Katalog

Beşıktaşhlar' Beşiktaş'a Gönül Uyesı olun! Beşiktaş Gönül Uyesı Kartı'nız Pamukbank Şubeleri nde. Kara Kartal'dan selam. İşlem tamanV BANK24 Cumhuriye67. Yıl; Sayı: 23(751 Kurucusu: Yunus Nadi 900 TL IKDV dah,ı> 6 Ekim 1990 Cumartesi Petrol 30 dolarm üstünde seyrederse Türkiye ağır bir bunalım yaşayacak Ekonomide kaygı5 sıkıntı Körfez krizinin olumsuz etkisiyle Limit 30 dolar Yetkililer, petrolün varilinde 30 enflasyonun yükseleceği, büyüme hızının düşeceği, dolarhk yükü Türk ekonomisinin bir süre ödemeler dengesi ve bütçe açığının daha da taşıyabileceğini belirtirken '30 dolarm üstündeki artacağı, bu arada ihracatm azalacağı bildiriliyor. rakamı düşünmek bile istemiyoruz' diyorlar. BİLAL ÇETİN ANKARA — Körfez krizinin Türk ekonomisi üzerindeki olumsuz etkileri giderek ağırlaşmaya başladı. Ekonomi yönetiminde, özellikle petrol fiyatların- daki hızlı yukselişin enflasyonu azdıra- cağı, konsolide bütçe ve döviz açığını da- ha da yükselteceği, büyüme hızını ise dü- şüreceği kaygısı yaşanıyor. Ekonomi kur- maylan, "Petrol fiyatlannın 1991 yılın- da da ortalama 30 dolarm üstünde sey- retmesini düşünmek bile istemiyoruz" dediler. Ekonomiden sorumlu Devlet Bakanı Işın Çetebi, krizin ekonomiye et- kisinin bu yıl 800-900 milyon dolar, 1991 yılında da 4-5 milyar dolar olmasının beklendiğini belirterek "Burada ne pem- be tablo çizmek ne de kararasar tablo çizmek yararb değildir. Bugiin Türkiye 1 de kriz ekonomileri ve petrol şoklann- ddkl uyum sürecine ait iktisat politika- lan uyguluyoruz" diye konuştu. Körfez krizinin Türk ekonomisine yalnızca bu yıl için getireceği yükün 3 milyar dolan aşacağj hesaplanıyor, an- cak dış yardım vaatleri konusunda şim- diye kadar önemli bir gelişme sağlana- madı. Uzun vadeli kredi ve hibe biçimin- de kesinleşen yardımlann toplam tutarı 700 milyon dolar olurken ABD ve AT'- ye yönelik ticareti geliştirici yönde he- nuz somut bir gelişme sağlanamadı. Devlet Planlama Teşkilatı'nda (DPT) hazırlıkları sürdürülen 1991 yılı progra- mının temel hedeflerini belirlemede de bazı güçlükler çıktı. Edinilen bilgiye göre başlangıçta yüz- de 42 olarak düşünülen 1991 yılı orta- lama enflasyon hedefi önce yüzde 44'e, son olarak da yüzde 46'ya yukseltildi. Uzmanlar, bugunkü belirsizlik ortamın- da yüzde 46 rakamının bile "iyimser" olduğunu büdiriyorlar. Ödemeler dengesi hedefleri belirlenir- ken de 1991 yılında petrol fiyatlannın ortalama 26 dolar olacağı varsayıldı, bu rakam daha sonra 28'e çekildi. Son ola- rak da petrol fiyatlannın dış piyasalar- da 40 dolan aşması üzerıne 30 dolar ola- rak saptandı ve 1991 yılı petrol faturası da 4.5 milyar dolar olarak öngörüldü. Yetkililer, 30 dolarhk petrolun hem ge- nel ekonomi hem de tüketici açısından ağır yük oluşturacağını, ancak Turk ekonomisinin yine de bu yüku bir süre taşıyabileceğini belirtiyorlar. 