Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
TAHİR MAHMUT İZGİL’DEN ‘GECE YARISI TUTUKLANMAYI BEKLEMEK:
BİR UYGUR ŞAİRİNİN SOYKIRIM TANIKLIKLARI’
Uzak Asya’da unutulmuş
bir halkın dramı!
Çin 2017’de Doğu Tu¨rkistan’ı devasa bir açık hava politikalarına tanıklık etme olanağı sunuyor, bir
hapishanesine çevirdi. Kitlesel tutuklamalar,
milletin topyekûn yok edilişini çarpıcı bir şekilde
toplama kampları ve sözde eğitim merkezleri...
resmediyor.
Modern Uygur şiirinin en gu¨çlu¨ seslerinden olan
2023 Amerikan Ulusal Kitap Eleştirmenleri Birliği
Tahir Hamut İzgil, bu dehşetin başlamasından hemen
John Leonard Ödu¨ lu¨ ve 2024 Moore İnsan Hakları
önce Doğu Tu¨rkistan’dan kaçmayı başaran son
Kitap Ödu¨ lu¨ ’ne değer göru¨ len kitap, soykırım rejimi
aydınlardan biri.
altında hayatta kalmaya çalışan bir insanın içten,
Tahir Hamut İzgil’in şiirsel bir duyarlılıkla kaleme
sarsıcı hikâyesi.
aldığı Gece Yarısı Tutuklanmayı Beklemek
Ayrıntıları çok bilinmeyen Uygur soykırımının,
(Çeviren: Nur Ahmet Kurban / Timaş Yayınları),
Doğu Tu¨ rkistan’da yaşanan soykırımın iç yu¨ zu¨ nu¨
bir entelektu¨elin gözu¨nden Çin devletinin Doğu
Tu¨rkistan’da yu¨ru¨ttu¨ğu¨ baskı ve yok etme belgeleriyle ve edebi bir duyarlılıkla ortaya koyuyor.
halen ABD’de sürdürüyor. teröristlere karşı sürekli eğitim alıp tatbikat yapıyorduk.
ZAFER ÖZCAN
Sürgün günlerinde geçimin sağlayabilmek için Uber Bu tür uygulamalara zorunlu olarak tekrarlandıkça
şoförlüğü yapan şair, ülkesinde yaşananları dünyaya herkes kendini polis gibi görmeye ve birbirlerini gözetleyip,
in devleti, 1980’lerden bu yana teknolojiye yatırım
duyurabilmek için bu kitabı kaleme almış. ihbar etmeye başladı” diye anlatıyor tanıklıklarını.
yapıyor, özel şirketleri teşvik ediyor ve yönetimi
Kitaptaki tanıklıklar okuyucuya distopik bir roman Çin devleti, “Uygur terörist” tehlikesine karşı yine
Ç
halen Komünist Parti’de olsa da dışa açılıyor. Başkan
okuduğu duygusu veriyor. Oysa bunlar roman değil, Uygurlu savunma mangaları oluşturmuş ama günün
Mao döneminde ülkeden hiç çıkamayan Çin vatandaşları
Uygurların yaşamının özeti. sonunda o savunma mangalarında eğitimalanlar da toplama
artık dünyanın her yerine seyahat ediyor.
Tahir Hamut İzgil’in kitabında anlatılanlardan kamplarına tıkılmaktan kurtulamamış!
Bir tür devlet kapitalizmi anlayışıyla da olsa dünyanın
öğrendiğimize göre Çin devleti için, “Uygur” olmak terör
en büyük üretim ekonomisini kurmayı başaran Çin devleti,
KEŞKE ÇİNLİLER DÜNYAYI ELE GEÇİRSE!
şüphelisi olmak için tek başına yeterli neden.
artık küresel sistemin ABD ile birlikte en büyük parçası.
Yazar ise kamplara gönderilmekten kıl payı kurtulmuş.
Çin devleti başta Urumçi ve Kaşgar olmak üzere bütün
Sadece üretimle de yetinmiyor. Batılı ülkelerdeki en
Kızının ciddi rahatsızlığını tedavi ettirmek bahanesiyle, tabi
Uygur yerleşimlerinde kurduğu ve devlet memurlarına
büyük yatırımcılar Çin şirketleri.
bunun için rüşvetle doktor raporu alarak iki aylığına geldiği
yönettirdiği Mahalle Komiteleri aracılığıyla bütün uyguların
Amerika’dan iltica talep etmiş.
ÇİN’İN İÇİNDE BAŞKA BİR ÇİN; SİNCAN evini haftada iki gün denetlettiriyor.
Tahir Hamut İzgil kitabında, ülkesinden ayrılmadan önce
Oysa bu gelişmeler, Çin’deki Sincan Uygur Özerk Bölgesi Memurlar eve gelip her şeyi kontrol ediyor. Ebeveynleri
yaşadığı bir diyaloğa da yer vermiş.
için geçerli değil. Anayasal statüye bakıldığında Sincan, sorguluyor. Uygur ailelerin devletten gizli hiçbir
Kendisi gibi şair olan dostu Almas’ın kitapçı dükkânında,
Çin’deki beş özerk bölgeden biri. Nüfusun çoğunluğunu mahremiyetleri bulunmuyor.
bir grup Uygur yazar ve şair arasında şöyle bir konuşma geçer.
