Catalog

Gürol Sözen: ‘Anadolu coğrafyası tıka basa dolu!’ Çok yönlü sanat emekçisi Gürol Sözen; Anadolu Uygarlıklarından Öyküler dizisiyle çağlar ötesine heyecan dolu pencereler açıyor. O dönemlerin çocuklarından; yaşadıkları çağın gerçeklerini, sanatsal etkinliklerini, oyunlarını, doğayla ilişkilerini anlatmalarını istiyor. Sonra da bu anlatıları akıcı kurgular çerçevesinde neşeli öykülere, yer yer masal ve destanlara dönüştürüyor. Dizinin ilk kitabı Hititli Küçük Hayalcinin Düşleri’yle soluğu Pattiya’nın ülkesi Hitit’te alıyoruz. Gözde Bitir T.’nin harika resimleri eşliğinde tanıdığımız Pattiya ve arkadaşlarından ayrılmak zor geliyor bize. An-Su Aksoy’un resimleriyle bezeli ikinci yapıt Troya’da Bin Pınarlı Dağın Kelebeği’yle bu kez Troya’dayız. Y. BEKİR YURDAKUL n Ressam, yazar, sanat tarihçisi, bel- gesel film yapımcısı Gürol Sözen. Sanat alanındaki emeğiniz dikkate alındığında sizin için de sıralama böyle midir? Her çocuk gibi renkli kalemlerle bir şeyler karalamaya başladım önce. Yazı hep vardı. Liselerarası Edebiyat Mati- neleri, el yazımızla yazıp / çizip çıkardığımız Kavşak adlı duvar gazetesi ilk adımlardı. Sonra, ünlü sanat dergilerinde de yer al- maya başladık. Cep harçlıklarımızı birleştirip kendimiz sanat dergileri çıkarıyorduk; bata, çıka! Tüm bu birikim, serüvenin kilit taşı ol- çağlarını mademki tabletlere, papirüslere, taşa malı. Tabii ki resmim başköşede. kazıdılar, niye kendi adlarını anmayalım? n İlk resim serginiz 1960 tarihini taşı- Uyduruk bir yaşama neden onları da kurban yor. Gazete ve dergilerde yazılarınızla KAAN SAĞANAK edeyim? görünmenizin üzerinden neredeyse 70 yıl n Diziyi öykü olarak adlandırıyorsunuz geçmiş. Nasıl kararlı bir koşudur bu? ancak yer yer masal, destan esintileri de alıyoruz riyorsunuz. Geçmişin öykülerini size de doğanın fısıl- Tek nedeni var: Bu görkemli coğrafya tam 12 bin yıllık! akıştan. Araya şiirsel tatlar da karışıyor. Bilerek böyle dadığını söylemek yanlış olmaz, ne dersiniz? Anıtsal eserlerin ötesinde; şiiri, şarkısı, dansı, şölenleri, bir yol izlediğinizi düşünüyorum. Ne dersiniz? Teşekkürler bu tanımınız için. Beni büyük bir yükün masallarıyla birbirini izleyen uygarlıkların mitolojisi insan Evet! Haklısınız. Teşekkürler… altında bıraktınız şimdi. Öylesine bir doğa ki bana dersimi soyları için büyük armağan. n Onca farklı uygarlık, onca farklı çağ; bir sanatçı iyi çalışmamı öğretiyor. Eğrisi doğrusuyla yazıp çizemediğim o denli çok şey olarak hangi dönemde yaşamak olurdu tercihiniz? n İlk yapıt Hititlere götürüyor bizi. Sonra Troya’ya var ki! Bir tek mavisi bile utandırıyor beni! Ürettiklerim Yaşamak değil de çok tanrılı dönemlerdeki renkliliği; yöneliyoruz. Sırada hangi uygarlıklar var? yüzde yirmi, yirmi beş olsun. şiiri, şarkısı, sofrası, resmettikleri şölenleri ve kent kurma Anadolu uygarlıkları önce size kapısını aralayıp görünü- Oysa, Anadolu coğrafyası öylesine tıka basa dolu ki! ustalıklarını ve kendileriyle de nasıl alay ettiklerine doğru yor. Sonra, içindeki ışıkla göz kırpıyor. Hitit, Troya kitap- n Deneme, gezi yazıları, röportajların yanı sıra ço- dürüst tanık olmak isterdim. ları