Katalog

20 KASIM 1990 KÜLTÜR-SANAT CUMHURİYET/5 29. SATRANÇ OLİMPİYAT1 Moritanya'yı 3,5-0,5 yendik KAHRAMAN OLGAÇ Siyah: CRAMLING Beyaz: SCHMIDT 39. Kh3 Vh3!. NOVİ SAD — Sat- ranç takımımız, olimpi- yatların ikinci turunda karşılaştığı zayıf rakibi Moritanya'yı 3,5-0,5 yendi. 2, 3, 4. Masalar- da galibiyet aldık. 1. ma- sada Turhan Yılmaz be- rabere kaldı. Bayanlarda ise Yeni Zelanda ile kar- şılaşan takımımız, raki- bini 2-1 yendi. Gülsevi) Yılmaz oyunu kazanır- ken, Niliifer tpek'le Fat- manur Öney beraberlik yaptılar. Erkek takımı- mız 3. turda Pölonya ile, bayan takımımız ise Yu- nanistan'la karşılaşacak. İkinci tur sonunda Ar- jantin, Bulgaristan, Şili, Bangladeş ve Ekvator 7 puanla ilk sırayı paylaşıyorlar. Türk takımının ikinci tur sonunda 5 pu- anı bulunuyor. İkinci turun en büyük sürprizi Faroe Adala- n'nın güçlü Romanya karşısında 2-2'lik bir skor elde etmesi oldu. Herkes şimdi haritada bu ülkenin yerini arıyor. İkinci önemli olay ise İsvec erkek takımında oynayan 'bayan' Pia Cramling'in Polonyalı büyükusta Schmidt'i yenmesi. Olimpi- yatlarda 108 üJkenin takımlan mucadele ediyor. Beyaz SCHMIDT (Polonya) — Siyah: CRAMLING (hveç) / Şah-Hint Savunması. 1. Af3 Af6 2. c4 g6 3. Ac3 Fg74. e4d6 5. d4 0-0 6. Fe2 e5 7. 0-0 Aa6 8. Kel c6 9. Ffi ed4 10. Ad4 Ag4 11. h3 Vb612. hg4 Vd413. Ve2 Ve5 14. Fe3 Ac515. f3 Ve7 16. Vd2 Fe5 17. Fg5 Vc7 18. b4 Ae6 19. Fe3 f5 20. gf5 gf5 21. f4 Ff6 22. Fd3 Vg7 23. Kacl a5 24. ba5 Fd4 25. ef5 Af4 26. f6 Fe3 27. Ke3 Vf6 28. Kg3 Şh8 29. Kfl Fd7 30. Kgf3 Vd4 31. Şh2 Ag6 32. Vh6 Vg7 33. Vd2 Kf3 34. Kf3 Ae5 35. Kg3 Vf636. Ae4 Vh4 37. Şgl Ff5 38. Fbl Fe4 39. Kh3 Vh3 40. gh3 Af3 0-1 (beyaz terk eder.) Sahnenin en iyileri • ANKARA (AA) — Sanat Kurumu tarafından her yıl dağıtılan tiyatro ödülleri sahiplerini buldu. 1989-90 dönemi tiyatro ödülleri dün akşam Devlet Resim ve Heykel Müzesi'nde düzenlenen törenle sahiplerine verildi. Macide Tanır yılın sanatçısı seçildi. Mehmet Baydur, "Yangın Yerinde Orkideler" adlı oyunuyla en iyi oyun yazarı seçilirken, oyunu sahneye koyan Can Gürzap da en iyi yönetmen ödülüne layık göruldü. "Mutlu Günler" adlı oyundaki rejisiyle Ayberg Çölok övgüye değer yönetmen seçildi. "Beğendiğiniz Gibi" ve "Sevgili Palyaço" adlı eserlerdeki oyunuyla Tülay Bursa en iyi kadın oyuncu, "Beyaz Geceier"deki oyunuyla Mehmet Atay en iyi erkek oyuncu ödülüne değer görüldüler. Seçici kurulun değerlendirmesi sonucu en iyi çevirmen ödülü Akşit Göktürk ve Mualla Genez'e, "Sevgili Palyaço"daki çalışmasıyla en iyi dekor ödülü de Haris lyigün ve Sevinç Gürlük'e verildi. En iyi müzik ödülü "Yusuf ile Menefız" adlı oyundaki çalışmasıyla Nurettin özsuca'ya verilirken, Türk tiyatro eğitimine ve tiyatronun