Catalog

MERHABA HANİFE KARASU’DAN 7 Aralık 1919 tarihinde Ankara’ya ‘SÜREYYA AĞAOĞLU’NUN İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI gelen Mustafa Kemal’i Dikmen’de 2 karşılayan bir lise öğrencisi, SONRASI AMERİKA GÜNLÜĞÜ’ açıldığı günden başlayarak 10 yıl memur olarak görev yaptığı TBMM’de Cumhuriyetin kuruluşunun, devrim ‘Cumhuriyet’in yasalarının hazırlanmasının, Nutuk’un okunmasının tanığıydı. Daha sonra bir hukuk savaşçısı olarak 1961 Anayasası’nın hazırlanışına, hukuk İlk Kadın Avukatı’ dilimizin sadeleştirilmesine katkılar sundu. Yaşamını Atatürk, Cumhuriyet, Cumhuriyet’in aydınlık yüzü, kadın mücadelesinin öncüsü ve bir hukuk neferi olan Süreyya laiklik savunuculuğuyla sürdürdü, 85 Ağaoğlu’nun 19 Ekim 1946-7 Ocak 1947 tarihleri arasında tuttuğu, Suraiya Faroqhi ile Selim yaşında Atatürkçü Düşünce Derneği’nin Karahasanoğlu’nun yönlendirmesi, Hanife Karasu’nun titiz çalışmasıyla ilk defa gün yüzüne çıkan ilk üyesi ve onursal başkanı oldu. Cumhuriyet’in İlk Kadın Avukatı Süreyya Ağaoğlu’nun II. Dünya Savaşı Sonrası Amerika Günlüğü, 3 Mayıs 1942’de “Medeni Timaş Yayınları tarafından yayımlandı. Kanunumuzun Dili” başlıklı ilk yazısından başlayarak Cumhuriyet gazetesinde da aktif bir figür olmasının yazdı. Nadir Nadi’nin deyişiyle nedenlerinden biridir. “Cumhuriyet’te kurduğu bu Halk Süreyya Ağaoğlu’nun 1946’da Kürsü”nü, yüzlerce makale ile ömrünün Amerika’ya yaptığı 81 günlük sonuna kadar sürdürdü. seyahat, onun bir hukukçu olarak Yaşamını laik, çağdaş Türkiye Cumhuriyeti’nin temellerini oluşturan küresel bakışı açısını ve kadın meselesine yaklaşımını anlamak Atatürk ilkelerini, evrensel insan haklarını, hukuk devletini anlatmaya ve için önemli bir pencere açıyor. Günlüklerinde, Amerikan savunmaya, haksızlıkların ve her türlü sömürünün karşısına dikilmeye adadı. toplumu ve kültürü üzerine ayrıntılı gözlemler yapan Aramızdan ayrılışının bir gün öncesindeki son yazısında, “Gençler, Ağaoğlu’nun bu gözlemleri Atatürk’ün çağdaşlaşma yürüyüşünü yalnızca bir turistin izlenimleri sürdürünüz; bunun için, ‘İkinci Milli değildir; eleştirel bakış açısıyla Mücadele’yi başlatınız!” dedi. harmanlanmış bir entelektüel Onu, Muammer Aksoy’un sözleriyle, değerlendirmedir. Söz gelimi sonsuz saygıyla ve özlemle anıyoruz: günlüğünde kadınların iş “Her dönemde denenmiş, küçük yaşamındaki yerine ilişkin gözlemleri, hem dönemin ruhunu hesaplara, kişisel çıkarlara kapılmamış”, hem de onun feminist bakışını ortaya koyar. saygın bir kişilik, radikal uçların ve Ağaoğlu, Amerikan adalet sistemine duyduğu hayranlığı irticanın karşısında iflah olmaz bir da gizlemez. Özellikle çocuk mahkemelerini ziyaret ettiğinde Atatürkçü olarak sanırız tüm kuşaklar Türkiye’de bu tür kurumların kurulmasının önemine dikkat boyu hatırlanacaktır.” çeker. Çocuk mahkemelerinde tanık olduğu hassasiyet onun SALİH ÖZTÜRK Hocaların hocası Hıfzı Veldet için sadece bir hukuk düzeninin değil, toplumsal vicdanın Velidedeoğlu (24 Ağustos 1904 / gelişiminin de göstergesidir. umhuriyetin aydınlık yüzü, kadın mücadelesinin öncüsü ve bir 24 Şubat 1992) kapağımızda. GÖZLEMLER VE ELEŞTİRİLER hukuk neferi: Süreyya Ağaoğlu. O, yalnızca Türkiye’nin ilk Öner Yağcı’nın yazısı... Süreyya Ağaoğlu’nun günlükleri, yalnızca mesleki C kadın avukatı olmakla kalmamış, aynı zamanda Cumhuriyetin M. Sadık Aslankara (Adil İzci, Sisli Gece, gözlemlerden ibaret değildir. Bir aydın olarak sanat, edebiyat kadınlara sunduğu olanakları bir entelektüel cesaretle yaşama Oğlak Yayınları / Murat Yalçın, Dalga Boyu, ve kültüre ilişkin görüşleri de satır aralarında yer bulur. geçiren simgesel bir figür haline gelmiştir. YKY / Ayten Kaya Görgün, Öküzçeker, Everest Amerikan toplumundaki sınıfsal, ırksal eşitsizliklere ve Hanife Karasu’nun hazırladığı, Cumhuriyet’in İlk Kadın Avukatı Yayınları / Elif Derviş, Hadiseler Cereyan çalışma şartlarına ilişkin gözlemleri de dikkat çeker. Süreyya