Katalog

CUMHURÎYET/12 EKONOMÎ 22 MU1IK 1989 Dövız Satış 2321.00 1340.07 1825.47 190.32 63.74 344.62 566.37 392.46 1187.52 370.32 1490.21 179.96 16.15 7894.56 3742.38 619.02 Efektrf Alış Efektrf Satış 2327.96 1344.09 1830.95 190.89 63.93 345.65 568.07 393.64 1191.08 371.43 1494.68 180.50 16.20 7918 24 3753.61 620.88 22 ARAL1K 1989 DOVIZ KURLARI Ouvizin Cinsı 1 ABD Doları 1 B.AIman Markı 1 Avusturalya Dolan 1 Avustıırya Şilini 1 Belcika Frangı 1 Oanimarka Kronu 1 Fin Markkası 1 Fransız Frangı 1 Mollanda Ftorini 1 isveç Kronu 1 isviçre Frangı 100 italyan Lireö 1 Japon Yeni 1 Kuveyt Oinan 1 Stertin 1 S.Arabistan Riyali Dövız Alış 2316.36 1337.39 1821.82 189.94 63.61 343.93 565.24 391.68 1185.14 369.58 1487.23 179.60 16.12 7878.77 3734.90 617.78 2314.04 1336.06 1790.85 189.75 62.53 340.49 555.63 391.29 1183.95 365.88 1485.74 176.55 15.96 7744.83 3731.17 607 28 OECD: 90 büyümesi de yetersiz OECD RAPORUNDAN İhracat 1990 yılında kredilerin yardımıyla artacak. İthalat rakamlarında önemli değişiklik olmaması halinde, reel GSMH artışı 1990'da yeniden başlayacak. Ancak bu büyüme, işsizlik artışını önlemede yetersiz kalacak. SABETAY VAROL PARİS Iktisadi Işbirliği ve Kalkınraa Örgütü (OECD) 1987 yıl sonu "iktisadi perspektifler" raporunu yayıtnladı. Türkiye'deki yüzde 1.25'lik büyüme hızının önümüzdeki yıl biraz artması bekleniyor. Ancak bu artışın yetersiz kalacağı da vurgulanıyor. Bu konuda şöyle deniyor: "îhracat kredi sübvansiyonlanna getirilen yeni sistemle kamçılanan ihracat, 1990 yılında artış gösterecek. İthalat rakamlannda önemli değişiklik olmaması halinde reel GSMH artışının 1990'da yeniden başlayacağı tahmin ediliyot. Ancak bu büyumenin temposu, işsizlik oranındaki artışı önleme konusunda yetersiz kalacak!' OECD önümüzdeki iki yü içinde Türkiye'de enflasyonda düşüş bekliyor. Bu düşüş öngörüsü şu nederilere bağlanıyor: Ekonomi faaliyetindeki durgunluğun devam edişi, 1989 yılında meydana gelen kuraklığuı etkilerinin azalması, Türk Lirası'nın reel değerindeki artışlar, gümrük harçlannda yapılan indirimler.. Gecen yıla ait tükstici fiyatlannda ortalama artış hızı yüzde 75 olarak veriliyor. Bu rakamla ilgili değerlendirme şu şekilde yapılıyor: "Faaliyetlerdeki durgnnluga rağmen tttketici fiyatlanndaki ortalama artış daha da bızlanarak 1989 yılında yüzde 75 gibi bir rakama ulaştı." Kamu ve özel sektör yatınmlannda önümüzdeki yıl, üç yıllık ara>dan sonra artış bekleniyor. Yatınmlarla ilgili olarak OECD şu ifadelere yer veriyor: "Özel ve kamu tüketimi yavaş da olsa artmaya devam etti. Oysa özel sektör >atınmlarında artış zayıfladı. Kamu seklörü yatınmlan ise bir kez daha azalma gösterdi." Kamu sektöründeki yatınm artışıyla ilgili OECD tahminleri yalmzca üç yıl art arda azalmayla açıklanmaya çalışılırken özel sektör yatınmlan konusunda biraz daha aynntılı bilgi veriliyor. Faiz oranlanndaki düşüş, kullanılmayan kapasite oranlarının halen çok yüksek oluşu ve dış talepteki artışlar, özel sektör yatırımlannda artış tahminlerinin belli başlı nedenleri arasında gösteriliyor. 