Katalog

Trabzonsporlular' Trabzonspor'a Gonül Uyesı olun! Trabzonspor Gönul Üyesi Kartı nız Pamukbank Şubelerı nde. Trabzon'dan selarrr Işlem TamanV BANK2A Cumhuriyet şlem*WTam! ***/* PAJftljKBANK ^**J 67. Yü; Sayı: 23796 Kunıcusu: Ygnus Nadi 1000 Kasım 1990 Sah Yüzyı11ıı antlaşması 22 ülkenin liderleri, daha az silahlı birAvrupa için imzaattı SABETAY VAROL PARİS — Avmpa tarihinde, Paris'te baş- layan Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konfe- ransı (AGİK) zirvesiyle dün yeni bir sayfa açıldı. Zirvenin açış konuşmasını yapan Fransa Cumhurbaskanı François Mitterrand, bu sayfanın, Avrupa'da "Mok mantığının" bit- tiğini gösterdiğini, ancak banş ve istikrar için daha fazla adım atıbnası gerektiğini söyle- di. Zirvenin açıhşından önce de tarihin en kapsamh silahsızlanma antlaşması AKKA (Avrupa Konvansiyonel Kuvvet Antlasma- sı) NATO ve Varsova Paktı liderleri arasm- da imzalandı. Anılaşmayı Türkiye adına hem Cumhurbaşkanı özal hem de Basba- kan Akbolnt imzaladılar. Konferansta ikinci konuşmacı olarak Mit- terrand'dan hemen sonra söz alan EM. Ge- nel Sekreteri Javier Perez de Cuellar'ın, Kıb- ns sorununa değinmesi Turk delegasyonun- da sürpriz etkisi yaptı. Başka hiçbir anlaş- mazhğa ad belirterek değinmeyen Perez de Cuellar, AGİK üyesi ülkeleri "27 yüdır çö- zükmeyen Kıbns sorunıuran çözumüne yar- dımcı olmak uzere agırtık koymaya" davet etti. "Tarihia ea geniş kapsamlı sUahsızlanma antteşması" olduğu ifade edilen AKKA (Av- rupa Konvansiyonel Kuvvet Antlaşması) zir- venin açıhş oturumundan önce imzalandı. NATO ve Varşova Paktı'na üye 22 ülke li- derlerinin imza koyduğu AKKA Fransa Cumhurbaşkanlığının bulunduğu Elysee Sa- rayı'nda yapılan bir törenle dünden itibaren yürürlüğe girdi. Aynı anda söz konusu 22 ül- ke ortak bir deklarasyon yayımlayarak, "Bloklaranısı husumetin sona erdigini" ilan ettiler. Dün sabaha kadar Turk kamuoyunda po- lemik konusu olan, Turkiye adına antlaşma- yı Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın mı, yok- sa Basbakan Yıldırım Akbulut'un mu imza- layacağı tartışması, her iki liderin imzaJarı- nı belgenin altına koymalanyla sonuçlanmış oldu. Tûrkiye'den başka 4 ulkenin daha hem devlet ve hem de hükümet başkanlan ant- laşmayı imzaladı. Bunlar arasında ev sahi- bi Fransa da bulunuyordu. Ülke liderleri tek tek konferansın yapıldığı ünlü Kleber Cad- desi'ndeki konferans saJonuna girişlerinde Fransa Dışişleri Bakanı Roland Dumas ta- rafından karşılandı. Cumhurtfeskanı MitteT- (Arkaa Sa. 14, Sü. 2'deJ TÜRKİYE'YE NE GETtRECEK? Orduya modern yüzAvrupa Konvansiyonel Kuvvet Antlaşması (AKKA) ile silahlı kuvvetlerini modernleştirme olanağına kavuşan Türkiye, 1490 zırhlı muharebe aracı, 162 uçak ve 40 helikopter sahibi daha olacak. PARİS (AA) — Türkiye'nin dün sabah Paris'te imzalanan AKKA ile güvenlik açısından kazançlı çıktığı aynı zamanda silahlı kuvvetlerini modernleştirme olanağına kavuştu- ğu bildirildi. AA muhabirinin diplomatik kay- naklardan edindiği bilgiye göre ant- laşma ile Türkiye, 1490 zırhlı