Katalog

1 OCAK 1990 EKONOMİ CUMHURİYET/13 Sosyal yardını zaınmı • ANKARA (AA) — Sosyal Sigortalar Kurumu'ndan (SSK) emekli aylığı aJanlara, 1990 yılında ödenecek sosyal yardım zammı 175 bin lira olarak belirlendi. Bu miktar bu yıi 91 bin liraydı. Bakanlar Kurulu'nun dünkü Resmi Gazete'de yayımlanan karanna göre SSK'ya tabi emekliler ile diğer hak sahiplerine üst gösterge tablosundan bağlanacak gelir ve aylık, aynı sigortaJj için normal gösterge tablosunun en üst derece ve kademesinden hesaplanacak gelir ve aylıktan az olamayacak. 'Stiperier dernek kurdu • tZMtT (Cumhııriyet) — Kocaeli'ndekj silper emekliler haklannı alıncaya kadar yürüyuş, miting ve açlık grevleri yapacaklannı söylediler. tzmit Belediyesi Sosyal Tesisleri'nde düzenledikleri toplantıda sorunlaruun çözümü konusunda yapacaklan çalışmalan programlayan süper emekliler, ANAP Milletvekili Mükerrem TaşcıoğJu'na çagrıda bulunarak süper emekülik esehni kurtarmasını istediler. 300'ün üzerinde süper emeklinin katıldığı toplantıda, sorunlannın çözümü için dernek kurduklarını belirten süper emekliler, "Haklanmızı aJana kadar her türlü mücadeleyi vereceğiz. Yurüyüş, miting ve açlık grevleri ile sorunumuzu dunyaya duyuracagız" dediler. \bnsan • İZMİR (Cnmbariyet Ege Bttroso) — Manisa'da kunılu Yonsan'da 9 Ocak 1989 tarihinden bu vana süren grev, sozleşmeyi sendika genel merkezinin imzalamasıyla yenj bir boyut kazandı. Ağaç-tş Manisa Şubesi Başkanı Recep Gülşen, sözleşmenin kendileri dışında imzalandığını ve bu sözleşmeyi kabul etmediklerini belirtirken işçiler, işbaşı yapmayacaklarını söylediler. Akgübre'de teklif oylaması • AOANA (Cumhuriyet Göney tlleri Bürosu) — Mersin'de kuruJu Akgübre'de 11 aydır süren grevin kaderiyle ilgili olarak işveren teklifıni oylatan Petrol-lş Sendikası Genel Başkanı Münir Ceylan, teklifi reddeden 286 grevci tarafından istifaya çağrıldı. Grevciler adına açıklama yapan Akgün Akgül adh işci, "Işverenin çok sıkiştığı, sözleşmeyi bizim isteklerimize göre imzalamaktan başka çaresi kalmadığı bir anda Münir Ceylan, "Bunlar işverenin en son teklifleridir" diyerek grev oylamasını karşımıza çıkardı. Bu çirkin oyuna rağmen oy sandığından olumsuz bir sonuç çıkmadı. Her türlü dayatmalara karşın dünden bugüne daha kararlı direneceğiz. Genel başkanı şiddetle kuuyoruz" dedi. Taksilerde yazar kasa • ANKARA (UBA) — Gelişmiş üikelerin büyükelçilerinden bilgi alan Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonu Başkanı Derviş Günay, dünyanın biçbir üikesinde taksilerde yazar kasa kullanılmadığını söyledi. Günday, gelişmiş üikelerin büyükelçilerinden, o ülkelerdeki taksilerde yazar kasa kullamhp kullanılmadığı konusunda aldığı bilgileri ilgili bakanlara ileteceğini bildirdi. Günday, bazı bakanların Ankara Şoförler ve Otomobilciler Derneği seçimlerine müdahale etmesini de kınadı. Kur farkı fonu kredi faizi • ANKARA (ANKA) — Merkez Bankası'nca dış krediler kur farkı fonu kapsamındaki kredilere aralık 1989'da uygulanan yüzde 44.77'lik faiz oram 3cak ayı için yüzde 41.64 ılarak belirlendi. Merkez Bankası'nın dünkü Resmi jazete'de yayımlanarak jugünden