Katalog

8 OCAK 1990 EKONOMİ CUMHURİYET/13 Gelir ortaklıgı senetleri • ANKARA (AA) — Tbplu Konut ve Kamu Ortaklıgı Idaresi BaskanhgVnca (TKKOİB), elektrik ve köprü gelirlerine endeksli çıkartüan 100 milyar lirâlık 2 yıl vadeli C tcrtibi gelir ortaklığı senctleri, bugttn Iş Bankası ve Ziraat Bankası şubelcrinde satısa sunuldu. Hamiline yazılı senetler 100 bin lira, 500 bin lira, 1 milyon lira, 5 milyon liıa ve 10 milyon liralık küpürler halindc satışa çıkanîacak. Gelir paylan, Türkiye'nin toplam brüt elektrik üretiminden kaynaklanan gelirin birinci yıl için yüzde 1, ikinci yıl yûzde 0.6'sı Ue Boğaziçi ve Fatih köprülerioin brüt geürlerinin 1. ve 2. yıl için yüzde Tsi oranında Hazn* giyim raporu • ANKARA (ANKA) — lefcstil ve hazır giyim ihracatının 1989 yılında "alaraı" sinyalleri venneye başlaması üzerine Türkiye'nin en bOyttk ihracatçı birliği olan Istanbul Hazır Giyim thracatçüan Birligi, Ankara'ya bir rapor sundu. Raporda, sektöre saglanan teşviklerin arttırılması ve fonksiyonel hale getirümesinin yanı sıra Istanbul'da sektöre yönelik bir "serbest bölge"nin kurulması öneriliyor. Kooperatif ana sözleşmesi • MUGLA (Cmnhuriyet) — Tanm Orman ve Köyişleri BakanlıgYnca hazırlanan ve kooperatiflerin karşı çıktıjh "ana sözleşmeye" zorla imza attınldığı öne sürüldü. Köy-Koop MuğJa Birligi ve birliğe bağlı kooperatifler bu uygulamayı eleştiren ortak bir açıklama yaptılar. Açıklamada, "Değiştirilen 1163 sayılı Kooperatifler Yasası'mn demokratik özü boşaltümış, bir ceza yasasına dönüştürülmüştür!' denildL Libya Merkez Bankası • ANKARA (ANKA) — Libya Merkez Bankası Başkanı Muhammed Recep Zerük, görüşmelerde bulunmak üzere yann Ankara'ya gelecek. Libya Merkez Bankası Başkanı ile yapüacak görüşmelerde agırlıklı konu, Türk müteahhitlerinin ödenmeyen alacaklan olacak. Türk müteahhitlerinin Libya Merkez Bankası'ndan 230 milyon, yerel idarclerden de 260 milyon dolar civannda al^rflgi bulunuyor. Libya'daki Türk Müteahhitleri Birligi, bu ülkenin ödemeleri zamanında yapmamasının en güçlü kuruluşlan bile zor dunımda bıraktığına dikkat çekerek sorunun çözümü için Devlet Bakanı İşın Çelebi'den daha fazla katkı bekliyor. Polonya'ya Japon yardımı • TOKYO (AA) — Ekonomik ve siyasi reformlar yaşanan Doğu Avrupa ülkelerine, Batı'dan ekonomik destek sürüyor. Japonya'da yayımlanan Asahi Shimbun Gazetesi'nde yer alan habere göre Japon hOkümeti, Polonya ve Macaristan'a toplam 1.8 milyar dolarlık kredi vermeyi planlıyor. Haberde, Japon Eximbank'ın her iki ülkeye, gelecek 3 yıllık dönemde S00*er milyon dolarlık ithalat kredisi açmayı planladığı kaydedildi. Tayvan GATTa başvımdıı • XAtPEt-TOKYO (AA) — ÇinHalk Cumhuriyeti'nin ardından Tayvan da Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması'na (GATT) üye olmayı istiyor. Tayvan Ekonomi Bakanlığı yetkililerinin bildirdiğine göre httkümet, ülkenin "bagımsız bir gümrük bölgesi" olduğunu belirterek GATTa resmen Oyelik başvurusunda bulundu. Tayvan hükümeti, resmi olarak ülkenin adını "Çin Cumhuriyeti" olarak kullanıyor. GATTa üye olma yolunda girisimlerini sürdüren Çin Halk Cumhuriyeti yönetimi ise Tayvan'ı bir "tyalet" olarak tammhyor. Merkez Bankasıyeniparaprogramını tamamlıyor \e\\\ kur politikası hazırMerkez Bankası, başlıca parasal göstergeler için üçer aylık program gelişme hedeflerini %54 enflasyon, yüzde 5.7 kalkınma hızına göre belirledi. Liranın yıl boyunca ayda % 1.75 değer kaybetmesi öngörülüyor. Bu oran