muha- rebe aracı, 162 uçak ve 40 helikop- ter daha edinebilecek. TEPKÎLER Elindeki tankların 328'ini tasfıye edecek olan Türkiye, antlaşma ile ön- görülen 279S tankı elinde tutacak, ancak bunlann 700 kadannı, mütte- fiklerin vereceği modern tanklarla değiştirecçk. Top sayısının ise eskisiyle hemen hemen aynı kalacağı ifade ediliyor. AA muhabirinin sorulannı cevap- landıran bir uzman, Türkiye'nin AK- KA ile elde ettiği kazançlan şu sekil- de sıraladı: — Türkiye'nin yaklasık üçte biri (Güneydoğu Anadolu Bölgesi) alan dışında bırakılmıştır. Bu bölgedeki silahlar indirime ve denetime tabi ol- mayacakür. — Türkiye'nin bulunduğu bölge- de sayısal denge sağlanmıştır. Kanat bölgede yer alan Türkiye, Sovyetler Birliği'nin Transkafkasya, Kuzey (Arkaa Sa. 14, Sü. 6'da) AGÎKİSSSLINSANİBOYUTU Ankara sıkışacakTürkiye, Bulgaristan ve Batı Trakya'daki Türk azmhkların haklarını savunurken aynı şekilde Batı'dan gelecek Güneydoğu'ya ilişkin eleştirilerle dönemsel olarak karşı karşıya kalacak. ANKARA {Cumhuriyet Bürosu) — Türkiye tarafından "tümüyle desteklenen" Avrupa Güvenlik ve tş- bırliğı surecinde Paris zirvesi ile ye- ni bir döneme girilirken söz konusu sürecin aynı zamanda Ankara'yı za- man zaman zorlayacak boyuüar içer- diği belirtiliyor. Bir sekreteryanın da oluşturulma- sıyla kunımsaÜaştırılmaya çahşılacak Avrupa Güvenlik ve Işbirliği Konfe- ransı'nın (AGİK) öngördüğü ''Ser- best ve adil seçimler", "Annlık hakian" ve "Kişisel haklar" gibi un- surlarının Ankara'yı gelecekte kimi ikilemlerle karşı karşıya bırakması bekleniyor. Bu çerçevede Türkiye'nin örneğin Bulgaristan ve Batı Trakya'daki Türk azınlıklannın haklarını AGlK'e atıfta bulunarak savunurken aynı şekilde Batı'dan gelecek Güneydoğu'ya iliş- kin eleştirilerle de dönemsel olarak karşı karşıya kalacağına kesin gö- zuyle bakılıyor. Türkiye'nin üzerinde zaten var olan insan hakları "büyüted" boy- lecc daha da etkin küınırken gözlem- ciler AGtK'in "serbest ve adil seçtaıüer" konusundaki maddelerinin çeşitli aşırı uçlara bannak sağlayabi- leceğini de ifade ediyorlar. (Arkaa Sa. 14, Sü. 6'da) Onaooju Guvertt* IşbKonf Inonu OGİK önerdi ANKARA (Cumhnriyet Bnrosn) — SHP Genel Baş- kanı Erdal tnöniı, AGİK zır- vesinde imzalanan AKK Antlaşmasını "tarihi bir anllaşina" olarak nıteleadire- rek Ortadoğu'da barışın sağ- lanması için AGİK sürecinin ömek ahnabileceğini bildirdi. Inönü, ABD ve Irak'uı iki güç olarak birbirleriyle savaş- mayacaklarını acıklamalannı ve Ortadoğu'da AGtK'e ben- zer bir konferans başlatılma- sını istedi. SHP lideri, Orta- doğu'ya yapacağı gezinin ha- (Arkaa Sa. 14, Sü. 2'de) PARİSTEN Fırsatlar Zirvesi... AHMET TAN PARİS — Madem gerçek- lesen "yüzyıhn zirvea", bu fır- sattan yararlanmak gerek. Ni- tekim BM Genel Sekreteri- nden PKK yanhsı "S.O.S. Kıirdistan" orgütune, Başkan Bush'tan Cumhurbaşkanı Özal'a dek Paris'te herkes fır- sat değerlendirme peşinde. BM Genel Sekreten Perez (Arkaa Sa. 14, Sü. Vde) Cumhurbaşkanı Turgut Özal ve Basbakan Yıldınm Akbulut yan >ana oturduklan SSCB Başkanı Mihail