Uygurlar oluşturuyor. Mahalle komitelerinde ailelere doldurtulan çok ayrıntılı
- “Keşke Çinliler bütün dünyayı ele geçirse, dedi bir
Kâğıt üzerinde Uygurların kendi dil, din ve kültürlerini formların altına Çin devleti form sahibi için “güvenilir”,
arkadaşımız aniden.”
koruma hakkı var. Oysa uygulamada Sincan Uygur Özerk “normal” ve “güvenilmez” kayıtları düşüyor.
- “Neden öyle diyorsun, diye sordu biri”
Bölgesi, “kültür devrimi” uygulamalarını yaşıyor. Burada kayda normal ve güvenilmez olarak girenlerin
- “Dünya bizi umursamıyor, Çin’in nasıl bir ülke
Aynı 70’li yıllarda olduğu gibi burada Komünist Parti’nin bir gün “eğitim kampı” denen toplama kamplarına
olduğunu anlamıyor. Mademki biz özgürlüğümüze
büyük baskısı var toplumda. Kendi dilini, dinini ve inancını gönderilmesi kaçınılmaz.
kavuşamayacağız, tüm dünya da esaretin ne demek
yaşamak isteyen her Uygur şüpheli konumunda. “Birçok kişi sadece pasaport çıkardığı için toplama
olduğunu anlamak için onu tatmalı.
2009’da Uygurların en büyük şehri Urumçi olaylarını ve kamplarına kapatılıyordu” diyor yazar.
Biz de en azından bu zulme yalnız başımıza maruz
2017’deki büyük tutuklama dalgasını bizzat yaşayan, Uygur Çin devleti önce pasaportu veriyor sonra bu insanları terör
kalmanın acısından kurtulmuş olurduk.”
şair ve yazar Tahir Hamut İzgil, Gece Yarısı Tutuklanmayı şüphelisi ilan ediyor. İzgil, “İnsanlar, pasaportu olanlardan
Uygur şair Tahir Hamut İzgil’in çalışması, dünyada sesi
Beklemek (Çeviren: Nur Ahmet Kurban / Timaş Yayınları) kaçıyor, onlarla yan yana görünmek bile istemiyordu”
duyulmayan bir azınlık toplumunun dramı ve çaresizliğinin
adlı kitabında, Uygurların 21. yüzyılda hâlâ 1940’ların
cümlesiyle anlatıyor bu garabeti.
hikâyesi.
n
şartlarında yaşadığını ortaya koyuyor. Sincan Özerk Bölgesi şehirlerinde, polis mahallelerde site
Zaman zaman basına yansıyan, adına “eğitim kampı” halkını, çarşıda da Uygur esnafı, başlarına bir Çinli komutan Gece Yarısı Tutuklanmayı Beklemek /
denilen toplama kamplarının oluşturulma sürecinin de atayarak savunma mangaları haline getirmiş. Tahir Hamut İzgil / Çeviren: Nur Ahmet Kurban
tanıklarından İzgil. Kendi de 3 yıl hapis yatmış ve yaşamını İzgil, “Nereden geleceği ve kim olduğunu bilmediğimiz / Timaş Yayınları / 272 s. / 2025.
G.H. HARDY’DEN ‘BİR MATEMATİKÇİNİN SAVUNMASI’
ir ressam renklerle, bir şair sözcüklerle çalışır. Hardy, “Gerçek matematik, eğer savunulacaksa sanat
Peki ya matematikçi? G. H. Hardy’nin Mukadder olarak savunulmalıdır,” diyerek bu disiplini estetik ve
BŞahin’in çevirisiyle Say Yayınları tarafından yayımlanan entelektüel bir yolculuk olarak tanımlıyor.
Matematiğin içsel değerini, evrenin dilini ve düşüncenin
ölümsüz yapıtı Bir Matematikçinin Savunması, matematiğin
sonsuz ufuklarını keşfetme olanağı sunan Bir Matematikçinin
yalnızca bir bilim değil, aynı zamanda bir sanat olduğunu
Savunması, matematiğin yalnızca pratik bir araç değil, insanlık
savunuyor.
tarihinin en kalıcı ve anlamlı başarılarından biri olduğunu
“Matematik bilimlerin kraliçesidir” diyen Gauss’un izinden
gözler önüne seriyor.
n
giden Hardy, asal sayıların sonsuzluğu ve irrasyonel sayıların
gizemi gibi teoremlerle matematiğin zarafetine, derinliğine Bir Matematikçinin Savunması / G.H. Hardy / Çeviren:
ve insan düşüncesinin sınırlarını nasıl zorladığına ışık tutuyor. Mukadder Şahin / Say Yayınları / 104 s. / 2025.
18 9 Ekim 2025