doların %75 markın %25 temsil edildiği bir sepete göre hesaplanacak. Bankalararası para piyasasında ani faiz oynamalanna karşı günlük olarak alt ve üst limitlerin saptanması kararlaştırıldı. Yeni ithalat rejimiyle ithalat teminatlan uygulaması • kaldırıhrken, ikili ticarât anlaşmalanna da yıl sonuna kadar kademeli olarak son verilmesi ilkesi benimsendi. VECDİSEVtĞ ANKARA — Enflasyon hızı- nın beürlenen sınırlar içinde tutul- ması amacıyla Merkez Bankası parasal program hazırlarken, Türk Lirası'run dış değerinin ko- runması ve konvertibiliteye dönük kararlar uygulamaya konuluyor. 1990 yılında Türk Lirası'nın iç ve dıs değeri konusunda uygula- nacak yeni stratejilerin ana hat- lan beÜrlendi. Bu amaçla, Mer- kez Bankası'nın hazu-ladığı para- sal programa da son şekli verildi. Bankalann, mevduata uyguladık- lan faizde "kademeli Inttfaa" sistemi benimsenirken, bankala- rarası para piyasasında da dalga- lanmalan önleyici tedbirlere yö- nelindi. Merkez Bankası ve Hazi- ne'nin yıl içinde uygulayacagı ana Okelerie bekknen genşmeter şoyle: Parasal programda hangi göstergeler yer alacak? M l t Dolaşımdaki para + Vadesiz mevduat (Resmi kuruluşlar mevduatı hariç) ; Ml + Vadeli mevduat (Resmi kuruluşlar mevduatı hariç, mevduat sertifikası dahil) M 2 Y ; M2 + Döviz tevdiat hesaplan HI3; M2 + Resmi kuruluşlar mevduatı + Merkez Bankası'ndaki diğer mevduat. M 3 Y ; M3 + Döviz tevdiat hesaplan R E Z E R V P A R A : Dolaşımdaki banknot + Mevduat munzam karşılığı + Bankalar serbest mevduatı + Merkez Bankası'ndaki banka dışı özel kesim mevduatı puan aralıgı içinde ilan edilmeye baslandı. Bankalar bu iki faiz oranının altında ve üstünde değer- den faizle borç verme veya alma önerisinde bulunamıyorlar. Mer- kez Bankası da her gün bir önce- ki günün limitlerinin 5 puan altın- da ya da üzerinde değerler ilan edemiyorlar. 4. KanwborçU üanndaes- program: Merkez Ban- kau baslıca parasal göstergeler için üçer aylık gelişme hedefleri belirledi. Hedefler beürlenirken, yüuk yüzde 34 ortalama enflasyon hızı ve yüzde 5.7 kalkınma hızı esas alındı. Buna göre her temel parasal gösterge için artış oranlan saptandı. Uçer aylık bu hedefler yıl içindeki gelişmeiere göre dö- nem sonlannda revize edüerek ye- niden açıklanacak. 2. Tirk Iirası'au dıs dejeri: Türk Lirası'nın dış değerinin it- halat yoluyla enflasyona yol aç- maması için 1989'da olduğu gibi bu yıl da sınırü ölçilde düşürülme- si ilkesi benimsendi. Cumhurbaş- kanı Turgut özal'uı geçen günler- de açıkladığı biçimde, liranın yıl boyunca değer kaybının yüzde 30'la sınırlandınlabilmesi için ay- hk ortalama değer kayıp oranının yüzde 1.75'i aşmaması amaçlan- dı. Yüzde 1.75 değer kayıp ora- nı, dolann yüzde 75, markın yüz- de 25 oranında temsil edildiği, "sepete" göre hesaplanacak. Uluslararası piyasalarda dolar- mark değerindeki degismeler dik- kate alınarak günlük kurlar bu ağırlıklar içinde saptanarak ilan edileoek. Böylece, yıl sonunda li- ranın birikimli değer kayıp oranı yüzde 30'u asmayacak. 