Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2025
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
OCAK 1990 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/3
KKTC'de
sayım
• LEFKOŞA (AA) —
KKTC'de nisan ayında
yapüacak milletvekili
seçimleri nedeniyle 14 ocak
pazar günü sayım ve yanm
işlemleri gerçekleştirileceği
açıklandı. KKTC Yttksck
Seçim Kurulu, yavımladığı
1 numaralı duyuruda,
Bakanlar Kunilu'nun daimi
seçmen kUtüklerinin
dUzenlenmesi için yapüacak
sayım ve yazım işlemleri
nedeniyle 14 Ocak 1990
günü saat 05.00 ile 18.00
arasında sokağa çıkma
yasağı kararı aldığmı
bildirdi KKTC'de en son
10 Mart 1985'te yapılan
sayunda, nüfusun 143 bin
307, 18 yaşını doldurmus
seçmen sayısının da 92 bin
710 oldugû belirlenmişti.
Uçakta bomba
ihban
• BOSTON/ABD (AA) —
Ingiliz hava yollan şirketi
British Airways'e ait Boeing
747 tipi bü yolcu uçağı,
bomba ihban yapılması
ozerine Boston'a acil iniş
yaptı. Londra-Miami
seferini yapmakta olan
uçağın alana sorun
çıkmadan indiği, uçaktaki
341 yolcu ve 19
mürettebatın başka bir yere
nakkdildiği kaydedildi.
British Airways'in sözcüsü,
uçağın Londra'dan
hareketinden 4 saat sonra
kendilerine telefon eden
kimliği belirsiz bir kişinin
uçağa bomba
yerleştırildiğini söylediğini
ve bombanın, uçak 9 bin
metre yükseklikteyken
patlayacağını ihbar ettiğini
ifade etti.
Klerides:
Türklere baskı
• LEFKOŞA (AA) —
Kıbns Rum Demokratik
Birlik Partisi (DISI) Gend
Başkaru Glafkos Klerides,
Kıbns sonmuna, Tûrk
tarafına baskı yapütnasıyla
çözüm bulunabileceğini öne
sürdü. Klerides, Rum
Televizyonu'nda
gazetecüerin sorularıru
cevaplandırnken, Kıbns
konusunda ödün vermesi
için Türk tarafına yeterli
baskı yapılmadığını
savundu. Glafkos Klerides,
Kıbns'ta yaratılacak
huzursuzluğun ve bir Türk-
Yunan çatışmasının
gündeme getirilmesinin,
soruna çözüm bulunması
yönündeki basküan
arttıracağım ileri sürdü.
Küba'da
reform
• HAVANA (Ajanslar) —
Kuba Komunist Partisi,
taban örgütlerinde bazı
reformlar yaptı. AA'ya göre
Kuba Komunist Partisi
organı Granma, yeni
düzenlemelerin, KP
bünyesinde 1986'da
başlatılan "duzeltme"
sürecınin bir parçası
olduğunu bildirdi.
Yeniliklere göre fabrikalar,
çiftlikler ve diğer
işyerlerindeki parti
örgütleri, Kderlerini gizli
oyla seçecekler ve her
seçirnde birden fazla aday
olacak. Şimdiye kadar,
taban örgutlerinin
liderlerinin seçimi, tek
adayla ve açık oyla
yapılıyordu. KP gazetesi
Granma, yerli parti
örgutlerinden, aday
belirlerken ve diğer
konularda, çiftliklerindeki
ya da fabrikalanndaki
işçilere danışmalannı istedi.
Pekin'e gizli
• LONDRA (AA) —
Ingiltere Başbakanı
Margaret Thatcher'ın
Dışişleri özel Danışmanı
Percy Cradock'un, aralık
ayında gizlice Çin Halk
Cumhuriyeti'nin başkenti
Pekin'e gittiği ve Hong
Kong sorunuyla ilgili
görüşmeler yapuğı ileri
sürüldü. Söz konusu iddia,
lngiltere'de yayımlanan The
Sunday Correspondent adb
haftalık dergide, hükümete
yakın bazı kaynaklara
dayanüarak yayımlandı. Çin
Halk Cumhuriyeti'nin
başkenti Pekin'deki
Tienanmen Meydam'nda
haziran ayında meydana
gelen olaylardan sonra, ilk
kez ûst düzeyli bir îngiliz
yetküinin bu ülkeyi ziyaret
ettiği belirtilivor.
