Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
75 EKİM 1990 EKONOMİ CUMHURİYET/15
Hazine bonosu
yine revaçta
• ANKARA (ANKA) —
Körfez krizinin
başlamasıyla birlikte
bankalar, yönettikleri
.menkul kıymet yatırım
fonlarının portföylerini
devlet tabvili ile
doldurmaya başladılar.
Henüz Körfez krizi ortada
yokken 30 Temmuz 1 9 9 0 ^
Türkiye'deki bütün menkul
kıymet yatınm fonlannın
toplam portföyilnün yüzde
41.4'ü, devlet tahvilinden
oluşuyordu. Eylül sonunda
bu oran yüzde 58.3'e
yükseldi. Bankalann
elindeki Hazine bonosu
tutan da marttan bu yana
ilk kez 1.8 trilyon Iirayıaştı.
Brüksel
çıkarması
• BRÜKSEL (AA) —
Türk özel sektör temsilcileri
ve işadamlarından oluşan 4
kişilik heyet, Avrupa
Topluluğu (AT) üst düzey
yetkilileriyle temaslarda
bulunmak üzere bugün
Brüksel'de. Heyette Iktisadi
Kalkınma Vakfı (İKV)
Başkanı Jack Kamhi, Dış
Ekonomik tlişkiler Kurulu
(DEİK) Başkanı Feyyaz
Berker, Türk Sanayici ve
Işadamlan Deraeği
(TÜSİAD) Başkanı Cem
Boyner ve İKV Başkan
Yardımcısı Sedat Aloğlu
bufunuyor. Brüksel'de yann
temaslarda bulunacak
heyetin, AT Komisyonu'nun
Türkiye ve Akdeniz
ülkelerinden sorumlu üyesi
Abel Matutes, teknoloji,
hilim, araştırma ve
geliştirmeden sorumlu üyesi
FUipo Pandolfı, dış ilişkiler
ve sınai işbirliğinden
sorumlu üyesi Martin
Bangemann, küçük ve orta
boy işletmeler genel
müdüril Von Moltke ile
görüşeceği öğrenildi.
Edirne-Kınalı
Hayat bugün daha KDVTi
Lüks tüketim mallarında KDV'li fiyatlar (TL)
Beyazefya
AEG 1350 tek kapılı buzdolabı
AE6 2501 otomatık çamaşır mak.
Lüks fırın
Profilo bulaşık makinesi
Vestel buzdolabı
Kakverengi ejya
Vestel TV (Sıyatı Inci)
Vestel Vıdeo (Likit Kristal)
Vestel müzık seti MS
Saba VHS Video
Saba SCR 888 radyo-teyp
(MOIMMI
TOfAŞ
Serçe
KartalL
Doğan L
Renırit
R9 GTC Opak
R11 TXE Opak
R21 Mang. Metalik
FMt
1.6 Siera
2.0 Sıera
O M
1.434.800
2.308.100
1.342.100
2.460.100
1.926.000
2.511 140
2.097.600
2.452.000
1.960.000
899 000
19.281.738
35.320.363
35.447.363
30 555.233
47.486.593
65.114.463
70.735.200
76 120.000
tapM
1 497.216
2.408.500
1.400 450
2.567 050
2.010.000
2 620 320
2.188.800
2.559.000
2.045.000
938.000
19.962.238
36.595.863
36.727.863
31.670.449
49.240.722
67.507.941
73.323.200
78.920.000
Fnk
62.416
100.400
58.350
106.950
84.000
109.180
91.200
107.000
85.000
39.000
680.500
1.275.500
1.280.500
115.216
1.754.129
2.393.478
2.588.000
2.800.000
otoyolu
• lstanbul Haber Servisi
— E-5 karayolunun
alternatifi olarak
değerlendirilen Edirne-
Kınalı Otoyolu'nun inşaatı
yanlandı. fnşaatın 152
kilometrelik bölümünü
üstlenen Doğuş Holding'e
bağlı Doğuş tnşaat ve
Ticaret AŞ'nin, otoyolun
protokolde 1992 yılı
sonunda bitirilmesi
Ongörülen 80 kilometrelik
Kınalı-Lüleburgaz
bölümünü 1991 yılı
sonunda tamamlayacağı
bildirildi.
Hemen bütün mallar, bugünden itibaren
hükümetin KDV oranını arttırması nedeniyle
zam görecek. KDV oranlarında yapılan
değişiklik temel gıda maddelerinde yüzde
1.9'luk, lüks tüketim mallarında yüzde
4.4'lük, diğer mallarda binde 9'lu.k bir fiyat
artışı anlamına geliyor.
Ekonomi Servisi — Kuru
üzüm, kuru incir gibi ihraç po-
tansiyeli yüksek bazı maddeler
ile gazete ve dergi dışındaki bü-
tün mallar bugün KDV zammı-
na uğrayacak. Bakanlar Kuru-
lu'nun bugün yürürlüge giren
KDV oranlannı yükseltme kara-
n, temel gıda maddeleri fiyatla-
nnda yüzde 4.4'lük, bunlann dı-
şında kalan diğer mallann fıyat-
lannda ise binde 9'luk artış ya-
ratacak.
Bakanlar Kurulu geçen ay so-
nunda aldığı bir kararla temel
gıda maddelerindeki KDV ora-
nını yüzde 3'ten 5'e, lüks tüke-
tim mallarındaki KDV'yi yüzde
15'ten 20'ye, bunlann dışında
kalan bütün mal ve hizmetlere
uygulanacak genel KDV oranı-
m da yüzde 10'dan ll'e yükselt-
mişti. Karara göre ayrıca aralık
ayı başında genel KDV oranı
yüzde 12'ye, temel gıda madde-
lerindeki KDV oranı yüzde 6'ya
çıkanlacak. Temel gıda madde-
lerinden alınan KDV gelecek yı-
hn haziran ayında da yüzde 8'e
yükseltilecek. Bakanlar Kurulu1
nun bugün yürürlüge giren ka-
ran ihraç potansiyeli yüksek
mailara uygulanan yüzde 1lik ve
gazete kitap gibi yayınlar ile ya-
zarkasa ve doğalgaz teslimleri-
ne uygulanan yüzde 5'ük KDV
oranında herhangi bir değişiklik
yapmıyor.
Yazarkasaların yeni oranlara
ayarlanabilmesi için yürürlüge
girmesinden 15 gün önce açık-
lanan KDV artışının, bütün mal-
larda fiyatlara hemen yansıma-
sı beklenmiyor. KDV oranının
yüzde 15'ten 20'ye yükseltildiği
dayanıklı tüketim mallarında
etiketlerin değişmesine kesin
gözüyle bakıhrken gıda madde-
lerinde uygulamanm farklı ola-
cağı belirtiliyor. Migros Genel
Müdür Yardımcısı Oktay tışi-
dar'a göre KDV artışı kâr marjı
düşük gıda ürünlerinde fiyatla-
ra hemen yanııtılırken, yüksek
kâr marjıyla çalışılan ürünlerde
etiketler kısa vadede değişmeye-
cek. "Temel gıda maddelerinde
pabalüık olacak" diyen Irşidar,
sıvıyağlar, margarin, et, tavuk,
un, makarna gibi mallarda kâr
marjı düşük olduğu için fiyatla-
nn hemen artacağını, buna kar-
şılık yüksek kâr marjı bulunan
ekmek, Tekel ürünleri, şekerli
mamüller, hazır çorbalar, biskü-
vi, deterjan, tuvalet kâğıdı gibi
mallann fiyatlannın zaman için-
de değişeceğini savundu.
Dayanıklı Tüketim Malları
Satıcılan ve Tüketicileri Koruma
Derneği Başkanı Ziver Zilli ise
"Sanayici malını 2-3 ay vadey-
le satıp KDV'sini peşin ödiiyor.