3« DftucstanvMi |iwa pijasa- suda faiz onuu: Bankalararası para piyasasında faiz oranlannın ani yükselişler göstermemesi için, Merkez Bankası'nın günlük en düşük ve en yüksek faiz oranını saptamasına karar verildi. Buna göre, Merkez Bankası denetimin- deki para piyasasında her gün en düşük ve en yüksek faiz oranı 10 Özkarv Parapolitikası ihracatı olumsuz etkiliyor îhracatta 'para5 açmazıALJ DOĞAN ANKARA — Eximbank Genel Müdürü Ikrgay özkan, uygula- nan para politikalarının enflas- yonla mücaddede doğru politika- lar olmasına karşın ihracatı olum- suz yönde etkiledigini soyledi. öz- kan, büyük dış ticaret şirketleri- nin yanında küçük ölçekli ihracat finnalannın da bulunmasından yana olduğunu belirtti. Eximbank Genel Müdürü Tur- gay Ozkan'a yönelttiğimiz sorular ve yanıtlan şöyle: "— traa-Ink savmsuu jmrata- la mücadelede doğru bir politika olmakla birlikte, ihracatı olumsuz yönde etkiliyor. Bugün Türk lira- sı, yabancı paralaıdan oluşan se- pete karşı, reel olarak yüzde 10 de- ğer kazannuş bulunuyor. Şu an için Irak pazan kapalı, ihracat yok. Ama yeniden açılacak. Irak'a iki programdan oluşan bir teklif- te bulunduk. 400 milyon dolarhk ÖZKAN — Sovyetler'e 150'şer milyon dolarhk iki ihracat kredi- si verildi ve bunlann hemen tümü geçen yıl kullanıldı. 350 milyon dolarhk orta vadeli müteahhiüik hizmetlerini kapsayan bir başka kredi için çerçeve anlaşma geçen yıl yapıldı. Bu ay içinde ben Mos- kova'ya giderek anlaşmanın ikin- ci aşaması için görüşeceğim. Sa- nıyorum önümüzdeki ay ğ p da Mr danlma (özleaiyor. Ba dB- r u ı a 9«Tı yıDarda Tirkiye'aüı Ih- raç pazarian «cMiilan nasd de- ÖZKAN — Türkiye, 19800i yıl- larda ihracatta çok büyük iş ba- sardı bence. thracat 90"lı yıllarda da Türkiye için çok önemli ola- cak. Bu yıl OECD ülkelerinin ih- racatunızdaki payı artarken, Or- tadoğu ülkelerinin payı azaldı. Bunda savaşın bitmesinin yanısı- ra Irak'taki sorunlarımızın da et- kisi oldu. Şimdi Irak'taki soruu- lanmızın büyük kısmı çözülüyor. thracatta kalan ödenmemiş para- lar, Merkez Bankası'nca ihracat- çıya ödeniyor. O açıdan bir sıkıntı yok. Tabii ki fazla krediyle iş yap- tığınız bir Ulkede, krediyi bir an- da keserseniz ihracatınız yavaslar. Irak'ta da bu oldu. Aynca uygu- lanan para politikası, enflasyon- AT'nin özelleştirme yaklaşımı ANKARA (AA) — Avrupa Topluluğu Komisyonu'nuD Tür- kiye'nin tam üyelik başvurusuna Uişkin hazırladığıraporda,Türki- ye'de ulaştırma, enerji gibi sektör- ler dışında tüm KtT'lerin özelleş- tirilemeyeceği, Sümerbank ve Pet- kim gibi KİT'lerin özelleştirilme- sinde de guçlükler olduğu görüşü savunuldu. Raporda, Türkiye'deki mevcut özelleştirme programının KÎT*le- rin modernizasyonu ve rekabetle- rini arttırmak için uygun olduğu belirtüdi. Raporda, Türk özel sektörünün özelleştirme programına katıl- makta arzulu olduğu kaydedile- rek, "Ancak Türk özel sektörünün mali zayıfhğı dikkate ahndığında, özelleştirme programlarının ve planlanan satışlann başanh bir şe- kilde gercekleştirilmesi için yaban- a sermaye girişi gereklidir. Buna karşuık Türkiye'deki kamu sektö- rünün büyüklügü göz önünde bu- lundurulursa, özelleştirmeden sonra bu kuruluşlann, özelUkle re- kabet avantajlanna bakılarak, devletk mali bağlantüannın açık- lıga kavuşturuknası gerekmekte- dir. Bu, AT'nin rekabet yasalan- na uygun değüdir" denildi. Eximbank Genel Müdürü Özkan: Para poh'tikası, enflasyonla mücadelede doğru bir politika olmakla birlikte ihracatı olumsuz etkiliyor. Bugün Türk Lirası yabancı paralardan oluşan sepete karşı yüzde 10 değer kazannuş durumda. taablan ympü. Tirkiyr^ia IDM dönemde Rutnen pazanna girme yönümit Mr çsbaa oiacak wuî ÖZKAN — Biz böyle bir tekli- fi çok yakın bir zamanda aldık. Romanya zaten progranumızda olan bir ülke idi. En geç şubat ayı içinde Romanya'ya gidecegim. Kredi koşuliannı görüşeceğiz. Ko- şullanrnızı beğenip beğenmeye- cekleri