Katalog

CUMHURİYET/14 DIŞ HABERLER 21 ŞUBAT1990 İSVEÇ Ekonomik bunalım modeli sarsıyorİstifa eden Şosyal Demokrat Başbakan Ingvar Carlsson hükümetinin ardında bıraktığı iktidar boşluğu sürüyor. Ingvar Carlsson'un "ekonomik sıkıyönetim" ilanetme girişimine îsveç'in içine sürüklendiği kriz neden oldu. YAVUZ BAYDAR STOCKHOLM — Ekonomik önlemler paketi konusunda yapılan güvenoylaması- nı kaybedince istifa eden Ingvar Carlsson hükümetinin ardında bıraktığı iktidar boş- luğu sürüyor. Sosyal demokrat azınlık hükümetinin gö- revden çekilmesinden hemen sonra hükü- meti kurmakla görevlendirilen Muhafaza- kâr Parti lideri Carl Bildt'in gırişımleri so- nuç vermedi. Muhafazakâr liderin görevi geri teslim etmesinden sonra, parlamento başkanı Thage Pettersson, hükumetin "anahtannı" yeniden SAP Sosyal Demok- rat Parti lideri Ingvar Carlsson'a verdi. Öte yandan 1988 yılında IMF başkanlığı yap- mış olan ve aynı yıl "dünyanın en i>i mali- ye bakanı" seçilen, Carlsson hükümetinin Maliye Bakanı Feldt'in güvenoylamasının hemen ardından politik yaşamdan hemen tumü ile çekilmesinin yankıları da sürüyor. Erlander döneminin efsanevi Maliye Bakanı Gunnar Strang, "Onu anlıyorum" derken, Isveç işveren çevreleri "çok önemli bir po- litikacının yitiririldigini" dile getiriyor. Isveç ekonomisinde sıkıyönetim ilanı an- lamına gelen ekonomik önlemler paketinin parlamentoda eksi puan alması, Feldt için bardağı taşıran son damla oldu. Ekonomik önlemler paketi, Feldt'e böylece ikinci ye- nilgisini getirmiş oldu. Aslında Feldt, par- lamentoya sunulan paketin çok daha sert onlemleri içermesini istiyordu. Paketin su- landırılmış haliyle bile geçmemesi karşısın- da istifayı seçti. Îsveç'in eski Başbakanı Ingvar Carlsson'- un "ulkemizin yaşadığı en büyiik bunalım" diye nitelediği siyası kilitlenme, beş temel alanda yasakları içeren ekonomik önlem- ler paketinden kaynaklanıyordu. Ücretler, fiyatlar, kiralar ve belediye vergileri don- duruluyor, çalışma barışı zorunlu kılınmak isteniyordu. Bu sonuncusu, "işçi harektti- nin model ülkesi" diye tanımlanan Isveç'- te -sa\aş yılları harıç- ilk kez grev ve lokavt- lann yasaklanması girişimi anlamına geli- yordu. Paketteki bu alışılmamış öneri, sağ ka- nat partileri, yeşiller ve komünistler tara- fından sert protestolarla karşılaştı ve siya- si bunalıma doğru ilk adım atılmış oldu. Bunu izleyen günlerde iktidarla muhalefet arasında yürütülen gorüşmelerde ikinci ke- sin ayrılık ucret artıslannm dondurulmasına yönelik önlemde onaya çıktı. Komünistle- rin böyle bir öneriye evet diyemeyecekleri- ni açıklamasından sonra güvenoylamasma kadar gelindi. Sosyal demokratlartn Isveç ekonomisin- de "sıkıyönetim" ilanı girişimleri böylece buyük bir yenilgiyle sonuçlanmış oldu. "Is- veç modelini loırtantıak için son fırsat" di- ye nitelediği beş yasaklı "sıkıyönetim" pa- ketini zaten yumuşatarak kamuoyuna su- nan Kjeil Olof Feldt, güvenoylamasından sonra oluşturulan geçici hükümetten ayrıl- mayı seçti. Hükumetin ekonomik sıkıyönetim ön- lemleri girişimine Îsveç'in içine sürüklendiği bunalım neden oldu. Enflasyonun yüzde 7'ye tırmandığı, büyume