Toptancı da aynı >olu izliyor ve
vadeyi KDV'ye yansıtıyor. Böy-
iece KDV'nin pcyasa fiyatına
yansıması kendi oranını asıyor"
dedi.
Beklenen yardımgelmeyince...
EDİP EMtL ÖYMEN
LONDRA — Cumhurbaşkanı Turgut
Özal'ın, Polly Peck olayında, "Tiirki-
ye'nin geleneksel yatırımcılan olan Sa-
kıp Sabancı ve Vehbi Koç'tan yana ta-
vır alarak" Turk iş dünyasının "kendin-
den saymadığı" Asil Nadir'e yüz çevir-
diği one sürüldü. "Independent on
Sunday" gazetesinde, "Asil Nadir'e
Türklerden gözyaşı döken az" başlıklı
makalede Koç ve Sabancı'dan, "tkisi de
Turgut Özal'a yakındırlar ve Türk hü-
kümetinin Nadir'i kurtarmaya girişme-
sini etkili bir şekilde engellediler. Koç >e
Sabancı, Türk iş dünyasının Asil Nadir'e
duyduğu tepkiye örnek. Asil Nadir'i,
birkaç yıl içinde kendilerinden de zen-
gin olan bir Kıbnslı tiiredi olarak
göriiyorlar" şeklinde söz edildi.
Makalede, Türk hükümetinin, geçen
haftaki kurtarma girişimleri sırasında
Polly Peck'e yönelik tutumu hakkında
şu görüş ileri sürüldü: "Her ne kadar
Koç ve Sabancı Anavalan Partisi'nin
daha liberal ve laik kanadına mensupsa
da Batı'dan çok, Dogu'ya yüzünü çevir-
miş, içine döniik bir Türkiye'yi temsil
ediyorlar. Batılı bir Kıbnslı olan Asil
Nadir, onlara çok ters geliyor. Epeyce
modern iş yönelimi, lanm yatırımları,
Türk mali dünyası ile ilgilenmemesi ve
kozmupolit gorununıü ile hepsinden
farklı, Asil Nadir'in Tiirkiye'de en bü-
yük sanayici olma tehlikesi vardı. Örne-
gin Peugeot ile anlaşması, Koç'un Fiat
ile anlaşmasına açıkça meydan okuyor-
"Independent on Sunday" Özal-Asil Nadir yorumunu,
"Asil Nadir'e Türklerden gözyaşı döken az" başlığıyla
verdi. Gazeteler bir süredir, Asil Nadir'in hesaplarında
200 milyar sterlinlik, nedeni belirsiz bir açığın
saptandığını ileri sürüyor.
Few Turkish tears shed for Nadir
du. Çokuluslu şirketlerle anlaşmalar,
Koç Grubu'nun tekelindeydi. Türkiye'-
nin Doğu Avrupa >e Sovyetler Birligi'-
ne yaptıgı ihracattaki buyume Koç'a ya-
ramıştı. Bu ticaretin önemi ve Türkiye'-
nin Sovyet enerji gereksinmesine gide-
rek artan biçimde dayanması. Özal'ın
Nadir'i kurtarmaya yanaşmamasında
başlıca neden. Türk iş dunyasinın Do-
ğu piyasasına yönelmesi, Koç ve Sabancı
gibi geleneklere bağlı yatınmcıların gîı-
ciinü arttırdı. Batı yanlısı, Amerikanvari
Asil Nadîr'in altını oydu."
Polly Peck Yönetim Kurulu Başkanı
Asil Nadir, bu hafta da şirkete taze pa-
ra bulma girişimlerini sürdürürken Polly
Peck'e kredi veren banka ve mali kuru-
luşların temsilcilerinden oluşan komis-
yon da yeni yönetim kurulu başkanını
saptamaya çalışacak. Görev değişimi,
bankacıların Polly Peck'le kozlarını
paylaşacakları son gün olan 9 kasımda
açıklanacak, Asil Nadir'in yerini alabi-
lecek olası adaylann adlan basında yer
almaya başladı. Yeni yönetim kurulu
başkanının, şirket yapılanmasında bir-
çok değişiklik isteyeceği tahmin ediüyor.