gelişimine katkılarından dolayı geçen yıl ölen İrfan Şahinbaş jüri özel ödülüne değer gorüidü. En iyi yapım ödülü de "Beğendiğiniz Gibi" adlı oyundan dolayı Devlet Tiyatroiarı Genel Müdurlüğü'ne verildi. Ödülü genel müdürlük adına Ankara Devlet Tiyatrosu Müdürü Tansu Aygar aldı. Sanat Kurumu tarafından 1989-90 tiyatro döneminde yerleşik tiyatroların çahşmalanna yaptığı katkılardan dolayı onur ödülüne Jale Aylanç layık göruldü. Bu yıl ilk kez verilen yılın sanatçısı ödülünü de Türk tiyatrosuna katkılarından dolayı Devlet Tiyatroiarı emekli sanatçısı Macide Tanır kazandı. HeykeltıraşKuzgunAcar'ınAnkara'daki 'Türkiye'rölyefikayıplara karıştı Sanat hurdaya,reklam duvara1976'da yitirdiğimiz Kuzgun Acar'ın Kızılay gökdelenindeki "Türkiye rölyefi 9 yıl önce sökülmüştü. Uzun süre Balgat'taki depolarda bekletilen rölyef, 1988 yılında "hurda" diye,satıldı. Heykel hakkında hiçbir yetkili açıklama yapmıyor. ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosn) — Heykeltıraş Kuzgun Acar'ın Kızılay gökdelen bina- sı önündeki "Türkiye Rölyefi" nin sökülmesinden 9 yıl sonra ilk kez büyükşehir belediyesi eserle ilgili araştırmaya girdi. Emekli Sandığı'na ait gökdelen binasının yan cephesinde bulu- nan rölyefle ilgili belediye araş- tırma çahşmalanna başladı. Bü- yükşehir belediyesi yetkililerin- den edinilen bilgiye göre "Türkiye Rölyefi" dışında sa- natçının başka bir eseri, Anka- ra'nın en işlek merkezlerinden birine yerleştirilecek. 1976 yılında ölen Kuzgun Acar'ın en tanınmış eserlerinden biri olan ve Kızılay'ın simgesi haline gelen rölyefi, o dönem- de zamanın Emekli Sandığı Ge- nel Müdürü söktürerek cephe- yi Ticaret Bankası'na reklam panosu olarak ihale etmişti. Rölyefın sökülmesini hiçbir ge- nel müdür üstlenmezken şu an- da bu görevi yürüten Öcal Korkmaz, konuyla ügili hiçbir bilgisi olmadığını söyledi. Kork- BİR RÖLYEF ARANIYOR — Ku/gun \car'ın hurdaya çıkarılan rolyefi. Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından aranıyor. Bele- diye, sanatcının tanınmış bir yapıtını da Ankaralılara •armagan' etmek istiyor. maz, rölyefin bulunduğu yerin uzun süre Türk rıcaret Banka- sı'na kiralandığını belirterek "Bu bankayla sözleşraemiz ge- çen aylarda doldu, daha sonra yine reklam amaçlı kullanılmak özere borayı Vakıfbank'a ihale ettik, Emekli Sandığı buradan önemli oranda gelir elde ediyor" diye konuştu. Kuzgun Acar'ın rölyefinin bulunduğu yeri şu anda ise Va- kıfbank'ın reklam billboardı süslüyor. Büyükşehir belediyesinin ko- nuyla ilgili basında yer alan ha- berler üzerine harekete geçtiği öğrenildi. Belediye, "burda" olarak satılan rölyefi aramayı sürdürürken sanatçının tanın- mış bir eserinin Ankaralılara "armağan" edileceğini