itibaren 1 ay •ureyle yürürlüğe giren ebliğine göre söz konusu aiz oram, vadeye lakılmaksıan tüm krediler ;ia geçerli olacak. Mutfak enflasyonu geçenyıl % 75 düzeyinde gerçekleşti 89'da yemekler zamla piştiESER ATİLLA 1989 yılında yemekler yine "zamla" pişti. Bir yılda yüzde 75 artan mutfak harcaması yeni yıla 499 bin 185 lirayla "raeriuba" de- di. 1988 yılının aralık ayında ise lstanbul'da yaşayan 4 kişilik bir aiienin mutfak harcaması 284 bin 795 liraydı. Geçen yıl birbiri ardına gelen zamlar mutfağı da çökertti. 1989 yılının zam şampiyonu soğan ol- du. Soğan fiyatı geçen yıl önceki yıla oranla yüzde 216 artarak 300 liradan 950 liraya fırladı. Geçen aralık ayında gelen yüksek zamla şeker ikinci sırayı aldı. Bir yılda şeker fîyatlan yüzde 161 artarak 950 liradan 2480 liraya çıktı. Ge- çen yıl tanmda yaşanan kuraklık nedeniyle en yüksek zammın bit- kisel ürünlere geldiği gözleniyor. örneğin zeytinde anışın yüzde 111, patateste yüzde 158, bakliyat- ta da bu oranın yüzde 125'e var- dığı görülüyor. Araltk zamları MÜÎİ a* Peynir Zeytin Şeker Çay Et Ekmek Sût Yumurta Yoğurt Un Mafcama Pırinç Bakfiyat Patates Soğan Setae Meyve Margarin Ayçiçeği Zey.Yağı Tereyaflı Tüp 12 Kg. K a » ftjrartı 12000 12000 1985 6000 9335 350 1320 215 26J5 1215 1535 2900 2645 750 935 1138 1510 3135 2970 6000 14335 9950 AraM nfmO 12000 12000 2480 6000 9700 350 1320 225 1320 1320 1535 2900 2700 775 950 1255 1560 3150 3200 6450 14350 12000 Ele aldığunız 22 temel üründe 1989 yılı artışlan yuzde 39 ile yüz- de 216 arasında değişiyor. Marga- rin yüzde 39 ile en az zam gören; ler lisıesinin başında yer alırken, onu yuzde 52 ile ayçiçekyağı izli- yor. Tereyağı geçen yıla oranla yuzde 53 artarken, zeytin>r ağının yuzde 67, meyvenin yüzde 73, ek- meğin yuzde 75, peynirin yuzde 89, yoğurdun yüzde 107, tüpgazm da yüzde 100 arttığı gözleniyor. Aralık ayında ne oldu? tstanbul'da yaşayan 4 kişilik bir aiienin aylık mutfak harcaması aralık ayında yuzde 2.08 artarak 499 bin 185 liraya çıktj. Aralık ayındaki yuzde 2.08'lik bu artış, 1989 yılımn en düşük artışı olarak gerçekleşti. Ve böylece geçen yıl aylık mutfak harcamasındaki "ya- nm milyon"luk sımr aşılmamjş oldu. Aralık ayında birçok temel tü- ketim maddesine yüzde 1-24 ara- sında zam geldi. Aralık ayının re- kor fıyat artışı yüzde 24 ile seker- de görüldu. Şeken yüzde 20 artışla tupgaz izledi. Tupgazuı fiyatı 9950 liradan 12 bin liraya çıktı. Zeytin- yağının kilo fiyatı yüzde 7.5, ay- çiçekyağın yüzde 7.7, unun yuzde 8 artttı. Yumurtanın fiyatında da yüzde 4'lük artış gözlendi. Diğer temel gıda maddelerinden peynir, zeytin, çay, ekmek, siit, makarna ve pirincin fiyatlannda değişiklik olnıadı. Piyasa iigilüeri ocak ayın- da yUksek oranlı fiyat artışlannın yaşanabileceğini belirtiyorlar. 1989 yılının ilk ayından bu ya- na mutfak harcamasındaki artış- lara baktığınuzda şubat ayında harcamanın rekor artışla yuzde 8.9 arttığı görülüyor. Bunu ekim ayındaki 7.4'lük artış izliyor. Ey- lül ayındaki yüzde 7'lik artış ise bunun hemen ardından geliyor. Yıl içinde en düşük artışm aralık ayında yaşandığı gözleniyor. 