konusunda bir şey söyle- raek mümkün değil. Romanya dış borcu ounayan, bu nedenle de ih- raç olanaklan açısmdan avantaj- h bir ülke. Ancak bu ulkeler risk unsuru taşıyan ulkeler. Biz de faz- la sübvansiyonlu krediler venniyo- ruz. Koşullar uygun bulunursa 50 milyon dolarlık ihracat kredisi acabiliriz. Pazar olarak Romanya, ileride Türkiye için önemli bir ül- ke olabilir. — Blyttk dış ticaret ıcnıaye firkederiae dayah bncat aoddi- nia gdeeegi koaosnda ae dist- müteahhit hizmetlerini kapsayan bir program halen işlemde. tkin- cisi, Başbakanlığı döneminde Sa- yın Ozal tarafından teküf edilmiş- ti. Irak, kredi koşuliannı sert bul- duğu için bir yumuşatmaya git- mek gerekti. Sanıyorum, Sayın Pakdemirli, bu konuyla ilgili ola- rak yakında Irak'a gidecek. — Sovyetler'e verOca kredüeriM dıs tkarett öoemli bir kadoda b»- ludagDDdan söz edilebilir mi? tamamlanmış olur. Aynca Sovyet- ler Birüği'ne 100 milyon dolarhk bir tüketim kredisi teklifîmiz da- ha var. Bu kredilerin, Sovyetler'e 1989 yılında yapüan ihracattaki artısa büyük etkisi oldu. Bunun dışında bir başka yaran da orta dönemli. Bu sayede Türk mallan Sovyet pazannda tamtıhnış oldu. — Roaaıva'daki M» geU*me- lerin bemen ardmdan Ispanva Ru- Meapazaraa girerek ihracat taft- ÖZKAN — Ben büyük ihracat şirketlerine dayalı ihracat mode- linin iflas ettıği görüşüne katümı- yorum. Maliyetleri düsük tutrnak için başlangıçta büyük şirketlerle ihracata yonelmek bir zonınluluk- tu. Japonya, Güney Kore gibi ül- kelerde ihracat büyük şirketlerle yürüyor. Ama büyük şirketlerin yanısıra küçük ölçekli ihracat şir- ketlerinin olması gerektiğine ina- myorum." EKONOMt NOTLARI OSMAN ULAGAY Sayın Cumhurbaşkanı ve Enflasyon... 9 Mayıs 1988. 0 dönemde Başbakan olan Sayın Turgut Özal, İstanbul'da özel sektör temsilcileriyie bir zirve toplantısı yapıyor. Sayın Özal bu toplantıda enflasyon konusunda şöyle konuşu- yor: "Geçen yıl seçimdi, referandumdu derken yapmamız gereken zamları zamanında yapamadık. O nedenle yılın sonuna doğru enflasyon oranı yükseldi. Bugünkü enflasyon geçen yıldan sark- madır. Önümüzdeki aylarda mutlaka düşecektir. Kanımca bu yıl yüzde 50, gelecek yıl ise yüzde 25 dolayında olacaktır. Zaten yüksek enflasyonla devam etmemiz mümkün değildir." (Milliyet, 10 Mayıs 1988) Sayın Özal, 28 Mayıs 1988 günü Ankara'da toplanan Türkiye Odalar ve Borsalar Birligi Genel Kurulu'nda herhalde kendi icadı olan 'onflasyonu böl ikiye' formülünü, rakamları biraz yükselte- rek tekrarlıyor ve "enflasyon bu yıl yüzde 60, ama inşallah se- neye bu oran yarı yarıya düşecektir" diyor. (Milliyet, 29 Mayıs 1988). 1988 yılı ilerledikçe enflasyon da yükseliyor ve Sayın Ozal da 1989 yılı enflasyon tahminini yavaş yavaş yükseltiyor. 22 Ağus- tos 1988'de bu kez Uluslararası Kamu Maliyesi Enstitüsü'nün İstanbul'daki Genel Kurulu'nda tonuşurken "Enflasyonun orta vadeli program çerçevesinde 1989'da yüzde 35'e, 1991'de ise yüzde 20'nin altına indihlmesini hedefliyoruz" diyor Sayın Özal. (Hürrıyet ve Cumhuriyet, 23 Ağustos 1988) Düş kınklığına uğramış bir Amerikalı bankactnın birkaç ay önce bana anlattığına göre 1988 sonlannda Nevv York'ta yaptığı ko- nuşmada da bu tahminini tekrarlamış Sayın özal, "Hiç merak etmeyin, 1989'da enflasyonu yüzde 35'lere indireceğim" demiş. Hep bildiğimiz gibi 1988'de yüzde 75 dolayında gercekleşen enflasyon 1989'da da yüzde 70'e dayandı, Sayın Ozal'ın 'ıkiye bölme' formülü tutmadı. Şimdi hal böyleyken 