Katalog

29 EKİM 1990 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/3 Çekoslovak KP'ye yeni ad • PRAG (AA) — Çekoslovakya Komünist Partisi de öteki Doğu Bloku ülkelerinin KP'leri gibi adını değiştirecek. ÇKP Birinci Sekreteri Vasil Mohorita, 3-4 kasım tarihlerinde yapılacak 18'inci parti kongresinin gündeminde, partinin adının değiştirilmesi ve partinin örgütlenmesinde değişikükler yapılmasının da bulunduğunu bildirdi. Varşova Paktı tiyeleri anlaştı • PRAG (AA) — Varşova Paktı'nda, NATO ile konvansiyonel silahlar konusunda sağlanan anlaşma çerçevesinde üye ülkeler arasında tank ve top sayısının dağılımı konusunda anlaşmaya vanldığı kaydedildi. Çekoslovakya Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, üye ülkeler arasında anlaşma sağlandığı bildirildi. NATO ve Varşova Paktı arasında, silah kotalan üzerinde anlaşma sağlanmasına karşın, Vorşava Paktı üyeleri arasında kotanın dağılımı açısından anlaşmazlık bulunuyordu. Pakt içinde dıin anlaşmaya varıJması, SSCB ve diğer beş üye arasında uzlaşmanın sonuçlandığını gösterdiği kaydediliyor. Almarı sınırma kontrol agı • BONN (AA) — 'Kobra 1 adı verilen bir bilgisayar, yasadışı silah ihracatı yapan firmalara karjı Alman hükümetinin kullanacağı güçlü bir yeni silah olacak. Almanya'nın haftalık 'Der Spiegel' dergisine göre önümüzdeki haftadan itibaren 200'un üzerindeki gümrük kapısına yerleştirilecek olan 'elektronik ağ' ile bu yılbaşından beri sıkılaştırılan dışsatım yasalan doğrultusunda özellıkle Ortadoğu gibi hassas bölgelere yasadısı silah ihracatı yapanların yakalanması hedefleniyor. Kaddafî'nin daveti • ROMA (AA) — Libya lideri Muammer Kaddafi, Trablus yakınJarında bulunan ve Batılı ülkelerin kimyasal silah üretildiğini iddia ettiği Rabta fabrikasının, Amerikalı ve Avrupalıiar tarafından incelenebileceğini soyledi. Kaddafi, îtaJyan televizyonuna verdiği demeçte şunları kaydetti: "Buraya gelme masraflarına katlanacaklarsa, İtalyanlar, Almanlar, Amerikalılar, kim otursa olsun, gelip incelemede bulunabilirler. Trablus'un ortasında dahi oturabilirler. Ben tüm dünyada kimyasal silahlann yasaklanmasııu desteklemeye hazınm:' Batının, Trablus'un 80 km. güneybatısında bulunan Rabta'daki fabrikada kimyasal silah üretildiği yolundaki iddialarına, Libya, ilaç üretildiği şeklinde yanıt veriyor. Sih haşhakana istifa çagrısı • YENİ DELHİ (AA) — Hindistan'da, Hindu- Müslürnan çatışmasında ölenlerin sayısının 91'e yukseldiği bildirildi. Hindistan haber ajanslan, çatışmalar sırasında ülkenin batısındaki Rajasthan eyaletinde 71 kişinin, Karnataka'da 6 kişinin ve Batı Bengal'de en az 14 kişinin öldüğünü bildirdiler. Bu arada, Hindistan Çevre Bakaru Maneka Gandhi, Başbakan V.P.Singh'i başansızJıkla suçlayarak istifa etti ve başbakandan da istifa etmesini istedi. Eski Başbakan Rajiv Gandhi'nin akrabası ve siyasi düşmanı olan Maneka'nın kabineden istifası, Singh'e karşı iktidardaki ulusal cephe koalisyonundan ilk açık tepkî r \ nitelendiriliyor. Gürcistan'da ilk çokpartili seçimler dün yapıldu Kırgızistan'da egemenlik ilan