Katalog

CUMHURİYET/14 EKONOMÎ 15 EKÎM 1990 BORSA NOTLARI ABDURRAHMAN YILDIRIM "Elektrik şoku"na 5 açıklama Yönetim kurulu murahhas üyesi İb- rahim Günay, 20 eylülde Sir Bara- jı'ndaki basın toplantısında Çukurova Elektrik'in yeniden değerleme çalışma- sını şöyle açıklıyordu: Yeniden değerle- meye Enerji Bakanlığı taraftardır. Ma- liye de evet derse o zaman biz değer- leme yapacağız. Bununla hisselere 10-15 oranında yeniden değerleme ile bedelsiz hisse senedi verme durumu- na geçeceğiz. Yani, bunun da çabası Içindeyiz." * • * Yönetim Kurulu Başkanvekili Cahtt Kavak, 24 eylülde aynı açıkJamanın ben- zerini Güney İlleri Büromuz muhabiri Mehmet Yapıcı'ya yapıyordu. * * * Borsa Bülteni'nde 1 ekimde yayımla- nan SPK açıklamasında da Çukurova Elektrik'in 26 eylülde MMU 3.05.000 / 09328 sayılı yazısı ile Malıye Bakanlığı, Gelirler Genel Müdürlüğü'ne, Kepez Elektrik'in de yine aynı tarihte 2906 sa- yılı yazı ile Başbakanlık Yüksek Makamf- na başvurduğu yer alıyordu. * • • Borsa Bülteni'nde 4 ekimde yayımla- nan Maliye Bakanı Adnan Kahveci'nin açıklamasında ise iki şirket tarafından başvuruların yapılıp yapılmadığı dahi be- iirtilmedi, sadece yeniden değerlemenin imtiyazlı şirketlere neden verilmediği açıklanmaya çalışıldı. Açıklamanın sonu şöyle getirildi: "Bakanlığımızca hazırta- nan bazı vergi kanunlannda değişiklik yaptlması hakkında kanun tasansında, imtiyazlı şirketlerin yeniden değerleme yapmalanna imkân verecek bir düzen- leme bulunmadığı gibi, Başbakanlık'- ça bakanlığımıza bu konuda düzenle- me yapılması gerektiğine ilişkln bir ya- zı gönderilmemiştir. Ayrıca şu anda Bakanlığımızca imtiyazlı işletmelerin yeniden değerleme yapmalanna imkân tanıyacak herhangi bir çalışma da ya- pılmamaktadır." • • • Bu konudaki son açıklamayı, SPK'nın yürüttüğü soruşturma ve yaptığı çalışma- larla ilgilı olan Başkan Mehmet Şükrü Tekbaş'tan aldık: "Prensip olarak sermaye piyasastn- da güvene çok önem veriyoruz. Kanu- nun aydınlatılması SPK'nın temel he- deflerinden biridir. Bitgilerin kamuoyu- Trakya Cam haftaya borsada na zamanında duyurulması lazım. Biz de bu konuda pazartesi (1 ekim) duyu- ru yaptık. Ona rağmen fiyatlar yüksel- di. Bütün bu açıklamalar aynı gün ya- pılsaydı her şey çok daha iyi olacaktı. Açıklamalar arasında zaman farkının oluşması fiyat dalgalanmalanna yol aç- tı. Biz şimdi Çukurova yöneticisinin açıklamasından geriye doğru son iki hafta içindeki borsa iştemlerini taradık. Dikkatimizi çeken bazı durumlar var. Onlan araştıracağız. Bunun gerisinde neler var araştıracağız. Yeniden değer- lemeye ilişkin açıklamanın yapttmasın- da isabet var. Bu açıklama yapılmasay- dı bu bilgi çok dar bir çevrede duyula- caktı. Belki burada hata yeniden de- ğerleme sonucunda 20 bedelsiz veri- leceğinin belirtilmesinde. 20 bedelsiz verilir mi verilmez mi? Onu da aklı olan hesaplar." * * * Her şeyiyle örnek olan bu olayda bil- gilerin kamuoyuna bekletilmeden ulaştı- rılması ve spekülasyona yol açacak olsa bile bu olanağın herkese tanınmasının önemi bir kez daha ortaya çıktı. Basın- da "skandal" ve "spekülasyon" diye nitelenen bu olayın belki de asıl kazancı spekülasyon ve insider trading gibi olay- lara ilgisiz kalan kamuoyunun duyarlıh- ğının sağlanması oldu. Bu olaydan ders aiınması yeniden değerleme için yapılan başvuruların unutulmaması ve yeni olay- ların yaşanmaması dıleğiyle. Borşa'ya dördüncü cam şirketi 22 ekimde Trakya Cam ile gelıyor. Türkiye ŞişeCam'a bağlı 195 milyar lira sermayeli Trakya Cam'ın yüzde 15 his- sesi 7 bin liradan satışa sunulacak. Bu satıştan elde edilecek gelirle Şişe Cam yenileme, modernizasyon çalışmaları ya- pacak. Satışa çıkartılacak yüzde 15'lik hissenin Şişe Cam ile İş Bankası arasın- daki dağılımı dengeli olacak. Her iki ku- ruluş da buradan elde edecekleri gelir- leri sermayelerine bazı muafiyetlerinden dolayı 'vergisiz olarak' ekleyecekler. Ve önümüzdeki dönemde yapacakları ser- maye arttırımında kullanacaklar. Şişe Cam Genel Müdürü Adnan Çağ- layan'dan alınan bilgiye göre Trakya Cam 1989'da 183.950 milyon liralık ciro- suna karşılık, 30.928 milyon liralık kâr yaptı. 1990 yılı ilk altı ayında Trakya Cam'ın cirosu 114.994 milyon, kârı 17.650 milyon lira. Şirketin yıl sonu tah- mini cirosunun 339.389 milyon lira, kâ- rının 65.843 milyon liraya ulaşması bek- leniyor. Adnan Çağlayan, Trakya Cam'ın bu yıl içinde sermayesini yüzde 50 arttıracağı- nı söyledi. Çağlayan üretimin yarısının ih- raç edildiğini belirterek şöyle dedi: "Trakya Cam, firmalanmız arasında en kârlı ve en büyük kuruluşumuz. Paşa- bahçe'nin adı var. Trakya Cam yatınm- cılar için en iyi şirketlerin başında ge- lecektir. Büyük bir talep olacağını dü- şünüyoruz. Personelimizden önemli bir talep bekliyoruz. Tavsiye ediyoruz. Alın mahcup etmeyeceğiz diyoruz." Adnan Çağlayan, Kırklareli Cam Fab- rikası'nın da 2. aşamada halka açılaca- ğını, bunun için satışın vergilendirilme- mesini öngören yasanın çıkmasını bek- lediklerini kaydetti. İMKB'den basına eğitimi Hisse senedi piyasası- nın hızla gelişmesi sa- dece kamu yöneticilerini değil, basını da hazırlıksız yakaladı. Bilginin en büyük serma- ye olduğu bu piyasada ba- sının doğru habier varmesi yatırımcılar açısından oldu- ğu kadar borsa için de önem taşıyor. Piyasaya ele- man yetiştirmek için sürek- li kurslar açan borsa, bu ih- tiyacı karşılamak amacıyla son kursunu basın mensup- lanna ayırdı. Şimdi 40 kadar basın mensubu Türkiye Sınai KaW kınma Bankası salonunda iki haftalık seminerde ser- maye piyasasının işleyişi, kurumları, araçları, deneti- mi, finansal analiz ve yatı- rım analizi teknikleri konu- sunda uzmanlarından ders alıyorlar. Daha reel bir piyasa için basmın doğru haber verme- si elbette önemli, ama daha da önemlisı şirketlerin bilgj- leri kamuya düzenli olarak açıklama alışkanlığı değil mi? Eylülün ikinciyarısındayapılacak sosyalgüvenlikyasalarıyla ilgili doruk gerçekleşmedi Hükümet işçiye sözünü tutmadı Türk-îş Genel Eğitim Sekreteri Mustafa Başoğlu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı İmren Aykut'un sorunları üçlü zirvelerde çözme döneminin kapandığını söyledi. ANKARA (Cumbııriyet Bürosu) — Hüicümet-işçi-işveren doruğunda eylülün ikinci yarısında yapıimasına karar veri- len sosyal güvenlik yasalarım elden ge- çirme toplantısı gerçekleşmedi. Türk-İş Genel Eğitim Sekreteri Mustafa Başog- lu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı tmren Aykut'un sorunları üçlu zirveler- le çözme döneminin kapandığını söyledi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı İmren Aykut, geçen temmuz ayın- Meray greviiçîn yardım çağrısı MERZİFON (Cumhuriyet) — SHP Merzifon llçe Başkanı Turgut Hazneci, Merzıfon'daki Meray Yağ Sanayi AŞ'de 5 ay- dan bu yana süren grev nedeniy- le sendikanın işçilere bu zama- na kadar 100 bin lira yardımda bulunduğuna dikkati çekerek SHP Genel Merkeâ'nden mad- di destek istedi. SHP Merzifon îlçe Başkanı Turgut Hazneci, başta SHP Ge- nel Başkanı Erdal lnönü olmak üzere SHP milletvekillerine, par- ti meclisi ve MKYK üyelerirıe bir yazı gönderdi. Başkan Hazneci yazısında şöyle dedi: "tlçemizde bulunan Meray Yağ Sanayi AŞ'de kadrolu cah- şan işciler, yaklaşık 5 aydan be- ri grevdedirler. tşveren kunılus işcilerin çok makul ölçükrdeki öcret taleplerini sürekli olarak geri çevinnekte ve bezdirme yö- nttne gitmektedir. Aynca beş ay- dan bu taraf a işçilerin aldıklan Kndika yardımı ise işçi başına sadece 100 bin liradan ibarettir. SHP Merzifon tlçe Örgütti Me- ray caltşanlannın bu haklı gre- Tini desteklemek durumunda- dır. Maddi yarâımlar için Tİş Bankası Merzifon Şubesi nez- dinde 'Grevdeki Meray Yağ Sa- nayi AŞ Çahşanları' adına 31873 nolu hesap açıimıştır. Grevdeki işçilerin, insan onuru- na yakışır bichiMİe haklannı ala- na kadar desteklenmesi için maddi ve manevi katkılan bek- leriz". 160 işçinin çahştığı Meray'da 18 Mayıs 1990 taiihinde başla- yan grev nedeniyle SHP Genel SekıeteT Yardımcısı Ertuğrul Gtinay ile PM üyeleri Siileyman Çeiebi ve Tahir Köse Merzifon- da Meray işçileri ile bir toplantı yapmıştı. Bu toplantıdan sonra SHP Merzifon llçe Başkanhğı, Meray çalışanlarına ilk etapta gıda ve temizlik malzemesi yar- dımma başlamış, Belediye Baş- kanı Hüseyin Ünsal'da işçilerin yakacak yardımı isteklerine olumlu yanıt vermişti. da işçi ve işveren kuruluşlarını bir araya geürerek sosyal güvenlik sonınlannı içer- diği ileri sürülen bir protokol imzalattı. Birçoğü doğrudan hükümetin ve Bakan- lığın çözmesi gereken konuları kapsayan bu protokolün ardından Bakan Aykut, TİSK ve Türk-lş yöneticileri, kendileri- ne yardımcı olması için ağustos ayında Başbakan Yddırım Akbulut ile göruştü- ler. Akbulut ile yapılan gorüşmede, sos- yal sigortalar ile ilgili yasalarda gerek işçi gerekse işveren tarafının hazırladığı de- ğişiklik önerileri konusunda eylül ayının ikinci yarısında yeniden bir araya gelin- mesi kararlaştmldı. Ancak geçen süre içinde Bakan Aykut'un işçi ve işveren ta- rafına imzalattığı protokoldeki kimi ka- rarların uygulamaya geçirilmemesi ya da hükümetin varılan anlaşmaya tümüyle ters düşen kararlar vermesi taraflar ara- sında soğukluğa yol açtı. Bu soğukluk nedeniyle Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, eylül