hızının yüzde 1.7'ye düştüğü ülkede ekonomi su kayna- tıyor. Ücret-fıyat spiralinin önü ahnamıyor, kamu sektoru çalışanlannın grevleri ve grev tehditleri tırmanışını sürdurüyor. Üretim- de maliyet artışları dramatik boyudarda, SSCB 'Daça'lara elvedaDış Habcrler Servisi — Sovyetler Birli- ği'nde perestroyka süreci içinde politburo uyelerınin de bazı imtiyazlarını yitirecekieri açıklandı. SSCB Savunma Bakanı Dimitri Yazov 2000 yılından sonra Avrupa'da tüm nukleer silahların kaldınlmasım onerdi. SSCB Parlamentosu'nun (Yuksek Sovyet) önceki geceki.oturumunda Azeri heyeti, Yazov'un Azerbaycan konusundaki tutu- munu protesto etmek için salonu terk etti. SSCB Komunist Partisi organı Pravda'da çıkan bir yazıda komunist olmayan bir par- tinin de Sovyetleri yönetebıleceği belırtildi. Litvanya KP lideri Algirdaş Brazauskas ise bagımsız bir devlet kurmak istediklerini söyledi. Sovyet hükumetin aldığı karara göre Devlet Başkanı Mihail Gorbaçov ve Başba- kan Nikolay Rijkov dışındaki pofitburo üyeleri ile emekli politburo uyeleri, kendi- lerine sağlanan birçok imkândan mahrum kalacak. Yüksek Sovyet'in lmtiyazlar Komisyonu Üyesi Valeri Sidorov, Komunist Parti po- litburo üyelerinin artık "daça" diye adlan- dırılan sayfiye evlerine sahip olmayacakla- rını sovledî. Reuter'in haberine göre Pravda gazete- sinde, Ideoloji Bölumü Başkan Yardımcı- sı Yuri Şabanov imzasıyla onceki gun ya- yımlanan yazıda, ülkenin kapitalist ya da 'başka toplumsal yapılara" doğru gidebi- leceği belirtildi. Aynlma yasası Ote yandan Sovyetler Birliği Parlamen- tosu'na, ulkedeki cumhuriyetlere, bir hal- koylaması sonucu bırlikten ayrılma izni verilmesi yolunda bir yasa tasarısı sunul- du. Moskova Radyosu lnterfax Servisi'nin verdıği haberde. "Tasanya göre, SSCB'nin ayrılmaya ilişkin balkoylaması karan, her- hangi bir cumhuriyetin yüksek sovyeti ya da bu cumhuriyette ikamet edenlerden 18 yaşını aşmış olanlann iiçte biri tarafından verilebilecek" denildi. MACARtSTAN Dışişleri Bakanı: NATÖ'yaüyelik imkânsız değil BüDAPEŞTE (AP) — Macaristan Dışiş- leri Bakanı Cuyala Horn ülkesinin NATO'- ya katılabileceğini söyledi. Ulusal Siyaset Bilimi Topluluğu tarafından düzenlenen bir toplantıda konuşan Horn, "Macaristan'- ın NATO'ya iiye olması imkânsız degildir" şeklinde konuştu. Varşova Paktı uyesi olan bir ülke yetkilisi ilk kez NATO'ya katılma- nın imkânsız olmadığmı vurgulamış oluyor. Horn'un açıklamasının dolaylı olarak Macaristan'ın Avrupa Topluluğu'na katıl- ma talebiyle bir ilgisi olabileceği belirtili- yor. Macaristan'daki Komunist Partisi'nin Batı standartlanna yakın sosyalist bir par- tıye dönuştürülmesinde kilit bir rol oyna- yan Horn'un bu açıklamasıyla ülkesinin hem NATO'ya hem de Varşova Paktı'na üye olması olasıhğına açık kapı bıraktığı be- lirtiliyor. ROMANYA MADEN tŞÇtLERİNDEN DESTEK — Başkent Bükres'te pazar günü geçici hükiimet aley hındt «uıiırı > apılmasından sonra önceki gün de yaklaşık 3 bin maden Lşçisi geçici hükumeti desteklemek için gösteri düzenledi. (Fotoğraf: Reuter) Ion Iliescu'dan sert uyarıRomanya'nın geçici Devlet Başkanı Ion Iliescu, son