belirti- yor. Bu konudaki çalışmalan Büyükşehir Belediyesi Sanat Danışmanı heykeltıraş Eşber Karayalçın yürütüyor. Kuzgun Acar'ın hangi eserinin Ankara'- ya getirileceği ise henüz belir- lenmedi. Kuzgun Acar'a 1970'li yıllar- da Emekli Sandığı tarafından si- pariş edilen Türkiye Rölyefi, gökdelen giriş duvannın bazı özel kuruluşlara ihale edilmesi nedeniyle yaklaşık 9 yıl önce sö- külmüştü. Uzun süre Balgat'ta- ki depolarda bekletilen rölyef, 1988 yılında "hurda" diye sa- tıldı. Kuzgun Acar'ın yakın dostu Fikret Otyam o dönemde yap- tığı açıklamada, bu girişimin esere girişilen ilk saldın olmadı- ğını ifade ederek yapımı sırasın- da da bazı parçalann çalındığı- nı bildirmişti. Daha sonra Emekli Sandığı yetkilileri rölye- fe ilişkin hiçbir kayda rastlama- dıklannı ifade etti. Bir dönem Kızılay'm simgesi haline gelen, neden kaldırıldığı konusunda hiçbir yetkilinin açıklamada bu- lunmadığı eserin halen nerede ve kimin elinde olduğu da bi- linmiyor. Benzer bir olay da 1988 yılın- da Burhan Alkar'ın Sakarya Caddesi'ndeki "Aühm" adh so- yut heykelinde yaşanmıştı. ANAP'h Belediye Başkanı Er- doğan Yavuzlar, Alkar'ın eseri- ni, "yeni yaya böigesi" yapımı sırasında söktürerek çöpe at- tırmıştı. HUKUKÇU GÖZÜYLE Kuzgun Acar'ın eşi FersaAcar: Yasalara aykırı POZİTİFVIBRATIONS ÇAĞDAŞ MÜZİK Michal Urbaniak Urszula Dudziak 24 kasım 1990, 5:30 ve 8:30 CEMAL REŞIT REYJ<ONSER SALONU INLIKLERI :3 Saknu:14e5392 Gatena: 5599560 Vakkorama Taksım-1511571 Suadıye 360 90 90 Oıganızasyor P r f 144 33 94 AYDİL KURTKAYA Kuzgun Acar'ın rölyefinin ba- şma gelenler, daha önce kimi sa- natçıların eserlerinin başına ge- lenlerden farklı nitelikte değildir. Kültür ve sanat sevgisinin ge- liştiği bir toplumda böyle bir olayla karşılaşmak olası değil- dir. Çünkü, kamuoyunun göste- receği tepki öylesine büyük olur ki belki de başkaca bir yaptırı- ma gerek kalmaz. Böyle bir bi- linç yerleşene kadar, yasal yap- tırım yollarına başvurulması tek seçenektir ve bu seçenek Ffldr ve Sanat Eserleri Yasası'nda düzen- lenmiştir. Yasanın 16. maddesi, eser sa- hibine, eserde değişiklik yapıl- masını yasaklama yetkisi tanı- mıştır. Bu yetki, eser sahibi kayıtsız-koşulsuz izin vermiş ol- sa bile şeref ve itibannı yahut eserin nitelik ve özelliklerini bo- zan her türlü değiştirmelere kar- şı koyma hakkını tanıyan geniş kapsamlı bir yetkidir. Yasanın 17. maddesi eser sahibinin şeref ve itibannın, malike karşı da ko- nınacağını yinelemiş bulunmak- tadır. Görüleceği gibi "Parasım ver- dim aldım, dilediğimi yapanm" mantığı burada geçerli değildir. Yapılan tüm araştırmalara karşın Kuzgun Acar'ın eserinin bulunup bulunamayacağı bilin- mediğinden, saldırının kaldırıl- ması (tecavüzün ref i) davası