"Sunday Tetegraph*'a göre şirkette en
büyük hisseye sahip olan Asil Nadir'in
kurul başkanlığından ayrılmasından
sonra, çeşitli kaynaklar tarafından yüzde
24-28 olarak gösterilen hisselerinin bir
mutemetliğe de\ ri de olası. Polly Peck'e
açtığı 50 milyon sterlin kredi ile kredi-
tör banka ve mali kuruluşların başında
gelen "Standard Chartered Bank" lider-
liginde, diğer 9 bankanm temsilcisinden
oluşan komisyon, Asil Nadir'in yerini
kimin alacağını kararlaştıracak. Hem
görev değişikliği hem de mali sorunlara
nasıl çözüm bulunacağına ilişkin ayrın-
tılı planların 9 kasımdaki bankacılar
toplantısına kadar hsLzırlanması gerek.
Polly Peck tarafından, şirketin muha-
sebesini incelemekle görevlendirilen
. "Coopers and Lybrand Deloitte" mali
damşmanlık firmasının hazırlayacağı ra-
poru en geç 2 kasıma kadar bitireceği,
ondan sonra toplantıya sunulacak aynn-
tılı plan üzerinde gayri resmi v-ihşmala-
ra başlanacağı aniaşılıyor. Bankacılar,
Polly Peck'in ayakta durabilmesi için
yeterli ve gerekli mali kaynağın bulun-
duğuna inanmadıkları takdirde, şirketin
iflasını isteyebilecekler. Ancak sorunun
bu aşamaya gelmeden çözülmesi umu-
luyor.
"Coopers'Mn ilk yaplığı incelemeler-
de, Polly Peck hesaplarında 200 milyon
sterlin tutarında bir açık bulduğu ve açı-
ğın kaynağını saptayamadığı şeklinde
basında birkaç gündür haberler yayım-
lanıyor. Firmanm, Kuzey Kıbns'ta Asil
Nadir'in bankası olan "Sanayi Banka-
sı"ndalcî h'esaplari hâlâgoremedîğîşek-
lindeki haberler hakkında ise Polly Peck
açıklama yapmadı.
EVET!
ÇÜNKÜ
Mar/fıaüBoya ve Vernik San. A.Ş.
GELİN ORTAK OLALIM
Türkiye'nin en büyük 500 firması arasında
82. sırada bulunan Marshall Boya, 1300 çalışanı ile
36 yıldır boya piyasasının güçlü kuruluşudur.
Marshall hisseleri 17 Ekim 1990
tarihinden itibaren satışa sunulacaktır.
Marshall
hisseleri kazandıracak!
Körfezbank
Danışmanlığında
Marshall Boya ve Vernik Sanayii A.Ş. hisseleri
Y l L
OSMANLI GARANTİ KÖRFEZBANK
BANKASI BANKASI
istanbul istanbul
152 30 00 (30 hat) 175 10 40 (4 hat)
143 47 99 175 84 27-28
1448580 1661806
istanbul
134 51 00 (10 hat)
ESBANK
istanbul
151 72 70 (19 hat)
149 11 76
14910 33
MANUFACTURERS
HANOVER FİNANS
İstanbul
131 40 10
140 59 66
Merkez ve tüm şubeleri ile
İMKB üyeleri aracılığıyla satın alınabilecektir.
TURİZM
\abancı acente
beklemeye geçti
BARIŞ KUDAR
PARİS — Irak'ın Kuveyt'i iş-
gal etmesiyle başlayan Körfez
krizinin Türk turizmine yansı-
maları sürüyor. Fransa'nın tatil
kenti Dauville'de biraraya gelen
yerli ve yabancı seyahat acente-
leri Körfez krizi nedeniyle Tür-
kiye projelerinde beklemeyi yeğ-
lediklerini
açıkladılar.
