Katalog

27 EKİM 1985 EKONOMİ CUMHURİYET/9 EKONOMDE DIYALOG BURHAN ŞENATALAR 1945'ıe tstanbul'da doğdu. Istanbul Alman Lisesi'ne devam etti. Liseyi ABD'de tamamladı. 1968'de Istanbul Üniversitesi Iktisat Fakültesi'ni bitirdı. 1969'da aynı fakültenin Maliye Enstitüsü'ne atandt. 1973'te "Kamu Yatırtmlannda FaydaMaliyet Analizi" konulu tezle doktor, 1979'da "Enflasyonun Gelir Vergisi'ne Etkileri ve tndeksleme" konulu tezle doçent unvanmı aldı. 1981 'den beri tstanbul Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi'nde öğretim uyeliği yapıyor. butçedeki payını % 3'un altında tutmak başkadır. Türkiye'de bebek ölüm hızının birçok Afrika ulkesinden bile yüksek olması da her şeyden önce bu yaklaşımla ilgilidir. 24 Ocak'ın bu soruna bulduğu çözüm de yaklaşımı çok iyi simgeliyor: UNlCEF'ten sağlanan birkaç milyon dolarlık yardımla başlatılan bir kampanya. Bunun yanında vergi tasarısında getirilen yeni teşvikler: 50 yatak kapasitesinden az olmamak uzere sağlık kuruluşlarının işletilmesinden sağlanacak kazançtan 5 yıl sureyle (kalkınmada öncelikli yörelerde 10 yıl) Gelir Vergisi alınmaması. Devletin harcama ve vergi politikalannın gelir dağıhmını olumlu etkilemediğini vurguluyorsuz. 1986 için katsayımn 56 ve sonra 62 olarak belirlenmesi nasıl degerlendirilebilir? ŞENATALAR Katsayımn 56 olması kimi çevrelerce sürpriz olarak karşılandı. Bu tepkiyi anlamak güç. Çünkü ciddi bir net gerçek artış sağlayacağı henüz kesin bile değil. 1985 zammı *lt 25 enflasyon ongorüsüyle belirlenmişti. <"o 40 dolayında olacağı anlaşılınca, önumüzdeki yılki artışla yeterli ya da yetersiz bir düzeltme yapmak soz konusu oldu. Şimdi katsayımn once 56, sonra 62 yapılmasının, diğer adımlarla birlikte net gerçek gelirleri 1986'da artırmaya yetip yetmeyeceği şu anda bir soru işareti. Bu konuda iki noktaya değinmek istiyorum. Birincisi, işçilerin ve memurlann net gerçek gelirleri 1980 öncesinde düşmeye başlamıştı. 24 Ocak bunu surdürdu. Bundan sonra da bu kesimlerin net gerçek gelirinin her ytl duşmesi söz konusu mu? Bence hayır. Çok önemli olçulerde artması da söz konusu değil, ama yıldan yıla net gerçek artışlar olabilir. Birinci neden ekonomik. Son yıllarda ekonomide yetersiz de olsa bir canlanma var, büyüme hızı duşük, ama °?« 4'ün altına inmesi söz konusu değil, kârlar artmakta, özel yatınmlar giderek genişliyor vb. Böyle bir ortamda ücretlerın 1970'lere gore hayli duşük olan bugünku duzeyinden yukarı doğru hafif bir yukselişe geçmesi olanaksız değil. İkinci neden politik. Siyasal katılım kanalları genişledikçe, sorun ciddileşiyor, sınırlı ekonomik ödunler gundeme geliyor. İkinci nokta da şu: Katsayımn sürpriz olarak karşılanmasının bir nedeni de, son yıllarda kötümserliğe ve ehvenişer mantığına fazlasıyla alışılmış olması. Sorun herhalde net gerçek gelirlerin yılda % 35 artıp artmaması değil. Bu konuda 24 Ocak'ın ve ANAP'ın ufku hayli dar. ANAP, sorunu ve gelışmeleri 1983'ten başlatmayı tercih