günlerde yoğunlaşan şiddet olaylarımn ülkeyi Lübnan'a çevirebileceğini söyledi. Önceki gece maden işçileri geçici hükumeti destekleme gösterisi düzenledi. BÜKREŞ (AA) — Romanya'da, geçici yönetim yanlısı maden işçileri, liderlerle ko- nuşarak siyasi partilere gerek olmadıgını söylediler. Yaklasık 4 bin maden işçisi, hükumeti pa- zar gunkü olaylar karşısında desteklemek için önceki gece trenlerle başkente gelmiş- ti. Pazar gunü hükumet aleyhtarı gösterici- ler hükümet merkezini ışgal etmiş ve geçici yönetimin istifasını istemişlerdi. Geçici Ulu- sal Bırlik Konseyi Başkanı İon Iliescu ise dun yaptığı konuşmada, hukumet binasının işgali gib. bir olayın tekrar etmesi durumun- da, sert önlemler alınacağını söylemişti. Başkente Petrosani kentinden gelen ma- denciler, hükümet aleyhtarı "serserilerin madenciler tarafından yargılanmasını" is- tediler. Maden işçileri, hükumet binasının işgalinin, Romen devrimi için büyük bir geri adım olduğunu ve yeniden tekrarlanmaması gerektığini vurguladılar. Geçici hükumetin aksi yöndeki ısrarları- na rağmen Bükreş'e gelen madenciler, hü- kumet binası önunde dün gece yaptıkları gösteride. "Iliescu, serserilerden kurtulman için sana yardıra edeceğiz. Iliescu gitme" di- ye bağırdılar. Madencilerle konuşan Ion Iliescu ise "de- mokrasinin, ancak diyalogla inşa edilebile- cegini ve savas alanının fiziki değii, entetek- tüel olması gerektigini" belirtti. Iliescu, ma- dencilerden, yeni kurulan siyasi partilere saygı göstermelerini de istedi. Iliescu, önceki gün yaptığı açıklamada da, "Eger şiddet olaylanna karşı onlem alınmazsa, balk kendi kanunlannı yapabi- lir ve o zaman yeni bir Lıibnan oluruz" di- yerek "Başka bir askeri diktatörlük istiyor muyuz" uyarısında bulundu. Petrosanili maden işçileri, kamuoyunda buyuk desteğe sahip. 1977'de madenciler, Nikolay Çavuşesku'ya karşı başanlı TEK grevi yapmışlar ve ücretlerine zam al- mışlardı. HABERLERIN DEVAMI Içki ve sigara fiyatları Ürûn adi Eski fiyat TERLİ Sİ6ARALAR: Samsun (Uzun) * Maltepe (Uzun) Banş Sipahı TBMM (Uzun) SMahiı Kuvvefler (üzun) Samsun (Kısa) Maltepe (Kısa) Meltem TBMM (Kısa) "~ Sılahlı Kuvvetler (Kısa) Tokat Bafra BifJis LüksBitMs Luks Tokat Tekei 2000 Best İzmir İTHAL SİGARALAR: Mariboro 100'S Mariboro Leıgbt Parlıament 100S Cartier 100'S Barclay 100'S Silk Cut 100'S Silk King Sıze Ounhiîl inî. Kent 100'S Camel 100S Came! King Size Camel Leıght Salem Rottımanns Int. Rottımains King Sıze John Player Specıal HB Crown Filter Ernte 23 Efes 100'S Samsun 216 Samsun GoW (CL) YERLİ İÇKİLER Altmbas (35 lik) Alünbas (70'lik) Kulup (35lık) Kulüp (70lık) Yeni Rakı (351*) Yeni Rakı (70'lik) Bınboğa Votka (35lık) Bınboğa Votka (70'lik) Votka (35%) Votka (70"hk) TKanyak (20lık) TKanyak (35lik) TKanyak (70lık) Truva (7O'!