Catalog

TAHİR MAHMUT İZGİL’DEN ‘GECE YARISI TUTUKLANMAYI BEKLEMEK: BİR UYGUR ŞAİRİNİN SOYKIRIM TANIKLIKLARI’ Uzak Asya’da unutulmuş bir halkın dramı! Çin 2017’de Doğu Tu¨rkistan’ı devasa bir açık hava politikalarına tanıklık etme olanağı sunuyor, bir hapishanesine çevirdi. Kitlesel tutuklamalar, milletin topyekûn yok edilişini çarpıcı bir şekilde toplama kampları ve sözde eğitim merkezleri... resmediyor. Modern Uygur şiirinin en gu¨çlu¨ seslerinden olan 2023 Amerikan Ulusal Kitap Eleştirmenleri Birliği Tahir Hamut İzgil, bu dehşetin başlamasından hemen John Leonard Ödu¨ lu¨ ve 2024 Moore İnsan Hakları önce Doğu Tu¨rkistan’dan kaçmayı başaran son Kitap Ödu¨ lu¨ ’ne değer göru¨ len kitap, soykırım rejimi aydınlardan biri. altında hayatta kalmaya çalışan bir insanın içten, Tahir Hamut İzgil’in şiirsel bir duyarlılıkla kaleme sarsıcı hikâyesi. aldığı Gece Yarısı Tutuklanmayı Beklemek Ayrıntıları çok bilinmeyen Uygur soykırımının, (Çeviren: Nur Ahmet Kurban / Timaş Yayınları), Doğu Tu¨ rkistan’da yaşanan soykırımın iç yu¨ zu¨ nu¨ bir entelektu¨elin gözu¨nden Çin devletinin Doğu Tu¨rkistan’da yu¨ru¨ttu¨ğu¨ baskı ve yok etme belgeleriyle ve edebi bir duyarlılıkla ortaya koyuyor. halen ABD’de sürdürüyor. teröristlere karşı sürekli eğitim alıp tatbikat yapıyorduk. ZAFER ÖZCAN Sürgün günlerinde geçimin sağlayabilmek için Uber Bu tür uygulamalara zorunlu olarak tekrarlandıkça şoförlüğü yapan şair, ülkesinde yaşananları dünyaya herkes kendini polis gibi görmeye ve birbirlerini gözetleyip, in devleti, 1980’lerden bu yana teknolojiye yatırım duyurabilmek için bu kitabı kaleme almış. ihbar etmeye başladı” diye anlatıyor tanıklıklarını. yapıyor, özel şirketleri teşvik ediyor ve yönetimi Kitaptaki tanıklıklar okuyucuya distopik bir roman Çin devleti, “Uygur terörist” tehlikesine karşı yine Ç halen Komünist Parti’de olsa da dışa açılıyor. Başkan okuduğu duygusu veriyor. Oysa bunlar roman değil, Uygurlu savunma mangaları oluşturmuş ama günün Mao döneminde ülkeden hiç çıkamayan Çin vatandaşları Uygurların yaşamının özeti. sonunda o savunma mangalarında eğitimalanlar da toplama artık dünyanın her yerine seyahat ediyor. Tahir Hamut İzgil’in kitabında anlatılanlardan kamplarına tıkılmaktan kurtulamamış! Bir tür devlet kapitalizmi anlayışıyla da olsa dünyanın öğrendiğimize göre Çin devleti için, “Uygur” olmak terör en büyük üretim ekonomisini kurmayı başaran Çin devleti, KEŞKE ÇİNLİLER DÜNYAYI ELE GEÇİRSE! şüphelisi olmak için tek başına yeterli neden. artık küresel sistemin ABD ile birlikte en büyük parçası. Yazar ise kamplara gönderilmekten kıl payı kurtulmuş. Çin devleti başta Urumçi ve Kaşgar olmak üzere bütün Sadece üretimle de yetinmiyor. Batılı ülkelerdeki en Kızının ciddi rahatsızlığını tedavi ettirmek bahanesiyle, tabi Uygur yerleşimlerinde kurduğu ve devlet memurlarına büyük yatırımcılar Çin şirketleri. bunun için rüşvetle doktor raporu alarak iki aylığına geldiği yönettirdiği Mahalle Komiteleri aracılığıyla bütün uyguların Amerika’dan iltica talep etmiş. ÇİN’İN İÇİNDE BAŞKA BİR ÇİN; SİNCAN evini haftada iki gün denetlettiriyor. Tahir Hamut İzgil kitabında, ülkesinden ayrılmadan önce Oysa bu gelişmeler, Çin’deki Sincan Uygur Özerk Bölgesi Memurlar eve gelip her şeyi kontrol ediyor. Ebeveynleri yaşadığı bir diyaloğa da yer vermiş. için geçerli değil. Anayasal statüye bakıldığında Sincan, sorguluyor. Uygur ailelerin devletten gizli hiçbir Kendisi gibi şair olan dostu Almas’ın kitapçı dükkânında, Çin’deki beş özerk bölgeden