Catalog

SÖZLERİNİ TUTTU 1998 Başkanlık seçimlerine katılmak için 1997 yılında ‘Beşinci Cumhuriyet Hareketi (MVR)’ adlı bir parti kurdu. Venezuela’nın kaynaklarını yoksul vatandaşlara aktaracağını vadederek 1998 yılında yüzde 56 ile başkan seçildi. İlk icraati yeni bir demokratik anayasanın yürürlüğe girmesini sağlamaktı. Yeni anayasa sosyal adaleti öne çıkartıyor, insan haklarının kapsamını genişletiyor ve demokratik yükümlülüklerin yeni biçimlerini getiriyordu. Chavez sözlerini tuttu, başkent Karakas ve diğer şehirleri çevreleyen gecekondu mahallelerinde yaşayan yoksulların durumunda önemli iyileşmeler sağlayacak uygulamaları tek tek hayata geçirmeye başladı. Yoksul kesime parasız eğitim imkanlarını getirdi; sağlık klinikleri kurarak yoksulların sağlık hizmetlerinden ücretsiz yararlanmasını sağladı. Bush yönetimi Chavez’e karşı düzenlenmesi planlanan bir askeri darbe için sağ kanat siyasi partilere ve medyaya milyonlarca dolar fon sağladı. Bu güçler 2002 yılında Chavez’i bir askeri darbeyle devirdi ve hapsetti. Karakas’ın milyonlarca yoksul insanı bu duruma seyirci kalmadı ve bir araya gelip 48 saat sonra Chavez’i tekrar başkanlık koltuğuna oturttu. Muhalefet yine boş durmadı. Bu sefer ülkenin kapitalist sınıfı Aralık 2002’de başta gıda ve petrol sektörü olmak üzere Venezuela ekonomisini felç edecek bir grev düzenledi. Bu lokavt tam 64 gün sürdü ve Venezuela ekonomisine yaklaşık 4 milyar dolara mal oldu. Muhalefetin bundan sonraki taktiği, Chavez’in başkanlık süresi sona ermeden önce kendi adayını başkanlık koltuğuna getirtmek maksadıyla bir referandum talebinde bulunmaktı. 15 Ağustos 2004’te referandum yapıldı ve muhalefet tekrar hezimete uğradı. O günden beri Chavez ve O’nu destekleyen 5 partili koalisyon bütün yerel ve ulusal seçimlerden zaferle çıktı. En son kazanılan zafer, 3 Aralık 2006 seçimleriydi. Chavez, Venezuela tarihinin en büyük seçmen katılımının gerçekleştiği bu seçimden oyların yüzde 62’sini alarak tekrar başkanlığa seçildi. Chavez hükümeti, Amerikan Devletleri Organizasyonu’nda yer alan ABD’ye karşı, Küba ile dostluğunu güçlendirerek ve OPEC’teki petrol üreticisi ülkelerin etkinliğini arttırarak kafa tuttu. Bu durum petrol fiyatlarına istikrar getirdi ve yüksek petrol gelirleri Venezuela’nın sosyal programlarına gereken fonları sağlamaya yardım etti. C S TRATEJİ Chavez karşıtları... 21 çoğunluğunu oluşturan bu insanlara yönelik iktisadi ve sosyal kanalları açmaya başlaması ülkedeki bu olumsuz durumu hızla değiştirmektedir. Chavez şu an bu halkçı devrimini derinleştirmeye çabalamakta. "21. Yüzyıl Sosyalizmi’’ adı altında Chavez, halkın yönetime, yerel ve parlamento seçimleriyle bir kaç yılda bir oy kullanarak katıldığı temsili demokrasi yerine toplumun her sektöründe vatandaşların yönetimini ve denetimini sağlayacak bir tür "katılımcı demokrasi’’ inşa etmeye çalışmakta. Venezuela hükümeti, işçilerin eşit oranda mülkiyeti altında bulunan yaklaşık 200.000 kooperatifin kurulmasına önayak oldu, yerel toplum organizasyonlarını ulusal meclisle birleştirerek kamu yönetiminin bir çok katmanında bu organizasyonların etkinliğini arttırmaya yönelik çalışmalar yaptı. 