edildi Sovyetlerlde kaynaşma bitmiyorGürcistan Yaklaşık üç milyon seçmenin katıldığı Kırgızistan: Kırgızistan Parlamentosu'nda önceki Moldavya Gagavuz Türklerinin l i d e r l i l i Gürcistan Parlamentosu seçimlerinde, tüm partilerin cumhuriyetin bağımsızlığını kazanması konusunda görüşbirliği içinde oldukları, bağımsızhga geçiş süreci ve Moskova ile ekonomik ve siyasi ilişkilerinin düzeyi konusunda farklıhk gösterdikleri belirtildi. akşam egemenlik bildirisi kabul edildi. Bildiriye göre Kırgızistan Cumhuriyeti, SSCB Parlamentosu'nda kabul edilen yasaları veto etme hakkına sahip bulunuyor. Yeraltı kaynakları dahil tüm cumhuriyet varlığının Kırgız hakkı olduğu da belirtiliyor. liderleriyle yönetim temsilcileri arasında yapılan görüşmeler sonucunda gerginlik giderilmeye başladı. Cumhuriyette Gagavuzlarla yönetim arasında gerginliğin ortaya çıkmasından bu yana ilk kez Gagavuz lideri, televizyona çıkarak sorunlann banşçı yollarla çözülmesini savundu. Dış Haberler Servisi — Sovyetler Birliği- nin 15 cumhuriyetinden biri olan Gürcistan- da dün yapılan serbest seçimlerle birlikte bu yıl yapılması planlanan parlamento seçimleri tamamlanmış oldu. Birliğin diğer bir cumhu- riyeti Moldavya'da Başbakan Nikolay Rijkov- un emriyle tçişleri Bakanlığı birliklerinin gön- derilmesinden sonra gergin bekleyiş sürerken Orta Asya cumhuriyetlerinden Kırgızistan ege- menliğini ilan eden cumhuriyetlerin arasına katıldı. Gürcistan'da dün yapılan serbest seçimlere 150 irili ufaklı partinin koalisyonlar halinde katıldığı bildirildi. Seçimlerde çoğunluğu Yu- varlak Masa Koalisyonu ya da Gürcistan Ko- münist Partisi'nin kazanması bekleniyor. Gür- cistan Parlamemosu'ndaki 250 sandalyenin her biri için en az 4, en fazla 13 adayın yarış- tığı seçimlerde cumhuriyet çapında yüzde 4'lük baraj uygulanıyor. Gurcistan'da ilk kez yapılacak çok partili parlamento seçimlerinde tüm partilerin cum- huriyetin bağımsızlığının kazanılması konu- sunda birleştikleri belirtiliyor. AP'nin habe- rine göre partiler ulusal bağımsızhga geçiş sü- reci ve Moskova ile oluşturulacak siyasi ve ekonomik işbirliğinin derecesi konusunda ay- rıhk gösteriyorlar. AA'nın haberine göre Gürcistan Merkezi Seçim Komisyonu, aralarında Stalin'in mira- sını yaşatarak canlandırma gereğini savunan "Stalin Grnbu'nun da bulunduğu üç muha- lefet grubunun seçime katılmasını yasaklamış- tı. Komisyonun ülke çapında örgutlenmemiş partilerin seçime katılmalarına izin vermemesi nedenivle Gürcistan'ın Abaza özerk Cumhu- riyeti ile Güney Osetiya Ozerk Bölgesi'nde se- çime katılmama kararı alındı. GKP de cumhuriyetin bağımsızlığından ya- na olduğunu bildirdi. Partinin ideoloji sekre- teri Vazha Gurgenedze AP'ye verdiği deme- cinde, seçimi kazandıklan taktirde "bağımsız- lık ilan edeceklerini, özel mülkiyele izin vere- ceklerini ve diğer 14 cumhuriyetle ekonomik anlaşma imzalayacaklanm" açıkladı. Kırgıristan artık egemen Kjrgızistan Parlamentosu'nda önceki akşam kabul edilen egemenlik bildirisine göre Kırgı- zistan Cumhuriyeti, Sovyetler Birliği Parla- mentosu