Fransa'dan
Türkiye'ye yö-
nelik turist akı-
şının yüzde
20'sinden faz-
lasını elierinde
tutan Türk se-
yahat acentele-
ri "1990 yüı
kaybı yüzde
15, kriz sürerse
1991 kaybımn
yüzde 40'a çık-
ması bekleni-
yor. Bu da ba-
zı Türk firma-
lannın batma-
sına neden
olur. Türk hü-
kümeti bizlere
sahip çıkmalı"
görüşünü dile
getirdiler.
Kriz nede-
niyle Türkiye
1
ye yönelik ola-
rak rezervasyon iptalleri ve yeni
rezervasyon yapılmaması nede-
niyle kaybın yüzde 15 dolayın-
da gerçekleştiğini kaydeden
Türk seyahat acenteleri temsil-
cileri, Turizm Bakanlığı ile 10
gündür konuyu görüştüklerini
ve dolaylı destek istediklerini
bildirdiler. Fransa'da 2'si büyük
kapasiteli 12 Türk firması çalı-
şıyor. Bunlardan en büyük pa-
ya sahip Pacha Tours Yönetim
Kurulu Başkanı MUmtaz Teker
Dauville'deki seyahat acenteleri-
ni bir araya getiren toplantı ve
Türkiye'ye yönelik çalışmalar
konusunda bilgi verdi. İeker'e
göre Körfez krizinin sürmesi du-
rumunda "güvenlik isteyen" tu-
ristler, ya kendi ülkelerinde kal-
mayı yeğleyecekler ya da krizin
ulaşamayacağı yörelerı seçecek-
ler.
Körfez krizinin başlamasın-
dan bu yana yurtdışına çıkan 6
milyon Fransız'dan yüzde 30-
unun gelecek tatillerinde evlerin-
Pacha Tours
Yönetim Kurulu
Başkanı Teker:
"Türkiye'ye
yönelik projeler
beklemeye alındı.
Kriz sürerse kayıp
yüzde 30-40'lara
çıkabilir.'-'
de olacaklarını açıkladığım ve
bunlann tatil paralannı özellikle
dayanıklı tüketim mallarında
yoğunlaştırdıklarını anımsatan
Teker "Bu dunımda Türkiye'nin
kaybı yüzde 4O'lare tırmanabi-
lir" dedi. Teker gelişmeleri şöy-
le özetledi:
"Dauville'de ber sezon sonu
seyahat acentelerioin katıldığı
fuarımsı bir
loplantı yapılı-
yor. Burada
bilgi alışverişi
yapılıyor, bir
sooraki sezon
için görüşler
tartışılıyor. Bu
yıl gündem
herkesin bUdiği
gibi Körfez kri-
ziydi. İçinde
Türkiye'nin de
bulunduğu kri-
zin etkilediği
yörelerdeki
projelerin bek-
lemeye alındıgı
ve gelişmelere
göre projelerin
durumunun
ortaya çıkacağı
ortay'a kondu.
Aynca genelde
bir sıkıntı yaşa-
nıyor. Bunun
giderilmesi için
öneriler de
gıindeme getirildi." Yılda 6 mil-
yon Fransız'ın yurtdışına çıktı-
ğını kaydeden Teker, bunlardan
ancak 300 bininin Türkiye'ye
gittiğini ve 1990'da bunlardan 30
bininin sonradan vazgeçtiğini
bildirdi. Teker, "Kriz
sürerse kayıp yüzde 30-40'lanı
çıkabilir. O zaman bazı Türk
rırmalan bu işi götüremez du-
ruma gelir" diye konuştu. Tur
fıyatlanna göre Türkiye'nin, Ba-
lear Adaları, Tunus ve Yunanis-
tan'dan sonra en ucuz Ulkeler
arasında yer aldığına da değinen
Teker sözlerini şöyle sürdürdü:
"Kriz yalnızca turistin seçece-
gi yeri etkilemiyor. Fiyatlan da
büyük ölçüde etkiliyor. Biz hii-
kümetten doğnıdan teşvik ya da
yardım beklemiyoruz. Birtakım
yan kararlarla dolaylı olarak
desteklenmesini istiyonız. Ayn-
ca hükümel tanıtım konusunda
daha aktif olarak caba harca-
malı, seyahat acentelerine destek
olmalı."