Gorbaçov ile el sıkışarak sohbet ettiler. (Fotograf: Reuter). Ozal: Türkiye rolüyle iftihar ediyorCumhurbaşkanı Turgut özal, Paris'te toplanan Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı zirvesi ile soğuk savaşın sona erdiğini ve Türkiye'nin Avrupa'mn yeni güvenlik düzeninin temel yapısının inşasında aktif bir rol oynamış olmaktan iftihar ettiğini belirtti. PARİS (Cumhuriyel) — Cumhurbaşkanı Ibrgut Özal, dün Avrupa Güvenlik ve İşbir- liği Konferansı zirvesinde Türki- ye adına yaptığı konuşmada, Paris toplantısı ile Avrupa'da so- ğuk savaşınresmenbittiğini söy- ledi. Özal, dün imzalanan AK- KA'nın Avrupa'mn tarihinde önemli bir kilometre taşı oldu- ğunu belirterek şunlan söyledi: "Turkiye, Avnıpa'ıun yeni gü- venlik düzeninin temel yapısının inşasında faal bir rol oynamış bulunmaklan iftihar etmektedir. Antlaşmanın uygulanması, Av- rupa'daki ilişkileri, askeri unsu- nın egemeniiginden geriye dö- nülmez bir biçimde kurtaracak- tır." Birleşmiş Almanya'nın, Avnı- pa'nın yeni birliğini simgelediği- ni ifade eden Özal, Türk milleti ve hükümetinin, Alman halkı- nın bölünmüşlüğü geride bıra- karak yeniden birleşmiş olma- sından sevinç duyduğunu bildir- di. Cumhurbaşkanı, kanşıklık ve sıkıntı dönemlerinde başarıyla sınanmış kolektif yapıların var- lıklannı sürdureceklerini belirte- rek, "NATO, fonksiyonlan ve göndemi değişirken, Atlantik ötesi kapsamının sağladıgı vaz- geciimez bir istikrar kaynagı ni- (Arkası Sa. 14, Sü. 2'de) BAŞKANLIK DÜŞÜNE BAŞKENT TEPKİSİ CÜNEYT ARCAYÖREK yazıyor 10. Sayfada ALIŞTIRA ALIŞTIRA İZMİR'denrfKMETÇETHlKAYA 10. Sayfada DOĞU AVRUPA NE DURUMDA? * ÇEKLER DOĞU'DA PARALAR BATI'DA 6. S a y f a d a Devlet ücretliye acımasız 71973-1989 arasında ücretlilerin milli gelirden aldıkları *1 Ücretliler dışında kalan kâr, faiz, rant ve küçük üreticilik payyanyanyaazalırken vergiyükü arttu Zt kesiminin milligelirdekipayı arî% vergiyükü aynı kaldı. ABDURRAHMAN YILPIRIM Yüksek gelirli kesimlerden amaçla- dıgı vergiyi toplayamayan ve bu neden- le 'iki yakasını bir araya getiremeyen' devlet, acığının kapanmasını yine kit- leler üzerine yıkıyor ve vergi aJama- dığı kesimleri koruyor. E>evletin gelirlerini toplarken ser- maye kesimini 'istisnalar' yoluyla ko- ruması sonucunda, ücretlilerin milli gelirlerden aldıkları pay giderek azal- dı, üzerlerindeki vergi yukü arttı. Bu- na karşılık, ücretliler dışında kalan kâr, faiz, rant ve küçuk uretici kesimi- nin milli gelirden aldığı pay giderek ar- tarken vergi yükleri aym kaldı. Doç. DT. Oğuz Oyan'ın yaptığı he- saplamalara göre Ücretlilerin milli ge- lirden aldıkları pay, 1973-1989 yılları arasında yan yarıya azalmasına kar- şılık, gelir vergisindeki paylarında önemli bir düşüş kaydedilmedi. Ak- sine ücretliler üzerindeki vergi baskı- sı katsayısı 2.26'dan 3.66'yaçıktı. Ge- lir böluşumunü dikkate almayan bu vergi yükü dağılıımnda ücretliler dı- şındaki kâr, faiz, rant ve küçük ure- tici kesiminin payı ise kuçük oranlı bir artış kaydetti. Gelir vergisindeki payı 1973'te yuz- de 36 iken 1989'da