Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
22 ARALIK 1989 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/15 Bükreş'te halka ateş açıldı Romanya başkenti Bükreş'te dün Devlet Başkanı Nikolay Çavuşesku'ya karşı düzenlenen gösteride binlerce kişi "Kahrolsun Çavuşesku", "Açız" diye bağırdı. Güvenlik güçleri göstericilere ateş açtı. Çok sayıda ölü veyaralı var. Temeşvar'da göstericilere ateş etmeyi reddeden askerler kurşuna dizildi. Dış Haberier Servfei Roraanya'da Çavuşesku yönetimine karşı ayaklanma dttn başkent Bükreş ve diğer kentlere de sıçradı. Bükreş, Temeşvar ve Culuj'daki gösterilerde güvenlik güçlerinin ateş açması sonucu 50'nin üzerinde kişinin öldü|ü bildiriliyor. Temeşvar'da dün 150 bin kişinin katıldığı protesto gösterisi yapıldı. Romanya'da muhabiri bulunan sayüı haber ajanslaruıdan birisi olan TASS, Temeşvar kentinde tüm fabrika ve sınai tesislerinin göstericiler tarafından işgal edildiğini duyurdu. Göstericilerin bazı koşullar öne sürdükleri, bu koşullann yerine getirilmemesi halinde, tüm fabrikalan havaya uçurma tehdidinde bulunduklan TASS tarafından belirtildi. Ajansın haberine göre göstericiler, Çavuşesku yönetiminin istifasını ve kentteki katliama yol açan durumu yaratan asker sivil tüm sorumlulann yargılanmasını istiyorlar. Göstericilerin, hafta sonunda meydana gelen çatışmalar üzerine kente gönderilen askeri takviye birliklerinin geri cekilmesini de istediklerini duyuran TASS, bu istek üzerine askeri birliklerin Temeşvar'ı terk etmeye başladıklannın öğrenildiğini duyurdu. Bükreş'te dün sokaklara fniayan binlerce kişi "Kahrolson Çavnşeskn", " a ç ı z " , "Temeşvar" diye bağırmaya başladılar. Yugoslav televizyonu, açılan ateş sonucu en az 20 kişinin öldüğünü bildirdi. TASS'ınmuhabiri de paniğe kapılan halkın apartman kapüanna sığınraaya çalıştığım kaydetti. TASS muhabiri, çoğunluğu okul çocuklan ile üniversite öğrencüerinden oluşan birkaç bin kişinin, üniversite ile Intercontinental Oteli arasında polisler ve tanklar tarafından kusatıldığını belirtti. TASS'a göre, göstericiler güvenlik kuvvetlerine kendilerine katılmalan için çağrı yaptılar. öğrenciler aynca, işçilere de kendilerini desteklemeleri için genel grev çağnsında bulundular. Yugoslav TANJUG Ajansı'nın muhabiri de, makineli tüfek ve bomba seslerinin geldiğini bildirdi. AP, güvenlik güçlerinin göstericilere karşı önce göz yasartıcı bomba kulandıklarını, daha sonra da ateş açtıklannı bildirdi. AP, dün Arad kentinde de silah seslerinin duyulduğunu haber verdi. TASS muhabiri, Bürkeş'in merkezinde çok sayıda askeri araçla itfaiye arabasının yığılmış olduğunu, Çavuşesku'nun sarayına ve Komünist Parti Merkezi'ne giden tüm yolların da askeri birlikler ve tanklar tarafından kesildiğini bildirdi. TANJUG muhabiri, "Bükreş'teki gösteri kanlı birayaklanmaya dönuştu" dedi. ROMANYA Kurşuna dizildiler Belgrad Radyosu, önceki gece Temeşvar kentinde yeni gösterilerin yapıldığuıı ve halka ateş açmayı reddeden bazı polis ve askerlerin, komutanlannın emri ile derhal kurşuna dizildiklerini bildirdi. Bükreş'te dünkü olaylar Çavuşesku'nun hükümeti desteklemek için düzenlediği gösteri ile başladı. Çavuşesku yanlılannrn toplandığı mitingde Romanya liderinin yaptığı konuşma, karşı sloganlar atıhnası üzerine kısa bir süre kesildi. Çavuşesku'nun radyo ve televziyonda yayınilanan konujmasının bağınşların duyulmasından sonra üç dakika kadar kesildiği bildirildi. 