EKONOMİ NOTLARI
OSMAN ULAGAY
11 Trilyonluk KİT Açığı ile
Nereye Gidiyonız?..
"Nereye gidiyoruz?"
Bu soru son haftalarda çok soruldu, pek çok sütun yazarı
yazısına bu başlığı koydu. Enflasyonun ve terörün birlikte
tırmandığı, iç işlerinden dış işlerine kadar pek çok alanda
benzerine zor rastlanır bir hafifliğin kol gezdiği bir ortamda
bu sorunun sık sık gündeme gelmesi dogaldı.
Ben de aynı soruyu ekonomideki gelişmeler açısından so-
rarak bu soruya cevap aramaya çalışacağım.
Önce bana çok çarpıcı gelen bir-iki rakamı ve bazı tah-
minleri aktarayım.
• Bu yıl sonunda Kamu Kesimi Borçlanma Gereği raka-
mı ile ifade edilen toplam kamu kesimi açığının 25 trilyon
lirayı geçmesi ve KİT'lerin bu açığa katkısının 11 trilyon lira-
yı bulması bekleniyor Bu tahminler gerçekleşirse enflasyonla
yakından ilişkisi olduğu ileri sürülen Kamu Kesimi Borçlan-
ma Gereği ilk kez yüzde 9'u aşmış oiacak.
• Bu yılın ilk sekiz ayında, geçen yıla göre yüzde 100 ar-
tarak 5.6 milyar doları geçen dış ticaret açığının 1990 so-
nunda 9.5 milyar dolara doğru tırmanması olası. Bugünkü
gidişat bunu gösteriyor ve sanıyorum ekonomi bürokrasisi
de hesaplarını buna göre yapıyor.
• Körfez krizi nedeniyle şu ana kadar Türkiye'ye sağla-
nan dış yardım, Kuveyt'in henüz yarısı elimize geçen 300
milyon dolarıyla F. Almanya'nın 110 milyon marklık hibesi.
Konuyu gerçekçi bir gözle değerlendiren bürokratlar, bun-
lar dışında önemli bir katkı beklemenin pek gerçekçi görün-
mediğini söylüyorlar.
• Petrol fiyatlannın geleceği bilinemediği için bunun fa-
turası da tam olarak hesaplanamıyor. Ancak iyimser bir he-
saplamayla bile Körfez krizinin ve petrol fiyatlannın Türki-
ye'nin cari işlemler dengesi üzerindeki olumsuz etkisinin bu
yıl için 1 milyar dolan, gelecek yıl için 2.5 milyar doları bula-
cağı tahmin ediliyor.
• Petrol fiyatlarında ve konjonktürde meydana gelen de-
ğişmeler nedeniyle GSMH büyüme hızında meydana gele-
cek her 1 puanlık düşuşün maliyeti ise 1.3 milyar dolar ola-
rak hesaplanıyor.
Şimdi bütün bu rakam ve tahminler neyi anlatıyor? Nasıl
bir yakın geleceği haber veriyor?