SosyalistBaşbakan Gonzalez. 'Savunma giderlerinde artışa devam' diyor
ispanya silahlanıyorMİNE SAULNIER
MADRİD — Doğu Bloku'nda-
ki çözülme ve sona eren soğuk sa-
vaşın aıdından, silah Oreticisi bir-
çok ülkenin gündemine yeni ve
tehlikeli bir sorun eklendi: Şimdi-
ye değin oldukça kazanç sağlayan
silah sanayiinin geleceği. Bu soru-
nun gizlediği asü buzdağı ise or-
dulann ne olacağı. Hiçbir Batı
Avnıpa ülkesi savunma kapasite-
lerini büyük oranda düşürmeyi
düşünmemelde birlikte, askeri
planda kuçük kısıntılara gitmek
büe bazı ülkeler için güç. Aynı za-
manda silah üreticisi olan tspan-
ya, 13 yü öncesine değin askeri
güçlerin yöneüminde bulunan bu
ülkelerden biri. Avnıpa Toplulu-
ğu'na girişin bedeli olarak çesitli
sanayi sektörlerinde reform yap-
mayı, yanı iki milyon dolaylann-
da işcinin işine son vermeyi ve es-
kiyen birçok kuruluşu kapamayı
basaran tspanya, süahsızlanma
konusunda aynı gözüpekliği gös-
teremiyor.
Doğudan esen son banş rüzgâr-
lanna karşın, Fetipe Goozalez hü-
kumeti, Ispanya'run savunma büt-
Jjoğuk savaşın sona ermesine
karşın, Gonzalez hükümeti
savunma giderlerinin 1992'ye
kadar her yıl % 4.4 artmasını
öngören bütçe tasarısını
parlamentoya sundu. Tasan,
muhalefet tarafından da
destekleniyor.
Madrid hükümeti silah
satışlarının getirdiği kârları
kaybetmekten ve savunma
sanayiinde çalışan işçileri
öfkelendirmekten korkuyor.
Madrid'in başka bir kaygısı da
"Mihail Gorbaçov başarıya
ulaşamazsa ne olur?" düşüncesi.
çesinde öngörülen artışın 1992 yı-
lına kadar korunmasına ilişkin bir
yasa önerisini geçen hafta ulusal
meclisin onayma sundu. Muhale-
fetin desteğine de sahip olan söz
konusu yasa tasansına göre tspan-
ya Silahlı Kuvvetleri bütçesinde
her yıl en az yttzde 4.4 orarunda
bir artış öngftrülüyor. Yasa tasa-
nsırun dayandığı bütçe planlama-
sı, aslmda sosyalistlerin ıktidara
geldıği 1982 yüında, Gonzalez hu-
kümetleri öncesinde kabul edil-
miş. Bu 1987 yüında sosyalistler
tarafından hiçbir değisiküge uğra-
tılmadan yenüendi ve bu yü Do-
ğu Avnıpa'daki gelişmelerin yol
açtığı yeni ortama rağmen ikinci
kez 1992'ye dek geçerli küımyor.
Savunma bütçesindeki bu artış ka-
rannı almak için Varşova Paktı
üyeleriyie NATO müttefikleri ara-
sında süregelen konvansiyonel si-
lahlann azaltüması görüşmeleri-
nin sonuçlanru büe bekletneyen
tspanya'mn böyle davranmasında
birkaç etkeninrolüvar. Bunlardan
birincisi, son zamanlarda ordu ke-
siminde başgösteren bazı rahatsız-
lık belirüleri. Diğeri silah sanayi-
inde çalışan işçi kesimiyle takış-
manın göze aiınamaması. Üçün-
cüsü, gizli ve açık pazarlanyla si-
lah ticaretinin önemli bir ulusal
gelir oluşturtnası. tspanyol hükü-
meti, Viyana'daki konvansiyonel
sUahlann sınırlandırüması görüş-
melerinin sonucunu beklemeden
silah bütçesini arttırma nedenini,
"resmi dilden" şöyle açıklıyor:
"SfiaMaıuııa auunızı sünttHccc0-
miz 1992 yıtaaa kadar D*ta'ıtaki
geUşmetaia gerçek boynl vt «o-
nnclan zaten belli olmayacaktır"
Kısmen doğru olan bu sav, kimi
uzmanlara göre ardında sessiz ge-
çiştirilen baska bir endişeyi sak-
lamakta: Gorbaçov, Sovyett» B4r-
İ' sa«l
olur? Avnıpa, birbirine giren dev
SSCB karşısında kendisini savun-
mak zorunda kahr mı?
