Katalog

20 KASIM 1990 EKONOMİ CUMHURİYET/13 Köprü-baraj gelirleri • ANKARA (ANKA) — Karakaya Barajı (D) tertibi gelir orıaklığı senetkrine son donem gelir payı olarak altı ay için yüzde 61.51 oranında ödeme yapılacak. Senetlerin vadesi dolduğu için anapara da gelir payıyla birlikte ödenecek. Kamu Ortaklığı Idaresi'nden yapılan açjklamaya göre Karakaya Barajı D Tertibi Gelir Ortakbğı senetlerine, daha önceki beş ödeme döneminde altı ay için yüzde 24.45 ıle yüzde 42.79 arasında değişen oranlarda gelir payı verildi. Metaş için önerge • İZMİR (Cumburivet Ege Bürosn) — Işletme sermayesi darboğaana girmesi nedeniyle 7 aydır üretim yapamayan Metaş için Devlet Bakanı Güneş Taner'e yarutlaması için soru öneTgesi verildi. tzmir Milletvekili Ahmet Ersin, TBMM'ye verdiği soru önergesinde "18 aydır Metaş dosyası sizde olduğu halde bugune kadar ne yaptıruz?" dedi. Çek karnesi degişikligi • İSTANBUL (ANKA) — Istanbul Ticaret Odası (İTO) Yönetim Kurulu Başkanı Atalay Şahinoğlu, 16 Mart 1990 tarihindeki bir düzenleme ile çek karnelerinde yapılması öngörulen şeicil değişikliğine bankalann hâlâ uyum sağlamamasının piyasada karmaşa ve giderek krize yol açacağını ileri surdü. Maliye'ııin vergi anketi • ANKARA (AA) — Malıys ve Gümrük Bakanlığı'nın "Vergi Anketi"ru yanıtlayan 15 bin esnaf, serbest rneslek erbabı ve tüccar, vergi kaçağının azaltılmasının vergi büincinin yerleştirilmesine bağlı olduğu ve vergi kaçıranlara ağır cezalar verilmesı konusunda hemfîkir. Maliye ve Gümrük Bakanlığı, vergi bilincini yerleştirmek ve yOkümlülerin vergi ile ilgili sorunlanna cözumler bulmak için her ay düzenlediği sohbet toplantılannda bir anket uygulamıştı. 'Uluslararası' Monitör • EkoDomi Servisi — Bilgisayar, iletişim araçlan ve buro makineleri sektörune hizmet vermek amacıyla yaklaşık bir yıl önce yayımına başlanan Çağdaş Monitör haftalık sektör dergisi sayfalannı dünyaya açtı. Dergiyi yayımlayan Uluslararası Fuarcılık ve Tanıtım Ltd. Şirketi'yle (UFT) enformasyon sektörüne yönelik faaliyet gösteren ve bu alanda dünyanın çeşitli ûlkelerinde yayın çıkartan International Data Group (IDG) arasında dün bir lisans anlaşması imzalandı. Uncıılarla TMO birbirine girdi Değirmeneiler: "TMO, 500 liraya aldığı TMO:"Degirmencinin kolay para kazanma devri buğdayı 635-650 liradan satıyor. Bu, tüccarhktırî' kapandı. Biraz da çiftçi kazansın" ESER ATtLLA Depoları buğdayla dolup taşan Top- rak Mahsullen Ofısi (TMO), piyasada "tıiccar gibi" davranmakla suçlanıyor. Degırmencıler, "TMO, 500 liraya aldı- ğı buğdayı 635-650 liradan satıyor. Bu, tuccarlıktır" derken ofis de değirmen- cilere, "Artık buğday fiyaüarı enflasjon oranında artacak. Değinnencilerin ko- la> para kazanma devri kapandı. Şim- di biraz da köylu kazaosın" diye yanıt veriyor. Bu yıl buğday taban fıyatlannın bek- lenenin uzerinde açıklanması ve TMO 1 nun ılk kez yuksek fiyat ve peşin pa- rayla köyluden buğday almasıyla buğday-un-ekmek zıncirinde git gide büyuyecek bir kavganın ılk işareti ve- rilmişti. Ofis, bütçe açığım kontrol al- tında tutma çabalannın sonucu olarak Merkez Bankası kaynaklarına başvu- ramanuş ve dısandan kredı alarak buğ- day alımlarını finanse etmişti. Alım maliyetleri fiyatlara yansıtılmaya baş- landığında buğday-un-ekmek zincirin- de kavga şiddetlendi. Uncular, TMO'ya karşı Un sanayıcüerı, TMO'nun