Bir kere enflasyon açısından durum hayli karanlık görü-
nüyor. Kamu açıklarının enflasyonun temel nedeni olduğu
yolundaki görüş doğruysa durum çok vahim; zira kamu açık-
larının boyutu enflasyonun başını alıp gittiği 1987-88 döne-'
minin rakamlarını bile aşıyor ve ilk kez GSMH'nin yüzde
9'unu geçiyor. Bundan önceki rekor yüzde 7.8 ile 1987 yı-
lında gerçekleşmiş ve enflasyon 1988'de patlamıştı. Daha
sonra aşağı çekilen Kamu Kesimi Borçlanma Gereği/GSMH
oranı 1989'da yüzde 5.6'ya kadar düşürülebilmişti. Şimdi
bütçe açığı 14 trilyon TL dolayında tutulabilirken, KİT'lerin
11 trilyon TL dolayında bir açığa doğru gitmesi son derece
düşündürücü. Yalnızca TMO'nun açığının 1.3trilyonu aşa-
cağı tahmin ediliyor. Demek ki politik nedenlerle ve enflas-
yonu önlemek için düşük tutulan zamlarla KİT'lerde ipin ucu
bir kez daha kaçmış ve devasa açıklar ortaya çıkmış. Bu-
nun bedelini önümüzdeki dönemde herhaide enflasyon fa-
turasıyla ödeyeceğiz.
Petrol fiyatlan ve Körfez krizi nedeniyle hatırı sayılır kay-
nak kaybına uğrayacak olan Türkiye'nin kısa dönemde bu-
nu telafi edecek dış kaynak girişleri sağlayamaması halın-
de, ekonominin toplam kaynak dengesinin daha da bozul-
ması ve bunun da enflasyonu olumsuz etkilemesi kaçınıl-
maz görünüyor.
» Bu çok önemli etkilere ek olarak bir de petrol zamlari ne-
deniyle dalga dalga yayılan maliyet artışlannı ve bunların faz-
lasıylafiyatlarayansrtılmasınıdüşünün. Bilmemenflasyonun,
geleceği konusunda iyimser ofabiliyor musunuz? '".;;
Gelelim ödemeler dengesine. Türkiye'nin 9 milyar dola-
rın üzerinde bir dış ticaret açığı vermesi ve dış ticaret açığı-
nı bir yıl içinde yüzde 100'den fazla büyütmesi bana çok iç
açıcı bir gelişme gibi görünmüyor. Ekonomi bürokratlann-
dan bazıları bu büyük açığa karşın cari işlemler açığının bu
yıl 2 milyar dolann altında kalacağını ve bunun finanse edi-
lebilir bir açık olduğunu, ayrıca Merkez Bankasfnın yaptığı
rezerv birikiminın de dış ticaret açığındakı hızlı büyümenın
döviz kurlarına yansımasını önleyeceğini belirtiyorlar. Aynı
kimseler, ithalattaki artışın arzı arttırarak enflasyonu önleyi-
ci etki yaptığını, bu nedenle ithalatı caydıncı özel önlemlere
gerek olmadığını savunuyorlar. Ayrıca yabancı sermaye gi-
rişlerinin ve genel olarak sermaye hareketlerinin dış ticaret
açığındakı ve cari işlemler açığındaki artışları karşılayabile-
ceği belirtiliyor.
Doğrusu ben bu kadar iyimser olamıyorum. Eğer, Körfez
krizinin alacağı yeni boyutlar ve başka nedenlerle hava de-
ğişir ve Türkiye'ye yönelik sermaye hareketlerinde bir ak-
sama olursa döviz cephesinde de çok daha kaygı verici bir
tablonun ortaya çıkmasından korkuyorum. Bir de bu cephede
işler sarpa sarar ve döviz kurları şahlanırsa. ortaya çıkacak
tabloyu ise düşünmek bile istemiyorum.
istersenız sız bütün bu yazdıklarımı kara gözlüklü bir ka-
ramsar yorumcunun aklından geçenler olarak alın ve fazla
dert etmeyin. Ekonomik açıdan nereye gittiğimizi de kendi-
niz cıkartmaya çalısın.