1989'un zam şampiyonu yüzde 216'hk fiyat artışı ile soğan oldu. Şeker yüzde 161 ile ikinci sırayı aldı. Tanmda yaşanan kuraklığm da etkisiyle en yüksek zam bitkisel ürünlerde gerçekleşti. Aralık ayında birçok temel tüketim maddesine zam geldi. Aralık ayının rekor fiyat artışı yüzde 24 ile şekerde görüldü. Şekeri yüzde 20 ile tüpgaz izledi. Aralıkta toplam mutfak harcaması %2.08 arttı. Istanbullu 4 kişilik aiienin mutfak harcaması nasıl arttı? (TL) Ûrümn a* Peynir Zeytn Şeker 8"Ekmek Sût Yumurta Yoğurt Un Makarna Pınnc Baklıyat Patates Soğan Sebze Meyve Margarin Ayçiçekyağı Zeytınyağı Tereyağı Tüp 12 k Toplam Aralık 1988 6335 5665 950 3500 6165 200 700 130 1300 750 965 1800 1200 300 300 825 900 2265 2100 3850 9335 6000 Aralık 1989 12000 12000 2480 6000 9700 350 1320 225 2700 1320 1535 2900 2700 775 950 1255 1560 3150 3200 6450 14350 12000 Ayt* miktar 4Kg 1 5 Kg 6Kg 0 8Kg 15 Kg 72adet 15 Lt. 90adet 15 kg. 3Kg. 2Kg. 4Kg. 4 5Kg 8Kg. 6Kg. 30 Kg. 30 Kg 2Kg 1 Kg 1 Kg 0.5 Kg 1 adet Aralık 88 tutarı 25340 8500 5700 2800 92475 14400 10500 11700 19500 2250 1930 7200 5400 2400 1800 24750 27000 4530 2100 3850 4670 6000 284795 Aralık 89 tutarı 48000 180001 14880 4800 145500 25200 19800 20250 40500 3960 3070 11600 12150 6200 5700 37650 46800 6300 3200 6450 7175 12000 499185 ' Banknot matbaası çok çalıştı 1989yılında emisyon hacmiyüzde 86.5 oranında genişledi ANKARA (AA) — Emisyon hacminde 1989 yılında yüzde 86.5 oranında genişleme kaydedildi. Piyasadaki kâğıt para miktarı, 29 Aralık 1989'da 8 trilyon 365.4 milyar lira olarak gerçekleşti. 1988 yılı sonunda 4 trilyon 485.1 mil- yar lira düzeyinde bulunan piya- sadaki banknot miktarı, bir yılda 3 trilyon 880.3 milyar lira arttı. Piyasadaki kâğıt para mıktan, 1989 yılımn ilk günlerinde gerile- di. Emisyon hacmi, ocak ayında 123 milyar lira azalmayla, 31 ocakta 4 trilyon 362.1 milyar lira oldu. Bu yıiın en düşük rakamı da ocak ayı içinde, 4 trilyon 112.6 mil- yar lirayla gerçekleşti. Şubat ayı ile mart ayının iik ya- nsında 4 trilyon liranın üzerinde seyreden piyasadaki kâğıt para miktarı, 13 martta ilk defa 5 trii- yonu aştı. Emisyon hacminde şu- bat ayında 4032 milyar lira, mart ayında da 229.3 milyar lira artış kaydedildi. Emisyion hacmi, 6 trilyon lira sı- nınnı ise ilk kez 15 mayısta aştı. Piyasadaki kâğıt para miktann- Ay sonlarına göre emisyon hacmi (milyar TL) AYLAR Ocak . Şubat.... Mart Nisan.. . Mayts.... Haziran . Temmuz. Ağustos Eylûl. ... Ekım.... Kasım... Aralık . . 1985 . . . .911 0 922.1 966.4 974 3 1.068.9 1.190.2 1.166.8 :f32Ti 1.3528 1.285.8 1986 . ..1 3445 .. 1391.4... 1.406.5.... 14312 .. 1.594.8... 1.633.6... 1.701.5.... 1.982.2.... u.z... 1.908.9... 2.015.2.... 2.014.0... 1.907.7 .. 1987 .. 2 047.5 ...2.100.2. ....2 041.6. . 2.263.1 ....2.599.2. ...2.337.8. ...2.955.4 ....2.943.7. . 3.182 1 ....3.106.3 .3.0408 ...3.018.2 1988 . . 2 930 2 .. . 2.937.9. 2.985.5. .... 3116.0. 3.337.9. 3.352.1. 4.376.7. 4.317.8. 45590 4.491.9. ...4 358 2 4.485.1 1989 4 3621 . .4 765.3 ...4 994.6 .. .5.285.9 ....5 557.0 ....6.096.8 . .7.122.5 ....7.532.4 . 7 981 6 . 