gre- ve başlayacak 22 özel çimento fabrikasmda çklışan 10 bin işçi için taraflar arasında ön- ceki gün yeniden baslayan toplusozleşme gö- rüşmelerinde de uyuşmazlık giderilemedi. Belediye-Iş Sendikası'nın 25 martta Gazian- tep'te yapacağı "Açlıga Son" mitıngi 15 gün sonraya ertelendi. TAKSAN'da bagımsız Çelik-lş Sendikası ile işveren sendikası MESS arasında sürdü- rülen toplusozleşme gOrüştnelerinde anlaş- ma sağlananaması üzerine alınan grev ka- rarı dün uygulanmaya başladı. Grevin baş- lamasından önce fabrika önünde toplanan işçilere bir konuşma yapan Çelik-lş Genel Başkanj Metin Türker, "işçinin hakkını ver- meyenler ara rejim arzusu içinde olanlara meydan haaırlıyorlar" dedi. Türker, işçile- rin alkışlarıyla karşılanan konoşmasında iş- veren sendikası MESS'i de sert bir dille eleş- tirdi. TAKSAN için sürdürülen topiusözleş- me görüşmelerinde Çelik-lş en yüksek üc- ret grubu olan 9. grupta net ücretin 455 bin lira olmasını istemiş, MESS ise 280 bin lira- da ısrarlı olmuştu. Cumhuriyet Ankara Bürosu'nun haberi- ne göre özel çimento fabrikalannda çalışan 10 bin işçi için, grev eşiğinde yapılan sözleş- me görüşmelerinden bir sonuç çıkmadı. Çimse-lş Sendikası ile Çimento Müstah- silleri İşveren Sendikası arasında önceki gün ve dün yoğun göruşmeler yapıldı. Edinilen bilgiye göre işveren sendikası ortalama üc- retin 400 bin lira brüt olduğu işyerlerinde ça- lışan işçiler için yaklaşık 1 milyon lira brüt zam önerdi. Çimse-İş Sendikası, bu zammı düşük buldu. Başka konulardaki uyuşmaz- hklar da giderilemeyince iki gündür yapılan görüşmeler kesildi ve Ankara'ya çağnlan sendika şube başkanları 26 martta grevleri başlatmak üzere bölgelerine geri döndüler. Otomobil-lş Sendikası Ankara Şube Baş- kanı Süleyman Türker ile Deri-tş Sendikası Genel Eğitim ve Teşkilatlandırma Sekreteri Mehmet Kıhcaslan. dün Çaiışma Bakanlj- ğı'nın önünde bir basın toplantısı yaparak, ASELSAN ve Fuat Kundura işyerlerindeki işçi çıkarmalara ilişkin bakanlığın tutumu- nu kınadılar. 19 Mart 1990 günü Izmit'in Koseköy böl- gesinde kurulu Brisa ve Pirelli lastik fabri- kalannda çalışan yaklaşık 2000 işçinin, üc- ret aVansları ödenmediği gerekçesiyle fab- rika yemekhanelerinde bekleyişleri sürüyor. Bu konuda Kocaeli tş Mahkemesi kararına göre her ayın 19'unda ücret avanslarının ödenmesi öngörülüyor. yasa değişikliklerinj hükümete gö- türüyor. Ama sonuç alınamıyor. Toplumsal muhalefetin yükseldi- ği, ILO toplanosının yaklastığı bir dönemde hükümetin bir uzlaşma zemini araması çok ilginç. Böylesi göruşmeler yerine Türk-tş, müca- deleci bir tavır içinde, işçinin üre- timden gelen gücünü kMllan- mabdır. AH Ekbcr Gflvraç (Basm-tş Başkanı): Görüşraede, çok somut olaylar göz ardı edilmiş. Türk- lş'in TİSK ile bir araya gelerek yasa değişikliklerini görüşmesi de- mek, sermaye ne kadar izin verir- se bu yasalarda o kadar değişik- lik yapılacak anlamına gelir. Bu göruşmeler bize zaman kaybetti- rir. McUh ÜpHi (Likat-lş Başkanı): Hükümet ile görilşmeler yapılır. Bazı istekler verilir. Ancak bun- lann bir vadesi olmalıdır. Eğer bu vade yoksa benim böyle görüşme- lere güvenim yoktur. Zeki Polat (Teksif Genel Sek- reteri): Biz bu iktidara oy verme- ük. Ama Türk-lş'in bu iktidarla beşeri ilişkilerini sürdürmesi ge- reklidir. Kavga da etsen barışsan da TC hükümetidir. Görüşecek- sin. Belki ANAP iktidan çok za- yıfladı, işçiye şirin gözükmek için kendi menfaaoni düşünduğü için işçi yaranna bazı değişiklikler yapmak istiyor. Farnk Barat (Tes-tş Başkanı): Göruşme olumJuydu. Sorunlan- mızlailgilifUcir teatUindebuJtm>-' duk. Bu, bir ilk temastır, neticesi önemli. Orada söylenenlerin ha- yata geçirilmesi önemli. Cumhuriyet muhabiri Ümit Otan'ın haberine göre de Deri-lş Genel Başkanı Yencr Kaya, "Ho- Iriunet zaman kazanmak istiyor. 