Katalog

27 KASIM 1990 EKONOMİ SERBEST PİYASADA DÖVlZ ABDDotan 3at Alman Martı Ismçre Frangı HoUanfla Ftomı lng;lc Steriını Fransız Frangı 100 Italyan Lıretı S.A Fbyah Avusturya Şıiını AJış 2840 1905 2240 1685 5540 563 251 740 269 SaW 2845 1910 2245 1690 5580 567 253 747 273 Oftvnkıt ($) 2834 ALTIH 6ÛMÛŞ Cumhunyet Reşal 24 ayar attm 22 ayar Meak 900 ayar gumû; VakHbank Altını Zıraat Altını haık Altm MBankas 1 Ons S Alış 233 000 270 000 35 450 31850 423 188 000 191 000 189 000 386 000 238 000 280 000 35 550 34 700 450 193 000 196 000 193 000 387 90 TL Interbankı »t f u l » l = 59 91 Borsada6 şok' düşüş • İSTANBUL (AA) — Hisse senetleri "şok" düşuşlerden kurtulamıyor. Dfin yoğun satışlara talep çıkmaması, hisse senetlerinin oıtalama yflzde 5.83 oranında değer kaybetmesine neden oldu. İMKB endeksi de 206.95 puan gerileyerek 3545.73'e indi. Körfez krizinin giderek çıkmaza girmesi, hisse senedi yatınmcüannı tedirgin etti. Uşak Seramik borsada • Ekooomi Servfai — Türkiye Kalkınma Bankası Uşak Seramik Sanayi AŞ'deki <?• 15'lik hissesini satışa sunuyor. Halka arz ışlemı 28 kasımda Istanbul Menkul Kıymetler Borsası aracüığıyla gerçekleştirilecek. Kayıth sennayesi 10 milyar TL. olan Usa'k Seramik Sanayi'nin 1000 TL. nominal değerli hisse senetleri 5000 TL'den az olmamak koşuluyla borsada oluşacak fıyattan satılacak. ABD pivasasma Hazine bonoeu • ANKARA (AA) — Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarhğı (HDTM), önümuzdeki yıl Amerikan sermaye piyasalarında 10 yıl vadeli 150-200 milyar lira tutannda Hazine bonosu satmayı hedefliyor. Türkiye'nin ABD sermaye piyasalanna açılmasını, J.P. Morgan şirketi organize ediyor. Banka komisyonlan • Ekonomi Servisi — Istanbul Ticaret Odası Başkanı Atalay Şahinoğlu, "Bankalann komisyon ve ücret tarifelerine üst sınır veya serbesti getirilmeli" dedi. Bankalann faiz dışında talep ettilderi komisyon ve ücret tanfelerinde mayıs ayından itibaren alt sınır uygulamasına dönülmesini eleştiren tTO Yönetim Kunılu Başkanı Atalay Şahinoğlu, Bankalar Büiiğı'nin getirdiği bu uygulamayı, "Tipik bir kartel karan" diye nitelendirdi. Pınar Süt, Pınar Et • İZMtR (Cnmhuriyet Ege Burostı) — Pınar Süt ve Pınar Et'in fınansman sıkıntısından kurtanlmaları için Turkiye Kalkınma Bankası'nca operasyon sürdürüldüğüne ilişkin haberler yalanlandı. Pınar Et Genel Müdürü Ayhan Bengütaş, "Hiçbir bankaya tek kuruş borçlan olmadıgmı, Pınar Et'in 30 milyardan 150 milyara yükseltilen sennayesiyle kendi kendini çoktan kurtardığını" söyledi. Pınar Süt Genel Müdünl Ahmet Arsan da "Kurtanlmaları diye bir olayın asla mevcut olmadiğını" belirtti. Fınansal bilgi • Ekonomi Servisi — Bir lsviçre finnasıyla ortaklaşa kurulan Foreks AŞ Türkiye'de ilk kez, çağrı cihazıyla 24 saat finansal bilgi yayımna başladı. Aboneler, bu çağrı cihazlarından döviz kurlan, altın fiyatlan, diınya borsa endeksleri, İMKB'deki hisse senedi fiyatlan ve faiz oranlarındaki değışimJeri izleyebiliyorlar. Bu bilgiler, şimdilik 21 il ve dört ilçeye ulaştınlabüiyor. Ayru şebekeden abonelere kışısel mesajlar da