ık) Vermut (70lık) Kınakma (50lik) Moka (50'lik) Bırtdallı (501») Lıkör (1 sınıf 50'lık) Lıkör (2 sınıf 50'lik) Cin (35lik) Dn(70'lit() Ankara Vıskı (70'lık) Ihlara Brendı (70'lik) Sofra Sarabt (70'Hk) Kalıte Şarap (751H<) Kaltte Sarap (70"ltk) Buzbağ (70'lık) Hoşbağ (70lik) Madatyaiı Sarap Ç?mk) TatJı Lıkör (70'lık) Güneybağ (70'lik) KÖoûkfü Sarao (BOTik) İTHAL İÇKİLER (Bazılan) Vtskıler Ctüvas Regai Gordon's Ctn Befeter Lwent Perier BRT Marte» VSOD 900 900 900 900 900 900 800 800 800 800 800 800 600 800 900 900 2000 1800 2600 2600 2600 2600 2600 2600 2600 2600 2300 2300 2300 2300 2300 2300 2300 2300 2300 2300 2300 2000 2000 7000 13500 6000 11000 5500 10000 4300 8200 4000 7700 3000 4200 8000 11000 2500 «00 4300 4300 4600 4000 4300 8200 14000 6000 1500 1500 2500 3000 2600 3000 2500 2600 3500 24000 48000 22000 22000 58000 70000 Yeni fiyat 1300 1300 1300 1300 1300 1300_ 1100 1100 1100 1100 1100 1100 800 1100 1300 1300 2600 2000 1300 3100 3100 3100 3100 3100 3100 3100 3100 3100 3100 3100 3100 3100 2800 2800 2800 2800 2800 2800 2500 2500 8000 15000 6600 12500 6000 11000 6000 11000 5500 10000 4200 6000 . 11000 15000 3500 2000 5800 5800 6000 5000 6300 1T500 19000 10000 2500 2500 4000 5000 4500 4500 4500 4500 5000 30000 55000 28000 28000 70000 80000 Art*% 44.44 44.44 44.44 44.44 44.44 44.44 37.50 37.50 37.50 3750 37.50 37.50 3233 37.50 44.44 44.44 30.00 11.11 19.23 19.23 19.23 19.23 13.23 19.23 1123 19.23 34 78 34.78 3478 34 78 34.78 2174 2174 2174 2174 2174 2174 25.00 2500 14.29 11.11 13.33 13.64 909 10.00 3953 3415 3750 29.87 4000 42.86 37.50 36.36 40.00 4256 3458 3458 3043 2500 4651 40.24 3571 6667 66.67 66.67 60.00 66.67 73.08 50.00 8000 7308 4256 25.00 14.58 27.27 2727 2069 14.29 Tekel zamla çarptı Süperlere ikî formül (Boştarafı l. Sayfada) gında geçerli olacağını" söyledi. Tekel birası, malt hulasası ve ham tuza ise zam yapılmadı. Öz- den, zamlı fiyatlann 1990 yılı sa- tış hasılatında yuzde 21'lik bir ar- tış sağlayacağını kaydetti. 100 gunluk Akbulut hükumeti KÎTlerin ürettiği temel mal ve hiz- metlere ikinci seri zamlannı sür- durüyor. Akbulut hükumeti ka- sım ayı sonu ve aralık ayı basla- rında temel mal ve hizmetlerin fi- yatlarına ortalama yuzde 30'a va- ran oranlarda zam yapmıştı. Ge- çen Hafta başlatılan ikinci zam dalgasıyla da önce THY bilet uc- retlerine yüzde 25, ardından de\- let demiryollanna yuzde 18-25, tüpgaz fivatlarına da yüzde 5-7 oranlarında zam yapılmıştı. Beklenen Tekel zammı da dun Genel Müdür Yücel Özden tara- fından açıklandı. Seri zamlarm önümüzdeki gün- lerde de şeker, akaryakıt, elektrik ve Sümerbank ürünleriyle sürmesi bekleniyor. Yetkılıler, kaynak açığı bulunan KİT'lerin açıkJannı kapatmak amacıyla önümüzdeki günlerde şekere yüzde 25-30, akaryakıt fi- vatlarına vüzde 5-10, elektriğe yüzde 5-6, Sümerbank urünlerine ise ucuzluk donemi sonunda yüz- de 40'a varan oranlarda zam ya- pılabileceğini kaydettiler. Tekel zamları ile ilgili olarak SHP Genel Başkanı Erdal Inönu de şöyle konuştu: "Bu hükumetin yapacağı baş- ka bir şey yok zaten. Zam yapı- yor. 