2 Aralık 2007’de 1999 Anayasası’nda yapılması planlanan 69 değişiklik referanduma götürüldü ve Chavez, 1998’de iktidara geldiğinden beri ilk defa "teknik olarak" seçim kaybetti; Oyların yüzde 50.1’i hayır, yüzde 49.9’u evet çıktı! Çalışma saatlerini kısaltan, sosyal güvenlik sisteminin dışında olan birçoklarını sisteme dahil edecek olan vb. birçok maddenin yanında, Devlet Başkanı’nın görev süresini uzatan, gerektiğinde tüm yetkileri kendisinde toplayan başka maddeler de vardı. Karakas sokaklarının altını üstüne getiren, "Sonun Başlangıcı" diye sloganlar atan ABD destekli Chavez karşıtları zafer çığlıkları atarken şunları gözden kaçırmaktalar; ? Chavez’in referandumu az bir farkla kaybetmesi, taraftarlarının büyük ölçekli çekimserliklerinin sonucuydu. Seçmenlerin yüzde 44’ü evlerinde oturdular. Neden? Öncelikle bunun gerekli bir referandum olduğunu ne anlamışlar ne de kabul etmişlerdi. Çalışma haftalarına ve diğer toplumsal reform önerilerine ilişkin düzenlemeler, mevcut parlamento tarafından rahatlıkla yasalaştırılabilirdi. Anahtar mesele, hükümetin başının (Avrupa’nın pek çok ülkesinde olduğu gibi) seçimine ilişkin sınırlandırmaların kaldırılması ve "sosyalist bir devlet"e yönelinmesi idi. Bu ikincisine ilişkin olarak halk tabanı düzeyinde yeterli münazara ve müzakere söz konusu olmadı. ? Bir diğer hata, önerinin bir blok olarak, tamamını kabul etmek ya da etmemek şeklinde oylanmasında gösterilen ısrardır. Eğer her bir öneri için ayrı ayrı oylama imkanı tanınmış olsa, bazı önerilerin kabul edilecek olması kuvvetle muhtemeldir. Bu, Bolivarcıları, halk tabanı düzeyinde örgütlü münazara ve müzakerelerle daha etkin bir kampanya yürütmeye zorlayabilirdi (Fransız solunun tartışmayı kazanmak için yaptığı ve AB Anayasasına karşı kazandığı gibi). Seçmenleri görmezden gelmek her zaman bir yanılgıdır ve bunu en iyi Chavez bilir. Anayasa yenilgisi, hiç kuşkusuz Venezuella muhalefetini ve Latin Amerika sağını güçlendirecek; ama bu zaferin kendilerine başkanlığı getireceğini hayal etmek, onlar açısından tam bir ahmaklık olur. Eğer yenilginin dersleri anlaşılırsa, kazanacak olan Bolivarcılardır. Chavez’in daha kapsamlı, ‘devrim’ niteliğindeki anayasal değişiklikleri, parlamento yerine halk oyuna sunması Latin Amerika’da bir dönüm noktası oluşturuyor. Chavez’in referandumda yüzde 51.1’e karşın yüzde 49.9’la aldığı yenilgi ülkedeki ve bölgedeki sağ muhalefeti umutlandırmaya yetmedi. Tartışılan bir diğer konu ise referanduruma katılımın düşük olması… HIZLI DEĞİŞİM Chavez, ülke nüfusunun çoğunluğunu oluşturan fakat bağımsızlıktan sonraki iki yüzyıl boyunca toplumun bir çok sektöründen dışlanmış yerli Amerindian ve Afrika etnik kökenli vatandaşlarının haklarını savundu. Venezuela hâlâ geçmişteki sömürgeci İspanyol kökünden gelen insanların egemenliği altında. Bununla birlikte Bolivar Hükümeti’nin, önceden dışlanmış ve ikinci sınıf vatandaş muamelesi görmüş, nüfusun Venezuela, Chavez iktidarında, sokak gösterileri ile sık sık gündeme geldi...