8.287 7 .8.052.7 ...8.365.4 daki artış yılın ikinci yarısında hızlanarak devam etti. Haziran ayında 539.8 milyar lira genişleyen emisyon hacmi, 30 haziranda 6 trilyon 96.8 milyar lira oldu. 1989 yılında emisyon hacminde en hızlı artış, kurban bayramı ön- cesi yapılan maaş ödemeleri nede- niyle temmuz ayında oldu. 1989 yılı ikinci yarı yıl zammıyla artan memur maaşlarının etkisiyle, iki gtln içinde yaklaşık 1.5 trilyon li- ra genişleyen emisyon hacmi, ilk defa 10 temmuzda 7 trilyon, 11 temmuzda da 8 trilyon liranın üze- rine çıktı. Temmuz ayının son gü- nü emisyon hacmi 7 trilyon 122.5 milyar lira düzeyinde gerçekleşti. Ağustos ayında ise 409.9 milyar lira artan emisyon miktarı, ay so- nunda 7 trilyon 532.4 milyar lira- ya yükseldi. Emisyon hacminde eylül ayın- da da 449.2 milyar iiraiık artış ol- du. Böylece, piyasadaki kâğıt pa- ra miktan 29 eylülde 7 trilyon 981.6 milyar liraya uiaştı. Ekim ayında 9 trilyon liranın üzerine ilk kez çıkan emisyon hac- mi, bu ay sonunda yeniden azal- ma eğilimine girerek 8 trilyon 287.7 milyar liraya geriledi. 1989 yılının rekor rakamı ise 9 trilyon 175.3 milyar lirayla 15 ka- sımda gerçekleşti. Interbank Merkez Bankası gözetimindeki bankalararası para piyasasında (TL Interbank) 1989 yıhnda 47 bin 768 işlemde, 187 trilyon 64.4 milyar lira el değiştirdi. 1988 yıbnda, bankalararası pa- ra piyasasında 46 bin 13 işlemde, 111 trilyon 718.1 milyar lira el de- ğiştinnişti. AA muhabirinin belirlemeleri- ne göre ekim ayından itibaren 1 trilyon liranın üzerinde seyretme- ye başlayan işlem hacmi, yılın son günlerinde 2 trilyonun üzerine çıktı. İnterbank'ta işlem hacmi, 28 aralıkta 2 trilyon 381.8 milyar li- rayla rekor düzeye ulaştı. 1989 yılı işlem hacminde en düşük düzey ise 2 ocakta 211.8 milyar lirayla gerçekleşti. Tasıttann ciısleri ve ist/ap hadleri 15 yaş yukarı yaş B) Otobus ve benzerierı (oturma yerı) Taşıtlarm yaşları ile ödeyeceklen yıllık vergıler 25 kışıye kadar 26-35 kışıye kadar 36-45 kışıye kadar 46 kışı ve daha yukarı 393 750 472 500 525 000 630 000 236 250 105 000 393 750 157 500 472 500 210 000 525 000 315 000 16 ve 7-15 ya$ yukarı ya$Tasröann aet ajırfığı 950 kg ve daha aşağı 951-1200 kg a kadarC) Kamyonet kamyon cekıcı ve benzerierı (ıstıap haddı; 1201-1600 kg a kadar 1601-1800 kg 'a kadar1 500 kg 'a kadar 1 501-3 500 kg a kadar 3 501-5 000 kg a kadar 5 001-10 000 kg a kadar 10 001-20 000 kg a 20 001 kg ve daha yuka 157 500 393 750 472 500 525 000 630 000 787 500 118 125 236 250 393 750 472 500 525 000 656 250 52 500 105 000 157 500 210 000 315 000 350 000 1801 kg ve daha yukan Not Bu hadler. 1 derece lûks otomobıller ıcin 3 kat, 2 derece otomobıller ıçın 2 kat ve 3 ûncû öerecetoksotomobıfler ıçın 1.5 kat I olarak uygulanır Taşıta enflasyon kadar vergi Motorlu taşıt vergilerindeki yeni düzenlemede 11 yaştan eski lüks araç sahipleri ile uçak ve helikopter sahipleri sevindi. Diğer motorlu araç sahipleri ise yüzde 75'lik zamdan kurtulamadı. Ekonomi Servisi — Bakanlar Kunılu, otomobillerin taşıt pulla- nna yüzde 75 oramnda zam ya- parken, Maliye ve Gümrük Ba- kanlığı lüks otomobil tarumım de- ğiştirerek 11 yaşından daha eski ve 901 santimetrekuplük silindir hac- minden daha aşağıda kalan oto- mobilleri lüks saymaktan vazgeçti. Bakanlar Kurulu'nun belirlediği yeni tarifelere göre bugünden iti- baren araçlarının net ağırlığı 950 kilogram olan yerli otomobil sa- hipleri 6 yaşından genç taşıtlan- na 140 bin lira, 7-15 yaş arası ta- şıtlara 70 bin lira ve 16 yaşından büyüklere ise 17 bin 500 lira taşıt pulu yapıştıracaklar. Bu tutarlar, birinci derece lüks otomobiller için 3 kat, ikinci de- rece lüks otomobiller için 2 kat ve üçüncü derece lüks otomobiller için ise 1.5 kat fazlasıyla uygu- lanacak. Bakanlar Kurulu taşıt pullan- na yaptığı zamla otomobil sahip- lerini üzerken, Maliye ve Gümrük Bakanljğı lüks otomobil tanımını yumuşatarak "yaşlı anıç" sahip- ierinin yükunü hafıfletti. Maliye Bakanlığı'nm önceki gün Resmi Gazete'de yayımlanan genel tebhğine göre yurtdışında imal edilen otomobil ve arazi ta- şıtlarından, motor silindir hacmi 901 santimetrekupun altında ka- lan ve 11 yaşından daha eski ta- şıtlar lüks araç kapsamından çı- kanldı. Bakanlığm bugünden itibaren geçerli olacak yeni lüks tanımın- da, daha önce 2'nci derece lüks kabul edilen 950 kilogramdan da- ha hafif otomobil ve arazi taşıt- lan 3'üncü dereceye, I'inci derece lüks sayılan 951 - 1200 kilogram arasındaki taşıtlar ise 2'inci dere- ceye düşurüldü. Uçak ve helikoptere vergi avantajı Bakanlar Kurulu'nun motorlu taşıtlar vergjsi ile ilgili yeni tarife- sinde uçak ve helikopterlerin ver- gi miktarlan dçğiştirilmezken, yat ve kotraların her motor gücune ödenecek vergi tutarları 1-3 yaş grubunda ve 10-20 beygir gucün- de olanlar için 9 bin 844 lira ola- rak belirlendi. Uçak ve helikopter- lere 1-3 yaş grubunda ve 1150 ki- lograma kadar olanlar için 750 bin İiraiık motorlu taşıtlar vergisi ödeniyor. Uçak ve helikopterlerin nergisi- ni artırmayan Bakanlar Kurulu, kamyon ve çekicilerin motorlu ta- şıt vergilerini yükseltti. Yeni kararla 1-6 yaş arası çeki- ci, kamyon ve kamyonetlerden alı- nacak motorlu taşıtlar vergisi tu- tarı yük hadlerine gdre 1500 kg'a kadar olanlardan 157 bin 500 li- ra, 5001-10000 kg'a kadar olanlar- dan 525 bin lira, 20000 kg ve da- ha yukarısı için yıllık 787 bin 500 bin lira olarak saptandı. Gıdada uyarı dönemi ANKARA (ANKA) — Gıda maddelerinin ambalajlarının üze- rine, "Dikltat, az tüketin. Bebek- lerin ve bamJlelerin yeraesi sakıo- calıdır. Vaşlılara tavsiye edilmez. Şeker hastalannın aşın tuketme- si sakıncalıdır. Astım hastalan ylyraaez" gibı uyarı yazılannın ko- nulması zorunluluğu, yanndan iti- baren fıilen yürurlüğe giriyor. Sağlık Bakanlığı'nca çıkarılan Gıda Katkı Maddeleri Yönetme- liği uyarınca, yanndan itibaren Türkiye'ye ithal edilen gıda mad- delerinin ambalajlarının üzerinde bu tür uyanlann bulunması zo- runlu olacak. Türkiye'de 31 Ara- lık 1989 tarihine kadar üretilen gı- dalarda bu zonınluluk aranmaya- cak. Ancak bu tarihten sonra üre- tilen yerli gıda maddelerınde de aynı uyan yazılanmn bulunması gerekiyor. Yönetmeliğe göre özellikle ha- zır çorbalara katılan ve küçük be- beklerde "zekâ geriligi" sorunla- rına yol açan mono