'Enflasyon arttı' diyor. Son- ra da 'Enflasyon arttı' diye zam yapıyorlar. Bu hükümetten kur- tulmak lazım, secim yapmamala- rı. iktidarda kalmalan zaten en büyük eksiklik." Yüzde 80'lere "ulaşan Tekel zammı, DYP Genel Başkanı Sü- leyman Demirel ile SP Genel Baş- kanı Ferit tlsever tarafından eleş- tirildi. Demirel, ANKA'ya yaptığı. açıklamada, "Tiilün piyasaları henüz açıldı. Köylü geçen seneki kadar, hatta ondan daha az para aidı. Fevkalade magdur. Şimdi si- garanın zamlanmış olması aslın- da (köylüye vereceğiz) diye zam yapmış olsalar, savunma şekli olur, ancak bu haliyle yanlışür" şeklinde konuştu. Sosyalist Parti Genel Başkanı tlsever de dün yaptığı açıklama- da şöyle dedi: "Önce tütün piyasasının açıl- ması, geciktirilerek üretici perişan edildi. Ardından, açıklanan fiyat- larla yine uretici açlığa mahkûm hale getirildi. Tütün üreticilerinin isyanı devam ederken beklenen "ayarlama" yapıldı ve diger Te- kel ürünleriyle birlikte sigara fi- vatlarına da ^o 50'ye yakın zam geldi. Üreüciden sonra bir darbe de tüketici yedi." Ernıeni tasansmda son(Baştarafı 1. Sayfada) rüşmeler surerken de bir uzlaşı formulünün ortaya çıkması halin- de, buna kendisinin de olumlu yaklasacağını söyledi, hatta bir de yeni bir metın önerdi. Söz konu- su metınde, "soykınm" sözcüğü yerine, "...(Ermenilerin) sistema- tik yok edilmesi" tanımlaması kullanılıyor. Dün gece baslayan usul üzerin- deki tartışmaların Senato Genel Kurulu'nun \armki oturumuna kadar sürmesi bekleniyor. Yarın usul göruşmelerinin sona ermesi için yeterlilik önergesi verilecek. Bu onergenin kabulü halinde esas uzerindeki tartışmalar başlaya- cak. Esas uzerindeki oylamanın ise ne zaman yapılacağı henuz ke sinleşmedi. Bu oylamada önerge kabul edilirse, Dole'un tasanyı geçirmek için gerekli olan 51 oya sahip olduğu anlaşılacak. Halen tasarının altında 45 se- natorun imzası bulunuyor. Öte yandan Ankara Büromu- zun haberine göre, Ermeni tasa- rısının ABD Senatosu'nda kabul edilmesi olasılığı, Ankara'nın ge- rek kendi tutumu gerekse bölge- deki siyasi gelişmeler konusunda yeni senaryolar üretmesine yol açıyor. Batılı diplomatik kaynak- lar ise Ermeni tasansının kesin ye- nilgiye uğratılması için Sovyetler Birliği'nin Ankara tarafından devreye sokulmamasının "büyük bir diplomatik hata" olduğunu belirtiyorlar. Dışişleri'nin ilgili biriralerinde bölgedeki siyasi gelişmeler konu- sunda üstünde en çok durulan se- naryo "Ermenilerin yeni bir İsrail yaratma amacıyla hareket ettikJeri ve tasanyı bu yolda bir kilomet- re taşı olarak gördükleri" doğrul- tusunda. Bu arada tasarının ka- bul edilmesi durumunda gosteri- lecek ilk tepkinin Vv'ashington Bü- yükelçisi Nüzhet Kandemir'i An- kara'ya çağırmak olduğu öğrenil- di. Dışişleri'ne yakın kaynaklar- dan edilen bilgiye göre, ABD'de- ki Ermeni lobisi Senato azınlık li- deri Robert Dole'un hazırladığı tasan Sovyet Ermenistanı'nda ya- şanan gelişmelerle bağlantılı bi- çimde değerlendiriliyor. Lobinin, tasan metnindeki "soykınm" sözcuğünün değişmemesindeki ıs- ran da bu değerlendirme biçimin- den kaynaklanıyor. Dışişleri'nin ABD'ye yapılan gözlem ve değer- lendirmelere dayanan senaryosu- na göre, SSCB'den aynlarak ba- ğımsızlığını ilan etmek isteyen Er- menistan, bu yeni devletin teme- line "tarihsel soykınmı" yerleştir- mek istiyor. Böylece, "soykınma uğramış bir halkın özgür devleti" olarak dünyaya kendini tanıtacak olan Ermenistan'ın Batı'nın siyasi ve ekonomik desteğini almasına çalışılacak. (Başıara/ı 1. Sayfada) rinci