ayında yapılması karar- laştınlan doruk konusunda herhangi bir çağrıda bulunmadı ve söz konusu top- lantı gerçekleşmemiş oldu. Türk-lş Genel Eğitim Sekreteri Mus- tafa Başoğlu, Çalışma ve Sosyal Güven- lik Bakanı îmren Aykut'un geliştirdiği üçlü zirveler biçimindeki toplantılarla gundemdeki sorunları çözm olanağının bulunmadığırun anlaşıldığuu beürtti. Ça- lışma Bakanı Aykut'un, zirvelerde imza- lanan protokollere bile sahip çıkmadıgını bildiren Başoğlu, şunlan söyledi: "Sayın Aykut'un gerçekleştirdiği top- lantılarda genel degerlendirmeler yapıl- dı. Oysa çok daha açık ve net konulan tartışabilir, çözümler iiretebilirdik. So- nuç olarak Sayın Aykut'un diızenledigi toplantılann hedefi kalmadı. Kısacası Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı İm- ren Aykut'un, sorunlan üçlü zirvelerle çözme dönemi kapanmıştır." Yurtdışındaki Türkler Haftanm Türkiye'sini Cumhuriyet Hafta'da okuyorlar. Cumhuriyet Hafta yurtdışında yaşayan Türkler için hazırlandı. Okurlar Cumhuriyet Hafta'da bir hafta boyunca Cumhuriyet'te yeralan haberlerden derlemeleri okuyacaklar. Aynca yurtdışında, özellikle Almanya'da çalışıp yaşayanlan ilgilendiren önemli olaylar da Cumhuriyet Hafta'nın gündeminde yeralacak. Okurlar, Cumhuriyet Hafta'da Cumhuriyet'in köşe yazarlannı, siyaseti, yazı dizilerini, kültür ve sanat hayatını, Türk spor dünyasına üişkin haber ve yorumlan da izleyecekler. Cumhuriyet Hafta her Cuma Almanya'da bayüerde. Almanya 'da n yurtdışuıda yaşayan dost/anmzı CumhuriyatHafta 'yako/ayca abone yapabilirsiniz. Cumhuriyet Hafta abonelenne her hafta Cumhuriyet Kttap eki ücretsiz olarak gönderılecek. İlk altı ayda abone olanlar ise Cumhuriyet Kttap Kulübii ne ucretsız olarak üye olabılecekler Aynca Cumhuriyet Hafta aboneleri Bizim Almanca dergisini yıllık 48 DM yerine 24 DM'a alabılecekler. AİKNM 0er«t TabtoMi Aşağıdakı kuponu 3aylık 36~OM doldurarak, dekontunuzte 72ÖM *rl,kteCumhurW Abone Servisı-B. 144 DM Almanya Bölümü, Türkocağı Cad. 39-41, Cağaloğlu istanbul adresine gönderin. Tel. 90-1-512 05 05 Fax:90-1-526 60 72 •••••••••••••••••••a Abonenın adı: Soyadı: Adresı: v Abone süresı: Seçtiğim abone süresi karşılığı olan DM tutartnı, Türkiye İş Bankası Kaiser Str. 3 6000/Frankfurt/M Hesap no: 21005002, BL2: 50230600 hesabınıza yatırdım. İmza :....:.'. CuShuriyel11 6, %}**>--- - Almanya'da Islam partK B E K L A M D U N Y A S I ABD'nin en büyükleri Haftalık Amerikan reklamcılık dergisi "Advertising Age"ın her yıl yaptığı "en bü- >ük reklam verenler" sıralamasında Marl- boro üreticisi Phiüp Morris toplam 2 mil- yar 72 milyon dolarlık reklam yatırımı ile bir numara oldu. ABD'de ilk 10'a giremeyen, ancak Tür- kiye"de yatınmlan bulunan dev reklam ve- ren kuruluşlar arasmda Nestle 11., Unile- ver 12., Fbrd 13., Coca Cola 28., IBM 56., Mobil 70. ve Bayer 97. sırada yer aldılar. Listede dikkat çeken bir başka dev rek- lam veren de Amerikan hükümeti. Birçok büyük sanayi kuruluşunu geri- de bırakan Bush yönetimi, 1989 yılında toplam 309 milyon dolarlık reklam