bu yıl uy- gulamaya başlattığı politikayı kıyasıya eleştiriyorlar "Ofis, tuccann rolunii ustlendi" dıye feryat eden değirmenci- lere göre TMO bu yıl buğdayı pahalı aldı, pahalı satmaya başladı. Önceleri hafuda 5 lira sonra da haftada 10 lira olmak uzere satış fiyatlarını giderek artürdı. Oysa ahmlannı fiyat 500 liray- ken buyük ölçude tamamlamış, depo- lannı doldurmuştu. Böylece önceden aldığı buğdayı da şu anda büyıik kârla sanayiciye satar oldu. Birkaç ay önce 50 kiloluk bir çuval un fiyatının 36-38 bin lira arasında değiştiğini anımsatan uncular, ofisin uyguladığı bu politikay- la un fîyatlannın şu anda 53 bin liraya dek çıktığını belirtiyorlar. Bu uygula- manın sürmesi halinde ise fivatlann şu- bat ayında 70 bini bulacağı ileri suru- luyor. Değirmencilerden gelen bir diğer suçlama da ofisin buğday borsasına girmesi. Tuccardan daha pahalı olan buğdayını borsaya sokmasıyla fiyatla- nn artmasına neden olduğunu belırten un sanayicileri, "TMO, bu hareketiyle fiyatlan pompalıyor" dıyorlar. Ofisin haksız rekabet doğurduğuna değinen buyuk un sanayıcılen de "Kuçiık işlel- meler az miktarlarda alım yaptıklan için dısandan maJ alabiliyorlar. Tucca- nn malı TMO'ya göre şu anda daha ucuz. Bizim ihtiyacımız ise buyuk ol- duğundan tuccardan mal aiamıyonız, çaresiz TMO'dan daha pahaiıya buğ- day aJmak zorunda kalıyoruz. Dolayı- sıyla haksız rekabet doğuyor" dıyorlar. Fınncılar da TMO'ya ateş puskuru- yor. Toprak Mahsullerı Ofısi'ni "bal- kın ekmeğiyle ojnayan devlet kunımu olarak" tanımlayan fırınalar, kurumun bir çuval unun satış fiyatına yuzde 42.2 zam yaptığını ve bu tavra dur diyecek bir makamın olması gerektığini soylü- yorlar. Fınncılar, ofisin fıyatları sabit tutması gerektığini behrtiyorlar. TMO'nun yanıtı TMO da bu suçlamalara, bir üst dü- zey yetkilinin ağzından değirmenci ve tuccarlan suçlayarak yanıt veriyor. Şündiye dek buğday fîyatlanrun enflas- yonun altında arttığuıı bunun da değir- mencilerin işine geldiğini belirten yet- kıli, "Bu nedenle değirmenciler 'Nasıl olsa buğday fıyatları bir kaç ay sonra da aynı kalacak' diyerek paralannı bor- saya ya da bankaya yatırdılar ve iyi kâr- lar elde ettiler" dıyor. Bu yıl TMO'ya olan subvansiyonun kalkmasının değir- menciye ve tuccara olan subvansiyonun kalkması anlamına geldiğini belirten yetkili, "Çunku biz, Merkez Bankası'n- dan yüzde 30 faizli krediyle ucuza al- dığınuz buğdayı ucuza satıyorduk. Oy- sa bu yıl sübvanshon koyluye yapıldı. Yıiksek fiyat ve peşin parayla çiftçiden buğda> almak bir anlamda koylünün sübvanse edilmesidir. Artık buğday çiftçisine yuklenmeyelim. Şündiye dek hep değirmeneiler kazandı. Artık biraz da koylu kazansın" diye açıklıyor. Yiiksek stok Bu yıl gerek çiftçiden yuksek ve pe- şin fiyatla alım yapılması gerekse de- ğırmencinın buğdaydan kaçar hale gel- mesınin ofisin stoklannı arttırdığını be- lırten yetkili, bu yıl TMO'nun yaklaşık 3 trilyon lira karşılığında 5 milyon 158 bin 253 ton buğday aldıgmı, geçmiş yü- lardan kalma stokla beraber şu anda ofisin deposunda 7 milyon 405 bin ton buğday olduğunu belırtiyor. Yetkili, bu alımlara karşılık bu yıl ancak 1 milyon 34 bin ton buğday satabildiklerini söy- lüyor. Piyasada Türkiye'yi 1 ay doyıı- rabilecek kadar buğday kaldığını belir- ten aynı yetkıh, "Piyasadaki buğday da bitince herkes bizden almak zoranda. StokJanmızı