1989 yılında ihracatta gerileme olduğu da OECD yıllık perspektifler raporunda ifade ediliyor. Ihracattaki gerileme, Türk Lirası'nın reel anlamda değer kazanmasının, rekabeti olumsuz yönde etkilemesi ile ihracata sübvansiyonun kaldırılması gibi nedenlerle izah ediliyor. Cari işlemler dengesindeki fazlalığın bu yıl gecen yıla oranla, GSMH'nin yüzde 2'sinden yüzde 0.75'ine düştüğü sanılıyor. Parasal istikrar politikasının "hayal kırıklığı jaratması" karşısmda, hükümetin yeni ve detaylı bir parasal program açıklamaktan kaçınmış olması OECD'nin dikkatini çekiyor. Gene de Türk yetkililerin bir yıllık gerçek tasarruf faiz oranlannı pozitifte tutma ve efektif kur oramnı değiştirmeme niyetleri hatırlatıhyor. Hükümetin bütçe politikasında ana hedef "kamu seklöründeki açığın düşürülmesi" olarak gösteriliyor. Bu hedefe vergi gelirindeki artışla ulaşıimasırun düşünüldüğüne de işaret ediliyor. 35 bin işçi uyuşmazlık noktasında ANKARA (CnmhBriyet Bttrosn) Tanm işletmeleri, çimento fabrikalan ve PTTde çalışan yaklaşık 35 bin işçinin toplusözleşmeleri uyuşmazlık aşamasında bulunuyor. TanmIş Genel Başkanı Sabri Özdeş, Tanm İşletmeleri Genel Müdürlüğü işyerlerinde çalışan yaklaşık 10 bin işçi için sürdürdilkleri toplusözleşme görüşmderinde, henüz ücret maddderine gelinmeden uyuşmazlığa vardıklanm bildirdi. Kamu işveren sendikası tarafının, çalışma saatlerinin 45 saate indirilmesi ve disiplin hükümleri gibi bazı maddeleri kabul etmek istemediğini kaydeden ö z .deş, yaklaşık 800 işçinin çalıştığı Atatürk Orman Çifthği sözleşmesinin de aynı nedenler yüzünden uyuşmazlıkta bulunduğunu vurguladı. özdeş, Atatürk Orman Çiftliği'nde bir anlaşmaya vanlaraazsa, ocak ayı içinde greve başlayacaklannı söyledi. Çimselş Genel Sekreteri Mebmet Selçnk da 22 özel sektör çimento fabrikasında cahşan yaklaşık 10 bin işçi için Çimento Müstahsüleri İşveren Sendikası ile yaptıklan iki toplantı sonunda uyuşmazlığa vanldığını bildirdi. Selçuk, hazırladıklan toplusözleşme taslağındaki istekleri fazla bulan işveren sendikasımn, bu taslağın geri çekilerek yeni taslak ile raasaya oturulması yönünde bir istekte bulunduklannı, işçi sendikası olarak bu öneriye katılmadıklannı anlattı. PTTde çalışan 15 bin işçi adına toplusözleşme masasına oturan Haberlş Sendikası Genel Sekreteri Alilla tlhan da sözleşmenin arabulucu aşamasında olduğunu belirtti. Kamu lşveren Sendikası tarafının PTT işçilerinin en düşük ücret skalasının asgari ücret düzeyi olan günlük 7 bin 500 liradan başlamasım önerdiğini, buna karşın işçi sendikası olarak en düşük günlük ücretin 9 bin 500 lira olmasını istediklerini ifade etti. llhan, 15 bin işçinin büyük çoğunluğunun asgari ücret düzeyinde çalıştığıru anımsatarak kamu işveren sendikasının önerisi kabul edildiği takdirde işçinin eline 326 bin lira geçeceğini, bu rakamın çok düşük olduğunu dile getirdi. tlhan, en düşük ücretin 9 bin 500 lira olmasını, bunun üzerine ilk 6 ay için yüzde 125, artı günlük 668 lira zam yapüması gerektiğini vurguladı. Türkiye İşveren Sendikalan Konfederasyonu (TİSK) Başkanı Refik Baydur, 1990 yılında bir milyona yakın işçinin toplu sözleşmesinin yenileneceği için yeni yılın "zor" bir yıl olacağını söyledi. Baydur, işçi sendikalanna uyanda bulunarak "Sözleşmelerdeki aşın talepler işçi tensikatına neden olabilir" dedi. İşçi işveren ilişkileri açısından 1989 yılının değerlendirmesini ve 1990 yılına yönelik endişelerini açıklayan TİSK Başkanı Baydur, 1989'un "Yoğun direniş yüı olmak gibi bir talihsızliği yasadıgını" belirtti. Baydur, 1989 yüında direnişler ve grevler nedeniyle kaybedilen işgünü sayısının oldukça yüksek olduğunu hatırlattı. ÇAPRAZ KURLAR $ $ $ $ 1.7319 5.9139 1.9544 1.5574 B. Alman Markı Franaz