25 dakikadan kısa süren mitingde, bir grup göstericinin "özgürlük", "bağırasızlık", "Çavuşesku git" ve "Temeşvar, Temeşvar" sloganlan atarak alandan uzaklaştıkları bildirildi. Çavuşesku aleyhınde slogan atan grubun, Çavuşesku'nun fotoğraflanru yaktıklan duyunıldu. Çevreden halkın gruba katılması ile gösteri kısa sürede kanlı bir ayaklanmaya dönüştü. Bükreş'te kanlı çatışmalar olurken Temeşvar kentinde de dün öğleden sonra büyük bir gösteri yapıldığı bildirildi. AA'ya göre RomanyaYugoslavya sınırındaki Vatin sınır kapısında AFP muhabiriyle konuşan bir yolcu, Temeşvar'da, 150 binden fazla kişinin rejim aleyhtan bir gösteri için toplandıgını anlattı. Ajansın, Bükreş'ten Yugoslavya'ya gelen yolculara dayanarak verdiği habere göre Temeşvar'ın merkezindeki katedralin önünde, "Ekmek, banş ve insanlık onurn" için ellerinde mumlar taşıyan 36 çocuk öldürüldü. TANJUG, sokak ve caddelerin cesetler ve yaralılarla dolu olduğunu ve güvenlik güçlerinin yarahlann üzerine yeniden ateş açtıklarını da belirtti. Hafta sonundaki olaylarda ölenlerle ilgili olarak çelişkili haberier alınıyor. Kesin ölü sayısı bUinemezken bazı kaynaklar 4 bin kişinin öldürüldüğünü iddia ediyorlar. AP'nin haberine göre, Macaristan Dışişleri Bakanı Gynla Honı, güvenlik güçleriyle ordunun belirli kesiminin arasında çatışmalar olduğuna dair bilgiler aldığını duyurdu. Bakan, Romanya'da Çavuşesku'ya karşı ciddi bir poütik hareketin oluşmakta olduğunu bildirdi. ABD ile SSCB arasında Romanya konusunda dün temaslar yapıldığı bildiriliyor. ABD Dışişleri Bakardıgı Sözcüsü Boucher, ulkesinin Romanya ile iüşkilerini gözden geçirmekte olduğunu söyledi. Federal Almanya hükümeti, geüşmeler üzerine BM Güvenlik Konseyi'nin olağa nüstü toplanmasını istedi. Acıklamada, bu karann Dışişleri Bakanı Genscher'in, Amerikalı, İtalyan, Macar ve tngiliz meslektaşlanyla yaptığı telefon görüşmesinden sonra alındığını bildirdi. Güvenlik Konseyi'nin bugün toplanacagı bildiriliyor. BM Genel Sekreteri Cuellar da Romanya'da insan haklanna saygı gösterilmesi çağnsında bulunurken eski Romen Kralı Michel, Romanya ordusuna seslenerek "ikiyüzlu Çavuşesku rejimini derhal devirmeierini" istedi. Temeşvar'dan Yugoslavya'ya gelen Batılı bir işadamı, huzursuzluğun işçilere de sıçradığını ve bir fabrikada işçilerin Çavuşesku aleyhinde gösteri yaptığım söyledi. Romanya'daki katliama uluslararası tepkiler devam ediyor. • D. Almanya Komünist Partisi, Bükreş yönetiminin kendi halkına karşı şiddet hareketlerinden vazgeçmesini istedi. • Yugoslav Komünist Partisi, Romanya Komünist Partisi ile ilişkileri askıya aldı. • Macaristan Sosyalist Partisi de aynı yönde bir karar aldı. • Prag, Sofya, Varşova, Washington ve Londra'da Romanya büyükelçilikleri önünde protesto gösterileri düzenlendi. Çocuk katliamı AA'nın Belgrad kaynaklı haberine göre Yugoslavya resmi haber ajansı TANJUG, Roraanya'nın