Ağaoğlu’nun II. Dünya Savaşı Sonrası Amerika Günlüğü Ederken, Bilgi Yayınevi / Mevsim Yenice, Broadway’de rastladığı bir grev Ağaoğlu’nun günlüğüne şu (Timaş Tarih), bu öncü kadının iç dünyasına, mücadelelerine ve Fil Gözü, Can Yayınları), ifadelerle yansır: “Öğleden sonra bir grev gördüm. Sadece bir dönemin sosyal dokusuna ışık tutuyor. Y. Bekir Yurdakul (Andrew Clements, berber dükkânının işçileri, dükkânın önünde ellerinde levhalar Günlükler, Ağaoğlu’nun yalnızca hukukçu değil, feminist aktivist Findel Gizemi, Günışığı Kitaplığı) dolaşıp duruyorlar. Dükkân da işine devam ediyordu. Her şeyi ve entelektüel olarak Cumhuriyetin kadın imgelemine nasıl yön Ebru Çaloğlu (Prof. Dr. Üstün Dökmen, dikkatle takip ediyorum.” (Günlük, s. 171) verdiğini görmek açısından da önemli bir kaynak sunuyor. Son Bir Saat, Epsilon Yayınevi), CUMHURİYET’İN KADIN İMGELEMİ KADIN AVUKAT OLMANIN ÖTESİ Sevinç Sanem Erzurumlu (Elizabeth Süreyya Ağaoğlu, 1903’te Azerbaycan’dan Türkiye’ye Süreyya Ağaoğlu’nun günlükleri kişisel bir anlatının ötesinde O’Connor, Balinanın Ölümü, Timaş Yayınları), erken Cumhuriyet dönemi Türkiye’sinin kadın idealine göç eden bir ailenin kızı olarak dünyaya geldi. Babası Ahmet Türey Köse (İlhan Taşcı, Yastık Niyazı, Ağaoğlu, düşünceleri ve yazılarıyla erken Cumhuriyet ilişkin de bir belgedir. Cumhuriyetin, kadınları sosyal yaşama Kırmızı Kedi Yayınevi), katma konusundaki kararlılığı Süreyya Ağaoğlu gibi figürler döneminin reformist ve ilerici ruhuna esin veren bir aydın ve İsmail Ferhat Çekem (Rumena üzerinden somut bir gerçekliğe dönüşmüştür. Ancak onun politikacıydı. Süreyya, babasının idealleriyle şekillenen bu Buzarovska, Hiçbir Yere Gitmiyorum, entelektüel atmosferde büyüdü. hikâyesi, salt reformların yeterli olmayacağını da gösterir. Livera Yayınevi), Ağaoğlu’nun sözleriyle: “Kadınlar için açılan kapılar, toplumun Eğitimini İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde tamamladı Nevin Donat (Vapur, Erdem Erçin, ve 1928’de avukatlık ruhsatnamesini alarak bir ilki gerçekleştirdi. zihniyet değişimiyle desteklenmediği sürece yarı açık kalacaktır.” Kent Kitap) bu sayımızda yer alan diğer Süreyya Ağaoğlu, Cumhuriyetin eşitlik ve özgürlük ideallerine Ancak Ağaoğlu için hukuk, yalnızca bir meslek değil, kadın yazarlarımız. haklarını savunmanın ve eşitliği tesis etmenin de bir aracıydı. kendini adamış bir hukukçu, entelektüel ve bir aktivisttir. Kısa tanıtımlar, Vitrindekiler, Emek Amerika günlüğü, onun zihinsel derinliğini, uluslararası bakış Cumhuriyetin kadınlara tanıdığı eğitim ve meslek olanaklarının Yurdakul’un hazırladığı Güncel ve sembollerinden biri olan Ağaoğlu bir röportajında şöyle diyordu: açısını ve reformcu ruhunu gözler önüne serer. Süreyya Ağaoğlu’nu Mustafa Başaran’ın hazırladığı Bulmaca “Kadınların hayatın tüm alanlarına katılması için yalnızca yasal Cumhuriyetin idealize ettiği kadın profili, Amerika günlüğünü ise ile de düşün trafiği sürüyor! haklar yetmez, toplumun bunu içselleştirmesi gerekir.” ideallerini, hayallerini ve mücadelesini bir kez daha hatırlamamızı Bu görüşü, hukuk alanında olduğu kadar sivil toplumda sağlayan bir rehber olarak niteleyebiliriz. n İyi okumalar... lİmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına: Alev Coşkun l Yayın Yönetmeni: Gamze Akdemir l Tasarım: Bahadır Aktaş l Sorumlu Müdür: Betül Berişe l Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ l İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli- İstanbul l Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 l Uets: 25999 - 15079 - 37611 l Reklam Genel Müdürü: Evsun Sinem Alkan l Reklam Rezervasyon: Tel: 0 (212) 343 72 74 Mail: reklam@cumhuriyet.com.tr l Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. AŞ, Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. No: 11A/41 KITAP Bahçelievler - İSTANBUL. l Yerel süreli yayın l Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir.