Catalog

20 Cüneyt GÖKSU cuneyt.goksu@vizyon.biz zun bir süredir "Arka Bahçe"de yeni bir toplum şekilleniyor. Venezuela Devlet Başkanı Hugo Chavez, asi kıtanın damarlarındaki "başkaldırı" virüsünü yeniden canlandırarak, halkın bütün katmanlarıyla yönetimine katılabildiği, temsil edilebildiği, ekonomik değerlerini, kurumlarını denetleyebildiği daha katılımcı bir demokrasi inşa etmeye çalışıyor. Kimilerine göre yeniymiş gibi gösterilmeye çalışılan ama dünya tarihi boyunca varolagelmiş emeksermaye çatışmalarının bir başka sürümü olan bu hareket, elitistlerin zenginleştiği, geri kalanların fakirleştiği "küreselleşmeyi ve serbest rekabeti" tümüyle reddediyor. ALCA’ya karşı ALBA projesiyle, Latin Amerika ve Karayipler’de "katılımcı" birlikteliği hedefleyen Chavez, Irak’taki savaş karşıtı tutarlı muhalefeti, Filistinlilere verdiği destekle de dışa dönük çabalar sergilemekte. Venezuela, bağımsızlığını 1821 yılında Simon Bolivar önderliğinde İspanyol sömürge yönetimine karşı verilen mücadele sonucu kazandı. Bununla birlikte son 150 yıldır, bir çok Latin Amerika ülkesi gibi, doğal ve insan kaynaklarının ABD tarafından sömürülmesi sonucu adeta bu ülkenin uşağı haline geldi. 20. yüzyılın ikinci yarısında, dünyanın beşinci büyük petrol üreticisi Venezuela’da, neoliberal politikaların uygulanması sonucu ülkedeki yoksulluk oranı hızlı bir şekilde arttı–yalnızca yirmi yıllık bir süre içerisinde yoksulluk oranı yüzde 33’ten (1975) yüzde 70’e (1995) yükseldi. Devlet petrol şirketi ve yabancı Latin Amerika sağının dikkatleri Venezuela’da… C S TRATEJİ tarafından kalması ve sol adına gizlice çalışması için ikna edildi: "O’ndan çok etkilendim ve ordudan ayrılmaktan vazgeçtim. Sivilasker işleyişinin ideolojik anlamını ve gizli olarak örgütlenebilmenin olanaklarını keşfettim" 1982 yılında Chavez diğer üç subay arkadaşıyla ‘Bolivarci Devrimci Hareket200 (MBR200)’ adında bir örgütlenme kurdu. 2 Şubat 1989 yılında Carlos Perez devlet başkanlığı görevini devraldı. Fakat, ülkenin çoğunluğunu oluşturan yoksul kesimin yaşam koşullarını iyileştirmeyi vaat ettiği politikalardan vazgeçerek 16 Şubat’ta IMF yapısal uyum programını yürürlüğe koydu. Böylece neoliberal ekonomi reformları hayata geçirilmeye başlandı; yabancı şirketlerin kârlarının yüzde 100’ünü kendi merkezlerine transfer etmelerine olanak sağlandı. Enflasyon yüzde 87’ye ulaştı, reel ücretler yüzde 40 geriledi, işsizlik yüzde 14’e ulaştı, kamu harcamaları kesildi, emekçi sınıfın aleyhine kanunlar çıkarıldı. Karakas’ın yoksul insanları, ekonomik krizin yükünü sırtlarına yükleyen bu kararlara karşı seslerini yükselttiler. Ordu tarafından bastırılan bu halk ayaklanması sonucu yaklaşık 5000 kişi öldürüldü. Sokaklarda tuzağa düşürülmüş yığınlarca ceset bulundu. ‘El Caracazo’ hareketi olarak bilinen bu olay Venezuela halkının zihinlerine kazındı ve bu cinayetlere ilk elden tanık olmuş ordu içindeki bazı kesimleri daha da radikalleşmeye iterek Bolivarcı Devrimci Hareket’in tekrar dirilmesini sağladı. 