gönderilebiliyor. Opel üreticisi GeneralMotors'un Tür/çiye Genel Müdürü ZiadNashif: Otomobilciler fazla iyimser 91f EDOĞRU OTO KAVGASI CUMHURİYET/13 Kar ve zarardaki ilk on KİT (Milyon lira) ESİN SUNGUR Türkiye'nın çıçeği burnunda otomo- bil ureticisi General Motors, ne ithalat- taki artıştan ne de Japon otomobillerın- den endişe duyuyor. Ithalat karşısında- ki soğukkanh yaklaşımıyla diğer yerh ureticilerden ayrılan General Motors Türkıye Limited Şirketi'nin (GMT) Ge- nel Muduru Ziad Nashif, otomobil pa- zannın geleceğı konusunda da daha tem- kinli. Nashife göre bu yıl 200 bin dola- ymda olan Türkiye otomobil talebi, 5 yıl sonra ancak 300-350 bin civanna çıkacak. "Yiiksek teknoloji kullanarak kalite- li ve uygun fiyatta uretim yapüktan sonra korkmaya gerek yok" diyen GMT Ge- nel Muduru Ziad Nashif, yerh ureticıle- rin Japon otomobıllerine kota uygulan- ması önerisine katılmadığını soyledi. Serbest piyasa ekonomısı anlayışı ıçın- de kota uygulanmasımn sağlıklı bir ço- zum olamayacağını savunan Nashif, yuksek kalitesı ve dampingli fiyatlany- la Japon otomobiîlerine karşt rekabet et- mek zor olsa da bunu yasaklamalara gıt- meden yapmak gerektiğini vurguladı. "Ben eşit koşullarda serbest rekabete inanıyorum" diyen Nashif şöyle konuş- tu: "Şu anda tngiltere, Fransa gibi ileri Batı ulkelerinde Japon otomobillerine Ziad Nashif "Türkiye'de kişi başına gelir miktarı ortada. Bunu 5 yılda ne kadar arttırabilirsiniz? Otomobil talebi 5 yıl sonra en çok 300-350 bine çıkar. Yılda 1 milyon otomobili hangi yolda yürüteceksiniz, o kadar karayolu bile yok. 100 bin kapasiteli tesislere ithalatta gümrük indirimi sağlamak, oyunun kurallarını değiştirmektir. Haksız rekabettir!' karsı kota uygulanı>or. Yuksek teknoloji kullanılarak uretilen ve pazara girebil- mek için dampingli fiyatlarla satılan Ja- pon otomobilleri Almanya'da da haksız rekabete >ol açıyorlar. Ancak bunlarla mucadele etmenin yolu kesinlikle kota- lardan geçmez. Üretimdeki kalitenizi art- tırarak teknoloji yardımıyla maliyetleri aşağıya çekip fiyatlarımzı düşurerek re- kabet edebilirsiniz. O zaman kota>a da gerek kalmaz." Turkiye otomobil pazarının geleceğı konusunda yerli uretıcilerın 1 mılyonluk talebe hazırlanmasını "iyimser bir yaklaşım" olarak nitejendiren GMT Ge- nel Muduru Ziad Nashif, otomobil ta- lebinın 5 yıl sonra en çok 300-350 bıne cıkacağını savundu, "Turkiye'nin gelir diızeyi, altyapısı belli" diyen Nashif. bu koşullarda otomobil talebinde buyuk bir patlama beklemenin yanlış olacağını soyledi. GMT Genel Muduru şoyle dedı: "Türkiye'deki kişi başına duşen gelir miktarı ortada. Bunu 5 yılda ne kadar arttırabilirsiniz? Otomobil, peynir ek- mek gibi alınabilecek bir tüketim malı değil. Hele Türkiye'de otomobile tuke- tim malı gozuyle hiç bakılmıyor. Alan- lar, yatırım yapmak için alıyor. Yerli ure- tim de çok pahalı. Önumuzdeki donem- de gelir artmayacağına, otomobil fiyat- lan da duşmeyecegine gore iyimser ol- mamak gerekir. l'steiik ulkenin aityapısı da çok sayıda otomobili kaldınunaz. Yıl- da 1 milyon otomobili hangi yolda yü- rüteceksiniz? O