yatı- nmı yaparak ilk 100 arasında 36. oldu. S n 1989 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1988 1 2 4 3 5 9 8 7 6 16 Reklam veren Phitıp Morns Procter and Gamble Sears, Roebuck General Motors Grand Metropolitain Pepsi Cola McDonald Eastman Kodak RJR Nabısco Kellog Toplam ABD yatınmı (milyon dolar) 2.072 1.779.3 1.432.1 1.363.8 823.3 786.1 774.4 718.8 703.5 611.6 Yüzde olarak 88% oranla artış 2.2 7.5 38.8 5.7 9.1 10.6 6.4 1.8 5.0 11.2 Reklamcılar Derneği'ne profesyoneller Reklamcılar Derneği, uzun süredir boş tuttuğu kadrolarını 'profesyonel kadrolaşma' anlayışı içinde hızla doldu- ruyor. Üst düzey yönetici olarak uzun yıllar önemli görevlerde bulunmuş olan Refik Hammaş, Reklamcılar Der- neği'nde profesyonel kadrolaşmanın ba- şında genel koordinatör olarak göreve başladı. Yönetim kurulunun saptadığı strateji doğrultusunda yürütülecek uygulamadan sorumlu olan Hammaş, bugünlerde bitirdiği görüşmeler sonun- da, Şennur Yılmaz'ı da Genel Koordi- natör Yardımcısı olarak seçti. Öte yandan, dernek, TRT Reklam Esasları Yöne-meliği'nde kolektif rek- lamla ilgili maddenin değiştirilmesini bir mektupla TRT Genel Müdürü Kerim Aydın Erdem'den istedi. Dernek, kolek- tif reklamı "Markalan farklı birden faz- la ttriin ya da hizmetin bir arada reklamı" veya "Aynı markadan, ancak farklı işlevleri olan iiriin ya da hizmet- lerin bir arada reklamı" olarak tanım- lıyor. "Aynı markayı taşıyan ve aynı te- mel ihtiyaca cevap veren ürün ya da taiz- raetler kolektif reklam savılmaz" deni- yor. Bilindiği gibi TRT 'kolektif reklam'a yüzde 50 pahalı tarife uyguluyor. Güneş Sigorta ve \e.vir Rek- ta'da Kısa adı Rekta olan Reklam ve Tanıtım Hizmetleri Ajansı, Gü- neş Sigorta ile Neyir'in tüm reklam- cılık ve tanıtım hizmetlerini konkur sonucu üstlendi. Rekta'cılar bu ba- şarılarını "takım oyununa ve rek- lamcılık anlayışlarına" bağlıyor. Ajaasada Ajansada ping p*ng Ajansada çalışanları bu ara- lar en kreatif çahşmalarını masate- nisi masasında gösteriyorlar. "Ada Open" adı altında düzenlenen pi- npong turnuvası bütün hararetiyle devam ediyor. 4 grup üzerinden ve lig usulü yapılan maçlar 18 ekim gü- nü düzenlenecek final maçıyla son bulacak. Şampiyonun armağanı sürpriz. Essm, Pars McCan'iie Mana- jans, Pars McCann ve Pan Ajans'- ın katıldığı konkur sonucunda Esso, Pars McCann'ın "prezentas- yon"unu seçti. Ajanstan verilen bil- gilere gore kasım ayında Esso kampanyaları mecralara çıkacak. Çagdaş'ta "perestroyka" 1991'e daha güçlü girmek isteyen Çağdaş Reklam Sanayii "yeniden yapılandı." Çağdaş Reklam'da Şule Yüksel yeni oluşturulan halkla iliş- kiler, Levent Kolko Grafik- Tasanm, Muzaffer Samur yazı ve Handan Emiroğlu medya bölümle- rinin ba^kanlığına getirildi. T E K N O L O J I V I T R I N I Bisikletler için elektronik hız sayacı Bisikletler için hazırlanmış Vetta C 2000, yaklaşık 0.5 km/s hatayla hızı ölçen bir elektronik sayaç. Or- talama ve azami hızı gösteriyor, saati var ve ekran sıvı kristalden. Sistem, elektronikgösterge tablosu ve bir manye- tik dedektörden oluşuyor. Gösterge 