Katalog

22 EYLÜL 1985 KÜLTÜRYAŞAM CUMHURİYET/'S BEHÎÇ AK BnİMTEKTNİK DÜNYASENDANJEHBÎ BELGİL „ KIM KIME DUM DUMA Uzay şimdiden çöplük oldu Hızla dönen hurdalar, uzayda kurulacak yerleşim bölgeleri için büyük bir tehlike • Iki Amerikan, bir Sovyet aracı uzayda cisimlere çarparak parçalanmıştı. Bunlann parçaları yörüngede hâlâ dönüyor. • 120 metre yükseklikteki bir uzay taşıtımn ilk iki kısmı yakıt J\.merikan Hava Kuvvetleri'nin 1962 ve 1963'te deposudur. Araç fırlatıldıktan uzaya saçtığı 1 milyar 200 milyon madeni sonra bunlar boşaJdıkları için boşluğa bırakılır. Depolar düniğnenin, en az iki Amerikan uydusunun yaya düşerken hava sürtunmesi parçalanmasına yol açtığı sanılıyor. ile yanar. Yanamayan kısımlar lecek bir hızla giden bir uzay ara düşmez, yörüngede döner. Bu Uzay kelimesi çöplük kelimecının iğne başı büyüklüğünde bir biçimde, 4.500 parça saptanmışsi ile pek bağdaşmıyor. Gök boştaşa bile çarpması büyük tehli tır. (Her biri beyzbol topu büluğunu kim kirletebilir? Astroke yaratabilirdi. Nitekim, Uzay yüklüğünde.) Bunun dışında, notlar nu? Bunlar, yedikleri şeyMekigj Challenger, 1983 hazirahalen yörüngede dönen 200300 lerin ambalajlannı uzay taşıtımn nında, dünyaya, ön camı kınk kadar uydu da vardır. penceresini aralayıp dışan mı dönmüştü. tlk incelemede, bu• Güneşin artan faaliyetlerini atıyorlar? Hayır tabii... Yemek nu, minik bir göktaşının yapmış incelemek üzere fırlatılan ve niartıkları da, öbür artîklar da olabileceği sonucuna vanldı. Fasan ayında geri getirüen bir uzay dünyaya getirilip inceleniyor. Bu kat, kınk daha yakından inceleteleskopunun (Solar Maximum) durumda uzay nasıl oluyor da nince, çarpan cismin insan yapısı plastik dış yüzünün delik deşik kirleniyor? Aslında uzay kirlenbir parça olduğu anlaşıldı. Camolduğu görülmüştü. Bunlara miyor, tehlikeli bir hal alıyor. da açılacak bir delik taşıt basınbaşka uydulann boya zerreleri, Uzaya araçlar, astronotlar cının sıfıra inmesine, havanın bir dökulen ufak parçaları yol açgönderilmesine başlandıktan anda dışan kaçmasına yol açamıştı. Bunlar, göktaşlarından sonra en korkulan şey bunlara bilir, bu da astronotlann, her ta45 kez daha büyük tehlike yabüyüklü küçüklü gök taşlarırun raflanndan kan fışkırarak ölmeratıyor. çarpması idi. Dakikada 600 kilerine yol açabilirdi. • 29 Haziran 1961'den bu yalometre hızla yörüngede dönen; na gökte 80 araç parçalanmış, başka bir deyişle, lstanbul AnUzayda tehlike yaratan parçalar şunlardır: 261 küçük parçaya bölünmüşkara arasını bir dakikada alabi Mki Amerikan, bir Sovyet aracı uzayda cisimlere çarparak parçalanmıştı. Bunlann parçaları yörüngede hâlâ dönüyor. tür. (Amerikan Hava Kuvvetlerine ait 80 araç.) Bu 261 parçanın 199'u yörüngede dönüyor. • Yıldız Savaşlarına deneme olmak üzere uzayda patlatılan bombaların parçalan da yörüngede dönüyor. Bilindiği gibi, Yıldız Savaşlarında amaç, düşmanın attığı kıtalararası füzeleri daha kendi