Frangı Hollanda Florini İsviçre Frangı $ 1289.73 $ 143.72 $ 3.7494 £ 1.6123 italyan Lireti Japon Yenı S. Arabıstan Riyali S ALT1N 6ÜMÛŞ Abş Cumhuriyet fleşat 24ayaraton 22 ayar bıteak 18 ayar ait.n 900 ayar gu'nuş Vtfgftank AlUnı Ziraat Altmı M.Bamosı 1 Ons t SERBEST PİYASADA DÛVİZ Satış 211.500 240.000 31.100 30.500 23.325 ABODoları Bat Ahnan Markı sviçre Frangı rioflsncH nonnt AİIŞ Saoş 2337 1348 1495 1190 3780 207 500 230.000 31.000 27 450 23.250 2333 1345 1490 1185 3730 SSCB'ye 4 yeni ticaret kapısı Sarp sınır kapısmdan sonra SSCB cumhuriyetleriyle ticari ilişki kurmak amacıyla Türközü, Aktaş, Doğu Kapı ve Dilucu kapıları da "sınır ticareti"ne hazırlanıyor. YÜCEL SEZER KARS Doğu Bloku'ndaki yeniden yapılanma .ve özerklik rüzgârlan, Türkiye'yi de dış ticaretini geliştirme umuduyla harekete geçirdi. SSCB cumhuriyetleriyle kıyı ve sınır ticaretine gecmek isteyen Türkiye, 4 yeni kapıyı sınır ticaretine açma hazırlığında. Cumhnriyet'in edindiği bilgiye göre Sarp Sınır Kapısı'ndan sonra SSCB cumhuriyetlerinden Gürcistan'a açılan Hirközii ve Aktaş, Ermenistan'a açılan Dogu Kapı ve Nahcevan özerk bölgesinde açılan Dilucu sınır kapıları, sınır ticaretine hazırlanıyor. Kars'ta, yetkili makamlarca sürdürülen hazırlıklaıla ilgili olarak Kars Valisi Hasan Paklr, gerek ticaret, gerekse turizm bakımından "kuzey komşumDznn" iyi bir potansiyel olduğunu söyledi Söz konusu kapılarla Kars için yeni ufuklar açılacağını belirten Vali Pakir, "Komşumnz Sa>yetlerne geniş bir suıır olnştarmnronız. Beşeri. sov val ve kiiltürel okJugu kadar bölge balkının refafaın saflayacak iyi atşldlerin gelişmesi, açüacak hudut kapılanndan giriş ve çıkışların saglannası valiligimizce •rzolanmaktMkr" dedi. 6 Temmuz 1989'da Moskova'da imzalanan ve 2 kasım 1989 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren, "Tiirldye CambDiiyeti Hükiimeti Ue SSCB Haköıneti Arasında Sınır ve Kıyı Tkareti Anlaşması" çerçevesinde ytlrütülen çalışmalann, yeni yılın ilk aylannda somutlaşmasi bekleniyor. Söz konusu anlaşma, "Sınır ve kıyı ticaretinin, ber iki nlkenin yeudii makamlanrun kararlaştıraatktan sınır kaptsı ve kıyı Hmanlanndan yapılması" hükmünü getiriyor. Türkiye ile SSCB arasındaki ticaret, halen "dengeli ticarel esasın*" göre, Sarp Sınır Kapısı Ue Trabzon, ArtvinHopa ve Samsun limanlanndan gerçekleştiriliyor. miryolu ve karayolu bağlantıları ile güvenlik birimlerinin oluşturuiması gerektiğine işaret ediyorlar. Bu arada, Iran ile mart ayında yapılan ikili görüşmelerden sonra, Kars il sınırlan içinde bulunan Boralan kapısının da aynı şekilde sınır ticaretine açılması bekleniyor. Yetkililer, sınır ticaretine açılacak yeni kapılarla Kars bölgesinde hayvancüığın yeniden canlanacağını, Doğu'nun Çukurovası olarak bilinen Igdır ve Akyaka ovatanndaki tarım potansiyelinin daha verimli hale geleceğini belirtiyorlar. Söz konusu kapılar, bölge turizmine de önemli katkılar sağlayacak. özellikle Ani Harabeleri ile Kars Kalesi'nin kuzeydeki Yetkililer, sınır ticaretine açıl komşulann ilgisini çekraesi, tuması planlanan kapılarda gümrük rizmde önemli bir sıçramanm gerbirimleri, depolar, antrepolar, de cekleşmesi bekleniyor. 450 174 500 174.000 413.80 465 175.500 175.500 413.90 23 34 ingife Stsrfni Fransız Frangı A.