kadar karayolu bile yok." General Motors'un Izmir-Torbalı'daki fabrikasında vılda 25 bin otomobil uret- me kapasıtesinın bulunduğunu hatırla- tan Nashif, resmi açılışı onceki gun Cumhurbaşkanı Turgut Ozal tarafından yapılan fabrikada ekim ayından bu ya- na 450 adet Opel-Vectra uretildığini soy- ledi. Yerli ureticılere kapasiteyi 100 bine çıkarmak koşuluyla ithalatta gumruk in- dirimi uygulanması kararının kendileri için haksızrekabetortamı yarattığını an- latan GMT Genel Muduru Ziad Nashif, söz konusu teşvik kararının, Opel yatı- nmı gerçekleştikten sonra alınmasının, "Oyun başladıktan sonra oyunun kural- larını değiştirmeye" benzedığını savun- du. Nashif, yerli ureticiler arasında hak- sız rekabet yaratan karann değişmesi için yetkıhlerle goruştukJerıru anlatarak şoyle konuştu: "Turk hükumetinin boyle bir teşvik karan alacağını bilseydik Turkiye'ye ona uygun planlarla gelirdik. Türk pazarına girmekten memnunuz. Yaünmımızı kı- sıtlı tutup kuçuk kalmak niyetinde de- giliz, ama kapasitemizi arttırmamız pa- zarın durumuna bağlı. Eger talep olur- sa ilave yatınmla uretimimizi arttırırız. Yani biz pazarla beraber buyuyecegiz." Kârlı KfT'ler 1-pn 2- TPAO 3- Petrotofisı 4- Etıbank 5- Tüpraş 6- Havameydanlan 7 Teke! 8- Denızcılık Işl 9-DM0 10- Çınkur Kirıaiktan 758 774 741 528 361652 344 115 333 798 290 316 233 340 73 066 47 499 46 043 Zararh KıT'ter Zarar 1- Taşkömûrü Kurumu 837 865 2- TDÇI 3- Demıryolları 4-TEK 5-SEKA 6- Gübre Sanayiı 7- Çay-Kur 8- Çıtosan 9- 2raı Donaüm 10- Gemı Sanayıı 625 000 598 415 152.049 151629 138 421 138145 108 348 70 013 56.706 Ekmekte hükümet suçlanıyorİZMİR (Cumhuriyet Burosu) — İzmır Fırınalar Derneği'nın bırçok işletmede uygulamaya koyduğu zam karan gen alındı. Dernek Başkanı Nejat Durrauş, Ekmek Işverenleri Sendıkası Başkanı M.Ali Yolgörmez, ilçe beledı>e başkan- lanndan Cihan Türsen, Ertan Erdek, Ahmet Sanşın ve Ali Sozer arasında ya- pılan goruşmeler sonucu ekmeğın 380 gramı 700 liradan değil, eskısi gıbı 400 gramı 600 liradan satılmasına karar v e- rildi. Bu arada ekmek fiyatlannın 1 Ara- bk 1990 gunü yenıden belirlenmesi ko- nusunda • anlaşmaya vanldı. Beledıye başkanları adına yapılan açıklamada bundan boyle ekmek gramajının beledi- yelerce, fiyatlann da "fafciş" olmamak koşuluyla fınncılar derneğınden gelecek öneriye gore duzenleneceği belirtildi. Aşın fı> at ıstemlerinin yerine getırilme- yeceğı vurgulandı. Izmir Fınncılar Derneği Başkanı Ne- jat Durmuş, kendilerinin fıyat ve gramaj konusunda beledıyelerın yetkisiz olduk- lannı savunmadığını anımsatırken "an- cak diğer girdilerde hiçbir soz sahibi ol- mayan belediy elerin ekmegi fiyat ve gra- majına kanşmalan yanlışür diyoruz" di- ye konuştu. Turkiye Ekmek Işverenlen Sendikası Başkanı M.Ali Yolgörmez de ekmek fiyatlan konusunda yerel yöne- tımlerle karşı karşıya gehnelerinin nede- ninin uygulanan hükümet programı ol- duğunu belirterek "Toprak Mahsulleri Ofisi her hafta buğday fiyatlanna zam yapıyor. Biz bunu ekmek fiyatlanna yansıtmayalım mı? Balık baştan koku- yor.. Asıl sonımlu devlet, TMO'ya