ediyor, yani 6 Kasım sonrasında reel gelir artışı olup olmadığı sorusuyla ilgile Gecen hafta Dolar çekici, ama yükselişine izin yok Amerikan Dolan Japon Yeni dışında önemli tum paralar karşısında haftayı bir önceki haftaya oranla yüksek kapattı. Bir hafta içinde toplam 265 kuruş değer yitiren Turk Lirası da dolar karşısında inişli çıkışlı bir grafik izledi. Batı Alman Markı'nın Turk Lirası karşısındaki değerinde önemli bir hareket gözlenmezken hafta boyunca 208 lira civannda seyretti. UIuslararası döviz piyasalarında "Beş Büyükler" olarak nitelenen ABD, Japonya, Fransa, lngiltere ve Federal Aloıanya merkez bankalannın dolar ilzerindeki baskısı sürüyor. Merkez bankalannın her an piyasaya müdahale edeceği yolundaki beklenti, dolann yukseliş eğilimini dizginiyor. Haftanın ilk gunünde değer yitiren Amerikan parası salı ve perşembe günleri tum paralar karşısında yukselişe geçti. 2.66 mark sınınna dayanan ve Japon parası karşısında da 216 yene fırlayan dolar her iki merkez bankasının 300 milyon dolan aşkın müdahalesiyle haftanın son günunde değer kaybına uğratıldı. Temel para arzı olarak adlandırılan Ml'deki 6.8 milyar dolarlık azalma da dolann değeri üzerinde fazla etkili olmadı. Hafta içinde açıklanan ekonomik gös (alış kuru) 21 22 23 24 25 26 Ekım Dolar Ulagay sordu, Şenatalar yanıtladv 1986 bütçesinde, çahşan kesime ıımııt veren bir yenilik yok "Ekonomide Diyaloğ"un bu haftaki konuğu Istanbul Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi'nde "Kamu Maliyesi","MaJiye Teorisi" derslerı veren Doç. Dr. Burhan Şenatalar. Saym Şenatalar 'la 1986 bütçesi uzermde konuştuk. Sa>ın Şenatalar, 1986 bütçe tasansındaki lemel büyüklüklerde ne gibi noktalar dikkati çeki>or? ŞENATALAR 1986 butçe tasansına göre konsolide butçe 7.3 trilyona yaklaşıyor. Bu tutarın % 42'si cari harcamalara gidiyor. Cari harcamaların yarıdan büyük bir bölumünu personel harcamalan oluşturuyor ve tek başına personel harcamalannm butçedeki payı *lt 21'in üzerinde. Ikinci buyuk pay ^o 40 ile transfer harcamalarının. Yatınmlar ise bıitçenin yalnız % 18'ini alıyor. Bu sayılar geçen >ıla göre nasıl bir değişimi ifade ediyor? ŞENATALAR Çok önemli bir bileşim değişimi yok. Cari harcamalann payı hafif yükselirken, transferlerin paymın biraz gerilediğini görmekteyiz. 1985 butçe tasarısında da personel harcamalannın payı < 21, toplam cari harcaraa payı ise °7o 39'du. Transfer% ler % 43'e yaklaşırken, yatınmlar < 18 i biraz aşıyordu. 1986 but% çe tasarısında, 1985'e göre personel harcamalannda •'o 32'lik, cari harcama toplamında da % 42'lik bir artış öngörülmüşken, yatınmların artış hızı % 29, transferlerin artış hızı da ^o 24. Bu artış hızları tabii cari fiyatlarla ve bilindiği gibi 1986 için öngörulen fiyat artış hızı % 25. Yalnız bu artış hızlarından söz ederken, bu tür karşılaştırmaların özellikle son yıllarda bazı sorunlar içerdiğini hemen vurgulayalım. Bu sorunlar belirli durumlarda bu tür karşılaştırmaların anlamını biraz sınırlıyor. Bu konuda örnek verebilir misiniz? ŞENATALAR örneğin 1985 bütçesi < 25 enflasyon öngörü% siı ile hazırlanmıştı. İlk dokuz ayın verileri enflasyonun "I* 40 dolayında olacağını duşündürüyor. Buna bağlı olarak 1985 bütçesi ve bunun değişik bölümleri yıl sonunda ne düzeyde kesinleşecek, bunu henüz bilmiyoruz. Diğer bir örnek personel harcamaları ile ilgili. 