3 Ocak 1990 tarihli gazetelerde ne oku- yoruz? Sayın Cumhurbaşkanı Turgut özal, Çankaya'da Ankara Ttca- ret Odası heyetini kabulü sırasında yaptığı konuşmada, 1990'da kur ayarlamalarının yüzde 30 civarında kalacağını, enflasyonun da kur ayariamaianna yakın olacağını soytemiş, faizlerin de aşağı inmeye devam edeceğini belirtmiş. Benim izleyebıldiğim kadar, uzunca bir süredir rakam belirte- rek enflasyon tahmıni yapmayan Sayın özal, herhalde 1989 enf- lasyonunun yüzde 70'in hemen altmda kalmasından cesaret ala- rak 'ikiye bölme' teonsini gene gündeme getirmis, yüzde 30larda enftasyondan bahsetmeye başlamış. Gel de kuşkulanma şimdi. Sayın özal, böyle dediğine göre acaba enflasyon 1990'da da yüzde 60-70 arasında mı gerçekle- şecek? Keşke eski defterteri karıştırmasaydık, belki enflasyonun yüzde 30'lara ineceğine inanabilirdik. Zaten hoş bir şey değil öyle eski gazete kupürlerini dosyala- yip saklamak, bir sürü zamanı gidiyor insanın, sonra da böyle şeyler çıkıyor karşısına. Bakın şimdi enflasyon yüzde 70'e ya- kınken kur ayarlamalarının yüzde 30'da kalacağını ve halen yüz- de 70'in hayli altındaki faizlerin daha da düşeceğini söyleyen Sayın özal, 1987 ekiminde dostumuz Necati Doğru'nun sorula- rını yanıtlarken neler söylemiş: "Faizde gerçekçiliğe devam edeceğiz. Orada taviz vermem. Ne kadar ıddia ederlerse etsinler, orada taviz vermem. Faizde taviz vermem, kur polıtikasında taviz vermem. Gerçekçi kur de- vam edecektir. Çünkü bunlar bizim polrtikamızın iki temel dire- ğidir" (Milliyet, 6 Ekim 1987) Son bir yıl içinde gerek kur ayarlamaları gerekse mevduat fa- izleri, enflasyonun çok gerisinde kaldı. Demek ki Sayın Özai'ın politikasının iki temel direği yerle bir oldu. Doğrusunu isterseniz 1989'da enflasyon yüzde 70'in hemen altmda tutulabildiyse Sayın Özai'ın politikasının iki temel direği- nin yerle bir olması sayesinde tutulabildi. Sayın özai'ın 'iki te- mel direği' enflasyonu yüksekte tutmaya yanyordu galiba, direMer yerle bir olunca enflasyonun inmesi için bir umut belirdi. Şimdi enflasyonu gerçekten indirmek istiyorsak Sayın özal : ın politikasının diğer direklerini de yerle bir edip bütün ağırtığt üretimi arttırmaya, üretimi hızla arttıracak yatırımı teşvik etmeye vermemiz gerekli. Sayın Cumhurbaşkanı özal hiç enflasyon tahmini falan yap- masa, Sayın özai'ın bu işleıie hiç ilişkisinin kalmadığı bilinse belki de enflasyonun geleceği açısmdan en hayırtısı olacak. : Hazine'nin ihraç ettiği ka- mu iç borçlanma senetlerinde fa- iz dalgalanmalannı engellemek için "eski alacaklılara" öncehk tanıyan bir sistem uygulamaya konuldu. Buna göre, alacaklı bankalar vadesi gelen ya da vadesi yaklaşan iç borçlanma tahvilleri- ne karşüık öncelikli olarak yeni tahviller alabilecekler. Hazine, Merkez Bankası'na borçlann tah- ville ödenmesi irnkânı yaratmak üzere rezerv iç borçlanma senedi verdi. Alacakh bankalar, vadesi gelen tahvilin ödenmesinin ardın- dan yeniden ihaleye girerek tah- vil ahnak yerine elindeki tahvilleri yenileriyle değiştirebilecekler. 