aç- mak sonuç sağlamayabilir. An- cak hak sahipleri, manevi tazmi- nat davası açabilirler. Yargıtay Hukuk Genel Kuru- lu 11.2.1983 günlu kararında "Bir güzel sanat eserinin husu- siyet ve tamamiyetini bozan her türlü değiştirici da>ranış, mane- vi tazminat talebi için yeterlidir" görüşünü benimsemış bulun- maktadır. Hak sahipleri dava açmalıdır- lar. Sanat ve kultür bilinci olma- yanlara başka turlu anlatmak olanaksız! Kültür Servisi — Kuzgun Acar'ın Ankara'daki rölyefinin yok edilmesiyle ilgili olarak gaze- temizde çıkan haberden sonra sa- natçının eşi FersaAcar bir açıkla- mayaptı. Fersa Acar, 1976'da ölen Kuz- gun Acar'ın yasal varislerinin ha- yattaolduklarını belirterek "Üs- telik. rölyefin kaldınlmasıyla il- gili olarak yetkililerle temaslanm olduğu için onlar bu gerçegin PLASTİK SANATLAR DERNEĞİ'NİN AÇIKLAMASI Peki, bu suç değil mi?Bu tur olaylarla karşılaşıhp göruş sorulduğunda, genellikie olayın "şiddetle kınandığı" söy- lenir. Oysa gorüyoruz ki topJu- mumuz kınamalara "bagtşıklık" kazanmıştır. Kınama nedir, ne gibi yaptırımları vardır? Bu so- rulann yanıtları çok belirgin de- ğildir. Plastik Sanatlar Dernegi, bu tür olaylarda bundan boyie kınamak yerine yasal hakların hukuki yollardan aranması ve korunması yolunda harekete geçmeye karar vermiştir. Bize göre olay toplumsal ve hukuki olmak üzere iki yönlü- dür. Toplumsal açıdan bakar- sak, ulkemizde sanat ve kültüre yönelik tutumlann genel çizgi- sini korumak ve geliştirmekten çok yok olmaya terk etmek doğ- rultusunda olduğunu görüruz. İlk olarak "duşûncenin koranmasına" özen gösteren te- mel bir hareketle sanat ve kül- ture yaklaşıhrsa, sanat yapıtları topluma mal olur, korunur ve çağımızın kültür mirası olarak geleceğe aktanlır. Bu açıdan ba- kıldığında, Kuzgun Acar'ın ye- rinden sökülüp hurda olarak sa- tılan yapıtı bir "müli servef'tir!.. Kültür mirasımızın bir parçası- dır!.. Ama bu servet, bu kültür mirası hurda sayılıp yok edil- miştir... Peki bu, suç değil midir? Ga- zetenizde çıkacak bu haber bir suç duyurusu sayılmayacak mı- dır? Cumhuriyet Savcılığı ko- nuyla ilgili bir kamu davası aç- mayacak mıdır? Öte yandan, bu ve benzeri olaylarda yasal hakların kulla- nılmasında derneklerin duyarlı- lık göstermesi gerekir. Oysa Fi- kir ve Sanat Eserleri Yasası'nda bu tür olaylarda derneklere ya- sal basvurma hakkı tanınma- maktadır. Bu konuda hiç kuşku- luz yasal değişikliğe gidilmelidir. Plastik Sanatlar Derneği, gerek Kuzgun Acar'ın gerek benzer olayları yaşayan başka sanatçı- ların yasal haklarının takipçisi olacaktır. pekâlâ farkındadırlar. Biz, Kuz- gun Acar'ın yalnızca yasal varis- leri olarak değil, onun sanatsal kişiligine saygı duyanlar olarak da yapıtlarına sahip