1980 sonrasında kimi yıllarda memurlara verilen zamlar kısmen katsayı artışından, kısmen vergi indiriminden oluştu. Vergı indirimiyle zam verilmesi durumunda butçedeki personel ödeneğinin (brüt tutar olarak yazıldığından) yükselmesi gerekmez. Daha açık bir deyişle, devlet bir memura örneğin 100 bin TL. brüt ve 60 bin TL. net maaş verirken, ertesi yıl vergi indirimine başvurarak, 80 bin TL. kaçınılması, buna karşılık vergi affı çıkarılması, servet beyanının kaldırılması vb. sözu edilen işleve uygun adımlardı. 1980'lerde Batı lilkeierinde de benzer politikalar uygulanıyor, degil mi? ŞENATALAR Evet, bu tur bir butçe politikasına, antikriz politikalar uygulayan gelişmiş kapitalist ülkelerde rastlamaktayız. Ancak 24 Ocak'ın bütçe politikası gelişmiş kapitalist ülkelerdekinin Turkiye koşullanna uymayan kötu bir kopyası. Türkiye'de ekonomik yapı da, sorunlar ve gereksinimler de önemli farklar gösteriyor. 24 Ocak ise hayli mekanik bir bakış açısını simgeliyor. Ekonomiye, piyasaya, devlete, topluma, polıtikaya 1980'lerde çoğu kapitalist ülkede hükumetlere egemen olan tutucu yaklaşımın bakış açısıyla bakıyor. Yalnız bu bakış Turkıye'ye ithal edilirken, tutuculuk dozu da artıyor. Örneğin Batı ulkelerinin önemli bölumünde son yıllarda vergi indirimi tezi tartışılmakta, bu yönde belirli adımlar da atıldı. Ancak bu tartışmalar yapıhrken, bu ülkelerde vergilerin tergeler tüketici fıyatların eyluU de 0.2 yükseldiğini, dayanıklı tu1 ketim malları siparişkrindç 1. l'lik bir duşüş oîduğunu ortaJ ya koydu. Ancak bu gostergelerin beklenen düzeyde gerçekleşî memesi dolan hatanın son gününde 2.64 marka, 214 Japon Yeni'ne, 2.16 Isviçre Frangı'na düşurdü. tngiliz Sterlini ise haftanın ilk üç günu 1.43 dolar uzerinde satıhrken, cuma günıi 1.42'ye indi. Öte yandan uluslai rarası döviz piyasalarında Çok, uluslu Şirketlerin dolara olan taj leplerinin devam ettiği ve spekülatörlerin ekonomik ve siyasal açıdan en güçlu ulkenin parası. olarak gordukleri dolan alterna. tifsiz kabul ettikleri belirtiliyori. Altında parddama yok Uluslararası borsalarda altın fiyatları haftanın ilk iki günu 325 dolar civannda seyretti, ancak hafta sonunda Nevv York'ta 326.85 dolara ulaştı. Avrupa'nın en buyuk borsasının bulunduğu Zurih'te altımn 31.1 gramlık onsu salı günu akşam saatlerinde 327.75 dolara kadar fırladı. Hong Kong borsasında da hafta ortasında altımn onsu 328 dolara yaklaşmasına karşın, Londra'da yaklaşık 1 dolar daha aşağıda satılması dikkati çekti. Dolann perşembe günü yükselişi altını yeniden 325 dolar seviyesine indirdı. Fakat haftanın son günunde tum borsalarda altın fiyatları dolann düşuşüne paralel olarak 326.80 dolar civannda işlem gördü. îçerde de altın fiyatları hafta içinde genellikle düşüktü. 