Katalog

CUMHURİYET/16 (Baştarafı 1. Sayfada) kunu baştan aşağı değiştirmenin Türklş'in Uk hedefı olduğunu bildirdi. DYP Genel Başkanı Süleyman Demirel, "Eğer devlet, milJetin devleti olacaksa, o zaman ipleri tamamıyla milletin devralması lazım" dedi. SHP Genel Başkanı Erdal înönü de anayasa ve çalışma yasalanndaki kısıtlayıcı hükümlerin değiştirilmesini istedi. Bakanlar sııs HABERLERİN DEVAMI 12 ARALIK 1989 Sağ kanat aday arıyor (Baftamfı /. Sayfada) kazandığı, diğer yandan da aday olmaktan vazgeçebileceği havası estiriliyor. Dikkat çekici olan yanı Şevket Yılmaz'ı çok seven birkaç yukımnın ve Teksif ten bir çevrenin de bu eğilimde olmalan. Mnstafa Özbek kanadı ile birlikte sağ bir liste ile çıkmasının Şevket Yılmaz için bir gerileme olacağrm düşünüyo.iar. Seçilmeme tehlikesinin de fazla olduğunu ve yıpranacağım söylüyorlar. Hatta kendisine bu yolda telkinde bulunduklannı da vurguluyorlar. Gerçi sağ kulislerde sağdaki pek çok kişiye bile itici gelen Mustafa özbek kanadının tamamen geriye çekildiği, sadece oylan ile destek verecekleri söyleniyor. Ancak özbek ve çevresi hiç de öyle bir havada görünmüyorlar. Tam tersine listelerde, oluşacak yönetimde ve iktidara gelinirse de Türklş iktidannda söz ve karar sahibi olmaya niyetli olduklarım sergiliyoriar. Sağın toplantılannda koşullannı ortaya koyuyor, Türkİş'te çahşacak uzman kadrolara kadar her konuya kanşacaklanru söylemekten geri kalmıyorlar. toplantıya katılan Teksif kadrolan açıklamalan sessiz ve düşünceli dinlemeyi seçtiler. Yorum ve öneri getirmediler. Sol kanatta toplantılar, yönetim kurulu adayları için sadece nabız yoklama, daha çok grubu güçlendirme kulisleri ile geçiyor. Aday belirlemede bu yayaşlama eğilimi, Türktş'te en geniş temsili getirecek bir kadro oluşturma arayışmdan doğdu. Strateji olarak cephe geliştirme seçildi. Küslcünler, kararsızlar ve cepheye gelebilecekler uzerinde etkili olabilecekler görev bölüraü yaparak işe koyuldular. Sol kanat, sağ kanatta dunım belli olmadan, adım atmak istemiyor. Sağ kanada olanak tamyacak boşluklan ve küskünleri yaratmamayı yeğliyor. Bu arada sendikalann cepheleri giderek belirginleşiyor. Durumu berrak olmayan sendika ise 25 delegesiyle Yollş. Yoruma ginneden açıklamalannı sıralayarak kararı siz okurlara bırakalım: Genel Başkanlan Bayram Meral, Türk Metal Sendikası Başkanlık Divanı Başkanı olarak Süleyman DemireTi kürsüye davet ederken, "Biz aslında sağa bir sendikayız. Mmrlıoglu zamanında adımız yanlışlıkla sosyal demokrata çtknuştı" dedi. Sonra sol kanadın kulislerinde genel başkan adayı olarak uzun süre liderler arasında yer aldı. Hatta sol kanadın kabul ettiği ortak ilkelerin bu sendikanın uzman kadrolanna hazırlatıJdığı, uzmanlannın doğrudan kulis toplantılanna katıldıklan da biliniyor. Derken Yollş Başkanlar Kurulu toplandı. Bu kez karar olarak ne sağ ne sol listelerden yana olmadıklarını, iki tarafı birleştiren tek liste savunduklan açıklandı. Açıklamalarırun basına ulaştığı saatlerde ise Bayram meral solun kulis liderlerinden Petroltş Başkanı Münir Ceylan'ı sendikasma davet etmiş ve yönetim olarak Orhan Balaban'ın solun liderliğini yapmasını istemediklerini, kendisine liderlik önerdiklerini bildirmişti. Ve hemen bu öneriye ret yanıtı almıştı. Türklş'in en büyük sendikalanndan 33 delegeU Tek Gıdalş de sağ toplantılara katılan, solla ilişkisini kesmeyen ve iki tarafın birleşmesini isteyen görüşün öncülerinden. Gönüllerindeki listeyi Şevket Yılmaz'm genel başkanlığından Orhan Balaban'ın genel sekreter olduğu bir kadro olarak açıkhyorlar. Sağ ve sol koalisyon istiyorlar. Orhan Balaban için "Çok degerli, fakat çok genç ve ateşli, sakıncalı olabiür" diyorlar. Yollş gibi delegelerinin çok farklı oy kullanmasının beklendiği Tek GıdaIş'e soldan genel sekreterlik teklifi var. Tabii solun ilkelerinin kabul edilip, sol listeden gösterilmesi koşulu ile. Sağ ise Tek Gıda'yı kendinde sayıyor. Başkan Orhan Balta'ya görüşünü sorduğumuzda, "İki taraf başka aday cıkarmaz, bizim adayımızın tartışması niye olmasın?" dedi. Kuliste bu önerinin ardından solla görüştüklerini, solsağ tek listede birleştirmek üzere başkanlan Orhan Balta'yı genel başkanlığa önerdiklerini ve hemen de ret yanıtı aldıklanm