rıkanz. Ama önemli olan, bir sanatçıya varis- lerinin veya yakınlannın değil, ül- keoin onuru adına yelkililerin sa- hip çıkmasıdır" dedi. Fersa Acar, 1988 yılında da Emekli Sandığı Genel Müdürlü- ğü'ne bir ihtarname göndererek şöyledemişti: "Müteveffa eşim K. Kuzgun Acar senelerce evvel sandığınız adına birbeykel yapmıştı. Bu hey- kel Kızılay'da gokdeleninizin ön yıizune konmuştu. Hernedense bu heykel bundan 10>ıl kadar ev- vel yerinden alınarak bir depoya konmuştu.Haklıveyahaksızbü- tün bunlar sizin tasarrufunuza bağlıdır. Şimdi Anadolu Ajansı'ndan ve gazetelerden ögrendiğimize göre bu heykel parcalanarak hur- dacıya satılmıştır. Satın aldığınız heykeli dilediğinizgibi kullanabi- lirsiniz. Ama parcalayarak orta- dan kaldıramazsınız. Bu, Fikir ve Sanat Eserleri Yasası ile diğer ya- salanmıza aykındır. Bu takdirde bu eseri bize iade etmek zorun- dasınız. Bu eserin a>nen muhafazası veya bir yerde teşhirini istiyorum. Aksi takdirde bunun bize iadesi- ni talep ediyorum..." Graham Bell... Telefonun mucidi ve çağdaş iletişim teknolojisinin ilk önciisü. Onun o basit telefonuyla başlayan sesli iletişim ağı, giderek şehirleri, ülkeleri, kıtalan birbirine bağladı! Dünyayı küçülttü. Artık iletişim teknolojisi, telefonun alışageldiğimiz fonksiyonlannı da yeniden tanımlamaya başladı... Çağdaş iletişim teknolojisinin tüm yeniliklerinden daha da çok sayıda kişinin yararlanabilmesini amaç edinen Karel, bu tanımlann ülkemizdeki uygulayıcısı olmanın haklı gururunu yaşamaktadır. A. Graham Bell... Telefonu bulan kişi (1847-1922) Karel'in üretmekte olduğu MS 26 ve MS 48 model elektronik telefon santrallannın 50'yi aşkın özelliklerinden bazılan: Otomatik arama Özel ve ortak hafızalar Hatırlatma servisi Konferans Şifre Kapı açma anahtan Diyafon * Otomatik cevaplama ** Doğrudan aboneye erişim ** İsteğe bağlı ekler Ses kayıt cihazı ** Sesli mesaj bırakma ** Çok tuşlu telefon seti Çağn kayıt sistemi * Yalnız MS 26 modeli için ** Yalnız MS 48 modeli için Kapasiteler MS 26 : 2 dış. 6 iç + 1 diyafon kanalı MS48: 2-6dışhat 4 - 18 iç hat Karel... Telefon bulrnak artık onun işi (17518 98) Karel Elektronik San. ve Tic. A.Ş. İsUnbul: Osraanlı Sok. 15 / 4 Mecidıyeköy Tel:(l) I75 18 98Faks: 175 4001 Ankara : Gerede Sok. 13 / A Güvenevler Tel: (4) 167 88 88 Faks : 167 23 08 İzmir : Bölge Distribötörü TELESİS A.Ş. Dr. Mustafa Enver Bey Cad. 21/3 Alsancak Tel: (51) 22 24 40 Faks : (51) 63 39 44 Nedim Gürsel'e ödül • Kültür Servisi — Her yıl Le Monde gazetesi, Radio France Internationale ve l'Agence de Coop^ration Culturelle et Technique tarafından üç dalda verilen en iyi öykü ödülünü Fransızca konuşmayan ülkeler dalında Nedim Gürsel'in "Mendil" adlı öyküsü kazandı. Üç bin öykü arasından seçilen "Mendil", yazann Fransa'da Seuil Yayınevi'nce ocak ayında yayımlanacak "Son Tramvay" adlı kitabında yer alıyor. 