90’lı yıllarda Venezuela ekonomisi çöküşün eşiğindeydi ve halkın çoğunluğu Carlos Perez’in dikta yönetiminden bıkmıştı. Chavez bir grup silah arkadaşıyla Perez’e karşı 1992 Şubat ayında askeri bir isyan gerçekleştirdi: "Hükümeti devirmeye ve bir Anayasa Kongresi toplamaya yönelik stratejik bir planımız vardı… Amacımız sivilasker birlikteliğini tesis etmekti; bu her zaman böyledir. İşçi sınıfının katılımı sağlanmıştı… İsyan gününde, bütün halkın, işçisiyle ve askeriyle sokaklara dökülerek silaha sarılacağını hayal etmiştik." Ama olaylar bu şekilde gerçekleşmedi. İsyancılar bazı kilit şehirleri ele geçirdiler fakat Miraflores Başkanlık Sarayı’ını ele geçiremediler ve Devlet Başkanı Perez kaçmayı başardı. Chavez teslim olma pazarlığı yaptıktan sonra Savunma Bakanlığı’ndan canlı yayınla ülkeye çağrıda bulundu. Onu ulusal bir lider haline getiren "sorumluluğu ben alıyorum… şimdilik" sözlerini bu konuşmada kullandı. Bu darbe girişiminde 45 yaşında bir Yarbaydı ve bu darbeden dolayı diğer 100 subay arkadaşıyla birlikte tutuklandı. Hapiste Chavez ve subay arkadaşları meydan okuyan tavırlarını sürdürdüler, ordu üniformalarını giymeye devam ettiler ve dışarıyla iletişimlerini kesmediler: "Hapis bir tür okul gibidir; çelik gibi bir ruhunuz olur, inançlarınız güçlenir, sezgileriniz derinleşir." Chavez hapsedildi fakat halkın gözünde ulusal kahraman ilan edildi. Başkan Perez bütün saygınlığını kaybetmişti, kamu fonlarını kötüye kullanmaktan yargılandı ve 1993 yılında başkanlıktan azledildi. Halefi Başkan Rafael Caldera, halkın baskısını dikkate alarak, Chavez ve subay arkadaşlarını serbest bıraktı. Chavez değişimi demokratik siyasal hareketle sağlamaya karar verdi ve 1995’te "Anayasa Kongresi, şimdi!" sloganıyla bir kampanya başlatarak ülkeyi dolaştı. U Yenilgi muhalefeti umutlandırmadı Kökeni Latin Amerika ve Afrika yerlilerine dayanan, öğretmen bir ailenin 6 çocuğundan biri olarak büyüyen ve mesleği askerlik olan Hugo Chavez, ulusalsol bir ideolojiyi savunuyor. İktidar serüveni darbe ve halk hareketiyle birbirine geçmiş durumda. Kendi petrolünden yalnızca yüzde biri ile yetinen sağ iktidarlardan bu yana Chavez çok şeyi değiştirdi. petrol şirketleri arasındaki usulsüz antlaşmalar Venezuela’nın petrol gelirlerinden yalnızca yüzde 1’lik bir pay almasına neden oldu üstelik ülkenin siyasetine hakim olmuş iki partili sistemin de bu adaletsiz petrol antlaşmalarında imzası bulunmakta. CHAVEZ’İN SERÜVENİ Öğretmen bir anne ve babanın altı çocuğundan biri olan Chavez, 28 Temmuz 1954 yılında Sabaneta, Baritas’ta doğdu. Chavez, ‘melez’ kökenlidir: "Baba tarafından yerli (Amerindian) ve Afrika kanını taşımaktayım ve bundan gurur duyuyorum. Benim için yerli olmak halkımızın ve ülkemizin en derin ve en hakiki köklerinin bir parçası olmak demek" yorumunu yapıyor. 17 yaşında Askeri Akademi’ye kaydoldu; arkadaşlarıyla birlikte "Bolivarianizm" olarak adlandırdıkları solmilliyetçi bir doktrin geliştirdiler. 1975’te, 17 yıl hizmet vereceği orduya teğmen olarak katıldı. 1977 yılında ordunun oynadığı rolden hoşnut olmayan Chavez ayrılmaya karar verdi fakat komünist bir akademisyen, Douglas Bravo, Chavez