5. KonvertiMite hanrhftı ta- mam: Türk lirası'nın Uhıslarara- sı Para Fonu tanımlanna göre konvertibl hale getirilebilmesi için önündeki iki engelin kaldınhnası hazırlıklan da tamamlandı. önü- müzdeki günlerde ilan edilecek olan yeni ithalat rejimiyle, itha- lat teminaüanna Uişkin uygula- maya son verilecek. IMF ithalat sistemine, "katb knr nygnlanıa- ana yol actıgı" gerekçesiyle kar- şı çıkıyordu. IMF karşı cıktığı iküi ticaret anlaşmalanna da önümüz- deki yıl sonuna kadar son veril- mesi ve uygulamanın kademeli tasfiyesi ilkesi de benimsendi. Böylece, liranın IMF tanımına gö- re konvertibl kabul edihnesinin önündeki engdler kaldınlnuş olu- yor. IMF heyeti öte yandan, Uluslararası Para Fonu'nun şubat ayında yapması beklenen Türkiye ziyareti ertelen- di. Erteleme istemi, fon yetkilile- rinden geldi. Doğu Avrupa'daki gelişmelerin yoğun çahşma orta- mı yaratuğına işaret eden fon yet- kilileri, Türkiye'ye ziyaretin mart ayında yapüması önerisinde bu- lundular. Türkiye'nin konvertibilite ha- zırlıklan konusundaki son çalış- malannı anlatmak üzere Merkez Bankası Başkanı Rüşdü Saraçoğ- lu ile Hazine ve Dış Ticaret Müs- teşar Yarduncısı Mahfi Eğilmez'- in ocak ayı ortasında ABD'ye gi- deceği öğrenildi. Bu ziyaret sıra- sında, Türkiye'nin konvertibüke- ye geçişte aldığı yeni kararlar da fonyetküüerinearüatılacak. IMF, ÇALIŞMA YAŞAMINDAN bir süre önce, Ankara'ya bir an- ket göndererek, "Türkiye'nin konvertibilitenin neresinde olduğunu" ölçmüştü. Tiırizınciler birleşiyorEkononi Servüd — Seyahat acenteleri, yeni teşvik mevzuaü ile kendilerine yönelik olarak yapüa- cak değişikliklere uyum göster- mek için şimdiden hazırhklara başladılar. Türkiye Seyahat Acenteleri Bir- ligi Yönetim Kurulu Başkanı Ba- hattia Yücel, dün düzenlediği ba- sın toplantısında, yeni teşvik ka- rarnamesinin getirecegi kolaylık- lar konusunda bilgi vererek acen- telerin yapmayı planladığı deği- şiklikleri anlattı. Kararnamede teşviklerden yararlanmak için ko- nulan 1 milyar liralık yatınm şar- tııun bazı acenteler için ağır oldu- ğunu bildiren Yücel, küçük acen- tderin de teşvik alabilmesi için ye- ni bir şirket kuracaklanm söyle- di. "Dış Tnrizm A.Ş." unvanını taşıyacak olan şirketin bütün se- yahat acentelerine açık olacağını vurgulayan Yücel, şu bilgiyi ver- di: "Ortaklanaı nyekriınizia olaş- turacagı Dış Tnrizm A.Ş.'ala kn- ralnso için sindideo haarhklan- mıza İMşladık. Bn knraloş içfaıde, oTmaniıit gerektiren koaularda cafafmıdar ympank birkaç yüz bin dolar tntarada döviz getiren •ceateierimizin biıieşerek dış re- kabete dayamkh olmalan amaç- laıialrtadır. Kanılscak sirkette Yeni teşvik mevruatından yararlanabilmek için TÜRSAB üyesi şirketlerin Dış Turizm AŞ'yi kurarak birleşeceklerini açıklayan Başkan Bahattin Yücel, 'Hayali turizm'in önlenmesi için bakanlıkla işbirliği yapılacağını, anlaşmalaruı ortak şirketlerle tek tek yapılarak tekelleşmenin önüne geçileceğini söyledi. oyeJerimiz sagladıklan potaasiyel onuunda teşviklerden yanuiana- caklardır. Gerekli kaynaklar Tnrkiyf Kalkımıu Baakası aract- bğıyla sağJanmaktadır." Seyahat acentelerinin bugüne kadar teşvik edilmemelerinin pa- zarlamayı cezalandınnak anlamı- na geldiğini savunan TÜRSAB Başkanı Bahattin Yücel, çıkanîa- cak kararnamenin gecikmiş de ol- sa Türkiye'nin turizm potansiye- line katkı sağlayacağını belirtti. Yücel, kararnamenin acentelerin hazıriayacağı 1 milyar liralık yurt- dışı pazarlama, konaklama, taşı- ma, yer hizmeti türünden yatınm- lara kaynak kullanımı destekleme primi ödenmesini öngördüğünü hatırlatarak şöyle konuştu: "Kanunamenin en önemli ya- nı, bognne kadarttEkeyenet dö- viz girişi saglayan seyahat acen- telerinin arnk yaünma sayüna- lan. Bnndan mntinlak dnyuyo- ruz. Bnndan böyle acenteler Tn- rizm Bakanhiı'udaa yatanrn bd- gesi atanalan halinde, özkaynak- nun yüzde 20'si onmnda kaynak