5 milyon TL tutarmdaki ödül, Nedim Gürsel'e l'Agence de Cooperation Culturelle et Technique'in 20. kuruluş yıldönümü dolayısıyla Nijer'in başkenti Niamey'de Fransız Akademisi Genel Sekreteri tarafından 23 kasım tarihinde verilecek. Özer'in dört kitabı • Kültür Servisi — Kemal Özer'in bütün şiirlerini dizi olarak yayımlamakta olan Yordam Yayıncılık, ozanın biri çeviri dört kitabını daha yayımladı. Bunlardan ilki, Kemal Özer'in şiirleriyle Isa Çelik'in fotoğraflanıu bir araya getirmekte olup "Insan Yüzünün Tarihinden Bir Cümle" adını taşıyor. "Kimlikleriniz Lütfen" kitabının beşinci, "Sınırlamıyor Seni Sevda" kitabının üçüncü basımları yanı sıra ozanın Lorca'nın şiirlerinden yaptığı bir derleme de "Zambak ve Gölge" adıyla yayımlandı. KarşıVla bu ay • Kültür Servisi — Karşı edebiyat, sanat ve düşün dergisinin kasım ayı sayısında, Öner Yağcı, Burhan Günel, Mucize Özünal, Kemal Selçuk, Gülağ Öz, Tansu Bele, Necati Mert, Gürhan Uçkan, Aydoğan Yavaşlı ve Çiğdem Sezer'in yazılan yer alıyor. Ayrıca Muzaffer Buyrukçu'nun günlüğü ve Feyza Hepçilingirler'in Nafize Öztok'la yaptığı söyleşi de okunabilir. Dergide, Alphonse de Lamartine, Mehmet Aydın, Timuçin Özyürekli, Ayşegül Bilge; Vecihi Sarısözen, Güler Meriçkan Güleç, Ertunga Ateş ve Ali Yağan'm şiirlerine de yer veriliyot r Tîyatroya destek • KONYA (AA) — Konya'da 2 yıldır çahşmalarını aralıksız sürdüren Anadolu Sahnesi Tiyatro Grubu, vilayet tarafından da desteklenecek. Konya Devlet Tiyatrosu Müdürü Necip Mutlu ile birlikte Vali Yardımcısı Turgay Zileli'yi ziyaret eden Anadolu Sahnesi yönetmen ve oyunculan, sorunlannı dile getirerek yardım ve destek istediler. BüGÜN • Kollwitzin özgün baskılan 1945 yılında ölen Kathe Kollwitz'in özgün- baskı ve heykel sergisi saat 17.00'de MSÜ Resim ve Heykel Müzesi'nde açıhyor. • Benim Sinemalarım' İTÜ Maçka Kampusunda saat 14.00'te Füruzan ve Gülsüm Karamustafa'nın yönettiği "Benim Sinemalarım" adlı film gösterilecek. Filmden sonra bir soyleşi de yapılacak. • Tanyol'un okuma günü Tuğrul Tanyol saat 16.00'da Atatürk Kitaplığı'nda kitaplarından bölümler okuyacak. BÎLSAK1 TA BUGÜN 20 Kasım Salı: 19.00 "Galatasaylılık" Hırıcal ULUÇ, Yurdaşen KARAHASAN, Mustafa DENİZLİ, Cüneyt TANMAN, Amigo Cem Ta'i Chi Chu'an Hareketli Meditasyon Ilhan GÜNGÖREN (Her Sa. 14.00-20.00) Cafe-Foyer-Bar (Giriş) 12.00-00.30 Rock Cafe-Bar (5Kat) 12.00-18.00 HcavyMetal 18.00-24.00 Rock Kramp'tan Nezih Doğan BtLSAK, Sıraselviler Cad., Soğancı Sok.7 CtHANGİR 143 28 79-99 İNGİLİZCE'yi 6 ayda konuşun SİZİ AMERİKALI DOSTLARIMİZLA BULUŞTURALIM Tel: 349 48 57