5x5 cm büyük- lüğünde ve gidonun üstüne takılıyor. Dedektör ise bisikletin ön tekerleği taşıyan ayağına yerleştirili- yor. Tekerleğe takılan mıknatısın her geçişi dedek- tör tarafından kaydediliyor. Dedektörden gidonun üzerindeki sayaca veri aktarımı ise kızılötesi ışın- larla gerçekleşiyor. Fiyatı 490 Fransız Frangı. Taşınabilir scanner Bir gazete ya da dergide görduğünüz bir metni bilgisayannıza kaydetmek is- tiyorsunuz. Caere firmasının geliştirdi- ği taşınabilir scanner (tarayıcı) sayesin- de, metni yeniden daktilo etmenize ge- rek yok. Bilgisayarınızda bir kütük (fı- le) açıp scannerinizi metnin üzerinden geçirmeniz yeterli. Metin dakikada 500 kelime hızİa bilgisayara aktarılıyor. Scanner, yazı karakterine bakmaksızın her türlü metni kopya edebiliyor. App- le Macintosh için fiyatı 700 dolar, IBM PC için 600 dolar. Yeni bir yardımcı Çoğunlukla, yeni bir ürün üstünde çalışan bir mü- hendis, tasarımcırun aklında ne olduğunu tarn olarak bümez. Sonuç, işin gecikmesidir. Amerikan Mentor Graphics firması, Concurrent Design Environment (CSE) adlı yazılımıyla buna bir çozüm getirmeyi amaçhyor. Tam tasarım verileri bilgisayara yükleni- yor ve sistem, mühendis istenilen şeylerin dışuıa çıkar- sa bir uyan sinyali gönderiyor. Orneğin tasanmcının yüksek tasarımlı bir televizyonda kaymayı önlemek için bir hızbelirlediğini, üretimde kullanılacak mal- zemelerin belirli bir büyiiklüğü ve maliyeti geçmemesi gerektiğini düşünelim. Ürünüzerindeçaüşanmuhen- dis, bu belirlenen kriterlerin dışına çıktığında hemen sistem tarafından uyanlacaktır. CDE yazıbmı, yıl so- nuna doğru piyasaya sürülecek ve öncelikle Hevvlett- Packard/Apollo donanımıyla kullanılabilecek. Ya- zılımın fiyatı 3000 dolar. Mikro-dalgalı fınn Japon Sharp Firmasının geliştirdiği mikrodalgalı fı- nn, yemeği pişiren kişinin yapması gereken kontrolla- n yapıyor, hatta kanştırma, çırpma, ezme, yoğurma gi- bi işlemleri de üstleniyor. Fı- nnın kontrol sistemi, ne za- man ve ne kadar süreyle bu işlemleri yapması gerektiği- ni biliyor. Böylece, bu akılb fınn saye- sinde pişirme esnasında aş- çının bir müdahalesine hiç gerek ohnuyor. E K O N O M I K I T A P L I G 1 Para, para, para PARA / J.K. Galbraith / Çeviren: Nilgün Himmetoğlu-Belkıs Çorakçı / Altrn Kitaplar / 384 sayfa. Daha önce "Kuşku Çağı" ve "Ekonomi Kim- den Yana" adlı yapıtları Türkçeleştirümiş olan Galbraith'in "Para"sı da Türkçeye çevrildi. "Ne- reden gelir, nereye gider " altbaşhğı ile yayımlanan "Para"da Galbraith, üniversite kürsüsünde ders anlatmanın akıcılığı içinde paranın tarihteki seru- venini anlatıyor. Çok yakın tarihe kadar getirdiği bu serüvenin sonunda Galbraith, baa yargı ve öne- rilerde de bulunuyor. Bunlar ilk bakışta doğrudan ABD ekonomisine yonelik gibi görünse de dola- rın "serüveninin" zincirleme olarak hepimizi et- kilemesi açısından önemli. "Monetarist" MtltonFriedman'la giriştiği polemikler akılda tutulursa, Galbraith'in "Para"ya bakışının güncel ekonomi politikaları açısından Turkiye'yi de ilgilendirdiği söylenebilir. Hiedcn jtlıı smj* pits