Catalog

(10 NİSAN 1926 / 22 EYLÜL 2021) Toplumu geleceğe hazırlamayı dert edinen, toplum mimarı bilge: Doğan Kuban! Çağdaş Bir Gelecek İçin Türkiye’nin Bağımsızlık Savaşı ÖNER YAĞCI (Cumhuriyet Kitapları, 2010) adlı kitaplarındaki yazılarında Türkiye’nin çağdaşlaşmasının önündeki temel sorunlarını “İnsan, toplumun yarattığı her şeye; sanata, düşünce “Örgütlü cesaret, kentlileşme zorlukları ve sistemli bilgi ürünlerine ilgili olmalıdır. Dünyaya merakla bakmalı kirliliği” olarak saptadı ve yol gösterdi: ve heyecanlanmalıdır. Merak aşktan da önemli. Merak temel aslında. Dünyayı merak etmek temel bir şey.” ‘SORUMLU AYDININ GÖREVİ AÇIK: ÇAĞDAŞ Doğan Kuban DÜNYAYA BİLGİ TOPLUMUNU ÖRGÜTLEYEREK KATILMAK İÇİN TOPLUMU HAZIRLAMAK! ‘TÜRK SANATI VE MİMARLIĞI ÖZGÜN “Her toplumun geleceği kendi elindedir. Kafası BİR YARATI ALANIDIR’ değişmeden yaşayan toplumlar sadece sömürülenlerdir. “Türk sanatı ve mimarlığının özgün bir yaratı alanı oldu- Geleceği kurtarmanın tek yolu kirletilmiş, içeriği saptırılmış ğu” ve “Türklerin Anadolu’ya gelirken bir şeyler getirdikle- kavramlarla savaşmaktır. Gelecek ütopyalarının hayale değil ri de o kadar gerçektir” düşüncesiyle, Anadolu’yu yurt ya- akla gereksinmesi var. pan bozkır toplumlarının sanat geleneklerinden başlayıp Türk Cehalet vurdumduymazlık maskesi takmış ve ülkenin sanatının Batı’ya, geniş bir coğrafi mekâna, yüzyıllara yayı- afakını sarmış, siste kimse bir şey görmüyor. Bilim teknoloji lan göçünü, evrilişini anlattığı Batıya Göçün Sanatsal Evrele- ikilisinin ve bütün dünya kültürlerinden süzülmüş verilerin ri (Cem, 1993 / İş Kültür, 2009) adlı kitabıyla tanıdım Doğan katılarak tanımlanan tek uygarlığa katılması çağdaşlığı Kuban’ı (10 Nisan 1926 / 22 Eylül 2021). tanımlayan olgudur. Anadolu’daki gelişmiş uygarlık ürünlerini, büyük kültür Sorumlu aydının görevi açık: Çağdaş dünyaya bilgi mirasını tanıtan Türkiye Sanatı Tarihi (1970 / son basımı toplumunu örgütleyerek katılmak için toplumu hazırlamak.” Cumhuriyet Kitapları, 2023), Türk ve İslam Sanatı Üzerinde Gelecek / Geleceği Sorgulamayan Toplumların Gelece- Denemeler’i (son basım Arkeoloji ve Sanat, 2010) okuyunca ği (Cumhuriyet Kitapları, 2011) ve Kendini Öğrenemeyen gerçek bir sanat tarihçisiyle buluşmanın mutluluğunu Toplum’da (Cumhuriyet Kitapları, 2013), “Aklı geçmiş top- yaşadım. lum modellerinde kalmış olan bir toplum çağdaş teknoloji- Çağlar Boyunca Türkiye Sanatının Anahatları, Kırsal Kül- yi kullansa da önceliklerin neler olduğuna karar veremeyece- türün Nesnellik Boyutları, Selçuklu Çağında Anadolu Sanatı, ği için geleceğini programlayamaz” düşüncesiyle 15. yüzyıl- Türkçe Konuşanlar: Asya’dan Balkanlar’a 2000 Yıllık Sanat dan bu yana Batı dünyasını yönlendiren dünya görüşü ışığın- ve Kültür (Ergun Çağatay’la) adlı kitaplara da imza atan, ül- daki yazılarını “Cumhuriyetçi