knDanınu destekleme fonondan yararlanacak, aynca flnansman fonnndan ynzde 25 oranında ia- de alacak ve yüzde 100 oranında yatınm indirimi, vergi nnaflyeti gjbi teşviklerden faydalanacak. OgreMİigimize göre projelerde yözde 50 orannda özkaynak ye- terii olacak. Geri kalam TnrUye Kalkuuna Bankası'ndan kredi olarak knllanabilecegiz." Seyahat acentelerinin en çok sorumluluk almalan gereken bir döneme girdiklerini vurgulayan Yücel, teşviklerin kötüye kullam- mını önlemek için bakanlık ve TÜRSAB'ın ortak bir çahşma grubu kuracaklanm ve acenteler arasında otokontrolü arttıracak tedbir alacaklanru anlattı. "Ha- yali rurizm kesiniikle söz konosa olmaymcak " diyen Yücel, sözleri- ni şöyle sürdürdü: "Kamnoyanun gecmişte ihra- cat koaasnnda gösterdifi duyar- uhguı kendileri için çok dddi so- mnünlnk yiiUendiiinin MMndn- de olan sektörümnz, geüfteiecek olan otokontrol Ue anMKin kötii- ye knuannnuu kesiniikle öaleye- cektk. Dnj Tnrizm A.Ş.'nin bir te- kd konamnna gdmesnıi önlemek için de tedbir aunacak, anlasma- larn şirketk defi şükete üye olan ortaUaria ayn ayn yapumaa sag- lanacalctar." • MANNESMANN- SÜMERBANK Boru Fabrikası'nda, Bagımsız Çelik-tş Sendikası'na üye 650 işçinin sürdürdüğü yemek boykotu ve sakal bırakma eylemi 11. gününü doldurdu. Bagımsız Çelik-lş Sendikası Kocaeli Şubesi yöneticileri, bir süre önce işten çıkanlan 3 işçinin yeniden işe alinmam?sı halinde eyleme devam edileceğini açıkladüar. Sendika yöneticileri, işyerinde halen yetkili durumda bulunan Türk Metal Sendikası'mn fiili varlığmm sona erdiğini de belirterek fabrika işvereninin, sendika değiştiren işçilerin tutumunu içine sindiremediğini öne sürdüler. • KUZEY 1UBRIS Türk Cumhuriyeti 'nde kacak olarak calıştınlan Türk vatandaşlanmn sorunlan yoğun olarak sürerken, Kuzey Kıbns'ta Bafra'da yapımı surdürülen bir tatil köyünde çalısan 320 isci beş aydır ücret alamayınca direnişe başladılar. Kıbns Türk Kamu Hizmeti Işcileri Sendikası (YÖN-SEN) yöneticilerinin bildirdiğine göre Kıbns'ta halen 10 bin dolayında Türk vatandaşı Kıbns'ta gecerli olan asgari Ucretin ücte bin oranında bir ücretle, hiçbir sosyal güvenceleri bulunmadan kaçak olarak çalısıyor. YÖN-SEN'den edinilen bilgilere göre Bafra'da yapüan Clup Karpaz Tatil Köyü'nde çalışan 320 işçi, 4 ay üst üste ücret alamayınca 18 arahkta çalışmayı bıraktı. Açlık tehlikesi ve kötü sağhk koşullan içinde yaşamaya çalısan işçiler, Türkiye'ye dönmek için bir an önce paralanmn ödenmesini bekliyorlar. Qup Karpaz'ın yüzde 65 pay ile en büyük ortağı olan, merkezi Türkiye'de bulunan ESKA Şirketi, 26 Mart seçimlerinden sonra likidite bulmakta zorluk çektiği için müteahhiüik görevini yerine getiremiyor. • PTT Genel Müdürlüğü'ne bağlı işyerlerinde çalışan yaklaşık 22 bin işçi için Haber-tş Sendikası ile Kamu Işveren Sendikası TÜHİS arasında surdürülen toplusözleşme göriismelerindeki tıkanıklık giderilemedi. tşcilerin bir süre önce başlattıklan fazla mesaiye kalmama eylemi devam ederken, Haber-tş Genel Başkanı Ali Akbal, 10 ocak carşamba günü grev karan alacaklanru açıkladı. Akbal, grev uygulama tarihini daha sonra belirleyeceklerini kaydederek grevin kaçımlmaz göründüğünü söyledi. İŞADAM1MN OCAK 1990 GÜNLÜĞÜ-2 HAZIRLAYAN: HTURGUTARIĞ y^umartesi günü ilk bölümünü yayımladığımız "tşAdanunm Ocak 1990 Günlüğu", 25 ocak tarihine kadar tamamlanması gereken işlemleri kapsıyordu. Ay sonuna kadar tamamlanması gereken işlemleri de bugün yayımlıyoruz. 