Panama'ya saldıran ABD, şimdi de Kolombiya'ya savaş gemisi gönderdi
ABD işgali, dava konusu oluyor
Noriega'nın avukatı,
savunma stratejilerinin
ana hattının,
"ABD'nin Panama
işgalinin uluslararası
hukuka aykm
olduğunu" kanıtlamak
olacağım belirtti.
Avukat, bu nedenle
Noriega'nın ABD'de
yargılanamayacağını
söyledi.
Dış Haberler Servisi — Pana-
ma'nın devrik lıderi Manuel No-
riega'mn avukatları, ABD'nin
Panama'nm işgalini dava konu-
su yapacaklannı bildirirken, Was-
hington'un bu kez Kolombıva
açıklanna iki savaş gemisi gönder-
diği haber verildi.
AA'mn haberıne gore Kolom-
biya radyolan, gemilerin uyuştu-
nıcu kaçakçılannı durdurmak için
kıyılan abluka altına alacağım
«ne sürerken A8D, gemilerin yol-
da olduğunu doğruladı, ancak
eğitim tatbikatı yapmakta olduk-
larını belirtti.
Kolombiya radyolan ve gazete-
leri, uçak gemisi J. F. Kennedy ve
Virginia gemisinin, ulkenin Kara-
yip kıyılarında uyuşturucu kaçır-
maya çalışan gemileri ve uçakla-
rı engelleyeceklerini duyurdulaı.
Bogota'daki ABD Büyükelçili-
ği ise yaptığı açıklamada, ABD'-
nin önumuzdeki günlerde ulusla-
rarası sularda uyuşturucu kaçak-
çıhğı faalıyetlerinde bir artış bek-
lediğini bildirdi. Açıklamada,
ABD'nin uzun süredir denizde
devriye operasyonlan düzealedi-
ği, şimdi ise yalnızca bunlan art-
tırmak istediği belirtildi. Butun
operasyonlann, Kolombiya sula-
nndan ötede, uluslararası sular-
ABD'YE ŞÜKRAN DUASI — ABD işgalinden sonra Panama Devlet Başkanlığı koltuğnna otnran Gnillenno Endara, yeni olmştora
tan Savmuna Knrvetieri'niı» komutanlanyla birlikte Panama için dua edi>or. (Fotograf: Renter)
da yapılacağı kaydedilen açıkla-
mada, Amerikalı yetkililerin, ge-
rekli durumlarda Kolombiya ve
diğer bölge ülkelerle koordinas-
yon içinde hareket edeceği bildi-
rildi. Daha önce VVashington'da
yapılan açıklamada, Kennedy ve
Virginıa'nm, "Atlanük operas-
yon bolgesinde rutin bir eğitim"
gorevi için perşembe günu yola
çıktıklan bildirilmişti.
Manuel Noriega, Miami'de Fe-
deral Adliye binasuun bodrumun-
da penceresiz bir hücrede kalıyor.
Avukatlan ile görüşmesine izin ve-
rilen Noriega'nın yeri de "given-
Mk" nedeniyle sık sık değiştiriliyor.
Noriega'nın avukau Steven Kol-
lin, dün yaptığı açıklamada,
ABD'nin Panama'yı işgalini dava
konusu yapacaklannı söyledi.
Kollin, savunma makamının stra-
tejisinin, Noriega'nın devrilmesiy-
le sonuçlanan ABD işgalinin ulus-
lararası hukuka aykın olduğunu
kanıtlamak olacağım belirtti. Kol-
lin, "Bu nedenle Noriega vaıgria-
aamaz ve serbest bıraküaialıdır"
dedı.