topraklan üzerinde iken havada patlatmak. Sovyet ler de, Amerikalılar da böyle birçok basanlı deneme yaptüar. Örneğin, Sovyetler 19751983 arasında 11 gözetleme aracını gökte yok etmişlerdi. Bunlardan kalan 600 parça yörüngededir. • Amerikan Hava Kuvvetleri, 1962 ve 1963'te uzaya 1 milyar 200 milyon madeni iğne saçmıştı. Amaç, bunlann radar dalgalannı geri gönderip göndermeyeceğuıi anlamaktı. Ancak, toprağa tohum saçıhr gibi saçılmış olan bu iğneler dönüş sırasında küçük topaklar haline gelmiştir. Bu topaklann en az iki Amerikan uydusunun parçalanmasına yol açtığı sanılmaktadır. Uydulardan biri PAGEOS adü bir balonuydu idi. • Sovyetlere ait Kosmos1275 adlı bir uydu da gökte patlamış, çevreye binlerce parça saçmıştır. • Ve son olarak, Landsat4 adlı bir Amerikan yergözlem uydusu uzayın Bermuda Üçgeni'nde yine bir çarpışma sonunda parçalanmış, çevreye parçalar yaymıştır. Bizim en tehlikeli karayolumuz nasıl E5 karayolu ise uzayın E5'i veya Bermuda Üçgeni de kutuplara yakın bölgedir. Çünkü, meteoroloji uydulan, bilimsel araştırma uydulan ve casus uydular hep kutuplar arası yörüngeye oturtulmaktadır. Böylece, bunlar, bir kutuptan ötekine giderken aşağıda dunya dönduğü için yerin her yanını inceleyebiliyorlar. Tabii kutup daireleri, ekvator (ortakuşak) çizgisine göre çok dar olduğu için uzayın Bermuda Üçgeni'ni buralan oluşturmaktadır. Uzayın böyle çöplüğe dönmesi gelecek için şu tehlikeleri de yaratacaktır: • 1993'te uzayda kurulacak sürekli yerleşim bölgeleri hızla dönen hurdalann çarpmalan ile sık sık tehlike atlatacaklardır. • Arkalarında sırt motorları ile uzay boşluğunda tek başlarına çalışan astronotlann hurdalara çarpması daha da büyük tehlike olacaktır. Çunkü bunlann giysileri uzay taşıtı gibi dayanıklı madenlerden değil, incecik özel kumaşlardan yapılıyor. Dahası var: Taşıt dışında çalışan astronotlann düşürecekleri kerpetenler, tornavidalar, çekıçler, avadanlıklar hem kendileri, hem taşıtlar için domdom kurşunu etkisi yapacaktır. (DumDum, Hindistan'ın Kalküta kentindeki bir silah fabrikasırun adıdır. Domdom kurşunu burada icat edildiği için bu adı almıştır. Bu kurşunlar vücutta genişlediği için çok daha tehlikelidir. Düşen bir avadanlık vücuda rasgele saplanacağından domdom etkisi yapar.) Evet, ne garip tecellidir ki, uzay daha insan hizmetine açılmadan hurda çöplüğüne dönmüştür. 1lerde uzaya turistik seferler başlayınca durum daha da tehlikeli olacaktır. Son olarak, özel sektöre de, uzaya uydu fırlatma müsaadesi verÛmiştir. Böylece işler daha karışacaktır. P I K M K PİYALE MADR MESEİA.. HASTÛLIKLAC, Kısa... Kısa... Sarhoşu ayıkmanın yolu Sarhoşu çabuk ayıltmak için acı kahve ve soğuk duşa ek olarak yeni biryöntem bulunmuştur: Hastayı bir odaya kapatıp helyumoksijen kansımı bir gazı içeri vermek ve gazı 12 atmosferlik bir basıncı bulana kadarpompalamak. (Atmosfer basmct deniz kıyısında, normal olarak 1 saydır.) Yöntem ilk kezforelerde