24 ayar külçe altımn gramı 5980 liradan 5970 liraya. kadar indi. Ancak dün Kapalıçarşı'da külçe altınmın 5985 liraya yeniden yükseldiği dikkati 40550 4O5O0 Bütçeter geniş ye yeterli biçimde >' tartışılamıyor. İki neden var, biri teknik, diğeripolitik... Türkiye'de kapsamlı bir vergi yükü dağılımı araştırması yok, devlet personeiinin gelirleri ile ilgili kapsamlı bir araştırma yok, 1973 'ten beri gelir dağılımı araştırması yapılmadı. niyor. Bu sorunun yanıtı olumlu olsa bile, sorunun kendisi önemli değil. Birincisi ANAP ve 24 Ocak aynlamaz. Ikincisi, net gerçek gelirin 1980'den, hatta 1975'ten bu yana ne olduğu sorusu daha anlamlı. Bugün elde edilen net gerçek gelir 1970'lerin ortasındakinin gerisindedir, ustelik kıdem artışına ve meslekte yükselmeye karşın. Bunu üniversitelerdeki öğretim clemanları ve memurlar için kanıtlayacak sayılar elimizde var, fakat şimdi bu ayrıntıya girmek gereksiz. Dolayısıyla, kamu kesiminde ucret politikasını daha geniş bir bakış açısıyla ve genel gelir böluşumu sorunu ile ilişkili olarak tartışmak gerekir. Halen butçeyle ilgili sorunların geniş ve yeterii bir biçimde tartışıldığı söylenebilir mi? ŞENATALAR Hayır. Bununla ilgili iki sınır olduğu söylenebilir. Birincisi teknik, ikincisi politik. Teknik sınırlara örnek şunlar: En basitinden başlayalım, butçe tasarısı parlamentoya verilirken, butçe gerekçesinin de, ki içinde oldukça ayrıntılı bilgiler yer alır, kamuoyuna ve basına iletilmesi bir gelenektir. Ancak bu yıl tasarının verilişinden on gün sonra hâlâ gerekçe basına ve kamuoyuna üetilmemiş durumda. Bu, tartışmalann kapsamını ve süresini sınırlayıcı bir etki yapıyor. îkinci basit örnek, fonlar konusu. Toplam tutarının 1 trilyona ulaştığı söylenen fonlar da, bütçe tartışmalannın anlamını sınırlıyor. Politik sınırlar ise daha ciddi. örneğin katsayı tartışmasını düşünelim. Katsayımn etkilediği milyonu aşkın memurun herhangi bir örgutu yok. Bu kesimin doğrudan sesini çıkarması, bir baskı grubu olarak davranması olanağı yok. tşçi sendikalannın da butçe tartışmalarma katkısı, Türkiye'de katkısı hayli sınırlı. Ayrıca butçenin parlamentoda bile derinlemesine tartışıldığını söylemek zor. Çunkü gerekli olan bilgilerin bir bolumunu parlamenterler de bulamaz. Örneğin Türkiye'de kapsamlı bir vergi yükü dağılımı araştırması yoktur, 1973'ten beri bir tek gelir dağılımı araştırması yapılmamıştır, devlet personeiinin gelirleri ile ilgili ayrıntılı bir araştırma yoktur. Bunlann yaptırılmasının herkesten önce kimlerin görev alanına girdiği bellidir ve bunlann yaptırılmamış olması da bir politik tercihten kaynaklanmaktadır. Böyle bir tercih ve sorumluları, yalnızca butçe tartışmalarını kısırlaştırmakla kalmamakta, aynı zamanda, yurttaşların toplumsal sorunlar hakkında bilgi