her hafta zam yapacaksın diyen bukümet. Ya belediyelerin fiyat ve gramaja karış- ma yetkisini veren 1580 sayılı kanunu kaldırsmlar, ya da bugdaya her hafta zam yapmayı. Serbest ekonomi deaiyor, sonra da fiyatlara kanşılıyor" diye ko- nuştu. Yolgörmez yapılan toplantı sonu- cu ekmeğe zammın her ayın sonunda gundeme geleceğini söyledı. Bu arada Fınncılar Derneği eski yo- neticilerinden Veii Velidedeoğlu da hfl- kumetin tutumunun ekmek fiyatlan ko- nusunda karmaşaya ve tartısmalara ne- den olduğunu belirterek "Iki ay once unun çuvaiı 30 bin liraydı, bugün 47 bin 500, aralık ayı sonunda 53 bin 500 lira. Hükümet buna engel olsun. Fınncılar- la yerel yonetimler karşı karşıya getiril- mesin. Bugun TMO dunya piyasasının 2 katına bugday satıyor. Buna engel ol- sunlar" diye konuştu. Ege Un Sanayicıleri Derneği Başkanı Nuri Dedeoğlu da TMO'dan her hafta zamlı buğday aldıklanm, elektrık ve akaryakıtla diğer girdilere sürekli zam yapıldığını belirtti. ÖzeUeştirmede dönüm noktası İngiltene'dedurgunlukhemözelleştirilmişhemdeözelleştirilecek şirketlerietkiliyor Ekonomi Servisi — Tnatcber sayesinde artık yalmzca demok- rasinin ve futbolun değil, özel- leştirmenin beşıği haline ge-^^ len Ingiltere'de durgunluk orta- mı, özelleştirilmiş eski kamu şir- ketlerini de etkilivor. İlk özelleştirme 1981'de Bri- tisb Aeorospace ile başladı. Da- ha sonra aralannda Cable and Wireless, Jaguar, British Ga$. British Telecom, British Air- ways, Rolls Royce, BP, British Steei'in de bulunduğu 65 şirket daha hisseleri piyasada satilmak suretiyle özelleştirildi. Thatcher'ın "halk kapitaliz- mi" sloganımn temelını olu^tu- ran özelleştirme, "bir taşla iki kuş vunılmasını" amaçlıyordu. Öncehkle devlet, ekonomıden çekilecekti. Bunda başanlı olun- du. Hisselerin satışı sayesinde kraliyet hazinesine bugune dek 30 milyar sterlın gırdı. Bu da butçe açığını azaltmada önemlı bir rol oynadı. Ikincı amaç da halkı şirketlere ortak ederek "halk kapitalizmi"nı oluştur- maktı. 1979'da Kralıçe*nın yal- nızca 2 milyon uyruğu hisse sa- hibiyken, bugun 11 milyon ln- gıliz, eski kamu şirketlenne ortak. Muhafazakâr Parti, yarattığı 11 milyon hisse sahibi yurttaşın kendi için kuçumsenemeyecek bir seçmen kitlesi oluşturduğu- nu da dıişünüyordu. Ancak 1987 ekiminde borsa krizi, ar- dından da ağustos ayında baş- layan Körfez bunalımı, Londra Ozelleştirmeden sonra hisse fiyatlan British Aerosnace British ÜBİecom ,300 Brrtfsh Alrvrays 250 KöNUK YAZAR Borsası'nı sarsarak bu 11 milyon seçmenin portföyunde bulunan hisselerin fiyatlanru da aşa^ıya çekti. Yuksek enflasyon, düşük bü- yüme ve resesyon korkusu için- deki ekonomi, adları hep Bri- tish'le başlayan bu yeni özel şir- ketlerin performansım da et- kiliyor. En zor durumdaki şirketlerin başında, British Ainvays geliyor. 