Temeşvar kentinde hafta sonunda çıkan olaylarda 30'u aşkın çocuğun, güvenlik güçlerince katledildiğini bildirdi. BULGARİSTAN Tüm partiler aşırı perestroykacı IJulgaristan'da perestroyka rüzgârlan her yeri etkisi altına alıyor. Komünist Parti de bu ortamda kendi değişimini gerçekleştirmeye çalışıyor. Parti hâlâ ülkenin engüçlü ve deneyimli örgütü halinde. STELYO BERBERAKİS SOFYA Bulgaristan Komünist Partisi (BKP) yönetiminin zonınlu ortaği Tarun Partisi (BZNS) 1990 yıh içinde yapılacak olan genel secimlerde dernokratik bir seçim sistemi uygulanmasını istedi. Anayasanın birinci maddesi uyannca Komünist Parti iktidarına ortak olan BZNS'nin yeni lideri Angel Dimitrov önceki akşam Sofya'nın görkemli kültür sarayında düzenlenen basın toplantısında partisinin bu konudaki görüşlerini açıkladı. BKP için konuşurken, her halinden çok dikkatli olduğu gözlenen Dimitrov, Komünist Partisi'nin tartışümaz liderliğini öngören bu maddenin derhal iptal edilmesi gerektiğinden açıkça söz ediyordu. Bulgaristan yönetiminde 40 yü ortak olduğu haJde partisinin ilk kez bir program hazırladığına dikkati çeken Dimitrov, böylelikle genel secimlerde BZNS'nin, BKP'ye alternatif bir parti oluşturabileceğini ima ediyordu. Ancak BZNS'nin tek başına hükümet kurmak isteyip istemediği yolundaki soruyu yanıtsız bırakan Dimitrov, "ülkemiziıı çıkarlan ne gerektiriyorsa ono yapacagız" dedi. Seçimlerden sonra BKP'nin olası bir ortaklık önerisine karşı ise "BKP'yi eşitlik ilkeleri var oldukça destekleyecegiz" yamtını veren Dimitrov, "bu da o günkii şartlara baglı kalacaktır" şeklinde konuştu. Bulgaristan'daki tüm parti, kuruluş, dernek ve örgütler gibi BZNS de aşın bir perestroyka taraftan. Bütün parti ve örgütlerle "iyi ilişkiler" isteyen BZNS'nin lideri, bu arada kendi partisi içindeki olası bölünmeleri önlemek amacıyla önümüzdeki şubat ayında kurultay çalışmalarııun yapılacağını açıkladı. BZNS içinde gözlenen çeşitli bölünme eğilimleri çok partili sistemlerin özelliklerinden kaynaklanıyor olsa gerek. Bu akımlardan biri, 1948 yılında öldürülen BZNS'nin lideri Nikola Petkov'un taraftarlan yeni bir parti kurmak istiyor. Bir diğeri eski halini kommaktan, bir başkası da bağımsızlıktan yana. Bulgaristan' ın en büytlk ikinci partisi olma çabasını gösteren BZNS lideri Dimitrov ise partisinin bütünlüğunü kurmaya çahşıyor. BZNS'nin şu anda dört yüz sandalyelik Bulgaristan Parlamentosu'nda 97 mületvekili var. Bünyesinde ise 120 bin üye bulunduruyor. önceki gün bu hareketin kuruculannın yer aldığı bir "kapah" toplantıyı izleme fırsatını bulduk. Sofya'nın Matematik Fakültesi'nde yapılan bu toplantıya üniversite profesörleri, filozoflar, aktörler, şairler ve öğrenci temsilcileri katıldı. 3 saat süren bu toplantı Bulgaristan'ın yeni bir döneme girdiğinin âdeta yeni bir kanıtıydı. Sabah izlediğımiz BZNS'nin basın toplantısında edindiğimiz izlenimlerin aynısım aynı akşam Matematik Fakültesi'nde ediniyorduk. Tarüşmalann, konuşmalann önemi yoktu. önemli olan bu gibi tartışma ve konuşmaların yapılıyor olmasıydı Bulgaristan'da. Zaten son bir ay içinde Bulgaristan büyük bir tartışma, konuşma ve diyalog arenasına dönüşmüş. TV'de, radyolarda, üniversitelerde, sokaklarda, otobüs ve taksilerde herkes bu değişikliği konuşuyor. tsteyen herkes, istediğini eleştirebiliyor. Bu rahatlığın verdiği " h a z " ise herkesin yüz ifadesinde görülüyor. Romanya Başbakan Yardımcısı Ankara'da Temeşvar'da 10 kişi bile ölmedi' Cumhurbaşkanı Özal, konuk bakanı kabulü sırasında Romanya'daki olaylar nedeniyle derin endişe ve üzüntülerini bildirdi. Başbakan Yıldırım Akbulut ise Çavuşesku ve Deskalesku'ya "başanlı olmaları dileklerini" iletti. ANKARA (Cumhnriyet Biirosu) Romanya Başbakan Birinci Yardımcısı Gbeorge Oprea, ülkesindeki olaylarla ilgili olarak gazetelerde çıkan haberlerin "kesinülde yalan olduğunu" savundu ve "Ttmeşvar'da askeri kuvveılerin iki gün sabretükten sonra müdahaleye mecbur kaldıklannı" söyledi. Oprea, "Romen Anayasası'na göre ordu müdahaleye mecburdur, çünkü halkın mal ve mülkünü, hayatım emniyet altına almak zorundadır" dedi. Oprea, basında yer alan haberlerde bildirildigi gibi ölü sayısının çok olmadığını söyledi ve "10 kişi dahi ölmemiştir, bırakın binlercesini" diye konuştu. Komünist Parti Komünist Partisi ise kendi değişimini yapmaya çaüşıyor. Aynı, bugüne kadar katı ve taraflı bir tutum içinde bulunan Bulgar basını ve polis yönetimi gibi. Her iki kuruluş da günlerimizde kendi perestoykasım yaşıyor. Gazeteler, istediği her bir konuyu sansürsüz işliyor, polis, "taldbatian" durdurmuş bulunuyor. Bu arada Jivkov ve "adamlannın" çığ gibi büyüyen Bulgar perestroykasını durdurmak amacıyla çeşitli entrikalara girişmesinden endişe duyuluyor. En çok Bulgaristan'daki Türk azınlığı üzerinde bir oyun oynanmasından korkuluyor. BKP'nin yeni liderleri kadar, BZNS, DGB ve diğer kuruluşlar Türk azınlık konusunu "rafa" kaldırmış değiller. Bunun tam aksi, " s o n ı n " olarak kabul edilmeye başlanan bu konunun "azınlık haklanrun lehine" bir an önce kapatılması için faaliyet göstermeye hazırlanıyorlar. Bu süre içinde ise Ankara ve Sofya ilişkilerinin daha fazla "zedeleomemesi için" özen gösterdikleri görülüyor. ÇAVUŞESKU YÖNETtMt KINANIYOR Romanya'da güvenlik güçlerinin halka karşı gerçekleştirdikleri kanlı basbrma hareketine karşı dunyanın birçok başkentinde protesto gösterileri süriiyor. Paris'te önceki gece düzenlenen gösteride, Çavuşesku yönetimi kınandı. ÇEKOSLOVAKYA Demokratik Gtiçler Birliği Bulgaristan'ın halen en güclü ve en deneyimli partisi durumundaki BKP'nin (Bulgar Komünist Partisi) geniş halk kitlesinde halen prestijini koruduğu gözleniyor. Buna karşın çok partili bir sistem için alınan karardan sonra bütün yeni kuruluşlar BKP'ye alternatif oluşturma çabası içindeler. Bunlardan biri de kuşkusuz "Demokratik Güçler Biriigi" (DGB) adı altında toplanan ve aralarında ünlü EcoGlasnost'un bulunduğu 'hareket' var. Tüm yeni parti ve örgütler gibi DGB de kendisine bir kimlik, bir yön anyor. DGB içindeki 10 akım şimdiük "birük içinde" bulunuyor. EcoGlasnost'un başkam aktör Peter Slavakov ile hareketin önde gelen liderlerinden dünya çapında ünlü bilim adamı Petar Beron, Eco Glasnost'un Bulgaristan'ın geleceği için bir alternatif olabileceğine inanıyorlar. Komünist Parti'de büyük operasyon halkında özür diledi. Husak ve diğer yöneticilerin ciddi siyasi hatalar yapmakla suçlandıklan ve partinin yeni merkez komitesi tarafından oluşturulan bir komisyon tarafından soruşturulacakları bildirildi. Parti sözcüsü komitenin soruşturma sırasında listeyi arttırabileceğini de belirtti. Partiden atılmaya yol açabüecek olan soruşturma sonuçlannın mayıs ayında yapılacak parti kongresinde açıklanacağı bildirildi. Partiden ihraç edilen eski İdeoloji Şefı Vasil Bilak'ın ise Çekoslavak halkının büyük bir çoğunluğunun gözünde "Prag B a h a n " reformlannın bastırılmasıyla sonuçlanan Sovyet işgali için davet çıkaranların baş sorumlusu olarak görülüyor. Parlamentonun önceki günku ozel oturumunda Komünist Partisi'nin 1968 Prag Baharı'nın bastırılması ve onu izleyen dönemdeki baskı politikaları nedeniyle özür dilemesine ilişkin bir karar onaylandı. Kararda, "Çekoslovak gençHğinden haksız yere baskıya maruz kalan bütün vatandaslannuzdan, bunun acılannı çeken bütün çocuklardan ve yenilikçi düşunceleri nedeniyle partiden aynlmak zorunda kalarak pek çok vatandaşiık hakkmdan raahrum kalan parti üyelerimizden özür diliyoruz" ifadesi yer aldı. Aynı akşam televizyondan yayimlanan bir programda Komünist Partisi adına konuşan pani üyesi Evzen Prusa ise, "Partimiz, geçmişteki politikalanndan ötürii halkımızdan ve 1968 sonrasında parti içindeki suçsuzlara karşı davranışlarından dolayı parti üyelerinden özür dilemektedir" dedi. Çekoslovakya'da, Komünist Partisi ilk kez geçmişteki hatalanm resmen kabul ederek halktan özür diliyor. Önceki gün yapılan oturumda, halktan özür dilenmesi karannın onaylanmasından önce konuşan eski Başbakan ve Komünist Partisi'nin yeni Genel Başkanı Ladislav Adamec, kongrenin "şimdiye dek yapılan bütün yanhşlıklar ve adaletsizlikler için halktan özür dilemesi gerektiğini' söylemişti. Adamec konuşmasında, "En önemli hedefimiz, partinin dağılmamasıdır" diyerek, Çekoslovakya için gelecek günlerin kolay olmayacağını da vurgulamıştı. TürkiyeRomanya 15. Donem Karma Ekonomik Konseyi toplanüsı için önceki gün tstanbul'a, sisten uçak kalkmadığı için de trenle dün sabah Ankara'ya gelen başbakan yardımcısını, Romanya ile ilişkilerden sorumlu Devlet Bakanı Hüsnü Doğan karşıladı. Garda gazetecilerin sorulannı yanıüayan Oprea, Romanya'daki durumun çok iyi o l ; duğunu, ulkesinin geri adım atmak niyetinde olmadığını, ilerleme yolunda olduğunu ifade etti. Oprea, "Bu ilerleme arzusu tüm Romen milletiııin arzusudur. Biz ülkrmirin bagımsızhgını müdafaa ediyoruz. Bagımsız bir ülke olmak istiyoruz. GeHşmiş bir raemleket olmak istiyoruz. Bunun amacı çalışan kişilerin ve tüm Romen milktinin menfaatini korumaktır" dedi. Daha sonra Başbakan Yıldınra Akbulut tarafından kabul edilen Oprea, Devlet Başkanı Çavuşesku ve Başbakan Deskaleskunun gönderdikleri başan mesajını iletti. Akbulut da yanıt olarak Çavuşesku ve Deskalesku'ya iyiniyet dileklerinin iletilmesini isteyerek "Başbakan ve keDdilerine başanlı olraalan dileklerimi iletirim" dedi. Akbulut'un, konuk başbakan yardımcısına başan dileğinde bulunmasımn, Cumhurbaşkanı Turgat Özal ile sabah yaptığı görüşme çıkışındaki sözleriyle çeliştiği belirtiliyor. Akbulut, Özal'1 a yaptığı haftalık görüşmeden sonra gazetecilerin bir sonısunu yanıtlarken Oprea ile yapacağı görüşmenin seyrine göre, Romanya'daki olaylar hakkında Türkiye'nin tepk<sini dile getirebüeceğini belirtmişti. Oprea, daha sonra resmi görüşmelere katıldı. Akşam üzeri de Cumhurbaşkanı Özal tarafından kabul edildi. özal kabul sırasında Romanya'daki olaylar nedeniyle Oprea'ya derin endişe ve üzüntülerini bildirdi. ^•ekoslovak Komünist Partisi iki günlük olağanüstü . kongresinde dün içlerinde eski Devlet Başkanı Gustav Husak'ın da bulunduğu 30'a yakın yöneticinjn partiyle ilişkisini askıya aldı. Eski ideoloji şefi Vasil Bilak, ihraç edılirken, parti geçmişteki yanbş uygulamaîardan dolayı Çekoslovak halkmdan özür diledi. D»ş Haberier Servlsi Çekoslovak Komünist Partisi dün içlerinde eski devlet başkam Gnstav Husak'ın da bulunduğu 30'a yakın parti yöneticisinin partiyle ilişkileri askıya abndı. Bu yöneticilerin yetkilerini kötüye kullanmakla yargılanacaklan bildirildi. İki günlük olağanüstü parti kongresinde partinin eski ideolojik şefı Vasil Bilak, "Sovyet işgalini davet edenlerin bir temsikisl" olarak partiden ihraç edilirken Komünist Partisi aynca "Geçmişteki yaalış uygvlamaianadao dolayı" Çekoslovak D. ALMANYA Mitterrand: Çavuş'un günleri sayılı DİLEK ZAPTÇIOĞLU DIŞ BASIN SSCB'de reformlar yürümüyor sıkıştınyorlar. Buna karşüık Başbakan Nikolay Rijkov geçen hafta eskflerinin benzeri olan yeni beş yıllık planı açıkladı. Plan, 199195 yüları için yumurtadan sinemaya kadar çok çeşitli maJ ve hizmetlerde ayrıntılı üretim hedefleri açıklıyor. Plan, Mihail Gorbaçov'un vaat ettiği Fıyatların serbestçe oluşumu, özgür emek piyasası ve verimli olmayan fabrika ve çiftliklerin elden çıkarılması gibi kilit reformlan bir yana bırakıyor. Destekçileri, Gorbaçov'un şansımn fazla olmadığına inanıyorlar. Bunlar, Gorbaçov'un ekonomiyi canlandırma çabalanmn başansızlığa uğramış olmasına rağmen, radikal reform girişimlerinin durumu daha da kötüye götüreceğine inaruyorlar. Sırurb birkaç malın talebe göre fıyatlandınlmasının fıyatların kitle halinde artmasına, enflasyonun yükselmesine ve tehlikeli sosyal çalkantılara yol açacağına inanıyorlar. Gorbaçovun kısa vadeli reçetesi ise ağır sanayide kullanılan kaynakları gıda ve tüketim mallan Uretimine kaydırmak. Gorbaçov'un yaklaşımı, muhafazakârlan olsun, radikalleri olsun tatmin etmiyor. Radikaller Gorbaçov'u çok az şey yapmakla suçlarken, muhafazakârların başını çeken Leningrad parti şefi Gidaspov ve Ukrayna parti şefı Vitaly Masol, Rijkov'un ağır sanayide öngördüğü kesintilerin sosyal kargaşaya yol açacağını öne sOrüyorlar. Her iki kanat da Başbakan Rijkov'un çizdiği iyimser tabloya ve bütçe açığının yüzdelO'dan 1993'te yüzde 2.5'e düşeceği biçimindeki öngörülerine inanmıyorlar. Gorbaçov'un giderek güçlenen muhalifı Leningrad parti şefi Gidaspov, "Nesnel koşullar yaraülmadıkça. devietin düzenleme manivelasını elden bırakmamalıyız" diyor. Buna karşılık sol radikallere göre Gorbaçov, Polonya'da ahnan sert tedbirlerden korktu. Sol muhalefetin başbca sözcülerinden Popov, "devlet