seçenekte, Süper Emeklilik Yasası çıktığı tarihte en üst gös- tergeden emekli maaşı almakta olup, borçlananların yine 1400 gösterge Uzerinden maaş almala- rı, ancak yasanın çıktığı dönem- de emeklilik başvurusu yaparak süper emeklilikten yararİananla- nn tavan göstergesmin 265O'ye çıkması öngörulüyor. tkinci seçe- nek.de, tüm süper emeklilerin ta- van göstergesinin 6400'e çıkması- nı, bağlama oranının ise yüzde 50'den başlamasını içeriyor. Anayasa Mahkemesi'nin süper emeklilerin maaşlannın dondurul- masına ilişkin yasanın iptal iste- mini reddettiği gerekçeli kararda, süper emeklilik uygulamasında yi- ne de adaletsizlıkler bulunduğu- nu dile getirmişti. Anayasa Mah- kemesi'nin bu uyansı karşısında, Çalışma ve Sosyal Güverilik Ba- kanlığı'nda bir komisyon oluştu- ruldu. Bu komisyon, super işçi emeklilerirun durumunu iyileştir- mek, konuya bir çözum getirmek amacıyla yaptığı çalışmalarda iki seçenek ortaya koydu. Bu seçe- nekler ozetle soyle: "1- 3395 sayılı Süper Emekli Yasası yiirürlüğe girmeden önce en üst gösterge olan 1400'den ma- aş almakta olanlara da borçlana- rak süper emeklilik hakkı tanın- mıştı. Bunlar. ödedikleri yaklasık 4 milyon 200 bin liraları, Super Emekli Yasası'nın borçlanma ile il- gili maddesi iptal edilinceye değin, faiziyle birlikte geri almışlardır. Bu nedenle, yasa >iınırluge girdiği tarihte zaten 1400 gösterge üzerin- den emekli maaşı alanlar için bir iyüeştirmeye gerek yoktur. Buıı- lar 1400 gösterge uzerinden emek- li maaşı almaya de\am etmeli- dirier. Süper Emekli Yasası vuriirluğe girdiği tarihte, 1400 göstergeden emekli olma hakkına kavuşmuş olan ve yasanın borçlanma hak- kının çekiciliği üzerine borçlana- rak emeklilik başvurusu yaparak süper emekli olmuşlann durumu ise daha önce en ust göstergeden emekli maaşı almakta olanlardan farklı. Çünku. bu durumdaki ki- şiler, yine Süper Emeklilik Yasa- sı'na göre o dönemde emekli ol- mayıp, pnm ödemeye devam et- tikleri takdirde, 1400 gösterge uzerinden değil, daba üst göster- geler uzerinden emekli olabilecek- lerdi. Bu durumda olan kişilerin borçlandıklan 4 milyon 200 bin li- ra, yasa çıktığı tarihte emekli ol- mayıp, prim ödemeye devam et- mişler gibi besaplandığı lakdirde, soz konu>ıı super emeklilerin 2650 göstergeden emekli maaşı almala- n gerekmekledir. Bu dunımdaki- lere, tavan 2650 göslerge kabul edilerek maaşlannın bu duzeyden ödenmesi gerekiyor. 2- Sosyal güvenlik sisteminde, iküi, uçlu, dortlu maaş sistemi ol- maz. Bu durumda, şu anda çalı- şarak prim ödeyenler için geçerli olan super emeklilik maaş göster- gesinin tavanı olan 6400 gösterge tüm söperler için geçerli olmalı- dır. Eskiden emekli olmuşlar, sonradan emekli olmuşlar için ay- nm yapıimamalıdır. Tüm süper emeklilerin tavanı 6400'e çıkanl- malı, yalnız maaş bağlama oranı, bugün için geçerli olan yüzde 50'den baslamalıdır." Bu iki seçenek, süper emeklile- rin aldıklan maaşlar açısından farklı sonuçlar doğuracak. Şu an- da maaşlan dondurulmuş olan sü- per emekli işçiler, (100 katsayı, yüzde 70 bağlama oranına göre), 53 bin lira sosyal yardım zammı dahil)501 bin İira alıyorlar. 