YPK'da 600 milyarlık
ek ödenek tartışması
ANKARA (AA) — Yüksek
Planlama Kurulu'nda (YPK)
görüşülraekte olan 1991 yıh
programında, Emniyet Müdür-
İüğü, Jandarma Genel Komu-
tanhğı, Köy Hizmetleri Genel
Müdürlüğü ile Karayollan Ge-
nel Müdürlüğü'nün yatırımlan
için 600 milyar lira ek ödenek is-
tendi.
AA muhabirinin edindiği bil-
giye göre YPK toplantısında
1991 yılında yatmmlann 14.1
trilyon lirada kalması istenirken
ban kuruluşların yatınmlan için
istenen 600 milyar liramn nere-
den finanse edileceği çözüme
bağlanamadı.
Toplantıda, Emniyet Genel
Müdürlüğü, Jandarma Genel
Komutanlığı, Köy Hizmetleri ile
Karayollan Genel Müdürlüğü
için istenen 600 milyar liralık ek
ödeneğin iki yolla karşılanması
üzerinde duruldu. Birincisi 1991
yılı için hedeflenen enflasyon
deflatörünün yüzde 45'ten j^üz-
de 47'ye çıkamlması, ikincisi de
otoyol yatınmlan için verilen 5
trilyon liradan 600 milyar lira-
mn söz konusu kuruluşlara ak-
tanlması. Ancak konunun çö-
züme kavuşamaması nedeniyle
dün DPT'de gün boyu süren
YPK toplantısı Başbakanlık
Konutu'nda devam etti.
öte yandan 600 milyar liranın
100'er milyar lirasının Emniyet
Genel Müdürlüğü ile Jandarma
Genel KomutanlığVna, 200'er
milyar lirasının da Karayollan
ile Köy Hizmetleri Genel Mü-
dürlüğü'ne tahsisi öngörülüyor.
Edinilen bilgiye göre YPK
toplantısında Emniyet Genel
Müdürlüğü ile Jandarma Genel
Komutanlığı'nın ödeneklerinin
arttırılmasında gerekçe olarak
halen İstanbul'da 14 bin olan
güvenlik görevlisi sayısını 25 bi-
ne çıkartılması, Uave lojman ih-
tiyacının doğması ile 1000 adet
araç verilmesi gösterildi.
Bu arada Olağanüstü Hal
Bölge Valiüği'nin istediği başta
helikopter olmak üzere tüm
araç ve gereçlerin verilmesi ka-
rarlaştırıldı.
DÖVİZ KURLARI
Dovızın
Cmsı
1 ABO Dolan
1 B AJman Markı
1 Avustralya Doları
1 Avusturya Şılıni
1 Belçıka Frangı
1 Danımarka Kromı
1. Fm Markkası
1 Fransız Franfli
1 Hollanda Floriıu
1 Isvec Kromı
1 Isvıçre c
rangı
100 Italyan Lıreb
1 Japon Venı
1 Norveç Kronu
1 Sterlin
1 S Arabıslan Rıyatı
DÖV12
Alış
2728 53
1793.91
2233 57
254 81
87.17
470 85
758 45
535 90
1591-91
483 57
2132 00
239 45
2122
463 09
538613
727 57
Dovız
Sate
2734 00
1797 50
2238.05
2S5 32
87.35
47179
759 97
536 97
1595 10
484 54
2136 27
239 93
2126
464 02
5396.92
729 03
Efektrf
Mş
2725 80
1792.12
2195 60
254 56
85.69
46614
745 56
535.36
1590.32
478 73
2129 87
235 38
21 01
458.46
5380.74
715 20
Efentıf
Satış
2742.20
1802.89
2244.76
256.09
87.61
473.21
762 25
538.58
1599.89
485.99
2142.68
240.65
21.32
465.41
5413.11
73122
15BdM1«0
ÇAPIAZKM
$ 1.5210 AJman Marfcı
$ 5.0915 Fr.Frangı
$ 1.7139 Hol.Ftonnı
$ 1 2798 Isv Frangı
S 1139.49 Ital Lıretı
S 128.60 Japon Yeni
S 3 7501 S Arab Rryali
£ 1 9740 t