1990'ın ilk yarısında vergı oncesı kânru yuzde 23.6 arttıran British Airvvays'ı, yılın ıkincı yarısında kötu gunler bekliyor. Petrol ve dolayısıyla jet yakıtı fiyatların- daki artış, butun havayolu şir- ketleriyle birlıkte British Air- vvays'i de etkıleyecek. En büyük demir-çelik şirket- lerinden biri olan British Sted'ı de zor gunler bekliyor. Sektör- deki bunalumn yam sıra ingıltere dısında sürekli yeni şir- ket satın alan ve büyük yatınm- lara girisen British Steel de yı- lın ilk yansında vergi öncesi kâr- lanmn yuzde 27 oranında düş- tüğünu açıkladı. Askeri ve sivil amaçlı jet mo- toru üreten Rolls Royce da as- keri amaçh uretimini özelleştiril- dığinden beri sürekli olarak azaltmaktaydı. Ancak Körfez bunalımı nedenıyle sivil amaçh urün talebinde de bir gerileme olması, şirketin geleceğini tehli- k kçye sokuyor. Inşaat sektöründeki durgun- luk ise British Gas şirketmi et- kiliyor. Bu durgunluk nedeniy- le gaz talebinin önumuzdeki dö- nem yüzde 2 ile 0.5 arasında azalacağı tahmin edilivor. Şu anda ise Ingiltere'nin gun- demınde, Thatcher döneminin en son ve en büyük özelleştinne- si olan elektrik dağıtım şirketle- rinin halka arzı bulunuyor. Bu şirketlerin hisse satışından 4.5 milyar sterlin gibi büyük bir pa- ra beklemyor. Ancak borsada- ki durgunluk ve savaş olasılığı, satışı tehlikeye sokmuş dunım- da. Bu nedenle hukumet, hisse- lerin satılacağı 5 aralık tarihine kadar geçerli bir garanti vermiş durumda. Savaş çıkar da hisse- ler borsaya giremezse geri satı- labilecek. İktisadi Kalkınma Vakf125 yaşında İKV'nin temelinde, Türkiye ile AT arasında çok yakın ve sıkı ilişkiler kurulmasına ve bu ilişkilerin bir bütünleşme ile tamamlanmasına yönelik bir inanç yatmaktadır. Vakfa, AT ile ilişkilerin Türkiye'nin çıkarları ile tam anlamıyla uyuştuğuna inanan kişi ve kuruluşlar vücut vermişlerdir ve vakıf, bu inançta olan kuruluşlarca desteklenmektedir. HALÜK CEYHAN Iktısadı Kalkınma Vakfı Genel Sekreten Türkiye'de Avrupa Topluluğu (AT) ko- nulannı incele> r en Turkiye-AT ilişkılerı uzerınde araştırmalar yapan ilk ve tek uzman kuruluş olan İktisadi Kalkınma Vakfı (İKV) 27 Kasım 1990 gunu 25. ça- lışma yılını dolduruyor. Turkiye'nin ekonomik ve sosyal kal- kınmasını parlamenter demokrası duze- ninde \e Ataturk'un gosterdiği batılılaş- ma yolunda ve Batı alemi içinde gerçek- leştirilebileceğine içtenlikle inanmış Türk özel sektorunun 196O'lı yıllardaki lıder- lerinden Istanbul Ticaret Odası'nın o za- manki başkanı merhum Behçet Osma- nağaoğlu, Istanbui Sanayi Odası Başka- nı merhum Fazü Zobu ile omuz omuza kendi odalannda, Turkiye'nin AT ile ıhş- kilerinin ulkenin yuksek yararına oldu- ğunu ve bu ilişkilerin pekiştirilmesi ge- rektiğini savunarak odalarırun yetkili or- ganlannı ikna etmişler ve bu görevle yu- kümlu olacak İktisadi Kalkınma Vakfj'ru kurmuşlardır. Bugun hâlâ pek çok kım- se bu ıkı aydın fıkırlı, uzak goruşlu baş- kanı kan ter ıçınde savaşımlannı verir- ken hatırlıyor ve Avrupa ile ilışkılerımiz- de içinde bulunulan zorluklar ve sıkın- tılara bakarak savaşımlarında ne kadar haklı olduklarını duşunuyorlar. Turkiye'nin 1975-1979 arasında hare- kete geçıp Avrupa Top'uluğu'na katıl- mak uzere başvuramamış olmasının sı- kıntılannı her gun giderek artan şekılde hissediyoruz. IKV 25 yıllık butun çalışmalarını te- meldekı bu genel göruş ve ınanışın ge- rekleri