Şıbnı 100 İtalyan LıreO S.A Riyali t»vtz Int ($) = 2332 392 190 178 617 395 192 181 622 TL İntetenkı Ort Faa BORSADA IŞLEMLER Akpmento Mttta) HoMınfl taadokıCanı Arça* 2İAMUJK 1989 Iştern Ençckste miktan Yapılan fty 4000 203458 5800 2200 5500 5500 15765 17250 5400 34265 550 28000 6400 30614 8100 24900 9100 58355 375605 13000 23617 8800 8600 4350 11500 26600 2000 9000 9750 768080 7500 49040 7700 9600 1050 88500 5800 7900 5800 7900 1650 198600 5800 50632 3400 16500 3350 10750 14760 18250 13534 7300 9700 67275 7500 59273 3900 6000 3500 21470 5200 13100 950 37970 1500 22920 8300 25533 9700 27500 6300 44365 6300 28594 36024 17000 6000 13650 8000 16065 7900 2400 2150 7000 1685 21000 79577 4200 14200 2500 4500 51700 2650 36625 2250 10100 ğ ortfiy. 4067 5800 5604 17482 5406 28000 6482 8097 8870 13137 6780 8574 11617 1974 9892 7728 7674 1044 5814 5735 1652 5785 16676 10750 18192 7321 9797 7625 3895 3495 5035 949 1508 8300 9730 6166 6313 17001 6026 8075 7855 2150 20937 4157 2482 4507 2657 2250 ÇtfkHtfti Bektrft EBtp YMmm EgtKracKık EgeGubrs Efitf Denr Ç A Erefli 0 Ç (N) Good Year GübreFabnta GOney Biraolık HGktıs InrtrO.Ç Kartonsan Kav Kepez EleMrik KoçHottng KoçYalmm Konlsa KonımaTanm MmsucatSant Otmuksa Otosan PmarSut RatMk Sarkuysan Sitaş T.Semens T ŞışeCam T S»ni KH B T.OMrDMnı Yast» YapKradiB Tb Ba*. (B) 4ıq T4kıqwsu) Oncek» Bugünkü Bugünkü Bugünkü »kapaı endus* nyfetk lapanış 4200 3900 4000 3750 5800 5800 5800 5300 5800 5500 5500 5500 17250 17000 18000 17000 5400 5400 5500 5500 28500 28Û00 28000 28000 6400 6600 6700 6400 8000 8200 B200 8000 8400 9100 8500 8800 13500 13000 13500 13250 6600 6100 6800 6800 8500 8300 8600 8600 11500 11750 11750 11500 1900 2100 2000 1900 9750 10250 9750 10500 7500 7500 8000 8400 7600 7600 7800 7600 1000 1050 1050 1050 5800 5800 5900 6000 5600 5800 5800 5800 1650 1700 1700 1700 5700 5900 5900 5800 16500 16500 18000 10750 18000 11250 17250 10750 10750 18250 18000 7300 18500 7300 7400 7400 9600 9800 9700 7500 10000 7800 7400 7800 3800 3900 3900 3950 3400 3550 3450 3600 4850 5200 4900 5200 925 925 950 950 1500 1500 1550 1550 8300 8300 7600 8300 9600 9600 9700 5800 10200 6300 5800 62O0 6300 6400 6400 17000 6400 17000 5900 17250 17250 6100 8000 6100 6300 8100 7800 8300 8200 7800 2150 7900 8100 2150 2150 21000 2150 20500 4000 21000 20500 4350 2400 3900 4350 2500 4400 2350 2500 4450 2650 4650 4600 2650 2250 2700 2700 2250 2050 2250 .1M4.44 (Natt: 1MS.41) Kooperatiflerde ıılıısal bîrliğe doğru En büyük yapı kooperatifleri birliği olan KentKoop ve Konutbirlik, Ulusal Kooperatifler Birliği'ni oluşturmak üzere hazırlıklarını tamamladı. Tanm Kooperatifleri merkez birliğinin mevcut olduğunu, beş sayısının tamamianabilmesi için Köy Kalkınma Kooperatifleri'nin merkez birliği oluşturmasım beklediklerini anlattı. Bu konuda Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'na 8 ay önce başvunı >apıldığını ve merkez birliği oluşturulması için gerekli iznin geciktirildiğini belirten Oğuz Soydan şöyie konuştu: "Köy kooperatiflerirda öst örgütlenmesine siyasi amaçla idn veıilmiyor. Bn merkez birliği de kurulnn ve katılması halinde Ulusal Kooperatifler Birliği ülkenin en büyük örgütlü giicü olnr. Sayı olarak 3 milyon dolayında üyeye sahip olacak ki bu Törklş'ten bile daha geniş bir örgutlenme demektir. Birliğin oluşturulması çalışmaKenÜeri kapsadığı gibi köyleri de lanna öncülük eden Konutbirlik içine alacagı için siyasi basiaa çok Başkanı Oguz Soydan, 20 yıl öndaba fazla olabilecektir." ce