Yüksek Sovyet tarafından kabul edi- len yasaları veto ederek uygulamaya koyma- ma hakkına sahip bulunuyor. Egemenlik bil- dirisinde ayrıca Kırgızistan'ın yeraltı kaynak- ları dahil tüm varlığının tek sahibinin Kırgız halkı olduğu ve Kırgızistan Cumhuriyeti'nin onayı alınmadan bu varhğın hiçbir ekonomik faaliyetin konusu olamayacağı vurgulanıyor. Kırgızistan Yüksek Sovyeti, egemenlik bil- dirisini kabul ettikten sonra Kırgızistan Bilim- ler Akademisi Başkanı olan 46 yaşındaki As- ker Akavev'i devlet başkanlığna seçti. Moldavya'da gerginlik gideriliyor Moldavya Cumhuriyeti'nde, Yüksek Sovyet ve hükümetin temsilcileriyle Gagavuz liderleri arasında yapılan görüşmeler sonucunda ger- ginliğin giderilmeye başlandığı bildirildi. Sovyet resmi haber ajansı TASS, Turk asıllı Gagavuzlann geçen perşembe günü kendi par- lamentolanm seçmek için seçimleri başlatma- larıadan beri ilk kez bir Gagavuz liderinin Moldavya Cumhuriyet televizyonunda konu- şarak sorunlann şiddete başvurulmadan çö- zümlenmesi çağnsında bulunduğunu bildirdi. Gagavuz Cumhuriyeti'nin başkenti ilan edi- len Komrat'ın Yürütme Komitesi (Belediye) Başkanı ve Gagavuz hareketinin liderlerinden Konstantin Tavşancı. radyo konuşmasında özellikle Moldavya Halk Cephesi yanlısı "GönüHülerin" yaratabileceği olası şiddet ey- lemlerinin önlenmesini istedi. Gagavuz liderleri ile Cimisli kasabasında görüşmelerini sürdüren Moldavya hukümet heyetinin başkanı lon Hadirke de Cumhuri- yet radyosundan yayımlanan konuşmasında, sorunlann banşcı yollarla çözümlenmesi ge- rektiği konusunda görüş birliğine varıldığını belirtti. PAKISTAN Bııtto yine kaybetti tSLAMABAD (AA) — Pa- kistan'da önceki gün dört böl- ge meclisi için yapılan seçimle- ri 18 sağ kanat partisinden olu- şan "tslami Demokratik htifalc" (ÎDÎ) kazandı. Pakistan'ın görevden alınan Başbakanı Benazir Butto'nun Pakistan Halk Partisi (PPP) böylece bir hafta içinde ikinci kez sağ koalisyon tarafından yenilgiye uğratılıyor. Ulkede önceki gün yapılan yerel seçimlerin Pakistan'ın 43 yıllık tarihinin en kanlı seçim- leri olduğu bildiriliyor. Seçim sırasında rakip gruplar arasın- da çıkan çatışmalarda en az 33 kişinin öldüğu, yaklaşık 50 ki- şinin de yaralandığı kaydedildi. Butto'nun "Kalesi" olarak gö- rülen Sind eyaletinde de gecici Başbakan Golam Mustafa Ja- toy'un oğluna, oy vermeye gi- derken bir araçtan ateş açıldığı bildirildi. Bu arada PPP, Butto'nun memleketi olan Sind bölge meclisindeki 109 sandalyeden 47'sini alarak çoğunluğunu kaybetti. İDİ ve muttefiki Mu- hadr Kami Hareketi 34 sandal- ye kazandı. Pencap eyalet meclisindeki 248 sandalyeden açıklanan 225'inden 200'ünü İDt aldı. PPP ve diğer müttefikleri ise sadece 10 sandalye alabildiler. "Kuzeybaü smır" bölge mec- lisinde, tDİ 83 sandalyeden 32'sini elde ederken PPP altı sandalye alabildi. Belucistan bölge meclisinde ise 42 sandalyeden 40'ının, PPP ve muttefiki olan beş parti arasında dağıldığı kaydedildi. • , ; . • ; • ; . ' . • ; . • ••<• FİLİSTİNLİ ÇOCUK — İntifada'nın motoru küçük generaller. (Fotograf: AFP) ISGAL ALTINDAKİTOPRAKLAR İsrail'e giriş yasağı kalktıDış Haberler Servisi — İşgal altındaki topraklarda yaşayan FUistinülerin Israil'e gi- rişlerine dün sabahtan itibaren yeniden izin verildi. lsrail hükümeti dun yaptığı bir top- lantıda, Doğu Kudüs olaylanru soruştur- mak üzere hükümetçe atanan komisyonun hazırladığı raporu onayladı. 4 gündür Israil'e girişleri yasak olan iş- gal altındaki topraklarda yaşayan Filistin- lilerin ülkeye girislerine dün sabahtan itiba- ren bazı kısıtlamalarla beraber izin verildi. İşgal altındaki topraklarda yaşayan yakla- şık 1.7 milyon Filistinliden, İsrail'de çalışan 110 bin kadarı işbaşı yapmak için îsrail'e girmeye başladılar. Ancak, bunlardan pek çoğu lsrail hükümetince uygulamaya soku- lan yeni güvenlik önlemleri nedeniyle sınıı- dan geri dönmek zorunda kaldılar. Bu ön- lemlere göre, Îsrail'e karşı 'düşmanca eylemlere' giriştikleri belirlenen FUistinüle- rin ülkeye girmesine izin verilmeyecek. İs- rail'in önde gelen gazetelerinden Haaretz, ilk aşamada 8 bin Filistinlinin ülkeye giri- şine izin verilmediğini ancak kaç Filistinli- ye giriş izni verilmeyeceğinin kesinlik kazan- madığmı bildirdi. Öte yandan güvenlik yönünden sakınca- h bulunmayarak girislerine izin verilenler de başka bir sürprizle karşılaştılar. 4 gündür işlerine gidemeyen bazı Filistinlilerin yerle- rine işsiz tsrailliler işe alınmıştı. lsrail hükümeti de dün yaptığı toplantı- da, Doğu Kudüs olayları ile ilgiJi komisyon raporunu görüştü ve onayladı. Hukümet, komisyonca hatah görulen polis şefleri hak- kında karann da Israil Polis Bakanı'nca ve- rilmesini görüşünü benimsedi. Bu arada işgal altındaki Batı Şeria'nın El Halil kasabasında dün sabah lsrail asker- leriyle Filistinliler arasında çıkan çatışma- larda 11 Fılistinlinin yaralandığı bildirildi. Avrupa Topluluğu'na üye 12 ülkenin dev- let ya da hukümet başkanlarının ltalya'nın başkenti Roma'da yaptıkları doruk toplan- tısmda, îsrail işgaü altında bulunan toprak- lardaki durumun üzüntü verici olduğu be- lirtilerek, Ortadoğu konusunda uluslararası konferans yapılması isteği tekrarlandı. MACARİSTAN Ulaşıma 'Körfez krizi' darbesiDış Haberler Servisi — Ma- caristan Komünist Parti'nin yönetim tekeline son verilerek çoğulcu demokrasiye geçilme- sinden bu yana en önemli kriz- lerinden birini yaşıyor. Benzin fıyatlanndaki artışları protesto eden taksi ve kamyon şoförle- ri, araçlarıyla yoliarı tıkayarak Macaristan'ın ulaşım ağını fel- ce uğratıyorlar. Şoför temsilci- leriyle hukümet arasuıdaki gö- rüşmeler sürüyor. Korfez krizine bağlı olarak petrol fiyatlarmdaki araş ve Sovyetler Birliği'nin ucuza ver- diği petrolu kesmesi sonucu Macaristan hükümetinin per- şembe günu yakıt fiyatlarını 37.5 forintten (yaklaşık 1.700 TL.) 62 forinte (yaklaşık 2.750 TL.) çıkarması sonucu 40 bin taksi şoförünün ve binlerce kamyoncunun başlattığı eylem süruyor. Taksi ve kamyon şo- förlen, yoliarı araçlan ile ka- patarak ulkede ulaşımı felce *uğrattılar. Şoförlerin temsilci- leri ile hukümet yetküiJeri ara- sında göruşmeler sürüyor. Ya- pılan görüşmeler sonunda ön- ceki gün yayımlanan bir duyu- ruda, hükümetin, yaşammı ulaşım sektöründen kazananlar için petrol fiyatlarında bir in- dirime gideceği duyunüdu. Bu gelişme üzerine şoförlerin eyleminde bir yumuşama kay- dedildiği bildiriliyor. AP'nin haberine göre önceki gün, baş- kentin iki ayn bölümü olan Bu- da ve Peşte'yi birbirine bağla- yan köprü üzerindeki araçlar çekilerek ulaşım açıldı. Sadece metro ve tren ulaşı- mının yapılabildiği Macaris- tan'da, arabalarıyla ulkede bu- lunan ve transit geçiş yapan ya- bancılar da mahsur kaldılar. Macaristan'ın Avusturya, Çe- koslovakya, Romanya ve Yu- goslavya sınınna giden yollann kapalı olması sonucu ülkeden çıkış yapılamadığı gibi girişle- rin de aksadığı bildirih'yor. YüNANÎSTAN Ekonomik bııııahııı ATtNA (AA) — Yunanis- tan'da Yeni Demokrasi Parti- si hükümetinin 5 aydan beri ül- ke ekonomisinin yüzeysel de ol- sa bir düzelme gosterebihnesi için getırdiği zam ve vergiler kötu gidişatı durduramıyor. Yunan Merkez Bankası'n- dan verilen rakamlara göre bu yıl ocak-ağustos döneminde ödemeler dengesindeki açık ge- çen yıla oranla 1.1 milyar do- lar artarak 2.5 milyar dolara yükseldi. Ticari açık yine aynı dönem- de geçen yıla kıyasla yaklaşjk 2 milyar dolar artarak 7.7 mil-' yar dolara çıktı. Ticari açığöı' 1 büyümesi, ithalatın ytizde 21 oranmda artmasına karşı ihra- cattaki artışuı sadece yüzde 3.8'de kalmasından kaynakla- nıyor.Yunanistan'ınl991 kamu sektörii açığı ve Ödenmesi ge- reken borç faiz ve anapara tak- sitleri için 1.5 milyar dolar ge- rekiyor. 500 milyon dolar ise devlet memurlan ve emekli ma- aşlanna gidecek. Enflasyonda yüzde 26 ile AT rekortmeni olan Yunanistan, acil harcamalannı karşılayabil- mesi için umudunu topluluktan istediği 2.5 milyar dolarlık ye- ni krediye bağladı. SSCB-Fransa îşbirliği anlaşması imzalanıyor Gorbi'ye Fransız desteği SSCB lideri Mihail Gorbaçov'un Fransa Cumhurbaşkanı Mitterrand'la görüşmesinin ağırhk noktasını Körfez bunalımı oluşturuyor. Paris'le Moskova arasında bugün imzalanacak "Dostluk K işbiriiği anlaşması" bir süre ön- ce SSCB'nin Ahnanya ile imza- ladığı anlaşmanın bir benzeri mahiyetinde. Le Monde gazete- si, bugün imzalanacak anlaşma- nın, ''tcerikten çok biçimsel yö- nii ağır basan bir anlaşma" ol- duğunu belirtiyor. Anlaşma im- zalama talebinin Moskova'dan geldiği, Ingiltere ve İtalya ile de Sovyet yönetiminin aynı türden anlaşraalar yapmayı arzuladığı haber veriliyor. Bu anlaşmalar dizisinden Moskova'nm bekledi- ği sonuç, Doğu Almanya'nm ta- rihe gömüldüğu Sovyet-Alman anlaşmasının, yalnızca ikili bir siyasal girişimden ibaret kalma- ması. Almanyalann birleşmesinden önce müzakereleri başlayan söz SABETAY VAROL PARİS— Üç günlük Ispanya ziyareti dün sona eren SSCB Başkanı Mihail Gorbaçov, Batı Avrupa gezisinin ikinci ve son durağı Paris'te bugün Fransa ile bir "Dostluk ve işbirliği anlaşması" imzalayacak. Körfez bunahmı Gorbaçov'un Franço- is Mitterrand'la görüşmelerinin ağırhk merkezini teşkil ediyor. 