edinme haklarını da kısıtlamış olmaktadırlar. Cumhuriyet Altınt 25 26 Ekım 24 Ocak'ın bütçe politikası, gelişmiş kapitalist ülkelerdekinin Türkiye koşullanna uymayan kötü bir kopyası. Ekonomiye, piyasaya, devlete, topluma, politikaya 1980'lerde çoğu kapitalist ülkede hükumetlere egemen olan tutucu yaklaşımın görüş açısıyla bakıyor. GSMH'ye oranı Türkiye'ye göre haylı yuksekti. Örneğin 1980'de bu oranın OECD ortalaması % 37'idi. Vergilerin (sosyal guvenlik kesintileriyle birlikte) GSMH'ye oranı Isveç, Norveç, Danimarka, Hollanda ve Lüksemburg'ta °7o 50'yi aşıyordu. Oran, görece düşük olduğu ülkelerden ABD, Kanada, Avustralya vb. de bile °70 30'un uzerindeydi. Bu tur bir ortamda vergi indirıminin tartışılması başkadır, azgelişmiş ülkelerde ise başka. Türkiye'de vergilerin GSMH'ye oranı 1980 öncesinde ancak •„ 20'ye yaklaşırken, 24 Ocak sonucu ? 1985'terç>15'in altına düştü. Başka bir örnek verelim. tngiltere'de Thatcher döneminde bile sağlık harcamalarının bütçe içindeki payı % 10 dolayındadır. İşsizlere, sakatlara, yaşhlara vb. yapılan sosyal guvenlik odemelerinin payı da °?* 30 dolayındadır. Böyle bir ekonomide sosyal amaçlı transfer odemelerinin ya da sağlık hızmetlerinin azalulmasını tartışmak başka bir şeydir (bu ülkelerde de antikriz politikaların yukünu esas olarak düşuk gelirli, çalışan sınıflann taşıdığını unutmayahm), Türkiye'de Sağlık Bakanlığı'nın genel çekti. Bu arada Merkez Bankası'nın bankalar aracılığıyla yaptığı külçe altın satışlan da bir önceki haftaya oranla hızını kaybetmekle birlikte Kapalıçarşı ile Merkez Bankası fiyatları arasındaki 2530 liralık fark korundu. Cumhuriyet Altını bir önceki haftaya oranla 200 lira değer yitirdi ve dün Kapalıçarşı'da 40 bin 300 liradan satıldı. Cuma günü ise Cumhuriyet Altını 40 bin 25O'ye kadar inmişti. NELER OLDU Yatırım malları imalatı teşvik fonu oluşturuldu Yatırım malları üretiminde dış krediyi özendirmek amacıyla Merkez Bankası bünyesinde yatırım malları imalatı teşvik fonu oluşturuldu. Resmi Gazete'nin dünkü sayısında yer alan Bakanlar Kurui lu kararına göre kurulacak yeni fonun kaynaklan dış krediler ile'. diğer fonlardan yapılacak aktarmalardan sağlanacak. Kararda ayrıca yatırım malı imalatçısı firmalar veya bunların oluşturduğu konsorsiyum ile kredili ihracat yapacak yatırım malı imalatçı ihracatçılara oluşturulan fondan veya Merkez Bankası reeskont kaynağından orta ve uzun vadeli iç veya dış kredi verilebileceğı öngörulüyor. Karara ilişkin yöntem ve esasları belirleyen DPT tebliği de yayımlanarak yurürluğe girdi. Sorun net gerçek gelirlerin yılda % 35 artıp artmaması değil, dolayısıyla kamu kesiminde ücret politikasını genel gelir bölüşümü sorunu ile ilişkili olarak tartışmak gerekir. net maaş verebilir ve brütu yine 100 binde tutabilir. Boyle bir adım bütçede personel harcamalarmı aynı kalıyor gösterirken, vergi gelirinde azalmayı vurgular. 