çıkartılan kooperatifçilik kanunda yer almasına karşılık Ulusal Kooperatifler Birliği'nin henüz Kooperatifçilîğin gelişmesi için kurulamadığına işaret etti. Ulusal böyle bir üst örgütlenmenin gerekbirlik oluşturmak için beş merkez liliğini vurgulayan Oğuz Soydan, birliğinin bir araya gelmesi gerek "Bu birlik şemsiyesi alünda kootiğine işaret eden Oguz Soydan, üç peratifçilitimize karşı haksıziık yapı kooperatifi merkez birliği ile yaptimasını öaleyebilirdik' dedi. Ekonomi Servisi Konut kooperatifleri 1987 sonbaharmda, Toplu Konut ve Kamu Ortaklığı tdaresi'nin kredileri kesmesiyle girdiği krizden çıkış yolu arıyor. Bu amaçla Ulusal Kooperatifler Birliği oluşturulması için hazırlıklar yapılıyor. En büyük yapı kooperatifleri birliği olan Kent Koop ve Konutbirlik, Ulusal Kooperatifler Birliği'ni oluşturmak üzere gerekli hazırlıkları tamamlarken üye sayısı ile birliğe büyflk bir güç katması beklenen Köy Kalkınma Kooperatifleri, merkez birliği oluşturmak için Sanayi ve Ticaret BakanlığVna başvuruda bulundular. Plastifay'da sendika ile işveren el ele verdi lşSendika Servisi Kağıthane'de kurulu Plastifay fabrikasının bir bölümünün kapaflarak 100 işçinin işten çıkanlması aşamasında, işveren yetkilileri ve işyerinde örgütlü olan Petrolfş Sendifcası dün ortak bir basın toplantısı düzenleyerek işyerinin kapanmaması için bırlikte mücadele edeceklerini açıkladılar. Plastifay Genel Müdüri» Necmi Karakullukçu Ue Petroltş Genel Başkanı Münir Ceylan 'ın ortak düzenledikleri basın toplantısında Karakullukçu, fabrikalannın Ftalik Anhidrit ürettiğini ancak Petkim'in aynı maddeyi sabit flyatla üretirken, bu ay içinde fiyatmı düşürdüpnü belirterek şöyle dedi: "Buna ragmen Ftalik Anhidrit hammaddesi Orthoxylen'in fiyatını lo 95 arttırmıştır. Petkim, özel sektördeki rakiplerini yok etmeye çalışmaktadır." Petroltş Genei Başkanı Münir Ceylan da konuşmasında Petkim'in "tekelleşme" çabalannın özelleşt irmeyi cazip hale getirme amaanı taşıdığma değindi. Altınyıldız işçilcri bir haftadır simit ve kokoreçle besleni>or. Yemek yerine simit tşSendika Servisi Yenibosna'da kurulu Altınyıldız fabrikasında çalışan 2500 civannda işçi dün de yemek boykotu yaptı. 4000 işçili fabrikada yemek boykotu eylemine bir haftadır devam edildiği bildirildi. tşyerinde ortalama ücretin 300 bin lira olduğunu ifade eden eylemci işçiler, ustabaşı ücretlerinin 600 bin liraya yükseltilmesine karşılık işçi ücretlerine zam yapılmamasını protesto amacıyla yemek boykotu eylemine başladıklannı. ancak işten çıkarüma endişesinde olduklannı, sendikanın eyleme son vermelerini istediğini belirttiler. Öte yandan Teksif yetkilileri konuyla ilgili yaptıkları açıklamalannda özetle şu görüşleri dile getirdiler, "Göriinişte işçiler ostabaşlanna yapılan zamlann kendilerine de uygulanmasını istiyor. Ancak işçilere 2 ay önce sö'deşme zammı yapılmıstı. Fabrikadaki olayfar bazı uç gruplann fabrikanın etrafında dolaşmasından kaynaklanmaktadır." : 2t.t5i.M1.125 S6ıfe*M nynı: 2060 DUNYA BORSALARI Londra 1.7312 Mark 15588 Is.Frangı 1418*9) 53137 F.Frangı 13643 H.Ftorini lökvo 14177 Vfen New¥ork 1.732 Mark 14333 ten 15555 İs. Frangı Londra 1.6095 dofcır New Ybrk 1.606 dofar' '""""» Aftm (ons = 31.1 gr.) Londra: 413 S Zurih. 