eritmek hiç sorun degil" dıyor. Türkiye, Avrupa'yı anlama çabasında Ekonomi Servisi — Türki- ye'nın gözü Avrupa'ya çevril- di. AT'ye tam üyelik için baş- vuran Türkiye, bu- yandan üye- liğın gerçekleşmesinı beklerken bir yandan da Avrupa'daki ge- lişmeleri takip edip doğru yo- nımlamaya çalışıyor. Istanbul Sanayi Odası'nın bu- gün düzenleyeceği seminerde Almanya'dakı fuarlara nasıl katılınacağı tartışılacak. İSO ve Alman Ekonomisi Türkiye Delegasyonu'nun ortaklaşa duzenledıklen seminere Dr. W. Martin ve W. Skarka konuş- macı olarak katılacak. lSO'nun yarın yapılacak toplantısında da iki Almanya- nın birleşmesinden sonra orta- ya cıkan ekonomik potansiyei ve pazar imkânlan ele alına- cak. Türkiye ile Almanya'nm ekonomik ilişkilerinin gelişti- rilmesi konusunun da tartışı- Iacağı toplantıda Alman Tica- ret ve Sanayi Odaları Birliği uzmam Dr. AdomeH konuşma yapacak. 25'inci çaJışma yılını kutla- yan Iktisadi Kalkınma Vakfı (İKV) da kutlama etkinlikleri çerçevesinde "Gelecegın Avru- pası ve Türkiye" konulu panel düzenleyecek. 27 kasım tari- hinde The Marmara Oteli'nde yapılacak olan panelde eski Dışişleri Bakanı Vahit Hale- foğlu, sanayici İKV Başkanve- kili Sedat Alogju, AT Komis- yonu Başkanı Ozel Danışma- nı M. Fernand Braun ve gazeteci-yazar Mehmet Ali Bi- rand konuşacak. Devlet Bakanı Güneş Taner: 6 Çelebi benim istifaıııa kanşamaz 9 Ekonomi Servisi — Guneş Taner ile Işın ÇeleM arasındaki "istifa" tartışması suruyor. Guneş Taner, istifasının kendi- siyle Başbakan arasındaki bir sorun oi- duğunu, Işın Çelebi'nin bu konuyla il- gisi olmadığını belirtti. Türk Sanayicileri ve lşadamları Der- neği'nin (TÜSİAD) düzenlediği "Ulus- lararası Pazariamada Yeni Stratejiier" konulu semıner dun Istanbul Sheraton Oteli'nde başiadı. Toplantının ılk gunku bölumune Devlet Bakanı Guneş Taner de katıldı. Toplantıya katılmadan önce ga- zetecilerin sorulannı yanıtlayan Güneş Taner, istifa meselesinin kendısiyle Baş- bakan arasında bir konu olduğunu söy- ledi. Işın Çelebi'yle herhangi bir polemi- ğe girmek istemedigini söyleyen Taner, Penta CEMHAMULOĞLU "Moral tatili" için Turizm Ba- kanlığı ile Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği'nin (TÜR- SAB) yaptığı "Pentagon atağı" olumlu sonuçlandı. Turizm Ba- kanı tlhan Aküzüm, Cumhuri- yet'e yaptığı açıklamada, "Kör- fez'de gorev yapan ABD asker- leri. tatUlerini Türkiye'de gecire- cekler" dedi. Geçen hafta VV'ashington'a gi- den Bakanlık Müsteşan Savaş Küce'nin Amerikah yetküilerle yaptığı temaslann "cok olumlu" geçtiğini belirten Aküzüm şun- ları söyledi: "Tabü bu tatfl, Körfez'deki krizjn durumuna bağlı. Ama bölgede görev yapan ABD as- kerleri tatil yaparlarsa - ; :i vapacaklar- bu tatili Türkiye'de gecirecekier. Türkiye, konuyla ilgilenen butun ölkelen soUadı. "İstifa meselesi istifa edenle istifayı ka- bul eden merci arasındadır. Bunlardan biri benim diğeri de Başbakan. Bu ara- da Işın Çelebi'nin yeri yok. Işu Çeiebi başbakan mı?" dedi. Devlet Bakanı Güneş Taner, Işın Çe- lebi'nin "Enflasyon yıizde 54'ttn alüna inmez" şeklindeki demecini ima ederek, "Enflasyon yuzde 54'un altına inerse başkalan istifa etmeyi duşunur mu? Me- seleyi niye uzerine çekiyor. Kabinede 29 frpiran var. O, pfauılaBUMtan sonımlu" di- ye konuştu. Gelecek yıl enflasyonun yüzde 20'lere çekıleceğini söyleyen