ABD tarafmdan mahkemeye
sunulacak iddianamenin anahat-
lan da belli oldu. tddianamede,
Noriega'nın, Panama'daki tüm
güçlerini uyuşturucu kaçakçüan-
nın emrine tahsis ettiği, askeri ha-
vaalam ve karargâhlan uyuşturu-
cu kaçakçüannın kullammına aç-
tığı ve bu yolla sağladığı dolarla-
n çeşiüi ülke bankalanna yatırdığs
yer alıyor. tddianamede ayrıca.
Noriega'nın Kolombiyalı uyuştu-
rucu lordlan ile surekli Uişkide bu-
lunduğu da kaydediliyor.
Noriega, ABD'ye getirildikten
sonra uyuşturucu kaçakçüığma
kanştığı yolundaki suçlamalan
reddetmişti. Noriega'nın avukat-
lan da, suçlamalann kanıtsız ol-
duğunu ve Noriega'nın ABD
mahkemeleri tarafından yargıla-
namayacağmı belirtmişlerdi.
öte yandan Panama'ya yeni
atanan ABD Büyükelçisi Deaae
Hinton, ulkesinin Panama ile iliş-
küerine büyük önem verdigini be-
lirterek, "ABD'de, Panama Kaaa-
h'nın kontrohiBia Panama'ya w-
rilmesi yolnnda çahşmalar yapı-
lıyor" dedi.
AKKUM toplantılarının 5. raundu başlıyor
DtLMEN ÇELTtKOĞLU
VİYANA — AKKUM (Avnıpa
Konvansiyonel Kuvvet tndirimi
Müzakereleri) 5. tur toplantılan
12 ocakta Viyana'da başhyor. Vi-
yana'daki yetküüerden ahnan bil-
giye göre müzakereler, 1990 yüın-
da üç aşamada gerçekleşecek. 12
ocakta başlayacak 1990'ın Uk tur
görüşmeleri 22 şubata kadar sü-
recek. 2. tur müzakereler 15 mart
- 26 nisan tarihleri arasında yapı-
lacak. Son turun ise 17 mayısta
başlayıp, yaklaşık yedi hafta sür-
mesi kararlaştırüdı.
12 ocakta yeniden başlayacak
müzakerelerin gündemi ana hat-
lanyla şu noktalan içeriyor -
tndirimi söz konusu olan araçla-
rın (tank, top, zırhlı birlik taşıyı-
cüan, savaş uçağı, savaş helikop-
teri) tanımı - kuvvet indirimlerin-
de anlaşma sağlanması halinde
araçlan sayma kurallannın sap-
tanması. Ayrıca 1989'da müzake-
rderine başlanan istikrar, bilgi
alışverişi, denetim, depolama
kontrolü gibi konulann görüşül-
mesine bu yü da devam edüecek.
Avnıpa Konvansiyonel Kuvvet
Indirimi Müzakereleri'nde (AK-
KUM), Türkiye acısmdan halen
"ptraz olma" niteligini taşıyan
AKKUM nedir?
Konvansiyonel silahindirimi
AKKUM, 1989 ocak ayında
Viyana'da imzalanan Avnıpa
Güvenlik ve lşbirliği
Konferansı (AGİK) sonuç
belgesi çerçe\'esinde,
Konvansiyonel tstikrar
Görüşmeleri (KİG) görev
yönergesi uyannca, Mart 1989
Viyana'da 23 NATO ve
Varşova Paktı ülkesi arasında
başlayıp, halen devam etmekte
olan Avnıpa Konvansiyonel
Kuvvet tndirimi
Müzakereleri'nin kısa adı.
AKKUM'un görev
yönergesinde beürtUen temel
amacı, Avrupa'nın
"Atlantik'ten UraUar'a" kadar
uzanan bölümünde, NATO ve
Varşova paktları arasında
konvansiyonel silahlarda var
olan düzeyden daha aşağıda
denge sağlamak amacıyla,
karşılıklı kuvvet indirimlerine
gidilmesi ve bu yolla her iki
paktın sürpriz taarruz ve
geniş çaplı saldırı gücıinun
ortadan kaldınlması. Halen
indirimi söz konusu oian
silah kategorileri şunlar:
Tank, top, zırhlı araçlar, savaş
uçağı ve savaş heiikopteri.