sodyum glu- tamat (MSG) adlı madde için am- balajlann üzerinde "Hamileler ve bir yuşından kılçnk bebeklerin ye- mesi sakıncalıdır" yazısı yer ala- cak. Dıyet kola ve diyet meşnıbat- ların ise üzerine "Dikkat, fenil ke- tonuri hastası çocuklar içemez" uyansı konulacak. Aynca kukurt katılan gıda maddeleri, tartarizin içeren gıdalarla sakarinli yiyecek- lerin üzerine de çeşitli uyanlar ko- nulacak. Ege serbest bölgesi "start"ta İZMIR (Curahuri>et Ege Böro- sa) — Ege Serbest Bölgesi'ne baş- vuru süresinin uzatıldığı bildirihr- ken 83 firmanın burada yer almak istediği vurgulandı. Başvuran fir- malann buyük bölümünün elmas işleme ve elektronik sanayii kuru- luşları olduğu kaydedildi. Gaziemir yöresinde kurulacak olan Ege Serbest Bölgesi için son başvunı tarihi olarak 29 aralık gü- nü belirlenmişti. Ancak son gune dek 83 yerli ve yabancı firmanın başvurduğu, bunun da hedefle- nenden az olduğu belirtilerek baş- vuru suresi uzatıldı. Yap-işlet- devret modeli ile kurulacak ser- best bolgenin yapımım üstlenen ESBAŞ şirketinin aityapı hazu-lık- lan için çalışmalannı tamamladığı belirtildi. Ege Serbest Bölgesi konusunda bilgi veren EBSO Yönetim Kuru- lu Baskaru Uğur Yuce, DPT Ser- best Bölgeler Daire Başkanhğı'nın atama yaptığuu bildirdi. Serbest Bölge Müdurlüğü kadrosunun oluşturulduğuna ve kadronun ye- ni yerlerine geçinceye dek EBSO'- da çalışacağına dikkati çeken Yü- ce, şunları söyledi: "Ege Serbest Bölgesi, özellikle dış ülkelerdeu bü>uk ilgi gormuş durumda. Bugüne kadar 83 firma resmen başvurdu. Bunlann ara- sında özellikle İtaija, Kanada, Norveç, tspaoya, tsrail firmalan dikkati çekti. Bunlann buyiik bö- lttmii elmas işleme ve elektronik sanayii üzerine çalışan firmalar. EBSO'dan da 36 uyemtz başvunı- da bulunmuş durumda. Başvunı sayısı gönildüğii gibi yetersiz. EKONOMİ NOTLARI OSMAN ULAGAY İnsan İçin Umut Dolu 1990'lara Merhaba Merhaba 1990. Merhaba 20. yûzyıhn son on yılr. Bugün hava puslu ve karanlık mı? Yoksa pırıl pırıl mı? Bilmi- yorum. iç dünyanızdakı fırtına mı kavnyor benliğinizi, yoksa dayanıl- maz bir durgunluğun pençesınde mi bocalıyorsunuz? Bilmiyo- rum. Aslında bugünün kendi başına bir önemi, bir anlamı var mı, onu da bilmiyorum. Bugünün önemi, yeni bir on yılın eşiğinde bizi düşündürme- si, bir muhasebeye itmesi herhalde. "Nasıl bir oonemden geçi- yoruz? 199O'II yılları nasıl yasayacağız?" gibı soruları akla ge- tırmesi. Olaya böyle bakınca, kişisel sorunlanmızın ve sıkıntılarımızın ötesine geçıp 'insan'ın yakın geleceğinı düşünmeye çalışınca, bir umut ışığı mı kaplamalı içimizi, yoksa bir umutsuzluk bulutu mu? Herhalde bir umut ışığı kaplamalı. Son on yılın ve özellikle son bir iki yılın çarpıcı gelişmelerini şoyle bir gözünüzün önünden geçirin. Belirgın özelfiği neydi bu gelişmelerin? İnsanın kendinı geliştirme ve kendine özgü niteliklerini öne çıkartarak Kendi geleceğine egemen olma yolunda çok önemli adımlar atması değıf miydi? Insanı sağlıksız bir çevrede makine gibı çalıştıran, davar gibi güden; kişiliksiz bir yığının parçası haline getıren anlayışın ve ideolojilerin çöküşünü simgelemıyor muydu son