30 dolann üstündeki bir rakamı ise ekonominin kaldırmasının çok guç olacağını belinen ekonomi kurmaylan, "30 dolann üstün- deki rakamı düşünmek bile istemiyoruz" dediler. Körfez krizinin Turk ekonomisi üze- rindeki olumsuz etkileri özetle şöyle sı- ralanıyor: Enflasyon: Haziran ve temmuz ay- larında yavaşlama eğilimine giren fıyat artışlan, afustos ayından başlayarak petrol fiyatlanndaki artış nedeniyle ye- niden hızlandı. Ağustos ayında yüzde 2.5'e yükselen aylık enflasyon oranı, ey- lülde tüketici fiyatlan bazmda yüzde 8.7'ye çıktı. Yıllık ortalama enflasyon hızının toptan fiyatlara göre yüzde 53-55 düzeyinde, tüketici fiyatlanna göre de yüzde 60-65 düzeyinde gerçekleşmesi bekleniyor. Petrol fiyatlannın 30 dola- nn altına inmemesi halinde enflasyonun 1991 yılında daha da artmasından kay- gı duyuluyor. (Arkası Sa. 19, Sü. 4'de) PETROLDE BORSA OYUNLARI Ekonomide Polly Peck'e Ankara desteği Türk kamu bankalarınınîngiliz bankalarına güvence vermesi içingirişim yapılıyor YASEMİN ÇONGAR BtLAL ÇETtN ANKARA — Kıbns Türk asıllı işada- mı Asil Nadir'in güç durumdaki şirketi Polly Peck'in kurtanlması amacıyla Tür- kiye'nin en ust düzeyde devreye gırdiği öğrenildi. Bu çerçevede, Asil Nadir'in kı- sa vadeli taze para gereksinimini karşı- lamak üzere Türkiye'den istediği 100 mil- yon sterlin için (yaklaşık 525 milyar li- ra) Türk kamu bankalanrun Ingiliz ban- kalanna güvence vermesi yolunda bazı girişimlerin Ankara'da yapıldığı belirti- liyor. Güvenilir kaynaklar, bu operasyonla ilgili eşgüdümün, Cumhurbaşkanı özal 1 ın en yakın danışmanlanndan ve eski Emlak Bankası Genel Müdürü Bülent Şemiler tarafından yürütüldüğünü bil- dirdiler. Kıbns Türk asülı olan Bülent Şemiler, Asil Nadir'in çok yakın arkadaşıdır ve kendisi için "benim dava arkadaşım" de- yimini kullanır. Asil Nadir'in yönetimindeki "ana şirket" olarak Türkiye ve KKTC de da- hil olmak üzere birçok ülkede etkinlik gösteren ve Londra Borsası'ndaki son za- manlara dek ilk yüz şirket arasında yer alan Polly Peck International'ın "Türki- ye tarafından kurtanlması", şirketin borsada zorlanmaya başlamasmdan iti- baren gündeme geldi. Türkiye bu konudaki ilgisini, ilk ola- rak Londra Büyükelçisi Nurver Nureş- in Ingiltere Dışişleri BakanlığYna gide- rek yaptığı görüşmede dile getirdi. Bü- yukelçi Nureş "AsU Nadir'in KKTC eko- nomisi için onemli bir işadanu olması ge- rekçesiyle Rumlar tarafından hedef se- çildiğini w Türkiye'nin konuya duyarlı olduğunu" Ingiliz makamlarına iletti. Ancak geçen süre içinde Polly Peck hisselerinin hızla değer yitinnesi, şirke- tin 850 milyon sterlini bulan borçlarmı ödemesini iyice guçleştırdi. Bunun üzerine ekonomiden sorumlu Devlet Bakanı Güneş Taner, 28 eylül gü- nü Ingiltere Dışişleri Bakanı Douglas Hurd'e bir mektup yazdı. Taner, Hurd'e New York'ta Uettiği bu mektupta, Tiirki- ye'nin Polly Peck'e yardım olasılığı üs- tünde durduğunu" belirterek Ingiliz hü- kümetinden "alacaklı bankalarm Asil Nadir'e karşı resmi girişimde bulunma- sının önlenmesini" istedi. Taner'in Cumhurbaşkanı özal ile tn- giltere Başbakanı Thatcher arasındaki görüşmeden iki gün önce yazdığı bu mektubun yanıtı, ertesi gün geldi. Tngil- tere Dışişleri Bakanı