sonrasında hangi uygarlıkların çocukları masallarını cuk öyküleri ve masallar da yazdınız. Çocuklara yaz- n Tahta atın Troya’dan hemen çıkarılmasını söyle- anlatacak derseniz; Frigya, Kapadokya, İyonya, Lidya, Bi- manın farklı bir yanı var mı sizin için? yen bilge Laokoon’u kimse dinlemez. Neden bilgelere zans, Selçuklu… Gerçekle masal arasındaki Nemrut Dağı, Çocuk öyküleri yazmak, hele dünya çocukları için masal inanmıyor halk? Osmanlı’nın Matrakçı Nasuh’u var. yazmak büyüklere masal anlatmaktan çok daha zor! Çünkü Sanırım, “Bildiğim tek şey / hiçbir şey bilmediğimdir” n Düşsel bir yolculuk yerine doğrudan o çağdan karşınızda uygarlıkların gözdesi Lapislazuli mücevheri var! Mavi sözüne inanmadıkları için. Bilgelere neden inanmıyoruz bir kahramanın aktarması öyküyü… Bu seçiminizin derinliği içinde size göz kırpan altın bir çizgi ya da yumak. sorunuzda, ben aradan çekileyim! Babilli bir şair yanıt nedeni nedir? Küçükler, uykularını aralayan ve onları düşlerinde ge- versin: “Aydınlığın gücü varsa karanlık kaçar. / Gerçekten Araştırmalarımda şunu gördüm: Kültür sanat ya da zintiye çıkaran bir sözcüğü bile sarıp sarmalıyorlar. ölen, artık göremez ki / Güneşin aydınlığını.” siyaset ve ticaret adına ne üretmişlerse, her birinin adı Büyüklerse Lapizlazuli mavisini kırıp içindeki altın yu- n Çağlar ötesinden aktardığınız öykülerinizde tut- var… Frigya kralı Midas; lir çalan Apollon ile flüt çalan mağını almak istiyor. Oysa altın, Lapislazuli mavisinin turduğunuz dil nasıl da genç! Epeyce eskiden böyle keçi ayaklı Pan yarışında Kral Midas, Pan’ı beğenince kı- derinliğinde. Onu ancak çocuklar görebilir. yeni ve genç bir dille söz açmayı neye borçlusunuz? yametler kopmuş. n Anadolu uygarlıkları vazgeçilmez tutkularınız ara- Yalnızca merak etmek olmalı. Apollon öfkesinden, Kral Midas’a iki eşek kulağı takmış. sında yer alıyor. Nasıl çıkıldı bu yolculuğa? Onlar yaşamı ve görkemli doğayı çok iyi gözlemlemişler. Kral Midas’ın anıtındaki mezar odasında dört atın çekti- Bu toprakların farkına varmak… Farkı fark etmek… Yani var olmanın farkındaydılar. Her şeyi sorguladılar. Ço- ği iki tekerli bronzdan, küçük bir at arabası. n Diziyi ne zaman düşlediniz? Nasıl şekillendi bu cuklar, çocuklarımız gibi. Meraklı, araştırıcı, doğaya saygılı. Midas’ın çocukken oynadığı oyuncağı mıydı o? Gelin çalışma? de bu masalı yazmayın! Kapımı açtım!.. Kapımda küçümen bir kaplumbağa ve Hititli Küçük Hayalcinin Düşleri / Gürol Sözen / n Anlatıcıların çocuklar oluşu; o iz bırakmış dö- üzerinde bir sümüklüböcek. Bir de elimin üstüne ağus- Resimleyen: Gözde Bitir T. / Can Çocuk / 56 s. / tosböceği konmuş, söylenip durmuyor mu? nemleri çocuklardan dinlemeniz… Neden çocuklar ve 6+ / 2025. n “İstanbul’u martılar fısıldıyor” size. Anadolu neden çocuklar için bir dizi? Troya’da Bin Pınarlı Dağın Kelebeği / Gürol uygarlıklarını da “bulutların, dağların, denizlerin, Çocuklar geleceğimiz. Yıkıp döktüğümüz bu toprak- Sözen / Resimleyen: An-Su Aksoy / Can Çocuk / nehirlerin izini sürerek” onlardan dinleyip öyküleşti- ların evrenselliğini bari onlar görsünler. O nedenle kendi 56 s. / 6+ / 2025. 9 Ekim 2025 23