Müzakereler iki askeri bloğun
üzerinde anlaştığı şekilde
sonuçlanırsa, Varşova
Paktı'mn konvansiyonel süah
düzeyini V* 50, NATO'nun ise
% 10-15 oranında indirmesi
söz konusu olacak.
Müzakerelerin 1990 yılı
sonunda sonuçlanması
bekleniyor.
konulann başında "Mersio
sorma" geliyor. Bilindiği gibi
Mersin Limaru'run süahsızlanma
kapsamına alınıp ahnmaması ko-
nusunda 1989 ocak ayında orta-
ya çıkan "kriz" de Türkiye'de si-
lahsızlanma sının saptamrken
Mersin'in adı kullanılmadan sınır
"Göznt'deıı denize iner" şeklinde
bir ifade ile önlenmişti. Geçen yıl
aralık ayında ise Bruksel'deki NA-
TO Dışişleri Bakanlan Zirvesi'nde
taslağm Mersin ile ilgili maddesi-
nin boş bıraküarak Varşova Pak-
tı'na sunulmasına karar verildi.
Viyana'daki yetkililerin verdiği
bügiye göre Türkiye'nin bu konu-
da tutumunu değiştirmesi söz ko-
nusu degil. Atina'nın Mersin ko-
nusundaki tavn, tamamen iç po-
Htikada malzeme olarak kullan-
mak amacıyla ve Kıbns Rum ke-
siminin baskısıyla ortaya çıkardı-
gı suni bir kriz olarak değerlendi-
riliyor. Zaten Mersin süahsızlan-
ma kapsamına girse dahi bu du-
rum Turkiye'nin bölgede süah bu-
lundurmayacağı anlamına gelmi-
yor. Bu bölgenin süahsızlanma
kapsamına dahil edilmesi, ancak
Varşova Paktı ülkelerinin şüpheli
bir hareket sezmeleri halinde, o
bölgede denetim hakkını kullan-
malanna olanak sağhyor. Yuna-
nistan için böyle bir denetim hak-
kı da söz konusu değiL
Bu nedenle Yunanistan
bu tavnyla aynı zamanda müza-
kerelerin yasal çercevesine aykın
bir tutum içine girmiş bulunuyor.
Türkiye'nin Deniz Kuvvetleri'-
nin müzakereler kapsamına alın-
ması hususundaki tutumu ise şöy-
le özetlenebiür Deniz Kuvvetleri-
nin indirimi söz konusu olsa da-
hi Sovyet donanması Türk donan-
ması karşısında Karadeniz'deki
üstunlüğünü koruyacak.
Sovyetler Birliği aynı zamanda
ABD'nin Akdeniz'deki deniz gü-
cünde ındirime gitmesini talep
edecek. Akdeniz'de deniz kuvvet-
lerinde indinme gidilmesi, Sovyet-
ler Birliği'nin buradaki gücünü
Karadeniz'e kaydırması anlamına
geliyor. Bu durumda TüTkiye'ye
Sovyetler'in Karadeniz'deki do-
nanmasına "bekcUik" görevi dü-
şecek.
öte yandan Avrupa'daki NATO
sahasuun ABD tarafından takvi-
yesi ancak deniz yoluyla müm-
kun. ABD'nin Avrupa'ya kara yo-
luyla kuvvet kaydirma olanağı
yok. Oysa Sovyetler Birliği ve Var-
şova Paktı ülkeleri arasında kara-
dan bir devamhbk söz konusu. Bu
çerçevede NATO üyesi ülkelerde
deniz kuvvetlerinin indirilmesi ko-
nusuna sıcak bakılmıyor.
Mitterrandy "Izvestia" Gazetesi'ne demeç verdk
AGİK süreci güçlendirilmelidir
Francofe Mlrterrand
Fransa Cumhurbaşkanı, SSCB dahil
tilm sosyalist ülkelerin kendi
demokratik kurumlannı kurduktan
sonra katılabilecekleri Avnıpa
Konfederasyonu'nun yaşlı kıtanın
yapay bölünmüşlüğünü ortadan
kaldıracağını belirtti.
MOSKOVA (AA) — Fransa Cumhurbaş-
kam François Mitterrand, tüm Avrupa ülke-
lerini eşit koşullar altında yan yana getiren tek
forum olan Avrupa Güvenlik ve tşbirliği Kon-
feransı'nın (AGİK) güçlendirilerek daha ya-
rarh hale getirilmesini önerdi.