Hurd, Dışişleri Ba- kanlığı'na 29 eylül cumartesi günü An- kara Büyükelçisi Sir Timothy Daunt ta- rafından iletilen mektubunda, Türk hü- (Arkast Sa. 19, Sü. 3'de) ÎŞADAMLARINDAN 'DESTEĞE' TEPKİ: HELE BÎR PARA VERİLSİN, KIYAMETl KOPARTIR1Z MERAL TAMER'İH Kulis'i Ekonomide POLLY PECK'E BANKALARDAN SOLUK Ekonomide Madende ağıt dinmez INe zaman bir grizu faciası yaşansa, üeilisi-ilasizi, pontikacısı, sorumlusu yetkilisi, olenlenn ardından ağıt yakanz. İl,n son Yeniçeltek'te ölenler için kampanyalar düzenledik. Bağışlar topladık. ölen başına 70 milyon fiyat biçerek vicdanımızı akladık. JL üzbinle«re maden işçisi nasj yaşıyor? Hangi koşullartla çalışıyor? LJünyanın en ağır işçilieinde maden işçisi en yüksek 500 binlirayı bulan ücretlerle ocağa iniyor. Ozel sektörde durum daha da vahim. ŞÜKRAN KETENCİ'nin yazı dizisi yann Cumhuriyet'te Japonya Başbakanı, Akbulut'la görüştü Ankara, Tbkyo'dan umdugunu bulamadı Japonya Başbakanı Kaifu, Türkiye'ye 200 milyon dolar acil yardım, Haliç Köprüsü projesi için de 100 milyon dolarhk kredi vereceklerini açıkladı. Bu tutar Türkiye'nin 300 milyon dolan acil yardım olmak üzere yaklaşık 750 milyon dolarbk kredi beklentisinin gerisinde. ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) — Japonya'nın üç Ortado- ğu ülkesinin Körfez krizinden kaynaklanan zararlannı karşıla- mak uzere hazırladığı acil yar- dım paketinden Türkiye 200 milyon dolar pay aldı. Japonya ayrıca Türkiye'ye Haliç Köprü- su projesinde kullanılmak üze- re 100 milyon dolar kredi verme- ye hazır olduğunu bildirdi. Ja- ponya Başbakanı Toshiki Kai- fu'nun "tarihsel önem" taşıdığı belirtilen Ankara ziyareti sıra- sında açıklanan bu yardım tu- tarlan, Türkiye'nin beklentileri- nin çok gerisinde kaldı. Japonya Başbakanı Toshiki Kaifu'nun altmıs üç hükümet yetkilisi ve elliyi aşkın basın mensubuyla birlikte önceki ak- şam geldiği Ankara'daki temas- larında Körfez krizinin ekono- mik yönleri ağırlık taşıdı. Baş- bakan Akbulut ile dün sabah bir buçuk saatlik bir görüşme ya- pan Kaifu, ülkesinin Türkiye'ye yapacağı Körfez yardımımn bo- yutlarını anlattı. tki başbakan aynca karşılıklı ticaretin, Türki- ye'deki Japon yatınmlanmn art- tırıltnası üzerinde de durdular. Başbakan Akbulut'un, Turki- ye'deki toplam yabancı sermaye (Arkası Sa. 14, Sü. 3'de) TÜRKÎYE TİCARETTE AT-ABD KISKACINDA Ekonomide B U G U N Cumhuriyet KonyaUaki deniz!. Bugün ve her cumartesi Cumhuriyet'le R I N Cumhuriyet Yarın ve her pazar Cumhuriyet'le Taşar'ın namazı yarım kaldı Siyasete lanetokuyan inıam gözaltında Çoporsuz: Tum siyasi partiler insanJarı birbirine düşürüyor. Bunların hepsine lanet olsun. GAZİANTEP (Cumhuriyet Giiney tlleri Burosu) — Devlet Bakanı Mustafa Taşar'ın namaz kıldığı Mehmetpaşa Camii'nde, "Tüm siyasi partiler insanlan birbirine düşman ediyor. Bun- lann hepsine lanet olsun" diye- rek vaaz veren imam Mustafa Çopursuz gözaltına alındı. Va- az sırasında camiyi terk eden Tasar "İnsanlan birbirine duşü- ren asil bu gibi orumcek kafalı insanlardır" dedi. (Arkası