1400 gösterge uzerinden normal emekli maaşı alanların maaş düzeyi ise (255 katsayı, yüzde 70 bağlama oranına göre, 175 bin lira sosyal yardım zammı dahil) 424 bin 900 liraya gelivor. Eğer birinci seçenekte olduğu gibi yasanın çıktığı tarihte borç- lanarak emekli olanlann göster- gesi 2650 olarak bdirlenirse, (255 katsayı, yüzde 70 bağlama oranı- na göre ve 175 bin lira sosyal yar- dım zammı dahil) maaşlan 648 bin 25 liraya yükselecek. Ancak yasa yürurlüğe girdiği tarihte za- ten 1400 gösterge uzerinden emekli maaşı alan ve borçlanarak super emekli olanlar, şu anda 1400 göstergeden maaş alan nor- mal işçi emeklilerinin kendilerine yetişmelerini bekleyecek. Görev süresi uzatılmadı Borsa Başkanı aynlıyor E k o n o m i Servisi — Mart ayı başında 5 yıllık görev sü- resi dolacak olan lstanbul Menkul Kıy- metler Borsası Başkanı Mn- barrem Karslı Mnhmrtm Karslı Borsa ile ilgili Bakan Güneş Ta- ner'le anlaşmazlıja düşünce göre- vinden erken ayrılma karan aldı. Karslı yannki yönetim kurulu toplantısından sonra izine ayrıla- cağını belirtti. Karsh'nın yerine Borsa Başkanlığı'na Birleşik Ya- tırım Bankası Genel Müdürü Ay- dın Ulasan ve Merkez Bankası Para ve Fon Piyasaları Genel Mü- dürü Yaman Törüner'in adlan ge- çiyor Görevden erken aynlacağını önceki akşanı konuşmacı olarak katıldığı Finansklup toplantısın- da açıklayan Borsa'nın kurucu Başkanı Muharrem Karslı, "giderayak" hükümete, Sermaye Piyasası Kurulu'na eleştiriler yö- neltti. AOG'nin karşılıksız repo işlemi ve sahtecilik olayına ilişkin ilginç açıklamalarda bulundu. Toplantıda Karsh'nın konuşma- sı ve ardından sorulara verdiği ya- nıtlar şu ana başlıklarda toplandı: • Sahtecilik: Sahte hisse sene- dinde geçerli olan hükumetin gö- Işkence sürüyor' (Baştaraft I. Sayfada) Geçen yılkı raporda ABD Dışiş- leri, Kürtler için "Türk Kürtleri" şeklinde bir taramlama ve tüm ra- por boyunca Kürtlere, "Türk Kürtleri" ya da "Kürt kökenli Turkler" denilmişti. Oysa bu yıl- ki raporda bu yonde özel bir ça- ba gorülrnüyor, bir iki yer dışın- da genel olarak "Kürtler" de- niliyor. Geçen yıllardaki ABD Dışişle- ri Bakanlığı raporlarında Türki- ye'de "sislematik işkence olduğu" vurgulanırdı. Geçen yıl olduğu gi- bi bu yıl da. "sistematik" sozcü- ğu kullanılmıyor. Ama bu sözcü- ğun kullanılmaması raporda ağır işkence iddialarına yer verilmesi- ni engellemiyor, gözaltındaki sa- nıklara "falaka, tazyikli soğuk su, elektrik ve koltuklanndan asma" yöntemleri ile işkence yapıldığı be- lirtiliyor. Gözaltındaki sanıkların avukatlan ile görüşebilmesi yö- nünde, şu ana kadar ciddi bir adım atılmadığı kaydedildikten sonra, işkenceci polislerin ise, mahkûmiyetleri kesinleşinceye ka- dar, görev başında kalmaya devam ettikleri ve maaş aldıkları vurgu- lanıyor. Raporda, yine ilk kez, "Tiirki- ye'de çok partili parlamenter ve güçlü bir cumhurbaşkanlığı siste- mi vaı" denilerek, Ozal'ın cum- hurbaşkanlığı ile baslayan yeni doneme dikkat çekiliyor. Daha sonra Türk Ceza Yasası'nın 141, 142 ve 163. maddelerine değinile- rek, bu maddelerin tamamen kal- dırılma olasılığının, değiştirilme olasılığından daha az olduğu vur- gulanıyor. Raporun