4123 $ Hong Kong: 41134 $ • New Vbrk: 4136 $ • New Irbrk (şufaat) 4175 « M f r (ons = 31.1 gr.) Londra: 557 • New Ibrk: 554 PETROl (\torfl) * Londra (Brent): 1952 * Londra (Dubai): 1097 * New Mırk (WTI): 21.21 215 işçi grevde Sakarya Kaynarca Köytür, eski Lades tavukçulukta grev başladı. Tek Gıdalş Sendikası'nın yürüttüğü greve 215 işçi katılıyor. KöNUK YAZAR »Onceki kapauf dtjtrleridir. Tbkyo (Nikkeı Dow): 38215.48 Londra (FT100). 2352.6 * New Vbrk 0ow Jortes 2687.93 Kooperatiflerde vergi Prof. Dr. OSMAN ALTUĞ Marmara Ünlversitesi YATIRIM FONLARI NE GETIRDI? Mpsia* i$ Yatmm2 lşYatınm3 lnterfon1 lnterfort2 interfon3 lnterfon4 lktisatYat1 Iktisat Yat2 Iktisat Dotar Fon Ikteat Mark Fon Iktisat Afilım Fon Garantf Garanfi YaL2 EsbankFon1 EsbankFon2 YKBYa. Fonu YKBSektörFon YKBHisseFon YKB Kamu Fon YKB Lıkit Fon YKB Karma Fon YKBDövizFon VbkıfFon1 vakıf Fon2 \fekif Fon3 Dtşbank Mavi Fon Dışbank Beyaz Fon Mitsui Fbn1 Mitsui Fon2 finans Fon1 Finans Fon2 Finans Fon3 Ziraat Fon HalkFon 21 AMLK 1ttt'OtaU tattakâ De$fşim 10800 20.000 10.000 101661 9360 9359 9.764 9306 9596 a890 10D00 9976 41.280 28336 11.007 32.401 27512 14.287 28519 24.122 12.123 11.488 10302 31338 41308 28.962 11.013 32.440 27546 14.304 13.117 28540 24.137 12.152 11.467 10278 31379 15.022 32340 10662 30555 24.411 24774 24.190 20655 24.497 12.102 23399 61675 21388 28377 86316 10.766 14325 12.174 10.466 11.237 12362 007 0.09 0.05 0.12 Q12 012 Q12 0.07 0.06 024 0.18 023 0.13 0.15 0.13 m Kooperatiflere yasalarla sağlanan teşvik ve destek, uygulamada çoğu zaman bürokratik engellere takılmış; kooperatiflerin, hak aramâ yollannı yeterince tilmemeleri sonucu, teşvik ve destekler gereğince işletilememiştir. Bunun en son örneği, Kurumlar Vergisi Kanunu ile getirilen muafiyettir. lemelere takılmış, kooperatiflerin hak arama yollannı yeterince bilmemeleri sonucu, bu teşvik ve destekler, gereğince işletilememiştir. Bunua en son örneği; kooperatiflere Kurumlar Vergisi Kanunu (KVK) ile getirilen muafiyet koajsuna kanımızca kimi idari makamlann yasaya aykın bakış açılandır. K.VJL m.7/16'da; esas mukavelelerinde SCTmaye üzerinden kazanç dağıtılmaması, idare mechsi başkan ve üyelerine kazanç üzerinden hisse verilmemesi, ihtiyat akçelerinin ortaklara dajılılmaması ve münhasıran ortaklan ile iş gömlmesine dair hükümler bulunması şartı ile kooperatif şirketlerin Kurumlar Vergisi'nden muaf olacağı hükme bağlanmış ve esas mukavelelerinde bu muafiyet şartlan mevcut olsa bile fiilen bu kayıt ve şartlara uymayan kooperatiflerin bu rauafıyetten faydalanamayacafı kuralı getirilmiş bulunmaktadır. 1107B7 14.0389 oaio89 140937 14.1257 2702.89 07.0889 1E09B7 100238 OA0239 28.0239 11.1239 22.1037 100339 1&1137 31.1039 02.1137 07.0338 070338 070338 073338 070338 02.0139 09.0538 24.0439 18.1089 2aO638 1O0439 151738 201089 200389 200739 111239 09.1039 01.1139 11.200 11101 9.731 14399 10319 32.299 1O000 10477 a785 9.795 9593 9328 9.294 1O0O0 48.279 10444 10057 20558 40.000 10000 9346 9356 10428 10649 30547 24.404 24.166 20633 24507 12.107 23367 63.600 11308 21358 28340 86309 10753 14307 12.169 10456 012 0.03 0.03 339 0.10 011 0.04 O04 013 012 9.713 30320 21 Araiık 1989 Kooperatifler Günü. Bundan tam 45 yıl önce Türk Kooperatifçilik Cemiyeti ile Türk tktisat Cemiyeti müştereken Birinci Türk Kooperatifçilik Kongresi'ni düzenlemiş, kongreye ülkemizin çeşitli kooperatiflerinden 127 delege katılmıştır. Kongrede Tanm Kredi ve Tanm Satış Kooperatifleri, istihlak kooperatifleri ve yapı kooperatifleri için