denenmiş, sonuç Amerika 'nın ünlu "Science" (BilimJ dergisinde yayımlanmıştır. Basınç, alkolü vücuttan çıkarmıyor, sindirim sistemini etkilemiyor; fakat alkolün tam tersi etki yaparak ilgiliyi ayıltıyor. Deneme, Los Angeles'teki Cüney Kaliforniya Üniversitesi Alkol ve Beyin Araştırmalan Laboratuvannda yapılmıştır. Yakında insanlar üzerinde de denenecektir. Derneği'nin yıllık toplantısmda bilim dünyasına tanıtmışlardır. Ayna, 66 santim çapında bir plastik tabakadan birkaç dakika içinde yapılmaktadır. Aynı çapta camdan bir ayna ise, camı perdahlayarak, 56 ayda hazırlanabiliyor. Fakat, yine de plastik ayna ayartnda olamıyor. Bilindiği gibi, Uzay Savasj (Yıldız Savaşlan) tekniğinde, gökte hep olduğu yerde duran bir ayna, yerden gönderilen bir laser ışığı demetini yansıtarak uydulan yok ediyor. Laser'in iki özelliğinden biri, etrafa dağılmadan sicim gibi gitmesi ve elması, çeliği bile bir anda delebilecek bir sertlikte olmasıdır. HIZL1L GAZETECİ NECDET ŞEN A/UREJTIN I 0E 50RAVJYORUM 8E A8LA. • İ MEMLEKET BUKA5I Sara ile ilgili yeni bir buluş Stanford Üniversitesi Tıp Fakültesi uzmanlarından Dr. Barry Connors, saralılann beyinlerinde faztadan hücrelerin bulunduğunu, hastalığa bunlann yol açtığmı söylemiştir. Doktor şunlan da eklemiştir: "Bu anormal hücreler elektrik faaliyetlerini hep birden göstermeye kalktıklan zaman hasta bayıhyor, çırpınıyor, köpük kusuyor. Buluşum kesinleşirse sadece bu hücrelerin çalışmalannı düzene koyacak bir ilaç bulunabilir. Bugünkü ilaçlar bütün sinir sistemini etkiledikleri için başka zararlar da yaratıyor." Yeni bir gebelik ilacı Ingiltere'nin Glaskov üniversitesi'ndenDr. Dennis Lincoln, Ingiliz Bilim Gelistirme Derneği'nin Glaskov toplantısına sunduğu bir bildiride, kadmda olsun, erkekte olsun gebeliği bir ikiyıl önleyecek bir yöntem bulduğunu açıklamıştır. Şimdilik maymunlar üzerinde denenen ilaçla, vücut, spermi veya yumurtayı yabana madde sayıp etkisiz hale getiriyor. tlacın etki suresi sonunda maymunlar eski normal durumlanna dönmüşlerdir. ÇİZGİLİK KÂMtL MASARACI Böcek öldüren yeni bir ağaç Amerikan Tanm Bakanüğı bilim adamları, tropik bölgelerde (sıcak yerlerde) yetişen bir ağaçtan, böcek öldüren bir madde elde etmislerdir. Asya ve Afrika'da doğal olarak yetişen ve "neem" (Azadirachta Indica) adı ile tanınan ağaç Gana'da gölge, meyve ve odun elde etmek için ekilmektedir. Ağaçtan çıkanlan maddenin, tanmsal bitkilere bela 80 kadar böceği öldürdüğü anlasılmıstır. Halı böcekleri, tütün kurtlan, çekirge, limon veportakal kurtlan... gibi zararlılar yamnda fıamam böceklerini de öldüren ağaç, incelemeye aanmışttr. Maryland eyaletinin Beltsville kentindeki Tanmsal Araşttrma Servisi, ağacın Amerika'da da yetistirilmesi için Çevre Konıma Ajansı 'ndan izin istemistir. Kanguru neden sıçrar? Kangurunun yürüyerek değil de sıçrayarak ilerlediğini bilmeyen yok gibidir. Hatta ayda iken astronotlara kanguru gibi yürümeleri önerilmişti önceleri. Ama ayda kanguru yurüyüsü ile dünyada kanguru yürüyuşünün başka başka nedenleri vardır. Kangurunun önde iki küçük ayağı, arkada iki kalın ayağı var. Hayvan, kuyruğunu da beşinci bir ayak gibi kullanır. Ancak, bu olanaklara rağmen kanguru yürumez. Çünkü, 5 kilometrelik bir yere yürüyerek gidecek bir kanguru kendi cüssesindeki başka bir hayvana göre 4 kat daha çok enerji sarfetmek zorunda kalır. itkkİk AĞAÇ YAŞKEN EĞİLİR KEMAL GÖKHAN Ucuz teleskop aynası Hem Astronomide, hem Uzay Savaşlan teknolojisinde ucuzluk ve büyük kolaylık sağlayacak bir ayna Iskoçyalı iki bilim adamınca geliştirilmiştir. Uzmanlar, buluşlarını, tngiliz Bilim Gelistirme 2200 yıl önceki diş dolgusu Sina Yanmadası 'ndaki Necef Çölünde 2200 yıl önce savaşta ölen orta yaşlı bir askerin bir dişinde dolguya rastlanmışttr. Buluş, dolgu tekniğinin zamammıza özgü bir yöntem olmadığını göstermiştir. GALERİLER 528 66 29526 10 00/412 İMAJ Sanat Odası RESSAM yönetiminde çocuklara «e yetişkinlere, uygulanuHı resim kursisn veritecekbr. ADRES: Rumelı Cad Vılla han B Blok No 5 Nışantaşı 148 15 84 TARIHTE: BUGUN MÜMTAZ ARIKAIS 22 Eylul 1324'TEBU6ÜN.GAZİ MUSTHFA KEMAL, SAMSUtfM, "BN 6£RÇ£K YOL SÖSTEKICİ BlUMPİR" (£N HAK/KÎ MURÇIT lUMPİR^ KONUŞMAStHI YAPTI. KftRADENlZ GEZlSİNİN SAMSUH DugAĞIUM, CUM UUR8AŞKANI, IST/KİÂL 77C4/?er OKULU'HC* Ö€~ RETA4EAlLE/?e SESL£NMİfTt: S'.DÜMyAC* HeGŞEY /ÇJN,uyGAKUK İÇİM/ YAŞAM İÇİN, BAŞARI İÇIH EN GEfîÇEK YOL GÖS7EBIC/ SİLlMDıg,TEKNİK.Tİfi. B<LİMlN,TEKAItĞİHOfÇ/NDA B/f? YOL GÖSTBRfCj ARAMAK, DENS/2LiKTrR, 8/LG/£fZL/*T/#, SAP/<UK77/?." MUSTAFA KBAİAL, *XWÜfM4SW/, ULUSAL E6İTİMİU 6EgE/a.tLiĞ(UE l/£Eg£KL£(lİNE D£6İ~ UEREK SÜK&Ü/SMÜŞ, BU tÇONUPA ÖĞ&ETMENL£KE NE PEMLİ ÖNEMLİ glR 6ÖREV £>ÛŞ7t7GÜUÜ Ö&VEKie/Ç VE&EREK BBLİRTMİÇTİ.. ŞANAT ETKİNÜKLERİ Ulkemizde ilk kez sanat öğrenim ve kültüriinü özgürce sağbmak amacıyb kunılan İstasyon Sanat Evi'nde yeni dönem 1 Ekim 1985 tarihinde başlayacaktır. Değişik sanat atöîyelerinde 2 yıl süren çalısmalara her yaştan sanatseverler katılabileceklerdir. ^desen / yağhboya çocuklarla resim iç mimari / mobilya tasanmı moda ve stilistlik okulu "Numllah Berk" karsıhksız resim bursu "G£RCEK YOL GÖSTERİCİ" Galerimizde ÜNSAL TOKER C AIPIEILILO çağdaş , sade tasarım Ç A M MOBİLVA URÜN LER IMİZİ GÖRÜNLZ Mrk. Bağdat Cad 53, Kızıltoprak Ist. Tel 337 29 07 Şb. Kayışdağı Cad 239 Göztepe Ist. Tel 356 58 87. Şb Hoşdere Cad 176 ÇankayaANKARA 5 0 YIL ONCE Cumhuriyet 22 Eyiaı 1935 tarafından gördukleri büyük sevgiden çok duygulanmışlardır. Milli Türk Talebe Birliği şimdiden önümuzdeki yıl için doğu vilâyetlerımize büyük bir inceleme gezisi tertib etmeği düşünmektedir. 