1992ye ulaşmak istiyor. Hükü- metle komısiılacak bir şey kaima- dı Id. tstekkrimiz daha önceden Ortflmijli. Arşrvkrüıde dnreyor" değerlendirmesini yaptı. Hükü- metin "oyalama ve yoklama tav- n ifiade oldnğann" belirten Tez Koop-lş Genel Başkanı Kenan Gürbiu ise 'Hukametia ifçiye saygısı yok" diye konuştu. De- miryol-tş Sendikası Genel Başka- nj Enver Toçogln'na göre "Top- lumsal uzlaşma bu bikümetle oJ- maz. Samimi degflkr. Şu an bö- kümete sorunlar götüriilüyor, ama olacak bir $ey yok." Tümtis Genel Başkanı Yurdal Şeflol'un değerlendirmesi şöyle: "Üretim- den gelen güç, tabandan geten göç kuUandmadıg] sarece tnm uziaş- ma aldatmacalan cahşanlara pa- balıya mal olur." Bagımsız Laspetkim-lş Sendikası Genel Başkanı Vahdettin Karabay çö- züm beldeyen birçok sorun bulun- duğuna işaret ederek "Bn hüki- metin, soranlarm altıadaa kalkamayacagını" savunuyor. "Hükümetin samimi obnachgım" belirten Bagımsız Otomobil-tş Genel Başkanı Cdal özdofaa, "Hnknmet, Utlckria yüksden mucadelelerini geri itmek amacmda" diyor. ALMANYA'YA GOÇUN 30. YILEVDA 2 Ifenî yabancılar yasası ürkütüyor ŞAHİN ALPAY Ekonomik nedenü hemen bütün göç- ler gibi "geçici" bir süre çalışmak ama- cıyla baslayan, zamanla "kalıcı" bir ni- teliğe bürünen göçün otuzuncu yılında Türklerin, gittikleri toplumla büyük kul- tür farklarma, uyum sağlamalanna yar- dıracı olmayan genel eğitim düzeylerine karşın yine de Almanya'da kendilerine bir yer edinmeye başladıklan Uludağ Üniver- sitesi ve Türkiye Araştırmaları Merkezi'- nin 19-20 martta dUzenledikleri sempoz- yumda üzerinde durulan başka bir nok- ta oldu. Dernekleşme, Alman sendikalan ve siyasi partilerinde oldukça ileri örgut- lenme düzeyleri; kendi sanatçılannı ve ya- zarlarını vermeye başlamalannın bunun gösteıgeleri olduğu, özellikle Türk konuş- macılar tarafından dile getirildi. Gerçek şu ki otuz yıl sonunda Türkler Almanya'da kendilerine bir yer edinebil- mişlerse, bu hemen tümüyle kendi basa- rılarıdır. Ne Almanya'nın ne de Türki- ye'nin onlara karşılaştıkları sorunlarda yardımcı olduğu söylenebilir. Hâlâ bir göç ülkesi olduğunu kabul etmeyen Al- manya, geleneklerine uygun olarak (ye- rel yönetimler arasında bazı farklı uygu- lamalara karşın) göçmenlere esas olarak üJkede geçici olarak bulunan "Yabancılar" gözüyle yaklaşmıştır. Türkiye'nin göçmenlere karşı politikası- nın da aradan geçen otuz yılda "Müm- kün olduğu kadar çok sayıda gitsinler. sa- kın dönmesinler v* oiabüdigince çok para göndersinler" ilkesinden aynldığı söy- lenemez. Almanya'daki Türkler geleceklerini di- lediklerince planlayabilmek için güvence- ye ihtiyaç duyarken, Doğu Avrupa dev- rimleri ve .AJmanya'nm birleşmesiyle or- bancı işgücünü ekonomik ihtiyaçlarına göre ayarlama ilkesinden aynlmayacak. Yeni yasa tasansım "yabancılara" güven- lik sağlamak açısından hıç yeterli bulma- dığmı Bayan Funcke bile sempozyumda oldukça açtk bir dille ifade etti. GöçmenJerin ihtiyaç duyduklan güven- ceye kavuşabümeleri açısından İsveç, Da- nimarka, Hollanda ve trlanda gibi Avru- pa ulkelerinde şimdiden tanınmış olan, ye- veç*te bile ulaşılabilmiş ohnayan, gerçek- leşmesi güç bir