ayn ayn alt komisyonlar (encümen) oluştunılarak Türk kooperatifçiliğinin çeşitli sonınları tartışılmış, çözüm önerileri getirilmistir. Yapı Kooperatifleri Alt Komisyonu'nda "Zaruri sayılacak bir fon toplamadan inşaata başlanılmaması, faiz ve araortisman hesaplannın normal bir ev kirası seviyesini mümkün mertebe geçmemesi" gerektiği üzerinde ısrarla durulmuş, "Memleketimiz için büyük bir önem arz eden kooperatifçilik mevzuunda idari makamlanmıza, mali işletmelerimize, matbnatımıza ve kooperatifçilikle nazari olarak oğraşan miitehassıslanmıza büyük işler diişmekte, miihim vazifeler kendilerinden hareket ve faaliyet beklemektedir" şeklinde goriışler ileri sürülmüştür. Ülkemizde 1863'te Pirot'ta Mithat Paşa'nın "Memleket Sandığı"m kurması ile bir kredi örgütü olarak başlayan kooperatifçilik, 29.5.1926 gtin ve 865 sayılı Ticaret Kanunu ile Türk Mevzuatına girmiş Tanm Satış ve Kredi Kooperatifleri Kanunlan bir yana bırakılırsa, 24.04.1969 gün ve 1163 sayıb kanunla ayn bir kanuna kavuşmuş, vergi kanunlan ile de her zaman teşvik ve destek görmüştür. Ancak yasalarla sağlanan teşvik ve destek; uygulamada çoğu zaman, bürokratik engel için, fiilen muafiyet şartlannı bozduğunun vergi dairesince tespitinin gerektiğini karara bağlamıştır. (Danıştay 4.' Dairesi 12.03.1973 gün ve Esas 1972/137, Karar 1973/1158 sayılı kararı.) Kooperatiflerin Kurumlar \fergisi'ndeki muafiyet dunımunu gündeme getirmemizin temel nedeni ise Gelir Vergisi Kanunu'ndaki bir değişiklik sonucu tam tnükeUef kurumlann da bankalardaki mevduat faizlerinden yüzde 10 oranında Gelir Vergisi kesilmesi olayıdır. Bankalar, kooperatif mevduatlanna yürüttükleri faizlerden Gelir Vergisi kesmemek için kooperatiflerden muafiyet belgesi istemektedir. ilgili defterdarlık veya vergi dairelerine başvuran bazı yapı kooperatiflerine özellikle ana sözleşmelerinde yazılı, "Tesis kurup, kiraya verebiiir" hükmünün muafiyet şartını bozduğu gerekçesiyle daha önce belirttiğimiz Danıştay karanna rağmen Kurumlar Vergisi muafiyet belgesi verilmemekte ve kooperatif hemen Kurumlar. Vergisi mükellefi sayılmaktadır. ANADOLU CAM SANAYİİ A.Ş.'DEN TASARRUF SAHİPLERİNE DUYURUDUR Şirketımızin yıllık faızlı ödemelı brut % 68.5 sabıt faızli, 8 tertıp tahvılleri 29 12.1989 tarihinden ıtıbaren, Camiş Menkul Değerler A Ş nin Barbaros Bulvarı Uo. 125 Camhan, Balmumcu/İSTANBUL adresındekı merkezinde satışa sunulacakiır. işbu tahvılferin halka arzı. Sermaye Pıyasası Kurulu'nun 11 12 1989 tarıh ve 17VA20 sayılı iznine dayanmaktadır. Ancak bu ızin, tahvıllerimizin ve ortaklığımızın kurul ya da kamuca tekeffülü anlamına gelmez. Ortaklığın a) Ticaret Unvanı Anadolu Cam Sanayiı A.Ş. b) Merkez Adresi Barbaros Bulvan No. 125 Camhan, BalmumcuBeşıkias/İSTANBUL c) Başlangıç Sermayesı 7.700 000 000 TL. Çıkartlmış Sermayesı 18.850 000 000 TL. Kayıtlı Sermaye Tavanı 20.000 000 000 TL. DüzcaTi, şışe ve her nev'i cam sıd) Faaliyel Konusu nai kap üretımı. e) Süresi Kuruluşundan itıbaren 99 yitdır. f) Tahviilerin satışından sağlanacak fon, ışletme sermayesınin ve yat>nmlann flnansmanında kuHanılacakiır. Izahnamenın a) Yayınlandığı T.Ticaret Sicilı Gazetesı'nın Tarin ve No. : 19.12.1989/2425 b) Halkın incetemesine açık tuttlacak yer : Camiş Menkul Değerler A Ş. Barbaros Bulvan No 125 Camhan, BalmumcuBeşıktas/ISTANBUL 3. Çıkanlacak tahvıllerin a) hibarı kıymetleri tutan ve tertibi 5 