öğrendik. Sol kanat, en çok sağ ve ortadan gelen "sol kazanırsa Türklş bölünür" eleştirilerine kızıyor. "Bugüne kadar sag yönetti, biz hiç bölünmeden söz etmedik. Ne zaman sol güçlense bep aynı tehdit. Artık yemiyoruz. Sendika işçi örgutü zaten sol olur. Bu dogasında var. tşçi soldadır. Taban bunu istiyor. Gelsinler de nasıl boleceklerini görelim" diyorlar. ' dılar. Bakan Çelebi, tepkilerin sürmesi üzerine raporu incelemenin kendisinin görevi olduğunu söyleyince yuhlamayı kesen delegeler, bu kez de Çelebi'yi alkışlayarak protesto etmeye başladılar. Çelebi'ye alkışlı protestoya kısa sürede tüm salon katıldı. Bunun üzerine Başkan Meral, "Sayın Bakanım, rica etsem konuşmanızı toparlar mısınız?" diye uyarınca Çelebi konuşmasını bitirip yerine 5 gün sürecek olan Türklş 15. oturdu. Çelebi oturduktan sonra Genel Kurulu, Genel Başkan Şev delegelere dinlemeyi bilmeleri geket Yılmaz'm konuşmasıyla açıl rektiğini söyleyen Meral'e "10 sedı. 1980'den sonra antidemokra ne dinledik" yanıtı geldi. tik, antisendikal duzenlemeler yaBu arada Çelebi'nin konuşmapıldığını belirten Yılmaz, "SiyasaJ iktidar, uyguladıgı ekonomik po sı sırasında salonu terk etmek isiitika Ue geniş kitleleri ağır eko teyen delegelerin polis tarafından nomik güçliilder ve her ölçünün " H ü k ü m e t konuşuyor terk ötesindeki bayat pahalılıgı altın edemezsiniz" diye engellediği, bu da ezmiştir" dedi. Yılmaz, zamlar nedenle polis ile delegeler arasından Başbakan'ın ve bazı bakanla da tartışma çıktığı gözlendi. n n bile haberdar olmadjğmın öne »ürüldüğune işaret ederek "Gerçek odnr ki ipin ucu çoktan dden kaçmıştır" dedi. Türkiye'nin gelir dağılımı en bozuk ülkeler arasında en başlarda olmasının, koşullann her geçen gün daha kötüye yönelmesinin siyasal iktidan hiçbir şekilde rahatsız etmediğini kaydeden Yılmaz, "Gelecek nesiller ağır iç ve dış borç yıiku altına sokulmuştur. Türk çalışanııun emegiıün yabancı tekeUerce Türkiye Cumhuriyeti Devleti hudutbn içinde sömüriilebilmesi için her çeşit imkânıa yaratıhnası bugiınkü siyasal iktidann temel bedefi olmuşrur"dedi. înöDÜ'nün konuşması SHP Genel Başkanı Erdal lnönü de konuşmasında, hükümetin ekonomik politikalannın halkı karamsarlığa sürüklediğini söyledi. Hükümetin, Turktş Genel Kurulu'nda alınacak kararlan hassasiyetle değerlendirmek zorunda olduğunu bildiren Inönü, "Bazı yanlışlara duşmemek, ekonomik, sosyal ve siyasal çıkmaziara girmemek, var olan bunabmı daha da derinleştirmemek hükümetin hem gorevidir hem de kendi yarannadır" diye konuştu. Inönü, Çelebi'nin konuşmasına ilişkin olarak da şunları söyledi: DEMÎREL'tN KONUŞMASINA G t LDL LER Türktş Genel Knralu'nda DYP Genel Başkanı Snleyman Demirel konuşurken, DYP TBMM Gnıp Başkanvekili Köksal Toptan ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Imren Aykut, Demirel'in konuşmasını gülerek izlediler. (Fotoğraf: AA) cakdr. Hiç aklımızı kanştıraıaya çalışmasınlar." Reel ücretlerin giderek gerilediğini söyleyen Inönü, iktidann vaatlerinin hiçbirinin gerçekleşmediğini, enflasyonun düşürülemediğini, iç ve dış borçların katlanarak arttığmı, toplum kesimleri arasında dengesizliğin uçurum derecesinde açıldığım, bu olumsuzlukların kaynağının ANAP iktidannın yanlış politikalan olduğunu anlattı. Inönü, demokratik hakların askıya almmasınm sorunlara çözüm getirmediğini, sadece bunalımı arttırdığım belirtti. Anayasanın çağdaş ve demokratik bir yapıya kavuşturulmasının ve çalışma yasalanndaki yasak ve engellerin kaldınlmasının, sorunlann yasal düzende çözümünü sağlayacağını belirten Inonü, "Bunu gerçekleştinnek, parlamentoda, emeğe savgı gosteren bir anlayışın çogunluk saglanmasına bağlıdır. Bu anlayış, iktidan da degiştirecektir" dedi. SHP'nin, anayasanın, demokratik hakiar ve güvenceler doğrultusunda degiştirilmesi gerektiğini bildiren Inönü, çalışma yaşamı ile ilgili maddelerin değiştirilmesi konusunda DYP ile birlikte başlattıkları çalışmaların henüz tamamlanmadığını söyledi. İnönü, "Ama bu çalışmalanmız devam edecektir. Eger iktidar, o zamana kadar uçup gitmezse bizim bu çalışmalanmız kısa sürede anayasa degişikliğini gundeme getirecektir" diye konuştu. çalıştıklannı söyledi. Demokrasinin tek payandaya dayanmayacağını, çoğulcu demokrasinin mutIaka