1980 sonrasında vergi indirimiyle katsayı artışının birlikte uygulandığı yıllarda bu olçme sorunu doğmuştur ve 1986'da personel harcamalarının onceki yıllara göre buyuk ölcüde artıyor gözükmesinde bu etken de etkilidir. Benzer şekilde, katma butçeli kuruluşlardan bazılarının KİT statüsune geçirilmiş olmaları, KİT'lerde yüksek fiyat politikası sonucu zararların ortadan kalkmış ve önemli kârların doğmuş olması gibi gelişmeler de transfer odemelerinin ve konsolide butçenin büyükluğunü etkilemektedir. Son olarak da sayıları giderek artan ve ne sayıları, ne de tutarları kesin olarak bilinen fonları ekleyebiliriz. 1986 butçe tasansının gelirlerie ilgili önemli noktalan neler? ŞENATALAR 1986 butçesinin gelirierie ilgili önemli özelliği şu: Meclis bir yandan 1986 bütçesini göruşurken, öte yandan geniş bir vergi paketini tartışıyor. Hukümetin beklentisi, ikısini birden parlamentodan geçirmek ve vergi önlemlerinın 1986 bütçesini desteklemesi. Bu önlemlerle vergi gelirlerinin önemli ölçude artması umuluyor. özellikle Kurumlar Vergisi ile KDV'de buyuk artışlar beklenmekte. Kurumlar Vergisi'ndeki artışın bir bolumu, kâr paylarından alınan Gelir Vergisinin kaldırılması ve bunu karşılamak üzere Kurumlar Vergisi oranının « » 46'ya yükseltilmesinden ve ayrıca 1986 7 kârlarına sınırlı olçude peşin vergi uygulanacak olmasından kaynaklanıyor. 1986 butçe tasarısındaki vergi geliri tahmini, 1985 tasarısına göre % 62, 1985 yılı için gerçekleşmesi umulan tutara gore de % 51 daha yuksek. Getirilen vergi önlemlerinın gelir dağılımına etkisi eleştiriye çok açık olmakla birlikte, şu nokta da önemli: Hukümet, kamu kesiminin gelir yetersizliği sorununu artık göz ardı ede Peşin vergi kabul edildi TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu peşin vergi sistemini de içeren vergi paketini kabul etti. Vergi kaçıranların basın ve TRT aracılığıyla teşhirini öngören, vergi iadesinin kapsamını yukselten Kurumlar Vergisini yuzde 40'tan 46'ya çıkaran vergi yasa tasarısı 29 kasımda TBMM Başkanlığf na sunulacak. Tasanya göre mukellefler odedikleri KDV'nin yarısı kadar peşin vergi verecekler. Maliye ve Gumruk Bakanı Ahmet Kurtcebe Alptemoçin, 1986'da 350 milyar liralık bir peşin vergi tahsil edileceğini söyledi. Eczaçı ve Hekimlere Duyuru Hirleşik Alman İlaç Fabrikaları T.A.Ş.'de bir müddctteıı beri devam eden grev nedeniyle, adı geyen KİRMA ilâçlannm ECZANELKRDE darlığı s()z k(»nusu i»labilecektir. Birleşik Alman İlaçlarının gerek kimyasal eşdegerlcri \v endikasyon alanına baglı olarak terapötik Tİ eczanelerde HALK1N yararına sunulnuık üzcn1 bulunmaktadır. Asagıdaki ILste bir kısım Hirleşik Alman ilacı ile kimyasal esdeger olanlan göstermekte olup, Darlıgı vfkilen ilaylarla ilgili olarak 2 Ocak 1985 tarih ve 18623 Sa\ılı Kesmi (iazete'de yaymlanan "1985 Mali Yılı Bütçe l'ygulama Talimatı" çerçevesinde uygulama yapılacaktır. TÜRK ECZACILARI BİRLİĞİ MERKEZ HEYETİ HacMi Adı llactn Hammaddesı Tcan Şekh Eşöeğef Mafnuier llacın Adı llaan Hamınaddesı Tıcarı ŞeUı Eşaeğer Mamuller llacın Adı llacın Hammadaesı Tcan Şeklı Eşdeğer MamuHer llacın A d ı , llacın Haınmaddesı Tıcan Şeklı Eşdeğer MamuKer llacın Adı llacın Hammaddesı Tıcan Şeklı Eşdeğer ManHıller Akaryakıta 15'inci zam özal hukumeti işbaşına geldiğinden bu yana petrol ürunlerı fiyatlarına 15'inci zammını yaptı. 