000.000.000 TL. 8. tertip b) Kupürler itıbanyle dağılımı KUPÜR DEĞERI (TL) ADET TUTARI (TL) 100.000 5.000 500.000.000 500.000 1.000 500.000.000 1.000.000 2.000 2.000.000 000 5.000.000 400 2.000.000 000 TOPLAM 8.400 5.000.000.000 c) Satış süresinın Başlangıç tarırti Bitış tarıhi d) Erken ödemeye ilışkin esas ve şartlar e) Satış fıyatj Tahvıllerin tamamı hamılıne yazılıdır g) Vadesı h) Odemesiz donem süresi 0 Tahvillerin ödeme planı ODEME TARIHİ FAİZ (TL) 3 425.000 000 12.1.1991 12 1.1992 3 425.000 000 TOPLAM j) Faiz ve anapara ödeme yeri Tahvillerin faiz ve anaparatannın vadelerinde ödenmesinı garanti eden kuruluş f) 29.12.1989 12.1.1990 Erken paraya çevirme taahhüdu yoktur Çıkaniacak tahviller satış süreteri içinde nominal değerden satılacaktır 2yMır. 2yrtdır ANAPARA (TL) () 5 000.000.000 5.000 000.000 TOPLAM (TL) 3.425.000.000 8.425.000.000 11.850 000.000 Oysa kooperatif ana sözleşmelerinde yer alan bu hüküm, "temenni" niteliğinde olup fiilen işletilmemektedir. Çünkü yapı kooperatiflerinin büyük bir kısmı ya konut inşaatlannı sürdürmekte ya da henüz inşaata başlama aşamasındadır. Hangi yapı kooperatifi üyesini ev sahibi yapmadan, ortak tesis (gazino, lokanta vb.) yapar da işletir ya da kiraKooperatiflerin sözleşmeleri ise genellikle ya verir? Böylesine istisna bir kooperatif varSanayi ve Ticaret Bakanlığı'nca, Koop. K. m. sa bakanlık onu Kurumlar Vergisi muafiyetin88 uyarınca tek tip olarak düzenlenen, uygu den istifade ettirmemeli, ancak bu tür istisnalan da genele yaygınlaştırmamalıdır. lanan standart sözleşmelerdir. Kooperatifler Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanunu'ndaki muafiyet şartlannı taşıyan kooperatiflerin bankalarda mevcut mevduatlanna yürütülen faizlerden vergi kesilmemesi için Maliye ve Gümrük Bakanlığı yukanda belirtilen Danıştay kararlarını da dikkate alarak çeşitli defterdarlıklarda farklı uygulamalan ortadan kaldırmak amacıyla gerekli düzeniemeleri yapmalıdu". Ya Sanayi ve Ticaret Bakanlığı örnek ana sözleşmedeki 3/ç hükmünü kaldırmalı (kanımızca Danıştay karanna gore buna gerek yoktur) ya da Maliye ve Gümrük Bakanlığı, kooperatiflerin Kurumlar Vergisi muafiyeti üzerindeki gereksiz tereddütleri gidererek kooperatiflere yönelik bu haksız vergi tehdidi bertaraf etmelidir. 11322 012 014 013 012 0.12 012 006 0.09 024 O10 1O100 11.264 11397 12349 FAX Özellikle bütün konut yapı kooperatiflerinde tek tip olarak uygulanan bu örnek sözJeşmesin 3. maddesi Ç fıkrasında yer alan "ortaklann sosyal, kiiltürel ve ekonomik ihtiyaçlannı karşılamak üzere gerekli tesisler kurar veya bu tesisleri kiraya verir" hükmü, Maliye ve Gümrük Bakanlığı'na bağlı çeşith' idari mercilerde (defterdarhklar, vergi daireleri) Kurumlar Vergisi mükellefiyetini bozucu nitelikte görclmektedir. Danıştay ise kooperatif ana sözleşmesinin 3. maddesinin Ç fıkrasında, "Tesis kurup, kiraya vereceği" ibaresinin bulunması Kurumlar Vergisi muafiyetini kaldhrmaz" yolunda karar vermiştir. (Danıştay 4. Dairesi 22.12.1975 gün ve 1975/3370 sayılı kararı). Yine Danıştay, kooperatifin Kuramlar Vergisi muafiyetinin kaldırılabîlmesi ÇOK HIZLI 3|prtneyBowes ÇOK FARKLI"^UL^U^ GEÇTİ Mİ GEÇEN GÜNLER Şiirler çıktı REFİK DURBAŞ Camiş Menkul Değerler A.Ş. Barbaros Burvan No. 125 Camhan, BalmumcuBeşiktaş/İSTANBUL GONP**S IST 1343456*^61 22 06 • 13287 61 ANK 1363965 • 1 3 7 » « BM.22S215 ADAMYAYINLARI Yoktur.