işletmelerinin, yüzemedekileri için değil, sırtlanndan bağlı olduklan için" boğulduklarını söylüyor. Heştirilere rağmen Gorbaçov, mecliste yeterli desteğe sahip görünüyor. Gorbaçov, esas sınavmı çetin kış aylarında verecek. Eğer halkına yeteri kadar yiyecek, giyecek, yeteri kadar yakacak sağlarsa, sınavı geçecek. Aksi halde hoşnutsuzluk daha da artacak. (17 aralık) THE SUNDAYTIMES Sovyetler Birliği'nde 5 yıldır uygulanan perestroykanın başarısızlığı her yerde açıkça görülüyor. Kış mevsiminin pençesine aldığı koca ulkede, ekonomi altttst durumda. Moskova'da kömür stoklan o kadar azaldı ki halk yeni yılda soğukta kalabilir. Dükkânlar eskisine göre daha da boş. Halk arasında dolaşan son fıkra şu: Yaşlı bir kadın tezgâhtara, "Bu dükkânda et yok mu?" diye öfkeyle sormuş. Tezgâhtar, "Burası yumurta olmayan diikkfln, et olmayan dükkân karşıda" cevabım venniş. Reformcular, vaat ettiği hedefe, yani pazar ekonomisine yönelmesi için Gorbaçov'u BONN Resmi bir gezi için Demokratik Almanya'da bulunan Fransa Cumhurbaşkanı François Mitterrand, Doğu Berlinde düzenlediği basın toplantısında Romanya Sovyetler'in çekilmesi lideri Nikolay Çavuşesku'nun "günlerinin sayüı" olduğunu söyledi. Mitterrand, "RoÇekoslovakya'da bulunan Sovyet askeri manya'da rejim, kişisel aile yönetimidir ve birliklerinin geri çekilmesinin görüşülmesi iktidarda kalması için moral bir nedeni konusunda, iki ülke arasında fikir birliğiyoktur" dedi. Mitterrand Romanya'ya müne varıldı. Sovyet resmi haber ajansı TASS, dahale yapılmasına ise karşı çıkarak, "ÇaÇekoslovakya Dışişleri Bakanı Jiri Diensvuşesku yönetimine karşılık, Romen haikıntbier ile Sovyetler Birliği Dışişleri Bakanı Eduard Şevardnadze'nin ocak ayının ilk ya dan gelmelidir" şeklinde konuştu. rısında bir araya gelerek görüşmelere başBu arada Demokratik Almanya'da birleşlayacaklannı duyurdu. TASS'm haberinde, meye karşı olan gruplar gösterilerini sürdüiki bakan arasındaki görüşmelerde, Sovyet rüyor. Muhalefetin dağıttığı bildirilerde, askeri birliklerinin Çekoslovakya'dan çekil "Biz Baü Almanya'nın yeni Türkleri olmak mesi konusunun ele ahnacağına ilişkin her istemiyonız" tümcesi göze çarpıyor. Dehangi bir ifade yer almazken, Çekoslovak mokratik Alman halkı Batı televizyonunu resmi haber ajansı CTK, ocak ayında ya seyredebildiği için Federal Almanya'daki pılacak olan görüşmelerde, Sovyet birlikle Türklerin durumundan haberdar görünürinin çekilmesi konusunun tartışılacağını yor. haber verdi. Çekoslovakya Dışişleri BakaBaşbakan Helmut Kohl'ün Doğu'ya yapnı Dienstbier, daha önce yaptığı bir acıkla tığı iki günlük îiyaıet önceki gün sona ermada, Sovyet askeri birliklerinin Çekoslo mişti. Kohl'ün Dresden'de yaptığı konuşmavakya'da uslenmesine olanak tanıyan anlaş lar ve Demokratik Almanya Başbakanı maların geçersiz olduğunu söylemişti. Sov Hans Modrow'a karşı tavn, hem Doğu'da yetler Birliği ise bu ayın başlarında Çekos hem de Batı'da olumlu yorumlandı. Başbalovakya'nın 1968 yılında işgal edılmesini kanın ıhmlı bir dille konuştuğunu belirten yanlış bir karar olarak nitelemiş ve kınamış gazeteler, "Kohl, ateşe körükle gitmemeye tı. özen gösterdi" diye yazdılar.