doğrultusunda duzenlemıştır. İKV'nin temelinde, Turkiye ile AT ara- sında çok yakın ve sıkı ilişkiler kurulma- sına ve bu ilişkilerin bir butunleşme ile tamamlanmasına yonelık bir inanç yat- maktadır. Vakfa, AT ile ilişkilerin Tur- kıye'nın çıkarlanyla tam anlamı ile uyuş- tuğuna inanan kişi ve kuruluşlar vücut vermişlerdir ve bu inançta olan kuruluş- lar tarafından desteklenmektedir. Vakıf bugun Turkiye Odalar ve Borsalar Bir- liğı tarafından tam anlamı ile desteklen- mektedir. Vakfın finansmarunın %55'ıni bırlığın bağış ve katkıları oluşturmakta- dır, aynca diğer 10 oda veya ozel sektor meslek kuruluşu vakfın yonetımıne de katılan uyelerıdır, 36 oda ve şirket de vakfın gozlemcı uyelerıdır. Vakfın çalışmasının ana bölumunu araştırma faaliyetleri oluşturmaktadır. Bu araştırmalar genelde: • AT'yi tanımak, Turk kamuoyıına ta- nıtmak, • AT'de gelışmelerı ızlemek, • Turkiye-AT ortakhk ıhşkılerını ızle- mek ve sorunlarına çozum aramak ve • Turkiye'yi AT'ye katılmaya hazırla- mak, olmak uzere genelde beliren ıhtı- yaçlar doğrultusunda, çoğunlukla vakıf uzman kadrosunca yapılmakta veya ge- rekuğinde dışarıya. uzmanlarma yaptı- rılmaktadır. İKV'nin kuruluşundan bugune kadar gerçekleştirdiği araştırma ve incelemeler 3O5'i aşmıştır. Yayımlanmış olan bu 305 eser, AT ve Turkiye ile ılışkileri konusun- da zengin bir temel yayın serısı ve kulli- yatı oluşturmaktadır. IKV, bugun vayın- ları ve 1966'dan ben AT'nin depozıter kı- taplığı olarak bulundurduğu yaklaşık 10.000 cıltlık AT kutuphanesı ile AT ko- nularında başvurulan en guçlu merkez- dır; deneyimli uzmanları AT ve AT ile ış yapma konulannda soruları en kısa za- manda yanıtlamaktadırlar Kamuoyunu aydınlatma \e ozel >ek- torü bilgılendırmek ıçın toplantılar ter- tiplenmekte, uluslararası tanınmış uz- manlara belirli konular işletilmektedır. Vakıf elemanları çeşitli yerlerde konfe- ranslar vererek AT'yi ve konulannı ta- nıtmaya çahşmaktadırlar. 25 yılda 150'den fazla toplantı duzenlenmiş, bir o kadar da toplantıya katılınmıştır. Vakıf, ozellikle son yıllarda Avrupa Topluluğu'nun önemlı merkezlerine du- zenlediği ve uluslararası alanda tanınmış ışadamları ve ozel sektor liderlennden oluşan heyet zıyaretleri ve bu heyetlerın verdiğı konferanslarla Türk iş aleminın goruşlerinı Avrupa iş alemıne ve yöne- ticilerine anlatma olanağı sağlamaktadır. Vakıf, AT merkezı Bruksel ile daima yakın temas ıçınde bulunmuştur. ilk yıl- larda yarı zamanlı bir temsilci tarafın- dan yurutulmuş olan bu temaslar, 1985'ten itibaren İKV Bruksel Burosu kurularak daha devamlı ve sağlıklı du- ruma getrrılmıştır. iktisadi Kalkınma Vakfı, bugün kuru- luşunun 25. yılında Turkiye-AT ilişkile- rinde uzman bir kuruluş duzeyine ulaş- mış, bu konuda Turk özel sektörunu temsıl eden, onun yurtıçınde ve dışında sesinı ve goruşunu duyuran bir kuruluş haline gelmıştır. Turkiye'nin AT'ye nısan 1987 tam üye- lik başvurusu, ulkede butun kesimlerin ve bunların başında da Turk ozel sekto- runun tam desteğıni almıştır; bu durum, ış aleminın AT'ye girmesinı tamamıyla desteklemesi, daha once