Mitterrand, Sovyetler BirligTnde yayımla-
nan Izvestia Gazetesi'ne verdiği demeçte,
1990'h yülarda bir "Avnıpa Konfederasyo-
nn" yaratılmasına ilişkin önerisi hakkında
acıklamalarda bulundu.
Sovyetler Birliği dahil tüm sosyalist ülke-
lerin kendi demokratik kurumlannı oluştur-
duktan sonra katüabüeceklerini söylediği bu
konfederasyonun oluşturulabilmesinin Avru-
pa'nın 'yapay' bölünmüşlüğunü ortadan kal-
dıracağını belinen Mıtterrand, önerisinin Mi-
hail Gorbaçov'un önerdiği Helsinki-2 doru-
ğunda görüşülebileceğini bildirdi.
ABD ve lngiltere'nin Doğu Avrupa'daki
hızlı gehşmelerden sonra ortaya çıkan siyasi
konjonktürde, NATO'nun siyasi ağırlığının
arttırümasım savunmalarına karşılık, Fran-
sa, Sovyetler Birliği gibi Avrupa'daki değişim
sürecinin, tüm Avrupa ülkelerinin yam sıra
ABD ve Kanada'nın da katüdüdan AGtK sü-
reci çerçevesinde yönlendirilmesi gerektiğini
savunuyor.
Sovyet lideri Mihail Gorbaçov, bu amaçla
1990 yılı içinde AGtK sürecine katüan Arna-
vutluk dışındaki tüm Avrupa ülkeleriyle ABD
ve Kanada'nın Helsinki-2 doruğundabir ara
ya gelmeleri çağrısında bulunmuştu.
POHTIKADA
SORUNLAR
ERGUNBALa
Panama
Televizyonda seyrediyoruz. General Noriega, ABD'li askerie-
rin eşliğinde Vatıkan'ın Panama Elçiliğı'nden götürülüyor... Mia-
mi'de polis arabası ile mahkemeye getiriliyor... Tüm tutuklulara
yapıldığı gibi cezaevinde cepheden ve yandan fotoğrafları çeki-
liyor...
Sanki Amerikan potisi, New Vbrk'ta bir hırsm ya da banka soy-
guncusunu yakaJamış, bu gibi durumlarda gereMj olağan iştemler
yapılıyor.
Noriega, kuşkusuz New Vbrk sokaMannda polis tarafından kıs-
tırılan bir hırsız ya da banka soyguncusundan çok daha kirii, çok
daha tehlikelidir.
Ama sorun bu değil. ABD, televizyon aracılığı ile tüm dünya-
ya olayın adi bir suçlunun adalet önüne çıkarılması olduğu izle-
nimini vermeye çalışmaktadır. Ancak bu görüntünûn altındaki
temel sorun; bir süper gücün, bûyûk pervasızlık ve küstahlıkla
ufak bir ülkeyi işgal etmiş olmastdır.
Noriega, uyuşturucu kaçakçtsı, diktatör, hırsız olabilir. Ama
ABD Panama'ya saldırdığında o ülkenin devlet başkanı sıfatına
sahipti. Efendim, mayısta yapılan seçimleri aslmda Guillermo
Endara kazanmıştı. Noriega hile yaptı. Doğrudur. Ama Norie-
ga'nın cezasını vermek, onunla hesaplaşmak Panama halkının
işidir, ABD'nin değil.
Ama Panama halkı da Noriega'dan kurtulduğuna memnun,
sokaktarda dans ediyor. Sanki halk memnun oJmasa idi ABD, Pa-
nama'ya müdahale etmeyecek miydi? Kaldı ki VVashington, Pa-
nama halkını kurtarmak, demokrasiyi rayına oturtmak gibi ba-
haneler de öne sürmüyor, saidırısını haklı göstermek için "Ben
bu adamı sevmiyorum, onu yargılayacağım" diyor ve tankları,
helıkopterleri, uçaklan ile bir ülkeyi ışgal ediyor.