Taner, "Önurnüz- deki yıl kabinede yer alacak mısınız?" şeklindeki bir soruya ise "Varsayımiar- la hareket eünemek gerek. Adımlann ya- vaş yavaş atılması lazım" diye yanıtladı. Taner, "İstifa ederseniz ekonomiyle ilgi- niz devam edecek mi" sorusuna da "Be- •im ekonomiyle ilgim çocukluğumdan beri var. Olmuştur, olacaktır. Bizim işi- miz Türkiye meselesidir. İstifa mesetesini 11 aydır söylüyonım. Bir ay sonra göriirsıinuz" yarutını verdi. Devlet Bakanı Güneş Taner, ihracat- çılann teşvik istekleriyle ilgili olarak da şunları söyledi. "Bir çocuk delikanlı cağında harçlık akr. Sonra kendi isini kurup para kazan- maya başladığında kendi parasıvla hare- ket eder. Biz ihracatçılara onceki jıllar- da buyuk çapta destek sağladık. Bunlar kur politikası, subvansijonlar ve vergi ia- deleriydi. Tiım bu cabalar ihracatçılann dünya pazanna girip yer edinmderi için- di. Daha fazla destek tembelUğe yol acar." Guneş Taner, ihracatçılann pazarlama stratejileri konusundaki destek talepleri konusunda ise, "Onlar pazarlama teşviki istediler de devlet vermedi mi? Ama es- ki aiışkanlıkJann terk edildiği bir dö- nemdeyiz" dedi. Turk Hava Yolları'nın özelleştirilme- sine de dfğinen Taner, "THY'ye Japon ortak aranıyor mu?' 1 şeklindeki soruyu da şoyle yanıtladı: "THY'nin bu>uk potansiyeli var. Sa- dece Japonlardan değil diğer ulkelerden de talep var. THY senetleri yuksek gelir sağlayacaktır. Şirket onumuzdeki yıl iyi kâr edecektir." un kaDLsı asındırılt ^tm^ Tnrizn ^ ^ • P ^ ^ Bakanı ^•j| •p ^H Aközüm: ^F ^L-%- M "Körfez'de görev K Wjv ı y a Pa n A B D mi Wgm m askerleri tatil K n ı ^ ^ c _ M yaparlarsa bu •T^" ^Vttf M tatili Türkiye'de H S c H A ^H gecirecekier. B ^ ^Hm'jH Bütün ülkeleri İ A • 1 1 1 solladık." M • ^ TtFRSAB M Başkanı * Vüeel: "Bir adım •. V ön( ^ e y^ z - Seyahat ** '& acentelerimizin Jp rolü; askerleri T j j f c taşımaktan çok **^^m ailelerini ABD'den » ^ ^ H getirmek olacak. ^^^k Henüz her şey flH bellı değil." Hepsinden ilerideyiz." ABD askerlerinin turizm yo- luyla Türkiye'ye bırakacağı dö- vizden çok, bu yofla Turkiye'nın Amerika'da yapacağı tanıtıma önem verdiklerini vurgulayan Aküzüm, "ABD askerieri geldi- ginde Amerika'dan aileleri de Türkiye'ye gelecek. ABD basın organlan da haliyle Turkive'ye akın edecek. Biz bu tanıtımı milyonlarca dolar harcayarak bile yapamayız. Tanıtım ve pa- zarlamasına ağırlık veren Türk tnrizmi için bu çok onemli bir fırsat" dedi. Turizm Bakanlığı Müsteşan Savaş Kfice ve bakanlık danış- manlarından Yalçın Aksoy'la birlikte VVashington'a giden TÜRSAB Başkanı Bahattin Yu- cel ise Türkiye'nin "bir adım onde" olduğunu belirterek şun- lan söyledi: "Antalya crvarı uzerinde du- ruyoriar. Ama son bir kontrol- den geçirdikten sonra Antalya- nın hangi bömnıande kalacak- lanna karar verccekler." Bazı acentelerin, "Biz bu işi aldık" biçimindeki açıklamala- nnın dogru olmadığını söyleyen Yucel, m Bu değertendirmeler ta- mamen yanlış. Çünkn bu konu daha çok ortada" diyor. Seyahat acentelerinin bu or- ganizasyonda rolünün ABD as- kerlerinin Türkiye'ye getirilme- sinden çok, asker yakmlannın Amerika'dan geliş gidişlerinın düzenlenmesi olacağını söyleyen Yucel, "Organizasyon TÜRSAB kanalıvla mı yapılacak" soru- sunu ise şöyle yanıtladı: "Henüz belli değil. ABD'de Asker Ailelerine Yardım Merke- zi adında bir kuruluş var. Ope- rasyonu