Kürtlerle ilgili bölü- münde, bu dilde yayın yapmanın yasak olduğu Kürtçe şarkı söyle- yen sanatçıların gözaltına alındı- ğı belirtiliyor. Jandarmanın, terö- rist ararken, yöre halkına kötü muamele ve işkence yaptığı belir- tildikten sonra, zaman zaman suç- suz sivillerin dahi öldürüldüğu vurgulanıyor. Ancak bunlara kar- şın, Türkiye'de Kürtlerin yonetime katıldığı anlatıhrken, bakanlar tçişleri Bakanı Abdülkadir Aksu, ve Devlet Bakanı Kamran tnan- ın Kürt olduğu, Cumhurbaşkanı Tnrgut Ozal'ın da çeşitli vesilelerle "Kürt olabileceğine" değindiği vurgulanıyor. Raporda, Kürtlerin, "yaşadıklan Güneydoğu'da ço- ğunlukta olduklan" da belir- tiliyor. Raporda, erkeklerin eşlerini dövmelerinin yaygın olduğu belir- tildikten sonra memurların sendi- kalaşmasının önündeki yasaklar ve işçi haklarının içinde bulundu- ğu durum eleştiriliyor. rüşüdur. Borsa'nın yapabileceği bir şey yok. Hükumetin konusu- • dur. Bunu söylemekle topu hükü- - mete atmadık. Top zaten hükü- - mettedir. Bakanın dediği gibi bu, ' bir polisiye olaydır, ama işin sos- * yal bir yönü de vardır ki buna da • bizim karar vermemiz mümkün - degildir. Borsa takas merkezi bir * eleme ayıklama merkezi değildir. Sadece devir teslimi hızlandır- maktadır. Bir takas merkezi sah- • te, çalıntı, buluntu, davalı, icralı senetlerin aynlmasıyla uğraşma- ; ya kalkarsa takas merkezi olmak- _ tan Çikar. * • Özelleştinne: Toplu Konut ve'- Kamu Ortaklığı ldaresi'nin (TKKOI) borsa işlemlerinde arz , ve talep dengesini sıkı bir şekilde gözetmesi ilkesi vardır. Eğer TKKO! hisse satmasaydı, müda- ' halesi olmasaydı endeks şimdi 4 bin yerine 7-8 bin olurdu. Fiyat artışında yararh olan bu özelleş- - tirme sistemi fiyat duşüşünde ne- * den zararlı olsun? Üstelik ozelles-,. tirme- için dünyanın masrafım yapmaya da gerek kalmadı. O dö- nemde borsanın felakete gitmesi- ne neden olan özelleştirme bugün , borsanın yeni bir felakete gitme- sini önlüyor. • Çantacılar-ayaklı borsa: ' 1987'de olduğu gibi talep arzla - karşılanamayınca çantacüar yine türedi. Çantacılar bizim piyasanın , karaborsacılarıdır. Bu piyasada devamlı çifte fiyat vardır. Bu çan- - tacı dediğimiz tipler biraz tipsiz . tiplerdir. Yüzüne baktığınızda korktuğunuz tiplerle karşılaşı- yorsunuz. • Spekiilatörier: Eğer speküla- törleri borsadan çıkanrsanız bor- • sa durgun bir panayır yeri haline gelir. Yatınmcılan çıkardığmızda ise borsa bir kumarhane olur. •• Borsayı borsa yapan da yatırım- > cılar ile spekülatörler arasındaki dengedir. Bizim borsamızda, he- • nüz yeni olduğu için bu dengenin« kurulabildiği söylenemez. • • Borsa'nın yönü: Borsadaki ; spn fiyat duşüşleri yumuşak bir " iniş halindedir. Panik havası yok. Ben önümüzdeki günlerde kronik bir fiyat duşüşleri beklemiyorum. Talebin arzın altına düşmesini' beklemiyorum. Borsadaki hızlı- gelişme karşısında büyük holding- ler pek bir şey yapmadı. Çamlıca Kız Lisesi'nden aldığım okul kimliğimi ve pasomu kaybettim. Hükümsüzdur. SEBLA ALTVNER Nüfus cüzdanımı, sigorta kartımı. Garanti Bankası hesap cüzdanımı, Anadolu Üniversitesi kimlik kartımı kaybettim. Hükümsuzdür. ZEHRA İLK