1935 esnafı bu halin önüne geçilmesini istemektedir. Birlik gençleri tzmir, Konya, Mersin, Tarsus, Adana, Kayseri, Samsun ve Ankara taraflannda, Anadolu turnesine çıkmış olan Milli Türk Talebe Birliği uyeleri dün tstanbul'a dönmüşlerdir. Gençlerimiz gittikleri yerlerde, halkla temaslarda bulunmuşlar ve konferanslar vermişlerdir. Üniversite gençleri, bir yazıcımıza gittikleri yerlerde gençlerden ve Halkevlerinden CAPELLO Tasartm, Üretim ve Ticaret Ltd. Şti. istasyon sanat evi ANKARA G.Osman Paşa Noktalı Sok. No:6 İSTANBUL Maçka Maçka Cad. Maçka Palas No: 41/11 Tel: 140 56 50 MUZAYEDE SALONLARI Antikalanmz, sanat değeri olan eşyalarınız ve her tür kitaplarınız için... Her P E R Ş E M B E saat 14.00 HALIKİLİM Yerebatan Cad No 37 Cağaloğlulstanbul' Te! 526 43 89 gördukleri yakınlıktan çok memnun olduklarını, yurdun dört bucağını yakından görmekle çok faydalandıklarını söylemişler ve bu gezinin memlekette dolaşmantn ne kadar kolaylaştığını ispat ettiğini, bundan sonra sık sık geziler tertib ederek memleketin tanmmadık bir taşını bile bırakmıyacaklarım itâve etmislerdir. Yüksek tahsil çocuklan, bilhassa Ankara gençleri Balıkçıların şıkâyeti Balıkhanenin Çavelâ denilen balık tepsileri çok pis bir halde bulunmaktadır. Balıkçı 24 KALEM MUHTELİF BOYA VE BOYA MALZEMESİ SATIN ALINACAKTIR Şartnamesi, bedelsiz olarak aşağıdaki adreslerden alınabilir: 1. KARABUK'te: Demir ve Çelik Fabrikaları Müessesesi Tedarik ve tkmal Müdurlüğumüz, 2. ANKARA'da: Dışkapı, Çankın Caddesi No: 57'deki Geıjel MUdurlüğumuz. lSTEKLİ'Ierin şartnaroemiz esaslarına göre hazırlayacakları kapalı teklif mektuplarını, geçicı terainatlarıyla birlikte en geç 2 EMITI 1985 çarşamba gunü saat 14.0O'e kadar Karabük'te Müessesemız Haberleşme ve Arşiv Müdürlüğu'nde bulundurmaları ilan olunur. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜNDEN 17.7.1985 tarihinde basında vayımlanan Universitemiz Fen Bilimleri Enstıtusunde açılan programlara ek olmak üzere Mimarlık Anabilim Dalında 5 (4 Turk ve 1 yabancı uyruklu), Inşaat Anabıhm Dalında 1 yabancı uyruklu doktora kontenjanı açılmıştır. BAŞVURU: 27.9.1985 mesai sonuna kadar Fen Bilımlen Enslıtüsüne yapılacaktır. Doktora Yabancı Dil sınavı: 30.9.1985 Doktora Bilim Sınavı: 2.10.1985 tarihlerinde yapılacaktır. Başmüdürlüğumüz ihtiyacı olarak 76 kalem matbu evrak kapalı teklif alma suretiyle bastınlacaktır. Şartname Gayrettepe Yıldız Posta Caddesındeki Başmüduıiüğumuz bırincı katındaki Malzeme Müdurlüğünden temin edilebilir. tstekli olanlann bu işe ait kapalı teklif mektuplarını engec 3.10.1985 perşembe günu saat on ikiye kadar Malzeme Mudurlüğüne vermelen ilan olunur. İSTANBUL TELEFON BAŞMÜDÜRLÜĞÜNDEN 76 KALEM MATBU EVRAK BASTIRILACAKTIR. İLAN Stoklarımızda bulunan (20'şer Kg.'lık tenekelerde) 26450 Kg.'lık sentetik verniğin, kapalı zarf usulu teklif alınmak uzere satışı yapılacaktır. Son teklif verme tarihi 14.10.1985 günu saat 16.00'ya kadardır. lhale ile ilgili teknik ve ticari şartnameler, bedelsiz olarak Adapazarı Müessesemız Ticaret Mudurluğü'nden temin edilebilir. Muessesemiz, 2886 sayılı kanuna tabı değildır. TÜRKİYE ZIRAİ DONATIM KLRUMU ZIRAt ALETLER VE MAKİNELERİ Basırr. 24024