29 ocak pazartesiye kadar • Daha önce alınmış, ama tescili yapıl- mamış lastik tekeriekli tanm traktör, rö- mork ve yan römorklann tescil işlemi ya- pılmah (9. ay). • Daha önce satılmış, ama trafik ve ver- gi kaydı eski sahipleri adına görünen araç- ların yeni sahipleri, noter satış belgesi ile il trafik burosuna başvurmah. (9. ay - RG 28.4.1989). • Yürürlükteki Dış Ticaret Sermaye Şir- ketleri, yeni karara uyum sağlayacak dü- zenlemeyi yapmalıdır. (6. ay - RG 27.7.1989) 31 ocak çarsambaya kadar • Bağ-Kur'un yeni katsayı artışlı Ocak '90 pnmi bankaya ya da posta çeki hesa- bına yatınlır. • Arahk '89 Aylık Sigorta Bildirgesi, SSK Bölge Md.'lüğüne veriUr ve prim tutan ödenir. • Geçen ay 9'dan fazla işçi çahştıran iş- yerlerinde: a) 6'şar ayhk dönemlere göre değişen Konut E.Y. Fonu Bildirimi, SSK Bölge Md.'lüğüne verilir, tutan banka ya da sigortaya yatırdır. b) Ücretlerden zo- runlu Tasamıf Kesintisi Bildirimi ve Lis- tesi, Ziraat B.'sına yatınlır, makbuz ve bil- dirimin birer örneği SSK'ya verilir. • 1.1.1989- 1.5.1989 arasında alınanmü- teahhitlik karneleri yenileri ile değiştirilme- Udir. (1. ay - RG 20.4.198?) • Yıllık G.V. Beyannamesi veren ticaret ve serbest meslek sahipleri, geçen ayın Ver- gi tade Beyannamesini verirler. • Motorlu Kara Taşıtlan Vergisi'nin ilk yan taksidi, Taşıt pulu karşılığı Ziraat B.'sına ödenir. • Işıkh/ışıksız, yıllık Tabela Vergisi be- lediveye ödenir. • Geçen yıl kullanılan ticari defterlerde bu yıla da yetecek kadar boş sayfa varsa, 1990 için notere Yenileme/Ara/Devam onayı yaptmlır. • Geçen ay yeni defter onaylatmayı unu- tanlar ve son ayda alım ya da satım tutan sınırım aşanlar, ek süre olarak, notere onaylatabilirler. (Yeni yıllık ahş 200 mil- yon, satış 240 milyon TL.) • Vergi iadesinden yararlanmak isteyen çiftçiler, 1989 yıllık ahş fatura ve fişleri- ni, V.l. Bildirimi ile birlikte, saüş hasılat- lanndan vergi kesintisi yapan sorumlu ger- çek ve tüzel kişilere vermelidirler. I Noel ve yılbaşı nedeniyle yurtdışmdan postalanan 500 markı geçmeyen değerde- ki armağanlardan Gümrük Vergisi l • Eski tip taşıt sürücü belgeleri (karton tip), yenileri ile değiştiritraeli. (Yeni ek sü- rede l.ay.) • Basm Trafik Kartlan yenileri ile değiş- tirümek üzere valiliklere başvuruhnah. (4. ay). • Tarama özellikli telsiz ve amatör bandh verici, ahcı ve verici-alıcı cihazlan izinsiz kullananlar, Telsiz Genel Md.'lüğüne baş- VTirmalı. (5. ay - RG 24.8.1989). • Elektrik enerjisi kullanan imalatçı sa- nayi kumluşlannda süzme saat uygulama- sının ilk ayı. DÖVİZ KURLARI Dövizin Cinsi 1 ABO Dolan B.Alman Markı Avustralya Dolan Avusturya Sılini Belçika Frangı Danımarka Kronu Fin Markkası Fransız Frangı Hollanda Flonni İsveç Kronu 1 Isvıçre Frangı 100 İtalyan Lireti 1 Japon Yeni 1 Kuveyt Dınarı 1 Sterlin 1 S.Arabıslan Riyali Döviz Alış 2312.37 1370.69 1817.06 193.71 65.16 352.20 572.93 401.83 1214.80 373.14 1498.62 182.94 16.04 7910.94 3779.57 616.66 Döviz Satiş 2317.00 1373.44 1820 70 19410 65.29 352.91 574.08 402 64 1217.23 373.89 1501.62 183.31 16.07 7926.79 3787.14 617.90 8 OCAK 1990 Efektf Alış 2310.06 1369.32 1786.17 193.52 64.05 348.68 563.19 401.43 1213.59 369.41 1497.12 179.83 15.88 7776.45 3775.79 606.18 Efektf Satış 2323.95 1377 56 1826.16 194.68 65.48 353.97 575.80 403 85 1220.88 375.01 1506.12 183.86 16.12 7950 57 3798.50 619.75 ÇOKFARKLI GONPAAS IST. 13J 3*56 • 161 22 08 • Î328761 ANK 136 39 65 • 137 25 55 ZM.225215