yılların çarpıcı gelişmeleri? İnsana 'insan' olarak önem vermeden, insandaki 'insan' po- tansiyelinı ortaya çıkarmadan hiçbır alanda başanya ulaşmanın, toplumları mutluluğa kavuşturmanın olanaksız olduğunun açık bir kanıtı değil miydi tüm bu gelişmeler? Sanırım oyleydı. Geleceğin dünyasını da insana verilen önem belirleyecek. Gündemlerınin bırıncı maddesini 'insanı geliştir- mek ve mükemmelleştirmek' olarak belirleyen toplumlar öne çı- kacak. Ekonomık başarı da, toplumsal uyum da, siyasal istikrar da bu toplumlarda daha kolay yakalanabiiecek. Böyle bir dünyanın gündemınde neler var? Böyle bir dünya- da öne çıkmak ısteyen toplumlar nelere öncelik veriyorlar? Eğitime büyük önem veriyorlar. Eğitım düzeyleri zaten çok yük- sek olan zengın-sanayileşmiş ülkelerde bile eğitime yeniden bü- yük kaynak ayrılıyor ömür boyu eğitımin hazırlıkları yapılıyor. Kültür ve sanata büyük önem veriyorlar. Estetık değerlerle ta- mamlanmamış bir yaşamın eksik kalacağını düşünüyorlar. Sağlık hizmetlerine bûyük önem veriyorlar. Önümüzdeki dö- nem, yaş ortalaması artan nüfusun sağlıklı yaşatılabilmesi için sağlık harcamalannın hızla arttığı bir dönem olacak. Çevrenın korunmasına büyük önem veriyorlar. insanın ancak çevrenın korunabildiğı bir dünyada üretken ve mutlu olabilece- ğinı, ınsanca yaşayabileceğini düşünüyorlar. Dınlenceye ve eğlenceye büyük önem veriyorlar. İnsanın an- cak çok yönlü bir yaşam ıçinde kendi potansiyellerini en îyi bi- çımde kullanabileceğini düşünüyorlar. İnsanın hızla gelışen iletişim olanaklanndan yararlanarak ken- disini, özlemlerıni, taleplerıni yaygın biçimde ıfade etmesine bü- yûk önem veriyorlar. İnsanın kendi kendısinı yonetme konusunda daha ileri aşa- malara gelmesinı sağlayacak yönetim biçımleri öne çıkıyor. Merkezıyetçi-baskıcı yönetim biçimleri tarıhe kanşıyor. Bütün bunlar 1990'ların ilk günûnde umutlu olmayı, dünyaya umutla bakmayı hakl, kılan gelişmeler. Tüm bu gelişmelerin bıraz uzağında kalmış, ınsanı hâlâ itilip kakılmaya layık bir nesne, amaç değıl araç olarak görmeye de- v£urı eden bırtoplumda yaşıyorsanız, tabii bu umudunuza biraz gölge düşüyor, içinizi bir sıkıntı kaplayabıliyor. Ama unutmayın kı artık hıçbir ülkenin dünyadaki gelişmelerden kendini uzak tu- tamayacağı, lyıce küçülmüş bir dünyada yaşıyoruz. Oaha güzel, daha insana dönük bir dünya ıçın umutlar yeşertmeye bizim de hakkımız var. Umut ve esenlik dolu geçmesini dilediğim bir on ytla merha- ba... Memurların yan ödemeleri arttınldı Devlet memurlarının yan ödeme ve özel hizmet tazminatlannın katsayı rakamı 43'ten 96'ya çıkarıldı. Sağlık Bakanlığı, PTT, emniyet ve zabıta teşkilatları ile KlT'lerdeki bazj görevlilerin iş güçlüğü zammı puanları da arttınldı. ANKARA (AA) — Bakanlar Kurulu, devlet memurlarına 1990 yılında ödenecek iş güçlüğü, iş ris- ki, temininde güçlük zammı, ma- li sorumluluk tazminatı ile özel hizmet tazminatlannın hesaplan- masında esas almacak puanlan belirledi. Bakanlar Kurulu'nun dünkü Resmi Gazete'de yayımlanan ka- ranna göre, memurlara ödenecek iş güçlüğü zammının hesaplanma- sında esas alınacak puanlar, Baş- bakanlık