18 kasımda başlayacak AGİK (Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Kohferansı) zirvesi ve Fransa- SSCB ikili ekonomik ilişkileri de tarihi sadece birkaç hafta önce kararlaştınlan bu ziyaretin bel- li başlı diğer konuları. Bugün öğleden sonra yapılacak ortak basın toplantısının ardından Mi- hail Gorbaçov Moskova'ya dö- necek. konusu anlaşma konusunda, Moskova'nın "Niikleer silah- sızlanma" alanında Fransa- dan taviz istediği, Fransız hü- kümetinin buna yanaşmadığı vurgulandı. Bugün imzalamna- sı öngörülen anlaşmada. Daha ziyade Fransa'nın silahsızlanma ve diğer konularda Avrupa Top- luluğu ve NATO'yla olan karşı- lıklı yükümlülüklerine atıf yapıl- dığı öğrenildi. Fransa'nın arzusu, diğer AT ülkeleriyle Moskova'nın imzala- yacağı benzer anlaşmaların ar- dından SSCB'nin AT ile de bu ikili anlaşmalan iceren genel bir anlaşma imzalaması. Fransa bu "SSCB-Fransa anlasması"run, ABD'nin Avrupa Topluluğu ile kurmayı tasarladığı organik ba- ğı dengeleyici bir rol oynaması. Bilindiği gibi yeni Avrupa mi- marisinde Paris, Amerikahların Avrupa Topluluğu üstünde söz sahibi olmasından çekiniyor. KKTC Cumhurbaşkanı, Libya'da Denktaş'ın yardım arayışıİSTANBUL (AA) — KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş, "KıbnsTürk halkına Rumların yaptıgının ve yapmakla olduğunun karşısında, biz de tslam aleminin, >umruk halinde birleşmiş, yanımızda gormek isteriz" dedi. Denktaş, "Uluslararası tslama Çağn" toplan- tısma katılmak üzere dün uçakla Libya'ya ha- reket etti. Denktaş, hareketinden önce Atatürk Havalimanı'nda yaptığı açıklamada, Libya'da- ki toplantıya katılaeak temsilcilere, Kıbns ko- nusu içeren bilgiler verme ve karşılıklı görüş alış- verişinde bulunma fırsatını elde edeceğini söy- ledi. Denktaş, KKTC, Türk hükümetince Kıbns konusunda tavize zorlanıyor mu? şeklindeki bir soruya karşılık, "Hayır. böyle bir zorlama yok- tur, olmamıştır" karşılığını verdi. Rauf Denktaş, "Avrupa'daki gelişmeler siz- de niye olmuyor" yolunda Batı ulkelerinden so- rular geldiğini ifade ederek karşılık olarak. "Türk tarafı olarak bizim islediğimiz gelişme, Avnıpa'da olan gelişmelerin benzeridir. Avru- pa'da insanlar haklanna kavuşuyorlar. "Üzeri- mizde buyruk istemeyiz" diyorlar. Bizim de is- teğimiz budur. Rurnun bizi yönetme hakkı yoktur" dediklerini anlattı. Denktaş, Kıbns konusunda İslam aleminden beklediklerini bugüne kadar pek bulamadıkla- nnı belirterek, sözlerini şöyle sürdurdü: "Buna en yakın örnek Kuvevt'tir. Kuveyt, geçmişte bize tırnağının ucunu biie vermemiştir. Rumlar'a her türlü imkânları sağlayan Kuveyt. Rum kesimine yol, su adı altında büyuk para- lar yatırmıştır. Rumlar da bu olanakları silaha dönüşturup kullanmışlardır. tslam Birliği'nin bir anlamı varsa, bunların olmaması gerekir. Kıb- ns Türk halkına Rumlar'ın japtığının ve >ap- makta olduğunun karşısında, biz de tslam ale- mini yumruk halinde birleşmiş, yanımızda gör- mek isteriz." rAV9Q5.ULUSLARARASI SİLAH, AVCILIK BALIKÇILIK, GÜVENLİK GEREÇLERİ FUARI 31 EKİM - 4 KASIM 1990 THE MARMARA OTELISERGI MERKEZI/ISTANBUL 17 ülkeden 103 marka arasından SİLAHINIZI SEÇİN AFEKS