hedef. Koşullann, bugü- ne değin isteksiz olduklan açıkça görü- len Türkleri Alman vatandaşlığına geç- me tercihine doğru zorladığı söylenebi- lir. Bu durumda, hem Türk göçmenlerin arzularuıa uygun olarak hem de Türki- ye'nin çıkarlan açısından çifte vatandaş- lığm kolaylaşünlması için ahnacak ön- lemler, vanlacak anlaşmalar büyük önem "Otuz yıl sonunda Türkler Almanya'da kendilerine bir yer edinebilmişlerse bu, ^hemen tümüyle kendi başarüarıdır. Ne Almanya'nın ne de Türkiye'nin onlara ,r karşılaştıklan sorunlarda yardımcı olduğu söylenebilir. Hâlâ bir göç ülkesi ^folduğunu kabul etmeyen Almanya göçmenlere esas olarak ülkede geçici olarak 'bulunan "yabancılar" gözüyle yaklaşmıştır. Türkiye'nin göçmenlere karşı politikasmm da, aradan geçen otuz yılda 'mümkün olduğu kadar çok sayıda gitsinler, sakın dönmesinler ve oiabüdigince para göndersinler*ilkesinden aynldığı söylenemez. taya çıkan beklenmedik durum da yeni belirsizliklerle karşı karşıya Haziran 1990'da yürürlüğegirmesi beklenen yeni Yabancılar Yasası ile Federal Almanyaî nın, ordusu için ihtiyaç duyduğu gençler için Alman vatandaşlığına gecmeyi kolay- laştıran baa hükümler getirirken işsiz ka- hp sosyal yarduna ihtiyaç duyan, "yeterli" bir konut sahibi buiunmayan yabanala- rı (Türkleri) kapı dışarı etme olanakları- m elde tutacağı anlaşılıyor. Böyleükle Al- manya her zamanki gibi ülkesindeki ya- rel seçimlerde seçme ve seçilme hakkına kavuşturulmalan, göçmenlerin yanında yer aian siyasi güçlerin başhca hedefle- rinden biri olarak günümüz koşulların- da büsbütün önem kazamyor. Yerel se- çimlerde oy hakkının yeterli olmadığı, göçmenlere parlamento seçimlerinde oy hakkının tanınması, denıokratik bir dü- zenin gereği olduğu 1970lerin ortaların- dan beri savunulan önemli bir tez. An- cak bu hedef göçmenler konusundaki Ii- beral düzenlemelerde öncülük yapan ts- taşıyor. Bu konuda Türk hükümetine gö- revler düşüyor. Türk hükümetine düşen başka bir gö- rev, 1.1.1993'te Avrupa Tek Pazarı'na ge- çişle birlikte, AT ulkelerinde yaşamakta olan Türklerin düşecekleri dezavantajlı durumdan kurtarılması için harcanması gereken çabalar. Tek Pazar'a geçişle bir- likte Türkler serbest dolaşımdan yarar- lanamayan bir azınlık durumuna düşe- cekler. Başta tspanyollar ve Portekizliler gibi bu haktan yararlanacak ülke yurt- taşlan ile rekabet içine girecekler. Türk- iye'nin ortaklık antlaşması uyannca 1.12.1986'da yurürlüğe girmesi gerektiği halde gerçekleşmeyen, işgücünün serbest dolaşımı hakkının hiç değilse AT ulkele- rinde yaşayan Türkler açısından sağlan- ması sempozyumda dile getirilen bir önemli çağn oldu. Çaiışma ve Sosyal Güvenlik BakanJı- ğı'nı temsilen sempozyuma katılan Doç. Dr. Necdet Basa'nın belirttiği gibi Avru- pa Tek Pazan'nın gerçekleşmesinden son- ra sağlanacak ekonomik ve teknoiojik ge- lişmeler sonunda, AT ulkelerinde 1.500.000 vasıfb iş olanağı yaratılırken- 3.000.000 vasıfsız işin ortadan kalkması bekleniyor. Bu durum, vasıfsız işçi konu- mundaki Türkler bakımından 1990'lar Avrupası'nın getirdiği, üzerinde düşünül- mesi gereken, yeni bir güçlük. öte yan- dan Almanya'nın birleşmesinden sonra Almanya'nın Doğusu'nun iman ve kal- kındırılması için yapılacak çalışmalarda hem Türk işadamlan hem de işçileri için yeni iş olanakları doğması belki güçlük- leri hafifletecek bir olasılık. Türkiye devletinin ve toplumunun yurt- dışındaki yurttaşlanmn sonınlanyla iJgi- lenmesine şimdi belki her zamandan da- ha çok ihtiyaç var. BİTTİ