örgüllü bir toplum istediğini anlatan Demirel, bunun yalmzca siyasi partiler ile mümkün olmadığını bildirdi. Hakların verilmeyip alınacağım vurgulayan Demirel, şunları söyledi: "Hakiar verilmiş olan hakiar degildir. Kim verecek haklan? Hakiar, kişinin haklandır. O hakiar vatandaş olduğu için vardır. Çoğu doğustan vardır. Onlar, terkedilemez, devredilemez haklardır. O haklara sahip olmak lazım. Haklann sadece mevcudiyeti kflfi degil. Bizim sistemimizde işlemeyen, biz hep haklan verilmiş saydığımızdan dolayı bir yerlere bagü olmak ve o bir yerlere mennun etmek suretiyle haklanmızı lütuf haline getirerek âdeta birilerine ciro etmek gibi duramlarla karşı karşıya kaldığımız için gerçek demokrasiyi işletmekte gülnnç süunblara duşüyoruz. Arkadaş, şu benim hakkımsa onn sen tanımaya mecbursun. Ben sana, tanıdıgın için niye şükran duvayım? Devleti yöoetenlerin görevi a Eger devlet, milletin devleti olacaksa, o zaman ipleri tamamıyla milletin devralması lazım." "Türkiye nerede duruyor?" sorusuna gülerek, "Çağ athyor" yamtını verdiler. ICFTU Genel Sekreter Yardımcısı Enzo Frizzo'nun işçi haklannın sağlanamadığına yönelik eleştirilerini anımsatan Demirel, "Dognılan hep yabancılann mı söylemesi lazım? Biz söylesek ne olur?" diye sordu. Hükümet sözcüsü Çelebi'nin, "Demokrasi yönünde önemli adımlar atmak lazım" dediğini anımsatan Demirel, şunları söyledi: "Buyurun atın. Yüzde 21.7 ile hükümet etmeye devam ediyorsnnuz. Evvela siz hükümeti bırakın, seçime gidelim. 'Millet bize 1992'ye kadar yetki verdi' diyorlar. Şimdi geri aldı. Kira mukavelesi mi bu? Milletin tahliye davası acacak yeri yok ki. Degerli bakan arkadaşımız, 'Ozgür sendikaahğın değeri büyüktür' diyor. Size diyor. Siz de 'AJIah, Ailah, bu zat bu değerli kişi bizim adımıza mı konuşuyor, yoksa hükümet adına mı konuşuyor" diyorsunuz." Demirel, ICFTU Genel Sekreteri'nin yapılmayanlar konusundaki eleştirileri karşısında oturduğu yerde, mecburiyetinden girecek yeri aradığıru söyledi. Demirel, Türkiye^ de piyasa ekonomisi olmadığını, devletin fîyatlara müdahale ettiğini belirterek "Piyasa ekonomisinden daha çok kumandalı ekonomi dönemi gelmiştir" dedi. Uluslararası Hür tşçi Sendikalan Konfederasyonu ICTFU Genel Sekreter \ardıması Enzo Frizzo, "1982 Anayasası'nın işçi hak ve özguriüklerini kısıtladıgım" belirterek ICFTU'nun Türkiye'deki gelişmeleri ve halen tutuklu bulunan DtSK yöneticilerinin duruşmalanm yakından izJediğini söyıedi. Frizzo, şöyle konuştu: "Ögretmen ve meraurlara sendikalaşma hakkınm tanınmadığı, grev hakkma kısıtlamalar getirildigi, sendikalann siyasal etkinliklere katılmasının engellendigi bir durumda hur sendikacılıktan nasıl soz edilebüir? Hur sendikacılık demokrasinin simgesidir. Bo nedenle hür sendikacılıgı bastırmak isteyenler demokrasiyi bogmak islejenJerdir." Avrupa İşçi Sendikalan Konfederasyonu (ETUC) Genel Sekreter Yardımcısı Markku Jaackelainen, "Bizim bir diğer üyemiz de DİSK idi. Yöneticüeri tutuklandı. E T U C olarak bu durumu kınıyoruz" dedi. Türklş'in yalnız Türkiye'deki demokrasi mücadelesine değil, ETUC'un bu alandaki mucadelelerine de destek olduğunu kaydeden Jaackelainen, Doğu Avnıpa ve Şili'deki gelişmelerden alınacak dersin hür sendikacılığın ve demokrasinin öneminin bir kez daha ortaya çıkması olduğunu söyledi. DGB (Alman İşçi Sendikaları Birliği) Genel Merkez Yürütme Kurulu üyesi Lothar Zimmermann da konuşmasında, TUrk ve ,\lman sendikal işbirliğinin Almanya'dakı Türk işçilerinin çıkarlarımn korunması ve Avrupa'da etkili bir sendikacılığın geliştirilmesi açısından taşıdığı öneme işaret etti. Zimmermann konuşmasını şöyle sürdürdü: "Toplumun tüm kesimJerini örgütlemek hakkı, grev hakkı, özgürce toplu sozleşme yapma hakkı tammayan bir toptumu demokratik bir toplum olarak nitelemek olanaksızdır. Türkiye, son olarak, Avnıpa sosyal şartını onayladı. Ancak S. ve 6. maddelere çekince koydu. Oysa bu maddeler sendikal özgüriükleri ve toplu sozleşme yapma hakkını kapsamaktadır. İşte Türk hükumetinin bu politikası, ülkenizi A>Tupa Toplulugu'na göturecek yoDara engel koymaktadır." Işçilerin toplantılarının ve eyiemlerinin başarılı olduğunu kay"Sayın Bakan, Avnıpa'daki sendeden Yılmaz, "Yasal cendereleri dikal hareketi