biri. Nüfusun çoğunluğunu mahremiyetleri bulunmuyor. bir grup Uygur yazar ve şair arasında şöyle bir konuşma geçer. Uygurlar oluşturuyor. Mahalle komitelerinde ailelere doldurtulan çok ayrıntılı - “Keşke Çinliler bütün dünyayı ele geçirse, dedi bir Kâğıt üzerinde Uygurların kendi dil, din ve kültürlerini formların altına Çin devleti form sahibi için “güvenilir”, arkadaşımız aniden.” koruma hakkı var. Oysa uygulamada Sincan Uygur Özerk “normal” ve “güvenilmez” kayıtları düşüyor. - “Neden öyle diyorsun, diye sordu biri” Bölgesi, “kültür devrimi” uygulamalarını yaşıyor. Burada kayda normal ve güvenilmez olarak girenlerin - “Dünya bizi umursamıyor, Çin’in nasıl bir ülke Aynı 70’li yıllarda olduğu gibi burada Komünist Parti’nin bir gün “eğitim kampı” denen toplama kamplarına olduğunu anlamıyor. Mademki biz özgürlüğümüze büyük baskısı var toplumda. Kendi dilini, dinini ve inancını gönderilmesi kaçınılmaz. kavuşamayacağız, tüm dünya da esaretin ne demek yaşamak isteyen her Uygur şüpheli konumunda. “Birçok kişi sadece pasaport çıkardığı için toplama olduğunu anlamak için onu tatmalı. 2009’da Uygurların en büyük şehri Urumçi olaylarını ve kamplarına kapatılıyordu” diyor yazar. Biz de en azından bu zulme yalnız başımıza maruz 2017’deki büyük tutuklama dalgasını bizzat yaşayan, Uygur Çin devleti önce pasaportu veriyor sonra bu insanları terör kalmanın acısından kurtulmuş olurduk.” şair ve yazar Tahir Hamut İzgil, Gece Yarısı Tutuklanmayı şüphelisi ilan ediyor. İzgil, “İnsanlar, pasaportu olanlardan Uygur şair Tahir Hamut İzgil’in çalışması, dünyada sesi Beklemek (Çeviren: Nur Ahmet Kurban / Timaş Yayınları) kaçıyor, onlarla yan yana görünmek bile istemiyordu” duyulmayan bir azınlık toplumunun dramı ve çaresizliğinin adlı kitabında, Uygurların 21. yüzyılda hâlâ 1940’ların cümlesiyle anlatıyor bu garabeti. hikâyesi. n şartlarında yaşadığını ortaya koyuyor. Sincan Özerk Bölgesi şehirlerinde, polis mahallelerde site Zaman zaman basına yansıyan, adına “eğitim kampı” halkını, çarşıda da Uygur esnafı, başlarına bir Çinli komutan Gece Yarısı Tutuklanmayı Beklemek / denilen toplama kamplarının oluşturulma sürecinin de atayarak savunma mangaları haline getirmiş. Tahir Hamut İzgil / Çeviren: Nur Ahmet Kurban tanıklarından İzgil. Kendi de 3 yıl hapis yatmış ve yaşamını İzgil, “Nereden geleceği ve kim olduğunu bilmediğimiz / Timaş Yayınları / 272 s. / 2025. G.H. HARDY’DEN ‘BİR MATEMATİKÇİNİN SAVUNMASI’ ir ressam renklerle, bir şair sözcüklerle çalışır. Hardy, “Gerçek matematik, eğer savunulacaksa sanat Peki ya matematikçi? G. H. Hardy’nin Mukadder olarak savunulmalıdır,” diyerek bu disiplini estetik ve BŞahin’in çevirisiyle Say Yayınları tarafından yayımlanan entelektüel bir yolculuk olarak tanımlıyor. Matematiğin içsel değerini, evrenin dilini ve düşüncenin ölümsüz yapıtı Bir Matematikçinin Savunması, matematiğin sonsuz ufuklarını keşfetme olanağı sunan Bir Matematikçinin yalnızca bir bilim değil, aynı zamanda bir sanat olduğunu Savunması, matematiğin yalnızca pratik bir araç değil, insanlık savunuyor. tarihinin en kalıcı ve anlamlı başarılarından biri olduğunu “Matematik bilimlerin kraliçesidir” diyen Gauss’un izinden gözler önüne seriyor. n giden Hardy, asal sayıların sonsuzluğu ve irrasyonel sayıların gizemi gibi teoremlerle matematiğin zarafetine, derinliğine Bir Matematikçinin Savunması / G.H. Hardy / Çeviren: ve insan düşüncesinin sınırlarını nasıl zorladığına ışık tutuyor. Mukadder Şahin / Say Yayınları / 104 s. / 2025. 18 9 Ekim 2025