yuzde 45'e yükse- len ücretliler dışındaki geniş kesimin milli gelirden aldığı pay da yüzde 71'den yüzde 85'e çıktı. Bu kesimin üzerindeki vergi baskısı katsayısı 0.50 iken 0.53 oldu. Bu tablo, ulusal gelir- den alınan pay ile ödenen vergi ara- sındaki uyumsuzluğu gozler önüne se- riyor ve gelir vergisinin ödeme gücü- ne oranındaki dengesizliğin gittikçe büyüdüğunü ortaya koyuyor. Ücret- liler, gelir paylannın üç katına yakın bir vergi payına sahipken sermaye çev- relerinin ancak gelir paylannın yarısı kadar bir vergi payı bulunuyor. Yine vergideki adaletsizliği gittikçe derinleştiren ve sermaye lehine bozan başka bir uygulama da, tum toplum kesimlerince ödenen dolaylı vergilerin toplam vergi gelirleri içindeki artışı. ANAP iktidannın başlangıç yılı olan 1984'te yüzde 48.4 olan dolaylı vergi payı, zaman içinde, özellikle de KDV uygulamasıyla yükseldi ve 1989'da yüzde 56'ya çıktı. 1990 yılı için 57.2 olması öngörülen dolaylı vergilerin toplam vergi gelirleri içindeki payının önümuzdeki yıllarda daha yukselme- si hedefleniyor. Bunun karşılığında, gelire orantvlı olarak alınan dolaysız vergilerin payı ise 1984'te yüzde 51.6 iken 1989'da yüzde 44'e düştü ve 1990'da yüzde 42.8 olması bekleniyor. Gelirlerinin yüzde 9O'ı yine geniş halk kesimlerinin üzerinden dolaylı bir vergi gibi toplanan fonlann 1990 yı- lında 19.6 trilyon liraya varması bek- leniyor. Bu tuketiciler üzerindeki vergi yükü ya da dolaylı vergi oranını önemli oranda anınyor. Devletin, gelirlerini toplamada ge- niş halk kitlelerine karşı yaptığı bu haksızlığa, diğer vergiler ve fonlar yo- (ArkaaSa. 17, Sü. l'de) him Ev' yine TRT'de Bakanlık aile'de ısrarh Aileden sorumlu Devlet Bakanı Cemil Çiçek'in hazırlattığı 'Bizim Ev' dizisi, kimi bölümleri kesilerek TRT'ye yeniden gönderildi. Dizi, Denetleme Kurulu'nca "anayasa ve Atatürk ilkelerine aykın" bulunarak "yayımlanamaz" raporu almıştı. ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) — Aileden sorumlu Dev- let Bakanı Cemil Çiçek'in TKTde yayımlanmak üzere ha- zırlattığı ve TRT Yayın Denet- leme Kurulu'nun "yayımlana- maz" raporu verdiği "Bizim Ev" dizisi, TRT'ye yeniden teslim edildi. Yayın Denetleme Kurulu tarafından "anayasa ve Atatürk ilkelerine aykın" bulunarak ya- yın istemi reddedilen "Bizim Ev", bakanlık tarafından kimi (Arkaa Sa. 14, Sü. 7'de) Parti Meclisi öneri kararı aldı TBKP,hirlik partisine önkoşulsuz katıhyor TBKP Parti Meclisi, 'Sosyalistlerin Birlik Partisi'nin kuruluşuna önkoşulsuz olarak katılma kararı aldı. 'Birlik Partisi'nin adı konusunda üyelerini serbest bıraktı. tç Politika Servisi — Türkiye Birleşik Komunist Partisi Parti Meclisi, "Sosyalisüerin Birlik Partisi"nin kuruluşuna "önkoşulsuz" katılma ve birlik partisinin adı konusunda üyele- rini "serbest buakma" karan al- dı. TBKP Genel Sekreteri Hay- dar Kutlu, "TBKP, mesrnluğu- nu kanıtladı. Kasım ayının 25'inde birlik kurultayı var. Ora- >B çok somut ve Birlik Partisi- ne katılma konusunu da içeren bir tutumla gidilmesi için böyle bir karar aldık" dedi. TBKP Gaziosmanpasa ilçe binasında önceki gün toplanan parti meclisi, buyük kongreye götürülecek istemleri değerlen- (Arkast Sa. 14, Sû. 7'de) ECEVİTTEN GÎRAY'Â * • OzelHarp Dairesi amaç dışı rol oynadı Eski başbakanlardan Bülent Ecevit, "Sayın Giray'ın sözleri bazı politikacılann askerden daha askerci tutumlannı çok üzücü bir biçimde sergiliyor" diye konuştu. ANKARA (Cumhnriyet Bü- rosu) — DSP Genel Başkanı Bülent Ecevit, kontrgerilla ve özel Harp Dairesi'ne ilişkin açıklamalarımn tahmin' veya 'iddia' olmadığını, bilgileri za- manın Genelkurmay Başkanı ik Özel Harp Dairesi Başkanı'ndan aldığını bildirdi. Ecevit, "Bun- lar yetkililerce hiçbir zaman ya- lanlanmamış olan gerceklerdir" dedi. Bülent Ecevit, Özel Harp Da- iresi ve kontrgerilla konusunda (Arkaa Sa. 17^Sü. 4'te) SÜLEYMAN GENÇ: KONTRGERİLLA HÂLÂ VAR SİHAN GÖKÇEN'in haberi 17. Sayfada Dünya Bankası'nın kredi smavı Sigortacılık sektörünün ve TEK'in rehabilitasyonu, orta ölçekli sanayilerin geliştirilmesi ve çevre korunması için Dünya Bankası'ndan 700-750 milyon dolarhk kredi alınacak. Bu krediler serbest bırakıhrsa Japonya da kredi açacak. Dünya Bankası uzmanlarının ilgili sektörlerde yapacağı inceleme ve araştırmaların yanı sıra 1991'de izlenecek politikalar da kredi konusunda belirleyici olacak. Dünya Bankası, kamu yatırımlannın kısılmasım istiyor. BİLAL ÇETİN'in haberi Ekonomide KKTC'DE ASIL NADIR FIRTINASI Ekonoflilde MADENCİLER tÇİN GERl SAYIM Ekonomide • ABD, yeni bir girişim başlatıyor Dışiflen Bakanlığı Koordinatöru Nelson Ledsky, tekrar Kıbrıs 'a gidiyor. 3. Sayfada • Irak'tan Kuveyt'e yeni yığınak Bağdat, Kuveyt'e 250 bin asker daha göndereceğini açıkladı. 3. Sayfada • 'Düzen' eleştirlsl TVl'de ekrana gelecek 'Sınır' filminde polisteki yozlaşma olayı ele alınıyor. Film 1981 yapımı. 4. Sayfada • Sanat hurdaya, reklam duvara Heykeltıraş Kuzgun Acar'ın Ankara'daki 'Türkiye' rölyefî kayıplara karıştı. 5. Sayfada • İstanbul suyunda sıkıntılı 3 yıl tSKt Genel Mudurü projelerinde ısrarh 9. Sayfada • İş kazası yıllık bllançosu 1000 ölü 7; sağlığı' panelınde iş guvenliğı yasalannın uygulanmadığı bildirildi. Ekonomide • Beşiktaş'ı yıkan Beşiktaşlı Ankaragucü'nun bir golunü atıp bir golunü attıran Sinan, 'Kimse benirrt kadar Beşiktaşlı olamaz, sevemez' dedi. Sporda • Ustalara genç raket volesi Bayan raketler, Medıson Square Garden'da kapıştılar. Son 2 yılın flaş ismi Yugoslav Seles, finalde Arjantinli Sabatıni'yi yenerek şampiyon oldu. Agossi de k »# Becker'i yendi. tr Arka Sayfada • özürlü de çalışabilir Türkiye'de sakat insanların toplum dışına itilmesi, bu kesimin sorunlanm ağırlaştırıyor. Arka Sayfada GOZLEM UGURMUMCU Bitti mi? Paris'teki 'Avrupa Güvenlik ve işbirliği Konferansı'run devlet ve hükümet başkanlan doruk toplantısından sonra kamp- lar arasındakı soğuk savaş'm bittiği ileri sürülüyor. Kısaltılmış adıyla "AGİK" olarak bilinen, Avfupa Güven- lik ve İşbirliği Konferansı toplanması önerisi ilk kez 1954 yı- lında Sovyetler Bırliği'nden gelmiş; 1965 yılında, dokuz Av- (Arkası Sa. 17, Sü. 7'de)