AT'ye katılmak uzere başvuran diğer hiçbir ulkede gö- rulmuş bir durum değildir. Bu desteğın gelışmesine koşulların et- kısı olduğu kadar ış alemını fıkrenAl ye hazırlayan İKV'nin rolu de buyüktur. KİT hesaplarmda trilyonluk şaşmaANKARA (UBA) — Süper zamlar da KtT'lerı zarardan kurtaramadı. lşletmeci KİT- lerin 1990 yılında ekim sonu itibanyla KlT'lerin zararlan- mn 1 trilyonun uzerinde art- ması ve kârlann 2 trilyon ka- dar düşmesi sonucu net kâr 453 milyar liraya duştü. Hazine ve Dış Ticaret Miıs- teşarhğı'mn, ekim sonu eko- nomik göstergeleri raporuna göre 1990 yıh 5 trilyon 36 mil- yar lira kâr ve 1 trilyon 926 milyar lira zaran hedefleyen ve böylece yıl sonunda net kârlannın 3 trilyon 438 milyar lira olarak gerçekleşmesı bek- lenen KlT'lerde, kâr ve zarar durumu yeniden revize edildi. Buna göre zarar, 1 tnlyon li- ranın üzerinde artışla 2 trilyon 983 milyar liraya çıkarken kâr da 5 trilyon 364 milyar liradan 3 trilyon 437 milyar liraya çe- kildı. Böylece toplam kâr- zarar dengesınde net kâr 3 trilyon 437 milyar liradan 453 milyar 940 milyon liraya inmiş oldu. lşletmeci kamu iktisadi te- şebbüsleri arasında. 30 kasım günü greve başlayacak olan Türkiye Taşkömuru Kurumu (TTK) 837 milyar 864 milyon hralık zararla zarar sampiyon- luğunu yakalarken TTK'yı 625 milyar lirayla Türkiye De- mir Çelik Işletmeleri, 598 mil- yar lirayla da demiryollan iz- Iiyor. 1990 programına göre TTK'nın 629 milyar lira zarar etmesi hedeflenırken, revize programda bu kuruluşun za- ran 857 milyar 864 milyon li- raya çıkarken demir çelik ış- letmelerinin zararmı 625 mil- yar liraya, demıryollanmn za- ran da 334 milyar liradan 598 milyar 415 milyon liraya çıkı- yor. Kârlı KİT'ler sıralamasında yılın zam şampıyonları, PTT, Türkiye Petrolleri ve Petroİ Ofısi'nin ilk üç sırayı alması bekleniyor. Tekstilde şimdi de Kanadaile pazarlıkANKARA (ANKA) — Turkiye, hazır giyim kotaları konusunda ABD ve AT'den sonra Kanada ile pazarlığa oturdu. Ottavva'da yapılan görüş- melerde Türk heyetine Hazi- ne ve Dış Ticaret Müsteşarlı- ğı Anlaşmalar Genel Mıidu- ru Erdoğan Hürbaş, Kanada heyetine ise, Dışışleri Bakan- hğı Tekstil ve Hazır Gıyim It- halatıru Kontrol Muduru Je- an Saint Jacques başkanlık ediyor. İki gun surmesi beklenen görüşmelerde Türk heyetinin Kanada'mn halen beş katego- ride uyguladığı kotaların önemli ölçude antırılmasını istediği bildirildı. Türkiye'nin kota arttınrru talebi gecen cu- ma günu Ankara'da Kanada Dışışleri Bakanı Jeoe Clark ile yapılan görüşmelerde dile ge- tirildi. Bu arada, Kanada'mn ko- taları bir ölçüde arttırmaya hazır olduğu, ancak büyuk oranlı bir artışa yanaşmayaca- ğı belirtiliyor. ANKA muhabırine bilgi veren Kanada'mn Ankara'da- ki büyukelçilik yetküilerı, Ka- nada'mn 22 Kasunda ıkı ka- tegoride yüzde 4 düzeyinde artış yapacağını bildırdiğini kaydettiler. Bu yetkililere gö- re, Kanada, renkli gömlekler- den oluşan 2 numaralı kate- goride yuzde 4.7, iç çamaşır- larına ait 3 numaralı katego- ride ise, yuzde 4 artış yapmak istiyor. Kanada yetkililerine göre Turkiye 1989 yılında 9.18 mil- yon