1985'in de 4'uncu zammıyla benzin fiyatı litre başına 10 lira, gazyağı ve moıorin fiyatı da 9 lira yükseltildi. Petrol ürunlerı fiyatlarına yapılan zamdan sonra bir dizi tnalın fiyaunın da yükselmesi bekleniyor. tlk olarak şehiriçi ve şehirlerarası taşuna ucretlerinin yükseleceği belirtilıyor. Çimento fiyatlarının da yuzde 5 civannda yukseltilmesi için çalışmaların başladıgı ogrenildi. Genel yaklaşımı açısından 1986 bütçesi, 24 Ocak bütçelerinin bir yenisi, temel tercihler aynı. Kamu kesiminin sınırlanması, sosyal amaçlı harcamaların düşük tutulması, gelir dağılımına köklü müdahalelerin düşünülmemesi, devletin toplam yatınmlar içindeki payımn geriletilmesi vb. gibi tercihler sürüyor. miyor ve vergi gelirlerini artırma yoilan arıyor. Fiyat artış hızını düşürmede açık finansmandan kaçınarak vergi gelirlerini artırmanın önemi açık. 1985'te devlet geliri yetersizliği ve dolanımdaki banknot miktannın hızla yükselmesi, yaz başında görece yavaşlayan fiyat artışlannı son aylarda yeniden hızlandırmıştı. Harcamalar yonunde önemli değişimler olmadığını. gelirler yönünde ise vergi gelirlerindeki artışın önem taşıdığını belirttiniz. Daha genel bir bakış açısı>la, 1986 butçesinin ana yaklaşımında.ve temel tercihlerinde bir farklılık, bir yenilik gorebiliyor muyuz? ŞENATALAR Hayır. Genel yaklaşımı açısından 1986 bütçesi 24 Ocak bütçelerinin bir yenisidir. Temel tercihler aynıdır. Sermaye birikiminin özel büyük sermaye eliyle gerçekleştirjlmesi, kamu kesiminin sınırlanması, devlet yatarımlannın toplam yatınmlar içindeki payırun geriletilmesi, sosyal amaçlı harcamaların duşük tutulması, gelir dağılımına köklü müdahalelerin yapılmaması vb. gibi ana tercihler sürüyor. Böyle bir yaklaşımla büyüme hızı bir türlü % 6'ya bile yaklaşamıyor, işsizlik azalmak bir yana artıyor, gelir dağılımı düzelmek bir yana bozuluyor. Bu yaklaşımın çok somut bazı ornekleri hemen göze çarpıyor. Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı'nın genel butçe ödenekleri içindeki payı 1980 öncesinde % 1011 dolayında (1976'da % 14) olmuşken, 1985 ve 1986'da % 8.7, Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanhftf nın genel butçe içindeki payı da 1979 ve 1980'de "7o 4'ü aşmışken, 1986'da °?o 2.7. Aslında 1980 öncesi oranlar bile Turkiye'nin sorunları ve gereksinmeleri karşısında açıkça yetersızken, daha duşük oranlann benimsenmesi duşündürücu. Bu tercihler nereden kaynaklanıyor? Temelde kuşkusuz belirli sosyal ve politik olgulardan. 