övdü. Avrupa'da kırauşızdır. tktisaden guçsüz ke demokratikleşmeyi sendikal hare•iınlere sırt çeviren, Türkiye'yi bir ketin buyuk sorumlulukla geüntiavaç sermayedann mutlak konl ğini söyledi. Son yıllarda, Turrolii altına sokmayı düşleyeıı siya kiye'de sendikal harekel kadar sosal iktidan geriletmişizdir. De rumlu, vatan sevgisi, eraek korumokratik, toplumsal muhalefetin yucusu olmuş başka bir sendikal örgntlü öncüsu olmuşuzdur" bi haraket, kolay kolay gosterilemez. çiminde konuştu. lşçinin sandığa Türkiye'deki sendikal bareket, en egemen olduğunu, ara seçimlerde, bnyıik sorumlulukla karşısındaki genel seçimlerde, yerel seçimlerde en büyük zorluklan yenmek için bugünkü tablonun belirleyici un gece gündıiz uğra?mı$tır. Ve bu surlarından biri olduğunu vurgu sendikal hareketin Turkiye'de gelayan Yılmaz, "Türklş'le göriiş lişmesine kim karşı çıkmıştır?" nem diyenlerin bizaya Konuşması delegelerin "hü•okulduğunu" söyledi. "ILO'da kümet" sözleriyle kesilen Inönü, siyasal iktidann orlaya koyduğn gülerek şunları söyledi. savunmalar yiizune çarpılmışlır" "Hükümet karşı çıkmıştır. Budiyen Yılmaz, "Türkİş'in toplum gün Avnıpa'daki sendikal hareketi katmanlannı 12 Eylül korkusunAma kurtannada öncii olduğunu" öven hükumel karşı çıkmıştır. Aklımızı boyle kanştırmaya haklan vurguladı. yokrur. Sendikal hareketin, demokrasinin başhca dayanağı oldoÇelebi yuhalandı ğuna inanıyorlarsa, yapacaklan Türklş 15. Genel Kurulu'nda şey gayet basittir. Hiç aklımızı kahükümet adına konuşan Devlet nsbrmadan, yıllardır bekleyen Bakanı Işın Çelebi, kürsüye gelir anayasa değişikliklerini, yasa deDemirel'in sözleri delegelerin ken delegelerin bir kısmı, "ln aşa ğişikliklerini bir haftada yapmak"Silkele, silkele" sözleriyle kesildi. ğı", "Bunu dinkmek istemiyonız" tir. Bunu yapmadıktan sonra isBakan Çelebi'nin dünyadaki diye bağırarak Çelebi'yi yuhaladı tedikleri kadar Avrupa'yı fethetgelişmelere ilişkin konuşmasını lar. Divan Başkanı Bayram Me sinler, bir de 'Serbest girişim eleştiren Demirel, "Bugün karnınd'in "Torktş Genel KunıJo ya Türkiye için şarttır' dediler. Bunu mız aç, 'Malta'da şöyle olmuş, fipıyornz. Rica ederim. Genel kn yaparken işçileri ezmek de mi şartlan yerde böyle olmuş' diyor. Onnılun seyrine gölge dıişmesin" bi ü? Işçüeri aç bırakmak da mı şart DemirelMn konuşması lan nazan dikkat* alaJım da otuçiminde delegcleri uyarmasından tı? Bunlar hiç şart de|ildi. EraeTürklş delegelerinin "Başba nıp da karda kışta. dünyayı konusonra konuşmasına başlayan Çe gin hakkını vererek serbest reka kan Demirel*' biçimindeki tezahü şup kendi işlerimizi konuşmadan lebi, dünyadaki gelişmelere deği bette başan kazanılır. Amacımız ratları ile kursuye gelen DYP Ge gitsek neye yarar? Meseleyi anlanerek "Dünyada artık katılımın budur. Demokrasinin yapüğı bu nel Başkanı Süleyman Demirel, şılmaz laflarla geçiştinneyiniz" artngını ve örgiitlu toplum anla dur. Turkiye'de de vaktiyle yapıTürkiye'deki herkesin insan gibi dedi. Yine "Silkele, silkele" diye jnşınm söz konusa oldoğunu" lan buydu. Gene yapılan bu olayaşama hakkma sahip olması için seslenen delegeler, Demirel'in, söyledi. Dünyadaki sendikal hareketin bürokratik tavırlara karşı bir tutumla ön plana çıktığını anlatan Çelebi, bunun, sendikal haraketin guçlenmesini sağladığını belirttiğini kaydetti. Polonya Dayanışma Sendikası lideri Lech Wakooperatiflesmeden de sorumlu olduğunu, bu bölesa'nın, Dayanışma hareketini IŞIK KANSU lümün Amerikan Işçi Sendikaları Konfederasyomeşruiyet içinde sürdürdüğüne ANICARA Yolîş Başkanı Bayram Meral, nu'na bağh AmerikaAsya Hür Çalışma Enstitüdikkat çeken Çelebi, Türkiye'deTürktş Genel Kunılu'nu yönetmek üzere henüz sü'nden (AAFLI) para aldığını kulakiara fısıldaki sendikal hareketin devletin vedivana oturmuştu ki önünde TGS delegesi Nail düar. Orhan Balaban'ın ismini yıpratmaya yönesayetinden kurtularak özgürleşGttreii ve 50 arkadaşının bir önergesini gördu. lik bu söyienti, delegeler arasında yayüırken, adaymesi gerektığini kaydetti. Sendikal önerge. genel kürul gtindeminin 5. maddesinin şu lıgım donduran Türk Harbîş Başkanı Kenan Duhareketin yalruzca üyelerinin çırukan için, "Ned«n olmasuı?" sorusu züıinlere tabiçimde değiştirilmesini içeriyordu: karlannı korumaması gerektığini '•Cumhurbaşkanının, başbakanın. bakanlann ktlmava çaiışüdı. Dıırukan'm, BasiSen Sendikakaydeden Çelebi, sendikaların ülve ANAP milletvekillerinin dışında, konaklann sı Başkanı Metin Tirj'akioglu Ue salon dışında kenin sorunlanna ilişkin projeler uzun bir görüşme yapması da, Kenan Durukan 1 koDuşmalan ve mesajlarının okunması." geliştirerek katılımcı olmalan geın etrafında bir kulis yürütülmeye çalışıldığı göBayram Meral, bu önerge>i işleme ko>madı, rektiğini söyledi. rüntüsünü güçlendirdL ama önergenin amacı delegelerce yerine getirildi. • * * Çelebi, konuşması sırasında, Kürsüye çıkan Devlet Bakanı Işm Çelebi, sözünü Inönü ve Demirerin konuşmalanndan sonra genel kurul raporu uzerinde göbile bitiremedi. Sendikalarda uzmanlık yapan Çarüşlerini açıklayacağını söyleyinlışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı tmren Aykut ise, Kültür Bakanı Namık Kemal Ze>bek, eleştirileri ce delegelerden bazıları "Delege ileri göruşlüJük yaparak kürsüye çıkmadı. Çeie yanıdamak istediğini belirterek, divana başvuru. misin?" diye bağırarak itiraz ettibi'nin genei kurulda düştüğü dunımu izleyen Ay Ancak Divan Başlam Bayram Meral, gflndem geler. Delegelerin itirazına rağmen kut, bir konuşma hazırlamasına karşın, başkan reği bu istemi kabul etmedi. Bunun üzerine Narapor üzerine konuşmasını sürdülık divanına konıma poiisi ile bir not gönderip mık Kemal Zeybek salondan aynlırken, bir deîege, "Sen milliyetçisin, bualann arasında ne anren Çelebi, vergi politikasına yö•'Konuşmayacağım'" dedi. yorsun sayın bakanım" diye bağırdı. Bunun üzenelik eleştirilere katıldığını söyleDYP lideri Demirel'in. A N A P iktidanm alaycı rine Zeybek, "Sizi çok seviyonım" yamtuu verinyince delegeler bu kez de "Orta dit bir üslupla eleştirmesi karşısrada Imren Aykut ce. bir deiegenin ayağa kalkarak, "Burada yanaza» rek yok oldu" diye bağırdılar. Deun güldüğü de delegelerin dikkatini çekti. onlar nu miffiyetçi, hepimiz mflHyelçiyJz" diye haylegeler, Çelebi'nin yatınmların arttığmı aniatmaya devam etmeANAPIı bakana vöneük "v&h'iar ve söz atma kırdı. si üzerine de "Millet aç" biçiminiar ise, eski sosyal demokrat sendikacı, şimdiki Genei kurulun yapıidığı DSt toplantı salonude bağırdılar. ANAP Milletvekili tbrahim Öztörk'ü çok kızdır nun altında, gazoz içip peynirli sandviç yiyen dedı. Öztürk'ün bazı protestocu delegelerin yanına legeler arasında en çok merak edilen konulann Raporda ücret artışlannda yüzgiderek, kendilerini uyardığı gözlendi. Çelebi"ye arasında Türktş Genel Başkanı Şevket Yıimaz'ın de 27 oranında bir artış olduğu"yuh" çeken bazı delegeler ise salondaki sivil po aday olup olmayacağı yer alıyordu. Teksif Genel na dikkat çeken Çelebi'nin sözü Sekreteri Zeki Polat'a, "Başkan Yılmaz aday oialislerce gözaltına aimmak istendi. delegelerin bağırnıalan Ue kesildi. cafc an?" sorusunu yönelttik, Polat'ın yanıö, "Bas* * * Divan Başkanı Meral, bağrışmalar üzerine bakanın sözünü keseGenei kurul kulisinde dün en çok konuşuiao kan ibra oldu mu ki?" biçimindeydi. Genei karu, Şevket Yjlmaz'm, Türkîş Genel Kurulu'nda geçrek delegelerin susmalarını istedi. isimler Keoan Durukan ve Orban BaJabao'dı. Çelebi, delegelerin, "Zamlardan Yoitş'e yakm çevreler, Türktş Genei Teşkilat miş dönemdeki hkmetlerinden dolayı onandıktan bahset" biçimindeki bağırmalan landırma Sekıeteri Orhan Balaban'm, TOrlcîş'te sonra adayiığim koyacağı yonünde. arasında konuşmasını yüksek sesle yapmak zorunda kaldı ve raporw m da verilen rakaralarda maddi hatalar yapıldığını öne sürdü. Çelebi'nin bu iddiası delegelerin bü (Baştarafı 1. Sayfada) 5 dakika 10 saniye sürdü. DYP ve Başbakanlıktan tlginize Bilginiyiik bir kısmım kızdırdı ve bağır muhaiefet partisine her zaman ön SHP haberleri 2 dakika sınınnı ze: 20 dakika (30 Kasım 1989) malanna neden oldu. Delegeler celik tanıtna konusuudaki aşamazken, sadece lnönü'nün düBaşkan Meral'in uyarılarma rağ "titizUk" korunuyor. DYP haber şünce suçlarına ilişkin açıklama Eski müdürlere sansür men Çelebi'yi yuhalamayı sürdür lerinin SHP'nin hemen arkasın sı 3 dakika 20 saııiyeyle sınırı dıTRT Genel Mudürü Kerim Aydüler ve "Hükümet istifa" diye dan yer alması dikkat çekiyor. Yi şına çjktı. dın