Müstesan ile bakanlık müsteşarlan, Başbakanlık BaşmU- şaviri, Teftiş Kurulu Başkanı, Di- yanet Işleri Başkanı, Devlet Per- sonel Başkanı, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurulu Başkanı, Toplu Konut ve Kamu Ortaklığı Idaresi Başkanı ve Talim Terbiye Kurulu Başkam, valiler, bilgisa- yarcı ve programcılar, tıp doktor- larından 8. mahrumiyet bölgesin- de nöbet görevi yapanlann dışın- daki memuriarda 1200 puam aş- mayacak. İş riski zammının hesaplanma- sında esas alınan puan ise yeraltı maden ocaklannda çalışanlar dı- şındaki memurlar için 1000 pua- nı, temininde güçlük zammı 1800 puam ve mali sorumluluk tazmi- natında esas alınan aylık puan da 700'ü geçmeyecek. Karara göre iş guçluğü zammı puam, devlet rnemurlanndan yuk- sek öğrenimli olanlarda 500, diğer devlet memurlannda ise 450'nin altında olamayacak. Aylık tazminat ve zamların ödenmesinde esas alınan miktar- lar, 1990 yılı için belirlenen puan- ların, aynı yıl için 96 rakamı ile çarpılması suretiyle belirlenecek. Asli görevleri yanında kendile- rine ikinci bir gorev verilen dev- let memurlarına, her iki göreve ait aynı cins tazminat ve zamlardan miktan fazla olanlar ile farklı cinsteki tazminat ve zamlar öde- necek. Karar uyannca, özel hizmet taz- minatlarında esas alınan oranlar, sınıf, derece, unvan ve öğrenim durumu bakımmdan belirlenen üst sınırları hiçbir şekilde aşma- yacak. özel hizmet tazminatımn miktarı, 1990 yılı için en yüksek devlet mernuru aylığına esas olan 5500 gösterge rakamırun, devlet memurlannın aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak mikta- ra, cetvellerde gösterilen oranlann uygulanması suretiyle belirlene- cek. Hizmet sınıflan 1990 yılında aybk olarak öde- necek iş güçlüğü, iş riski, teminin- de güçlük zammı ile mali sorum- luluk tazminatlarında esas alma- cak puanlar, genel idare hizmet- leri personelinin iş güçlüğü için 450 Ûe 1950, iş riski zammı puam 100 ile 600, temiminde güçlük zammı puam 200 ile 1800, mali sorumluluk tazminatı puam ise 375 ile 700 arasında uygulanacak. KfT genel müdürlerinin iş güçlü- ğü ve temininde güçlük zamları- na 2OO'er puan ilave edilecek. Kamuda bilgi işiem görevi ya- panlar ile kelime-işlem makinası kullanan devlet memurlarından hizmet sürelerine göre 500 ile 1200 puana kadar aynca temininde güçlük zammı verilebilecek. Bu ücretin yansı seyyanen, diğer ya- nsı ise aylık iş değerlendirme so- nuçlan esas alınarak ilgili amirle- rin onayı ile ödenecek. Karara göre teknik hizmetler sı- nıfında görev yapan devlet me- murlanna da 375 ile 1050 puan arasında iş güçlüğü zammı puam uygulanacak. Sağlık hizmetleri sınıfındaki devlet memurlarına 1990 yılında aylık olarak uygulanacak iş güç- lüğü zammı 475 ile 950 arasında, temininde güçlük zammı da 75 ile 1400 arasında olacak. Eğitim ve öğretim hizmetleri bölümunde çaiıştınlan devlet me- murlarına uygulanacak iş güçlü- ğü zammına esas puan da 500,ile 975 puan arasında belirlendi. Ay- nca, öğretmenlere temininde güç- lük zammı olarak 250 puan uygu- lanacak. ÇOK FARKLI GÖWAA.Ş. İST. 134 M 56 t 161 22 0» «13287 61 ANK 136 3965 • 1372565 İZV 225215