Sa. 16, Sü. 4'de) İki işyeri soyuldu Yine cuma yine soygun İstanbul Haber Servisi — İs- tanbul'da pazartesi ve cuma günleri meydana gelen soygun olaylan polisi yine çaresiz bırak- tı. Polisin kent genelinde güven- lik önlemleri almasına karşın Merter Keresteciler Sitesi ve Florya'daki bir mobilya mağa- zasında dün gerçekleştirilen soy- gunlarda toplam 28 milyon lira para, 30 milyon liralık ziynet eş- (Arkası Sa. 9, Sü. 3'de) Cumhuriyet HAFTA Almanya'da Haberi 16. Sayfada tnönüpamuk tarlasında TORBALrDA — SHP Genel Başkanı Erdal Inönü kurultaydan sonra çıktığı iik yurt gezisine Ege'den başladı. Torbalı'da pamuk üreticilerinin sorunlannı dinle>en İnönü, iktidarın tarım politikgsmı deştirerek "üreticiyi yaktı" dedi. (Fotoğraf: Zafer Aknar) SHP lideri İnönü kurultay sonrası ilk yurt gezisine hızlı başlad 6 Üretici kurban seçildi'TÜREY KÖSE <_ İZMİR — SHP Genel Başka- nı Erdal İnönü, "Şimdi yapaca- ğımız, bir (dik vumruk olarak iktidar yanşında sonuca gitmek- tir. Artık muhalefetin sonuna geliyorti2. Yakında iktidar ola- cagız" dedi. Kurultay sonrası çıktığı ilk yurt gerisinde İzmir'e gelen inönü, Torbah'da pamuk tarlalarında başına poşu bağla- yarak dolaştı, üreticilerle konu- şup sorunlannı dinledi. inönü, enflasyon, Cumhur- başkanı Turgut Öz«|'ın ABD ge- zisi, üniversitelerin açılışı, top- lusözleşmeler ve milletvekili ma- aşları konularında gorüşlerini açıklarken, "Hükumetin bece- riksizliğinin yükunü üretici çe- kiyor. Bu yıl üretici kurban' seçildi" şeklinde konuştu. İzmir'e dup uçakla gelen İnö- nü'yü, kurultayda kendisini ve Baylcal'ı destekleyen milletvekil- leri, il, ilçe başkanları ile bele- diye başkanlanndan bazılan karşıladı. "Başbakan İnönü" sloganlan arasında omuzlara alınmak istenen İnönu, İzmirli- lerin kendisine gösterdikleri il- giye teşekkür etti. Daha sonra Torbah'ya giden Inonü, burada pamuk tarlalarında çalışan ure- ticilerle konuştu. Başına poşu bağlayan Inönü'ye, pamuk üre- ticileri, verilen taban fiyatının düşüklüğü ve hayat pahalılığın- dan yakındılar. Inönu, partili ve gazetecilerin soruları uzerine, kurultayda Iz- mir delegasyonundan büyuk (Arkası Sa. 16, Sü. l'de) Ecevit'ten İnönü'ye suçlama DSP lideri Bülent Ecevit dün yaptığı yazılı açıklamada, "İnönü, HP'ye oynadığı oyunu DSP'ye oynayamayacaktır. Ayak oyunlarından, yapay birleşmeden sosyal demokrasiye hayır gelmez" dedi. ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) — DSP Genel Başkanı Bülent Ecevit, SHP Genel Baş- kanı Erdal İnönü*yü politik tu- tarsızlıkla suçlayarak "İnönü Halkçı Parti'ye oynadığı oyunu DSP'ye oynayamayacakbr" de- di. Ecevit, "Ayak oyunlanndan ve yapay birleşmelerden sosyal demokrasiye ha>ır gelmeyecegi- nin SODEP-Halkçı Parti birieş- mesiyle görüldüğünü" söyledi. Ecevit, ilk genel seçimlerde DSP ve SHP kanallarından Meclis'e girecek sosyal demokratlann çoğunluğu sağlayacağı tahmi- (Arkası Sa. 16, Sü. 4'de) YARIN DEĞİL, BUGÜN HİKMET ÇETİNKAYA'nın yazısı 11. Sayfada F. Bahçe'nin rakibi Atalanta UEFA Kupası'nda Türkiye'yi