ABD'nin, Macaristan ve Çetoslovakya işgallerinden ötürü yıl-
lardır şiddetle kınadığı Sovyetler Birliği, hkp olmazsa daha dik-
katti davranmış, "Sosyaiizmi kurtarmak", "Sosyalist dayanışma"
ya da "Biz davet edildık" gibi bahaneler öne sürmüştü.
Panama'nm işgalinin nıtelik bakımından Afganıstanın ya da
Macaristan'ın işgalinden hiçbir farkı yoktur. Sovyetler, Hafızul-
lah Amin'i, tmre Nagy'yi kurşuna dızdi. ABD de Noriega'yı mah-
kemeye çıkardı.
Ama Noriega, uyuşturucu kaçakçtst. Amerikan gençliginin ze-
hirtenmesine yardımcı oluyor.
Peki ama VVashington, Noriega ile yıllarca ışbirliği yaparken,
Noriega'nın ne mal olduğunu bilmıyor muydu? Nonega, Nika-
ragua'da Corrtralar'ı desteklerken CIA ile aralarından su sızmı-
yordu. Ancak sonra şansını zorladı; iki taraflı oynayarak Sandi-
nistlere ve Küba'ya da silah gondermeye başladı. Bu davranışı
ile de CtA'nın gozünden düştû.
ABD'nin Panama'yı işgalinin Noriega'nın uyuşturucu kaçak-
çısı olması ile pek ılişkisı yok. Asıl neden, bölgedeki diğer ülke-
lere gözdağı vermek, "Buralarm hesabı benden sorulur" me-
sajını iletmektir. El Salvador'da solcu gerıllalann faaliyetlerini yo-
ğunlaştırdığı. Corrtra gerillalarının Nikaragua'dakı operasyonla-
rının tam bir fıyasko ile sonuçlandığı ortamda VVashington, bir
de Noriega'nın kendisine meydan okumasına izin veremezdi.
Panama olayı, tam bir zorbalık örneğidir. a Dünya'da ya da
Sovyetler Birliği'nde en ufak bir insan hakları sorunu konusun-
da kıyameti koparan, bir muhalıfin nezle olmasını bile haber ya-
pan Batı Avrupa ise Panama'nm işgalı karşısında gösterdıği ka-
yrtsızlık, hatta saldırıyı desteklemesi ile ikıyüzlülük ve çıfte stan-
dardın yeni bir örneğini vermiştır.
Ya Türkiye'ye ne detıelı?
Çiçeğı burnunda Başbakan Akbulut'un hükümeti Panama iş-
galini desteklemiş, BM'deki oylamada saldırıyı kınayan karar ta-
sansının aleyhinde oy kullanmıştır.
rtesmı yetkililerimız eksik olmasmlar Atatürk'ü, Atatûrkçûlü-
ğü ağızlarından düşürmezJer. Pekı bu davranışı Atatürkçü dış po-
litika ile nasıl bağdaştıracaklar?
Geçelim... Şimdiye dek o kadar çok şeyi Atatûrkçülükie bag
:
daştırdılar ki bunu da bağdaştırırlar. Ama akılcılıkla nasıi bağ-
daştıracaklar? Ufak bir ülkenin işgal edilmesıne göz yuman hatta
bunu destekleyen bir Türkiye'ye hangı a Dünya ülkesi saygı du-
yar? Yann, öbür gün BM'de Türkiye'yı ıkjilendıren bir konuda han-
gisi bize destek verir?
Panama işgalini destekledik diye ABD'de Ermeni tasarısı ra-
fa mı konulacak? VVashington Kürt sorununu kışkırtmaktan vaz
mı geçecek? Ya da Kıbns konusunda Türkiye'yı mi destekleye-
cek?
Bunlar kendine güveni olmayan bir hükümetin kurduğu boş
hayallerdir. Kendine güven ve saygı da ABD'nin dümen suyun-
da giderek kazanılmaz.
INGÎLTERE
Moskova, komunist
gazeteye yardıımkesti
EDtPEMtL ÖYMEN
LONDRA — Sovyetler Birli-
ği Komunist Partisi, tngütere'de
yayımlanan "SUIind göröşkriî-
le Uaınan" gündelik komunist
gazete "MoraİRf Star"a (Sabah
Yüdızı) yapüğı mali yardımı bü-
yük ölçüde kısü. Buna karşıhk,
sosyalizmde refonnu açıkça des-
tekVeyen aylık "Marksizın Today"
(Bugünkü Marksizm) dergisini
daha çok sayıda satın alacağı
açıklandı.