dolarlık hazır gıyim ihra- catı yaptı. Yetküiler, suıırlama uygulanan kategorilerde Türkiye'nin ihracatının belir- lenen kotanın altında kaldığı- nı da belirttiler. SSCB'de petrol vaııası kısılıyor c kjon yıllarda petrol üretimi sürekli azalan Soyyetler Birliği, önumuzdeki yıl petrol ihracatım yarı yarıya azaltmayı, buna karşılık doğalgaz uretimini arttırmayı planlıyor. Ekonomi Servisi —Dün- yanın en bu- yuk petrol üre- ticilerinden bi- ri olan Sovyet- ler Birliği, önu- muzdeki yıl petrol ihracatı- nı yüzde 50 oranında du- şurmeyi planlı- yor. Dun Yuksek Sovyet'te gö- ruşulmeye baş- lanan 1991 yıh Sovyet bütçe yasa tasarısı, SSCB'nin doğalgaz, altın ve sılahla birlikte dört gelenek- sel ıhraç maddesinden biri olan petrolun ihracatında onemli bir indirimi öngoru- yor. Butçe aynı zamanda önumuzdeki yıl SSCB'nin ge- nel ihracatında yuzde 8.4, it- halatında ise jTizde 5.3 ora- nında bir indirimi hedefliyor. Sovyetler Birliği'ndeki pet- rol üretimi son iki yıldır aza- hyor. Bu yıl 575 milyon ton- luk üretıme karşıhk, 1991'de 560 milyon ton üretim yapıl- ması bekleniyor. Petrol ure- timindeki surekü duşuşün ne- denleri arasında, teknolojik yetersizlik, işçi sorunları, ure- timdeki verim- sızlık göste- rıliyor. Yıllarca Do- ğu Avrupa'da- kı muttefıklen- nı ruble cınsin- den sattığı pet- rolle besleyen Sovyetler Brrli- ğı, bu yıl ihra- catım azaltma- ya başlamıştı. Bunun sonucu olarak Polon- ya ve Çekoslo- vakya, birkaç ay önce, Iran'- la petrol almak uzere anlaşma yapmışlardı. Kriz dolayısıyla fiyatlar da çok yukseldığinden, Doğu AvTupa ulkelerinin "sert" doviz karşdığı yapmak zorun- da kaldıkları petrol ıthalatı, dövız dengelerını tehdıt ediyor. Sovyetler Birliği, petrol üretimınde duşuş beklerken en onemli ihraç kalemlerin- den biri olan doğalgazda ise artış öngöruyor. Bu yıl 817 milyar metrekup olarak ger- çekleşmesi beklenen doğalgaz uretimınin, önumuzdeki yıl 830 milyar metrekube yuksel- mesı amaçlanıyor. KKTC'de kayyıma 'geçit yok: tZZET RIZA YALLN LEFKOŞA — Kıbrıslı işa- damı Asil Nadir'in KKTC'de Polly Peck'e ait şirketlerinin hesap ve belgelenmn, şırket yönetıcilerı ve hukumet yetki- İileri dışındaki kışılerce ınce- lenemeyeceğı yolunda Lefko- şa Kaza Mahkemesı'nde alı- nan karar yurürlukte kaldı. KKTC'de yedi narenciye uretıcisinin, Asıl Nadir'in avukatının "KKTC'deki Polly Peck şirketlenne ait belge ve besapların sadece şirket yone- tim kurulu başkanı, yonetim kurulu uyeleri, şirket yoneti- cileri ve KKTC yetkiİilerine açılabilecegi"ne ilişkın ıstemi- ne karşı itiraz dosyası duzen- leneceğıni duyurmaları uzeri- ne duruşma, dun de gereklı belgelerin tamamlanamadığı gerekçesiyle bu kez 4 aralık gunüne ertelendi. Yargıç Hasan Sözmener'in aldığı karar uyarınca narenci- ye uretıcilerınin açtıkları da- va sonuçlanıncaya kadar "he- sap ve belgelerin gorulemeye- ceği" karan 4 aralık tarihine kadar geçerli oluyor. Şu sıra KKTC'de bulunan Polly Peck kayyımı Richard Slone da duruşmayı izleme ıs- temine karşın gerekli belgele- rin eksıkliğı nedenıyle duruş- mayı izleyemeyeceği yanıtını aldı.