Erdem, eski TRT Genel Mübağırmaya başladılar. Divan Baş ne 21 gün içinde 15 SHP haberinCumhurbaşkanı Özal, Başba dürleri'nin konuşmalannı kesti. kanı Meral, Çelebi'yi "Sayın Baden 8'i Erdal lnönü'nün konuş kan Akbulut, ANAP, SHP ve kan, hükümet adına söz aldınız, Önceki akşam TV'den yayımlamalarından otuşuyor. Aynı şekil DYP haberlerinin toplam süresi delege gibi raporu eleştiriyornan "Gündem" pıograrruyla, TRT de 10 DYP haberinden 7'si Süley şöyle sıralanıyor: ranuz" diye uyardı. yayınlarının "çok iyi" olduğu esman Demirel'in açıklamaJarına ki genel müdürlere adeta onaylatOzal: 54 dakika. ilişkin. TRT'nin parlamentoda Delegelerin " A Ç B biz" diye baAkbulut: 43 dakika 35 saniye tırıldı. grubu bulunmayan partilere ayırjrrmalan arasında konuşmaya çaEski TRT Genel Müdürleri'nin ANAP + Bdkanlar: 1 saat 3 dahşan Çelebi'nin yüzünden ter dığı süre ise sadece 17 saniye. 24 katıldığı programda TRTye yöneKasım öğretmenler günü mesajı kika 40 saniye damlacıklanmn akmaya başladılik eleştirel konuşmalar büyük böSHP: 26 dakika 45 saniye ğı görüldü. Bu arada delegelerin olarak verilen haber, tüm parlalümüyle "makas"landı. Eski Gemento dışı siyasi partileri "Hükümet istifa" diye bağırmaDYP: 15 dakika 10 saniye. nel Mudürlerden Musa Ögün'ün, lan arasında, Batı'daki sendi kapsıyor. A N A P + Akbulut: I saat 47 "İcraalın İçinden" programlarını kal hareketleri antamaya çalıHaber süreleri açısından da eleştiren sözleri yayından çıkarüdı. dakika. san Çelebi'nin sözü "Taklidi Cumhurbaşkanı Özal ve Akbulut Eski TRT Genel Müdürleri, DYP + SHP: 41 dakika 55 bırakın, siz ne yaptınu, bunu en üstte bulunuyor. Özal'ın TÜsözlerinin kesintiye uğramasını saniye. •öyleyin" diye kesildi. Delegeler, BİTAK ödüllerinin dağıtımı sı.ı eleştirdiler. Yayımlanan bu prog"Ozgür sendikalaşma, isteseniz sında yaptığı konuşma 6 dakitktidarın toplam iç siyasi haber ramla TRTnin kendi propagandade, istemeseniz de Turkiye'de olarak ekrana geldi. Başbakan lerdeki oranı: yüzde 87. sını yaptığını, eski genel müdürgercekleşeeektir" diyen Çelebi'ye Akbulut'un 30 kasımda GüneydoMuhalefetin toplam iç siyasi ha leri de buna alet ettiği görüşünü "Yakışmıyor agzına" diye bağır ğu olayları ile ilgili açıklaması ise berjerdeki oranı: yüzde 13. dile getirdiler. Kendi tabanlanna karşı hesap verirken, kö{ü giden bütün işlerin sorumluluğunu Türklş yönetimine atmayı yol secmiş sendika liderleri şimdi çok zor durumda. Bu kadar çok eleştirdikleri yönetimin içinden bir adayı lider çıkarmalanmn açıklamasını sağda da solda da yapmakta güçlük çekenler var. Bu zorluk uzun zaman Türktş yönetimine doğrudan muhaiefet yapan sağ kanat liderlerDerken sol kanatta liderliği bede daha ağır basıyor. Bu yüzden de bir kısım sağ kanat sendikacı nimsenmeyince ve Orhan Balaban lar sağdan seçilebilecek bir lider lider olarak çıkanlınca Bayram çıkaramamakla birlikte hâlâ Şev Meral, Orhan Balaban't ziyaret etket Yılmaz'ın adayhğına kategorik ti. Kendi sendikasından gelmış olarak karşı çıkıyor, "yıprandı" Baiaban'a daha önce de söylediği diye direniyorlar. üzere kendi adaylığı destek görYılmaz'ın adaylığı için doping mezse Yoltş'in adayının Orhan olması beklenen kendi sendikası Balaban olduğunu bildirdi. Aynı Teksifin Başkanlar Kurulu bekle gün öğleden sonra sağın toplannen havayı. morali veremedi. Baş tısına katıldı. Orada da Yollş'in kanlanmn çıkan tabloda yıpran oylannın sağda birleşeceği konuması kaygısı ağır basıyor olmalı ki sunda güvence verdi. TÜRKİŞTEN NOTLAR ANAP'lılar konuşmasın madıklannı da anımsatan Doğramacı, " t s t e r s e n i z size bn başvnrunun tarih ve numarasını da verebilirim" dedi. Daruştay'ın 1402'liklerin görevlerine dönmeleri gerektiği şeklindeki karanndan ise, "son derece memnun olduğunu" belirten Doğramacı, "Yann (bugün) bütün rektörlerle bir toplantı yapacağım ve eger boş kadrUan var ise bu kadrolara başka herhangi bir elemanın alınmaması, başvuru olması halinde önce 1402'liklerin alınmalannı, kadro Doğramacı: Herkes olmaması balinde ise yeni kadrodönecek lar açılması için ilgili yerlere başYÖK Başkanı Doğramacı, Da vnrmalannı isteyecegjni" bildirdi. nıştay lctihadı Birleştirme Kuru"Başından beri 1402'liklerin lu'nun 7 kasımda aldığı ve 1402 göreve alınmalarından