bn merkez yapacak. Konu bu merkez De TÜRSAB arasında çozülebflir. Çunkn iki kuruluş da devlete bağlı olarak çalışıyor." Hazine eski genel müdürü Uluğbay: 'Yaçay döviz arzı yaratıldı'ANKARA (AA) — Eko- nomideki döviz arz-talep ilişkisinin, yapay bir döviz arzı yaratacak yönde gelişti- ği öne sürüldü. Hazine ve Dış Ticaret Musteşarhğı (HDTM) Mü- şaviri ve Hazine eski Genel Mudüru Hikmet Uluğbay- ın 1 Ocak 1988-31 Mart 1990 tarihlerı arasındaki döviz re-. zervlerindeki artışı göz önünde bulundurarak yaptı- ğı araştırmada, Türkiye'nin döviz rezervlerinin yüksel- mesinin, uluslararası ekono- mik dalgalanmalara karşı sağlıklı bir gelişme olduğu, ancak bu birikimin borçla- narak oluşumu sırasında yer alan bazı geüşmelerin eko- nomi açısından bir zafiyet unsuru taşıdığı bebrtılerek, bu gelişmeler şöyle sıralan- dı: "iki yüı aşiun sürede 4.2 milyar dolan askın rezerv birikimi saglayacak sekilde borçlanmaya gidilmesinin yarartığı yapay döviz bollu- ğu, TL'nin diğer paralar kar- şısında mal ve hizmet tica- reti esasına dayanan değeri- nin oluşmasına engel teşkil etmiştir. Söz konusu rezerv biriki- minden Merkez Bankası 'n- da olusan 3.2 milyon dolar karşıiığı yapılan emisyondan kaynakianan para amnda- ki genişkme. iç para piyasa- favmda faizlerin yuksetmesi- ni öoledikten başka bir mik- tar gerilemesim de sağlamış* tır. Ancak bn gelişme sonucu faizlerde ulaşılabilen duzey ile dısandan borclannıa ma- liyeti arasında makas yete- rince daraltılmadığından, bankalar ile iş âiemi için kı- sa vadeli doviz borçlanması cazip hale getirilmiş, bu ma- kasın yarattıgı spekulatif ka- zanç olasılığı, bu tur fırsat- lan seven kısa vadeli fonla- nnakışım 1990da hızlandır- mısür. Kısa vadeli kaynak akışı- nın, ozellikle cari işlemler dengesinde .veniden buyuyen acıklann verilmeye başlandı- ğı doneme rastlaması, TU nin reel degerinin yapay et- kilerden uzak bir bicimde piyasa olusmasını da ertele- mektedir. TL'nin reel degerinin oluşmasında gecikme, itha- latın yeniden ucuzlatılması ile birlikte bir yandan itha- latı, gümrük vergisi indirim amacı dışında teşvik eder- ken, ihracat ve doviz kazan- dıncı işlemleri de baskı al- ünda tutmaktadır." Araştırmada, 9.5 milyar dolara ulaşan döviz rezerv- lerinin "giderek buyüyecek cari işlemler açığı ile suratle erimesinin" önlcnmesi ıçın Türk Lirası finansman ihti- yaçlannın döviz borçlanarak karşılanmasına izin verilme- mesi ve fonlann kaynak ye- tersizliğinin dış borçlanma ile giderilmemesi önerildı. Kısa vadeli fonlara ekonomideki geiişmeleri ipotek altına alma fırsatı vermek yerine, onlann diz- gınlerinin ele geçirilmesinin daha akıla bir yaklaşım ola- cağına dıkkat çekildi. MknmCekceilItint$$ Mardin ÇimentoSanayffveTkaretA.Ş/ye Ortak 01un, Bu İmkândan Y ararlanın... Çimentonun sürekli yükselen verimine ortak olun. Mardin Çimento Sanayii ve Ticaret A.Ş. Hisse Senetleri, 22 ve 23 Kasım 1990 tarihlerinde satışa sunuluyor. Elektronik işlem yapan bütün şubeleriyle hizmetinize hazır olan bankalar: TüHüym İş Boukem AJŞ. (Yurtdışı şube ve temsilcilikleriyle birlikte) Tmkmtabuuk M.Ş. Mardin Çimento Sanayii ve Ticaret A.Ş. 500.- TL. nominal değerdeki beher hissenin satış fiyatı: 25.000.- TL. Satm alınabilecek azami tutar: 50.000.000.- TL. Satışa ılışhın broşür, yukanda behrtılen bankalann şubelerinden ternn edılebilır