kuşaklar birbirlerinin hocası- kemizin değerli mimarlarından, mimarlık sanat tarihçilerinden dır” düşüncesiyle sundu. olan Doğan Kuban, İstanbul / Bir Kent Tarihi’nde (1996 / son basım İş Kültür, 2021) “İstanbul’un tarihsel imgesini fiziksel, ‘CAHİLİN ÖZELLİĞİ, KOLAY YÖNLENDİRİLMEKTİR; toplumsal ve kültürel çerçeve içinde” tanımladığı, Bizantion BAĞNAZ, KIŞKIRTILAN CAHİLDİR. SÖMÜRÜLMEK kentinden başlayarak günümüze kadarki İstanbul’un, bir dün- DE BUNUN DOĞAL SONUCUDUR!’ ya kentinin mimarlık tarihini sundu. Emperyalistlerin bağımlı kılmak istediği Müslüman dünyasını el altında tutmak için “cehalet”i kullandığını, MİMARLIKLA TOPLUM, KÜLTÜR, SANAT, bilginin insan yaşamını yönlendirmesi ve geleceği çok yakı- Kemalizm ya da Atatürkçülüğün “Çağdaş olmaya çağrı” TARİH, FELSEFE, EDEBİYAT, MATEMATİK, na getirmesi bağlamındaki aymazlıktır” diyen Doğan Kuban, olduğunu söyleyerek vurguladı: MÜZİĞİ BÜTÜNLEŞTİREN BİR RÖNESANS “Bizim kuşak İslam dünyasında eşi olmayan bir Cumhuriyet “Bilimsel düşüncenin sürekliliği Avrupa’da Descartes’a ka- İNSANI, BİR CUMHURİYET DEVRİMCİSİ! Devrimi’nin içinde yetişip ona omuz veren bir kuşaktır. Bizi ya- dar uzanan dört yüz yıllık bir felsefi ve bilimsel birikimdir. Bu, “Anlamak ve evrensel bir tarihi panoramaya yerleştirmek bancı emperyalizmler değil, ona karşı çıkanlar yetiştirdi” diye- çağdaş dünya görüşünün ayrılmaz bir parçasıdır. gerekir” düşüncesiyle başta mimarlık kavramları olmak üzere Bunu değiştirecek güç dünyada yoktur. O nedenle onu dışla- Türk barok mimarisi, Osmanlı mimarlığı, Anadolu-Türk mima- rek “Türkiye’nin geleceğini ve çağdaş dünyaya katılma sorun- yacak bir entelektüel çaba da olamaz. Onu dışlamaya çalışan risi, Sinan’ın sanatı, kent, İstanbul, tarihi çevre koruma gibi mi- larını aydınlatma çabası”yla yazdı. kendini de dünyadan dışlamayı göze alan demektir. marlıkla ilgili onlarca kitaba imza attı . KUBAN: “TÜRKİYE’NİN ÇAĞDAŞLAŞMASININ Müslümanları ırk ve mezhep propagandasıyla birbirlerine İnsanı anlamak, bunun için insanla ilgili her şeyi merak ede- ÖNÜNDEKİ TEMEL SORUNLAR: ÖRGÜTLÜ rek mimarlıkla toplumu, kültürü, sanatı, tarihi, felsefeyi, edebi- düşürmek İngiliz emperyalizmi ile başlayan bir Batı stratejisi- CESARET, KENTLİLEŞME ZORLUKLARI yatı, matematiği, müziği bütünleştiren bir Rönesans insanı, “in- dir. Cehalet ve dinin gerici yorumu, 1.5 milyarlık bir köle dün- VE SİSTEMLİ BİLGİ KİRLİLİĞİ!” yasını elden kaçırmamak isteyen Batı dünyasının 21. yüzyılda- sanların mutluluğunu amaçlayan bir düşünür” olarak yazıları, Cehaletten Kavramlara Kavramlardan Kurumlara ki en büyük silahıdır. kitaplarıyla insanları çağdaşlığa çağırdı. Çağdaşlaşma Sancıları (Cumhuriyet Kitapları, 2010) ve Cahilin özelliği, kolay yönlendirilmektir; bağnaz, kışkırtılan “Cehalet, dünyanın ulaştığı bilgi düzeyi dışında kalmak, >> 8 18 Eylül 2025 KAAN SAĞANAK