yana sayılı yasa uyarınca görevlerine oldnklanıu" da savunan Doğrason verilen kamu personelinin, sı macı, "Belki biz de 1402lik olukıyönetim uygulamasımn kalk ruz diye istifa edenler de vardı, masından sonra görevlerine onlann hepsine de kapılar açıldı. dönecekleri yönündeki karanna Eğer kanuni bir engel yoksa bunilişkin gazetecilerin sorulanru ya lar da aiınacaklar, eger kanuni ennıtladı. "1402 sayılı stkıyönetim gel varsa biz kanunu degiştireyasası Ue ögretim üyelerinin gö miyonız" dedi. revlerinden ahnmalannı başından Doğramacı, "Bu kanuni engel beri hukuka aykın bulduklan nedir?" sorusuna ise, "Efendim, için, bu durumda bulunan ögredeniliyor ki, bunlar bir daha geri tim üyelerinin durumlannı Danışalınamaz. Biz bu hukuka aykın tay'a sorduklannı ve dört yıldan mı değil mi, bunu Danıştay'a sorbn yana bir yanıt alamadıklannı" duk. Damştay, şimdi bunlann alıanlatan Doğramaa, bir gazetecinabileceklerine veni karar verdi. nin "Danıştay'a böyle bir başvuBiz de bu karar Resmi Gazete'de runun olmadıgı b i l d i r i l d i " yayımlanıncaya kadar bunlara anımsatması üzerine, bu başvunıkadro sağlanması için gerekli giyu Başbakanlık kanalıyla yaptıkrişimlerde bulunacagız" yanıtını lanm söyledi. Kendilerinin bu verdi. Dogramaa, "Zaten üniverkonuda doğrudan başvuru yapasitelerden lopn topuna, bu şekil (Baştamfi 1. Sayfada) ni kaydetti. SHP Parti Meclisi üyesi ve 1402'ük öğretim üyesi Yaknp Kepenek ise, 1402 uygulamasını protesto amacıyla istifa edenler için de girişimde bulunulmasım ve bu durumda bulunanlara açık bir çağn yapılmasını istedi. Kepenek, üniversitelerden 7 yıl uzak tutulmalanna neden olan ve haklannda hazırlanan dosyalann açıklanması çağnsında bulundu. 1402'Iiklere YOK tazminatı de aynlanlann sayısı 70'i geçmez" dedi. Doğramacı, bir soru üzerine de, istifa edip de geri dönmek isteyenlerin hiç birisine başından beri hayır denilmediğini savundu. Doğramacı, "Tercinen önce onlar alınır. Ama şimdi bir kısmı milletvekili oldu, milletvekilligini bırakıp gelir mi? Bir kısmı Amerika'ya, Avnıpa'ya gitmişti" dedi. "1402lik ögretim üyeleri, görevden alınmalanna yol açan dosyalann da açıklanmasını istiyoriar" anımsatması üzerine, "Onlar bizde degil, o Genelkurmay'dadır" diyen Doğramacı, "Özlük ve parasal haklan nın verilip verilmeyecegine" ilişkin bir soru üzerine de, "Kanun imkân veriyorsa, tanınz. Ama Maliye derse ki, para vermem, iş bizden geçer, bize kalsa geçmiş maaşlannı da veririz" dedi. "Yani Maliye Bakanlıgı'nın göriişü mü etkili olacak bu konuda?" sorusuna, "Maüye'nin degil, galiba Danıştay'ın karandır" diyen Doğramacı, "Damştay zaten öyle karar verdi" anımsatması üzerine de, "Biz herhangi bir yasal engel olmaması halinde bunun uygulanmasından yanayız" dedi. Doğramaa, "Bu konuda üniversitder mali sıkmü içinde mi? ODTÜ bu nedenle bir ögretim üyesi tarafından icraya verildi" sorusuna da, "Parayı biz basmıyoruz, parayı devlet bize veriyor" karşılıgını verdi. Dünya izleme timi kunıldu (Baştarafı 1. Sayfada) me sürecinin yeni fikirlerin üretilmesini kaçırulmaz kıldığmı kaydediyorlar. Söz konusu kaynaklar, bugün kamuoyunda görülen başhca tartışmanın DoğuBatı ilişkilerindeki değışim ortammda Türkiye'nin stratejik konumunun azalıp azalmadığı sorusu etrafında oluştuğunu kaydederek, Türkiye'nin bu konumuna ilişkin gerçeklerin "sogukkanlılıkla" ortaya çıkanlması gerektiği ifade edih'yor. Türkiye'nin savunma gereksinimlerinin sadece NATOVarşova Paktı ekseninde değerlendirileraeyeceğini ekleyen aynı kaynaklar, "Bu dönemde karşı karşıya kalınan gerçek tehditler nelerdir? Planlamacılar açısından lehdit algılamasında revizyona gidilmesi gerekiyor mu? Bu konnlar iyice ortaya çıkmadan ileriye gidilemeyecegi açıktır" şeklinde konuşuyorlar. Edinilen bilgüer ışığmda Genelkurmay Başkanlığı'ran yanıtlamaya çalıştığı başhca soruların bazıları ru şu şekilde özetlemek olası: 1. DoğuBatı arasındaki yumuşama ile konvansiyonel alanda silah indirimlerinin canlı bir şekilde gündemde bulunduğu bir sırada, kamuoyunda Türk Silahlı Kuvvetleri'nin (TSK) personel sayısında indirimlere gidilmesi ve savunma harcamalarında tasarrufa önem verilmesi tartışılmaya başlandı. Bu tartışmaların, TSK'nin modernizasyon gereksinmelerinin henüz karşılanmadığı bir dönemde açılması dikkat çekiyor. Silahsızianmaya rağmen savunma giderlerinde kesintiye gidilmemesinin demokrasi sürecinde kamuoyunda yol açacağı tepkiler nelerdir? 