Gazetenin her gün yaklaşık 11
bin sayıa, bir Sovyet dağıtım fır-
ması tarafından Sovyet Komu-
nist Partisi adına satın alınıyor.
Gazetenin 20 binlere düşen tirajı
böylece yapay olarak ayakta tu-
tuluyordu. Yeni alınan kararla,
"GazeteniB piyasa kotaDaıua
ayauaı cercÛCl «r Moskova'un
gascteyi naü baknMtan destek-
lemeyi sürdiinııeyecegi" belirtü-
mesi gazetede tam bir şok yarat-
ü. "Morniag Star" geçen hafta
60. kurulus yüdönümünü kut-
lamıştı.
"Dafly VVtorker" (Gündelik tş-
çi) adıyla 1930'da yayın hayatı-
na giren gazetenin tirajı 1950
başlarında bir ara 150 bine ka-
dar yükseldi. Daha sonraki yü-
larda tırajdaki azalma, tngilte-
re*de Komunist Parti üyeliğinde-
ki azalmaya paralel oldu. Parti-
nin 1940Tlanla56bin kayıth üye-
si varken bu sayı 1980lerde 10
binin altına düşmüştü. Gazete-
nin mali sıkuvulan hem bundan
hem de büyük ölçüde siyasal tu-
tumundan kaynaklanıyordu.
Gorbaçw'un reform gjrişirrüerı-
ne ayak uydurmak isteyen Ko-
munist Parti Ue Stalinci görüş-
leri savunan gazete yönetimi ara-
sında anlaşmazuk çıkmış, sonuç-
ta parti üe yaym organı arasnda-
ki bağ 1986'da kopmuştu. Gaze-
te "tankçılar" diye bilinen katı
görüşlülerin elinde kalmış, tngü-
tere Komunist Partisi ise hafta-
hk "7 Days" Gazetesi'ni yayım-
lamaya başlamıştı. Bu arada sos-
yalizmde reform görüşunü des-
tekleyen kesim de dinamik ve et-
kin bir dergi olan aylık "Mark-
sizm lbday"ı çıkartıyordu. Sa-
dece teorik konulara yer
vermeyen, güncd somnlan da
bağnaz olmayan sol bir görüî
açısından değerlendiren dergi,
Gorbacov'dan sonra tngiltere'de
aydın kesimde moda bir yaym
organı oldu. Normalde 20 bin
satan dergi özeUıkle Doğu Avru-
pa'daki gelişmderden sonra ani-
den büyük tiraj aldı.
KAMPUCYA
Kızıl
Kmerler
ilerliyor
BANGKOK (AA) — Ka-
mpuçya'nın ikinci buyük kenti
Battambang'ın, hükümet aleyh-
tan Kızü Kmer gerillalarının sal-
dınsına uğradığı haber verildi.
Vietnam yanlısı hükümete
karşı mücadele veren Kızıl
Kmerler'in radyosu, saldınlann
cuma gunu başladığını, önceki
gun de devam ettiğini kaydetti.
Soz konusu saldınlann, Kam-
puçya'da halen iktidarda olan
rejimin kuruluşunun yıldönü-
müne rastlamasına dikkat çeki-
liyor.
200 bin nüfuslu Battambang
kentinin orta kesimlerinde bulu-
nan alışveriş merkezi, hükümet
kuvvetlerine ait genel karargâh,
havaalanı ve kentin çeşitli ke-
simlerindeki hukumet birlikleri-
ne ait mevzilere saldınlar duzen-
iendiği belirtildi.
Kente polis ve askeri birlikler
gonderildiği haber veriliyor.
Radyo, kentte bazı binalanu
alevler içinde olduğunu kaydet-
ti, ancak gerillalann kent için-
de mevzi kurup kurmadıkları
konusunda bilgi vermedi.
Bu arada, resmi kaynaklarca
henüz dogrulanmayan olaylar
sırasında can kaybı olup olma-
dığı bilinraiyor.
Kampuçya'da 11 yıl once ik-
tidarda bulunan Kızü Kmerler,
Vietnam ordusunun müdahale-
si sonucu devrilmişti.