temsil eden San Lacivertliler İtalya'nın temsilcisiyle ilk maçı 24 ekimde İstanbul'da oynayacak. Atalanta'nm teknik. direktörü Frosio 6 gol atan Fenerbahçe'den çekindiğini söylüyor. CUMHUR CANBAZOĞLU'nun haberi Spor'da İstanbul Üniversitesi'nin 'fahri doktorluk' unvanı tartışması Sağlık ve eğitim Ozalla gerîledi ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) — Cumhurbaşkanı lurgut Özal'ın Başbakanhğı dönemin- de sağlık ve eğitim hizmetlerine aynlan kaynaklar hızla azalır- ken İstanbul Üniversitesi tara- fından, 'Eğitim ve sağlık hiz- metlerine katkılarından" dola- yı fahri doktorluk unvanı veril- mesi eleştirilere neden oldu. özal'ın Başbakanhk yaptığı 1983-1989 dönemine Uişkin sağ- lık ve milli eğitim verileri şöyle: Sağlık BakanhğYnın devlet bütçesinden aldığı pay 1980 yı- hnda yüzde 4.20 iken, özal'ın Başbakan Yardımcısı olduğu 12 eylül döneminde önce yüzde 3.59'a, sonra da yüzde 2.81'e düştü. Sağlık Bakanhğı 1983 yılında devlet bütçesinden yüzde 2.93 oranında pay alırken özal hü- kümetinin hazırladığı ilk bütçe olan 1984 butçesinde bu oran yüzde 3.11'e yükseldi. Ancak da- ha sonra sürekli düşüş gösterdi. Bütçe payı, 1985'te yüzde 2.53, 1986'da yüzde 2.71,1987'de yüz- de 2.80, 1988'de yüzde 2.73, özal'ın Başbakanlığımn sona erdiği 1989 yılında ise yüzde 2.74 olarak gerçekleşti. Böylece Özal hükümetleri döneminde sağüğın butçeden aldığı pay yüzde 3'ün (Arkası Sa. 16, Sü. l'de) • Fillstin'e destek Ingiltere Dışişleri Bakanı Hurd: Insanlık duygusu olan herkes Filistinlilere yakmlık duymaltdır. 3. Sayfada • Sosyalist Parti adını değiştirdl Italyan Sosyalist Parti adını "Sosyalist Birlik" olarak değiştirdi. 3. Sayfada • TRT'ye laiklik uyarısı 'Yasak Oyunlar' davası gerekçeli karannda, kurumlann ilkelere göre yonetilmesi gereği belirtildi 4. Sayfada • Paul Newman'la 1 ay H P H Ekim ayı toplu gosıerilerini Nevrman'aayıran TRTekrana getireceği fllmlerin ilkini "Parmaklıklar Arkasında"ya ayırdı. Nev/man filmdelâ rolüyle Oscar'a aday olmuştu. 4. Sayfada • Bob Martey hayranlan için Ingiliz Reggae'ci Nerious Joseph, Türkiye'de beş konser veriyor. 5. Sayfada • Belediyefere güdük özerklik Beledıyecüer Bırliğı 'nın uluslararası kuruluşlara üye olması yasak. 11. Sayfada • Otoda eskilere güvence Yeni gelen fırmalara tanınan teşvikler eskilere de uygulanacak. Ekonomide • Azrail, trafik yorgunu Son 10 yıldır her saat başı bir Turk obür dünyaya gidiyor. Kazalar genellıkle yaz aylarında arttyor. Arka Sayfada • İman'ın tükenmeyen çekiciliği Güzel, başarılı ve unlu olmak, pek çok genç kızm rüyası. Somalili tman, şimdi Amerika'mn en güzel on kadmından biri. Arka Sayfada GOZLEM UGUR MUMCU Islam Okulları, FRANKFURT —Avrupa'daki İslamcı-sıyasal akımlar çeşitli örgütlerde toplanmışlar. Son yıllarda en çok gelişen kesi- min "milli görüşçu" olarak adlandırılanlar olduğu anlaşılı- yor. Bunlar, Türkiye'deki Refah Partisi'nln buradaki temsilci- leri konumundalar. Avrupa Milli Görüş Teşkilatları, 1985 yılında kurulmuş. Ku- (Arkası Sa. 19, Sü. 7'de)