1980 sonrasının politik yapısı, çalışan kesimlerın ve toplumun duşuk gelirli gruplannın taleplerini dile getirme ve çıkarlarını koruma olanağjnı daraltırken, buyuk burjuvazinin ekonomik, politik ve ideolojik etkinlik alanı genişledi. Bu, buyuk sermayeden yana politikaların uygulanmasını kolaylaştırdı. Butçelerin ana işlevi, özel birikim surecini desteklemek olarak belirlendi. Buyuk sermayeye yönelik teşvik onlemlerinin artması, yeni vergi yuku getirilmesinden Sıvı yağ ithal fonu yükseltildi Bakanlar Kurulu sıvı yağ ithalinden alınan fonu yukseltti. Boylece sıvı yağ ithalinden ton başına yapılan fon kesintisı bir gecede 1 dolardan 60 dolara çıkanlmış oldu. Bakanlar Kurulu, karann "ureticiyi korumak" amacıyla alındığını açıkladı. Yağ ureticisi firmalar fon kesintisinin yükseltilmesiyle yağ fiyatlarının zamlanacağı göruşunde birleştiler. Böylece Özal hukumeti yağ ithaliyle iç piyasadaki fiyatları duşurme politikasını terk etmiş oldu. Hükumetin böyle > bir kararı almasını bekleyerek stok yapan yağ ureticisi firmalarınl stoklarının da buyuk ölcude değerlendiği belirtiliyor. ! KtT'ler 1986'da kâr rekoru kıracak Kamu iktisadi teşebbüslerinin 1986 için kâr ve yatırım hedefleri1, açıklandı. SEKA ve PetKim'in dışında tum KtT'lerin 1986'daki top; lam kâr hedefi 1 trilyon 624 milyar lira olarak belirlendi. Gelecekı yıl KİT'ler toplam 1 trilyon 783 milyar liralık yatırım yapacaklar.! KİT'ler arasında en fazla kâr hedefi Türkiye Elektrik Kurumu için koyuldu. TEK'in gelecek yıl 399 milyar 258 milyon lira kâr etmeM planlandı. KlT'lere böylesine büyük kâr hedefleri belirlenmesi, bu kuruluşlann ürettiği ürunlerin de gelecek yıl buyuk oranlarda pahalanacağının bir göstergesi sayılıyor. Kâr Yatırım hedefi (Milyar TL) hedefi 25.379 MKE 12.500 14.778 Sümerbank 19.760 8.309 18.846 Seka 28.198 17.192 T. Çimento San T. DemirÇelik 7.198 26.725 Tekel 117.355 18.280 5.756 1.763 Orus , 59.352 107.907. Etibank 15.350 9.388 T. Taş Kömür K. 58.932 157.500 TKİ. 493.460 399.258 TEK 300.933 212.250, TPAO T. Şeker Fab 26.428 31.9731 TZDK 47.150 3.470] DMO 7.195 3.000'108.200 TCDD 54.268 301.790PTT 280.806 40.825 82.000 THY ASPIR1N Acıde Acetyl Salıcylique 0 5 9r labtet Ataspın Asabrın Algo Asegan, Asporan Astın Sedılın llacın Adı llaan Hammaddesı Tıcan Şeklı Eşdeger Mamuller DIGİMERCK Nıclosamıde 0 5 gr tablet Tenısıd Detaten Antıtenıa, Şentın, Tenıapar Tenılor Tenmın. Tenyagal Tenyasan Tesemıd Hydroxy Progesterone cop 250 mg ampul Hormotort YOMESAN Dıgıtcucın 0 1 mg tatHet Oıgıloxın EFEDRİN MERCK llactn Adı llacın Hammaddesı Tıcan Şeklı Eşdeğer Mamuller llacın Adı llaan HammaOdesı Tıcarı Şeklt Eşdeger MamuHer llaan Adı llaan Hammaddesı Tcan Şeklı Eşdeger Mamuller llacın Adı llacın Hammaddesı Tıcan Şeklı Esaeuer Mamuller PROLUTON DEPOT Ephednn HCI 50 mg tatnet Efedrm Arsan, Eleörm Gursoy, Etedrm Radıum ENCEPHABOL Pyrıthıoxın 100 mg drage sıro Ansetal Verapamıl 80 mg 50 dn Veramıl ADALAT Ntfedıpm 10 (TH) tablet Mrtılat cap İSOPTİN 80 LUMİNAL PhenoDartiıtal 0 1 gr tablet Phenooarbıtal, PhenobarDıtalum CANESTEN KREM Clotıımazol 20 ^ r kupte Clozol Pom, Fungosten pom