2. Viyana'da süren Avrupa'da Konvansiyonel Kuvvetler Müzakereleri'nin (AKKUM) 1990 yılmda bir anlaşmayla sonuçlanma oJasılığı artmış bulunuyor. Türkiye bu müzakerelere aktif olarak katılıyor ve bunlan destekliyor. Ancak şimdiden "AKKUM 2" adı altında daha fazla indirimlere gidilmesi konusu müttefikler arasında tartışılmaya başlandı. Türkiye bunu nereye kadar destekleyebilir? Çok taraflı tehditlerle karşı karşıya olan Türkiye'nin kabul edebileceği azami indirimler nelerdir? "Bunun ötesinde indirime gitmek ulusal guvenligimi tehlikeye sokar" denecek nokta nerede başlıyor? Türkiye'nin yarısı beyaz (Baştarafı 1. Sayfada) THY'nin dün Gaziantep'e yapılması gereken uçak seferi ertelendi. Agn'mn Hamur ilçesine bağlı Soğanlılı köyünde çığ altında kalan Halis Durmuş adlı kişi öldü. Öte yandan, Erzurum, Erzincan, Kars, Ağn ve Nevşehir'de fırtına ve tipi nedeniyle 295 köyün çevreyle ulaşımı kesildi. Erzurum Köy Hizmeüeri Bölge Müdürlüp yetkilileri, ulaşımm bir hafta içinde yeniden açılabileceğini söylediler. Bandırma yöresinde hüküm süren kötü hava koşulları deniz ulaşımını aksattı. Bandırma tstanbul feribot seferleri şiddetli fırtına nedeniyle gerçekleşemedi. Dün sabaha karşı Fstanbul'dan Bandırma limanına gelen ve Istanbul'a dönmesi gereken Tekirdağ feribotu, kötü hava koşulları yüzünden limanda bekletildi. TVlde Ozal rezervasyonu Korsan gösteri Çalışmalanna dün başlayan Türklş 15. Olağan Genel Kunılu'nu protesto için Gümüşsuyundaki Türktş binasının önünde 100 kişilik bir grup korsan gösteri yaptı. Trafiği kesen ve yolu ateşe veren göstericiler, "Devrimd İşçi Hareketi" itnzalı bir pankart astı, bildiriler dağıttı. "Türklş istifa", "Kahroisun san sendikacılık" sloganları atan grup, daha sonra çeşitli yönlere dağıldı. Güvenlik güçierinin olay sonrası çevrede yaptığı operasyonlarda olaylarla bağlantısı olduğunu öne sürdüğü bazı kişileri gözaltına aidtğı öğrenildi. ne kar yağjşı görüiebileceğini söyledıler. Meteoroloji yetkililerinden alınan bilgiye göre bugün de Marmara'nın batısı, Ege, Batı Akdeniz ve İç Anadolu'nun batısı parçalı bulutlu geçecek. Diğer bölgelerde ise yağış görülecek. Yağışlar, Doğu Akdeniz ile Güneydoğu Anadolu'da yağmur, Karadeniz, Marmara'nm doğusu, tç Anado3. Batı Avrupa'da, "NATO'nun lu'nun doğusu ve Doğu Anadolu 1 Avrupa sütunu" adı alnnda içe da ise kar yağışı şeklinde gerçek dönük örgütlenme çabalan gözleleşecek. niyor. Bu çerçevede "merkez Yetkililer kar yağışının yann İç kanat" ikileminin ortadan kalktığı Anadolu'nun batı kesimini de et söylenemez. Avrupa'da, NATO ile kisi altına alacağmı kaydettiler. Varşova Paktı arasındaki gerilim Perşembe günü yurdun doğu ke asgariye inerken, Batı Avrupa ile simlerinin çok bulutlu, diğer yer entegrasyonunu tamamlamamış lerinin ise bulutlu geçeceğini be tek güney kanat ulkesi olan Türlirten yetkililer, perşembe günü ya kiye'nin ittifak içinde arka plana ğış beklenmediğini ifade ettiler. itilme tehlikesi nedir? 4. Türkiye'nin yeni dönemde global stratejideki gerçek yeri nen Önümuzdeki günlerde sıcaklı dir? "Stratejik konumu nun siyasi ğın daha da düşmesinin beklendi koz olarak önemini yitirdiği bu tstanbul ve Ankara'da iki gün ğini ifade eden yetkililer, tstan dönemde Türkiye'nin gerçek askedür kötü hava koşullannın etkisi bul'da ve yurdun diğer bölgelerin ri kozları nelerdir? Bugüne kadar altına girdi. Bu illerde iki gündür de şiddetli rüzgâr beklenmediği ittifak açısından, Varşova Paktıaralıklı oiarak süren kar yağışının, ni vurguladılar. Yetkililer, yağışlar ndan gelecek tehditlere yönelmiş bugün ve yann da devam edece dan sonra yurdun kuzey ve iç ke olan Türkiye'nin "alan dışı", yani ği, perşembe günü ise sona erece simlerinde orta şiddette ve yer yer Ortadoğu ve Basra Körfezi'nde ğ^ bildirildi. Meteoroloji yetkilile kuvvetli don beklendiğini belirte DoğuBatı çerçevesine girmeyen ri, henüz tahmin için erken ol rek, üreticileri önlemlerini alma yükümlülükler üstlenmesi için makla beraber hafta sonunda yi ya çağırdılar. baskılar artar mı? Don bekleniyor