Catalog

MERHABA debiyata öykücü olarak başladı. İÜ’de başladığı akademik yaşa- E mını Fransız hükümetinden aldığı bursla Paris’te sürdürdü. 1978’de pro- fesör olup 2000 yılında emekli olana kadar üniversitede çalışan, romancı, anlatıcı, eleştirmen, denemeci, incele- ‘Kendime Düşünceler’ meci, çevirmen, Dil Devrimi’nin zorun- luluğunu kavrayan büyük bir aydındı. Kendime Düşünceler (Can Yayınları, söylediğini aramalara koyulsam da Dert Çok, Hemdert Yok! (Yeni 2023, 184 s. ), MS 121 yılında Roma’da bulamadığım “Akıl veren çoktur, Hikâyeler 1950) adlı öyküsünden be- doğup 161-180 yıllarında Roma akıl yoktur” sözü aklıma düşer. ri dilimizin ve yazınımızın gelişmesi, İmparatoru olan Marcus Aurelius’un Yeri geldiğinde sözü açımlayarak güçlenmesi savaşımıyla yaşadı. Ki- taplarında kullandığı yalın dil ve ya- kitabının adı. Felsefe tarihlerinde “Akıl vermeye kalkmak, akıl rattığı yeni sözcüklerle usta anlatımı “filozof imparator” unvanıyla anılıyor yoksunlarına özgüdür” biçimine öne çıktı. İroni ve alaysamanın ege- M. A. Oysa filozoflar genellikle akıl sokuyorum. O nedenle, akıl verme men olduğu bir gerçekçilikle yazdı. verici, yönleriyle tanınır. İnsana sevecen ama gerçekçi ve yerine, yakınlarına, dönemin yetkin eleştirel yaklaşımıyla dikkat çekti. Gençlik yaşlarımda belleğime yerleşip, insanlarına, bilgelere, sanatçılara, halk “Ah benim insanlarım!” duyarlılığıyla bu yaşlarımda da boş laflarla insanı filozoflarına yönelerek düşünceler tüketim toplumunun zavallılaştırdığı uyutmaya kalkanların bunaltıcı oluşturan Marcus Aurelius’un kitabını insanın içinde yaşadığı çıkmazı yo- yinelemeleriyle karşılaşınca, kimin okurların da bilgisine sunuyorum. ğun bir ironiyle aktarırken aydınımı- zın dramatik yalnızlığını da işledi, du- yarsız aydınlarla gerçek halk aydınla- ÇEVİRİ miştir. Bir zamanlar biz de öyleydik, büyük büyüklüğünü bilir- rını karşılaştırdı. İnsanların politikaya Çeviri dillerin gelişim yoludur. Bunu gerçekleştiren çe- di küçük küçüklüğünü. İnsanca olan her şeyin değeri vardı. yaklaşımındaki tutarsızlıkları, yanlış- virmenlerin kökü nereye dayanırsa dayansın, Fransız- O zaman ülkeyi yönetenler baskıcı değildi. Gelir sahipleri, lıkları gözler önüne sererek eleştirdi. ca, İngilizce, İspanyolcadan çeviri yapan Roza Hakmen’in, insanı insanlığından edip sömürme yoluna gitmiyorlardı. Ömrü boyunca dille ve yazınla ilgi- Cervantes’in, neredeyse 25 yıldır elimden bırakamadığım lenen, yazan, çeviren, yaratan, ince- OLAYLAR... Don Quijote (Yapı Kredi Yayınları, 1996, 906 s.) çevirisiyle, leyen, eleştiren, öğreten Türkçe sev- Gazete yazıları, TV ekranları, bir kesimin kasasına milyon- Türkçenin anlam alanını daha da genişlettiği kanısındayım. dasının görünmez çalışkanı, saygıy- ları doldururken halkın kuru ekmek bulamadığından söz edi- Marcus Aurelius’un Kendime Düşünceler kitabını çeviren la andığımız büyük usta Tahsin Yücel yor. Bir yılda öldürülen kadınların sayısı binleri buluyor. C. Cengiz Çevik de o soydan. Kitabın içeriğini özetlediği şu (17 Şubat 1933 / 22 Ocak 2016) ka- Toplumda çocuklarını öldüren ana babalar; ana babalarını açıklamadan da anlaşılıyor bu: pağımızda. Öner Yağcı’nın yazısı... öldüren gençler türedi. Darlığa dayanamayan gençler kurtu- “Hiç kuşku yok ki Marcus Aurelius, yukarıda özetlediğimiz Üçüncü sayfamızda, 161-180 yılların- luşu kendi canlarına kıymakta buluyor. Çocuk yaşındaki kız- yaşamöyküsüne sığmayan bir figürdür. Çağlar boyunca alela- da Roma imparatoru olan, “filozof im- lara, oğlanlara tecavüz neredeyse sıradan olay sayılıyor. de bir imparator olarak değil, tarihte eşi benzeri görülmeyen parator” diye anılan Marcus Aurelius’un İnsanımızın özgürce yaşaması tarihe karıştı. Okullar nere- bir filozof-imparator olarak anılmıştır. Kendime Düşünceler’ini incelediği ya- deyse medreseye çevrilecek, Milli Eğitim Bakanı’ndan din Onun bu şekilde anılmasını sağlayan da doğal olarak im- zısıyla Adnan Binyazar yer alıyor. kisvesine bürünenlere, Türkiye’yi işgalcilerden kurtarıp çağ- parator kimliğiyle yaptığı işlerden ziyade, Kendime Düşünce- Öner Yağcı, “İnsandan insanlığa Nâzım daşlığın temelini atan Atatürk’ü kötüleme yarışına girdi. ler olarak Tükçeleştirdiğimiz adlı eserinde beliren felsefesidir. Hikmet!” başlıklı yazısında, saygıyla an- Yaşar Kemal’in yıllar önce söylediği “O iyi insanlar o güzel Ona göre tüm evreni, yani her şeyi yöneten bir akıl vardır. dığımız Nâzım Hikmet’in (15 Ocak 1902 atlara binip çekip gittiler...” özdeyişi, anımsayanların yüreği- (...) İnsanın doğaya aykırı davranması kendisi için evrendeki / 3 Haziran 1963) yapıtlarını, mücade- ni yakıyor. akışın tersine hareket etmesinden kaynaklanan sorunlar yaratır.” lesini ve birçok kuşakta yarattığı silin- Onun yöntemi, felsefe sözlüklerinde tanımlandığı gibi kuram- BİLİMİN SESİ mez izleri, direnme gücünü irdeliyor. sal anlamının dışında; varlıkların kaynağı, düşüncenin bilimsel Kötü ruhlular uyansın diye, bilge ruhlu Emre Kongar, Atatürk Tam da dediği gibi “Nâzım Hikmet’in olarak araştırılmasına dayanandığına göre, Aurelius 12 bölüm- gerçeğini bilimsel boyutuyla beyinlere yerleştirmeye çalışıyor: aydınlığı, dünyayı ve ülkemizi güzelleş- den oluşan kitabında kendi bilgi alanlarının derinliğine iniyor. “Atatürk, tirmeye devam ediyor hâlâ”. 1) Türkiye Cumhuriyeti’ni kuran halkı, öteki milletlerle eşit Feridun Andaç, “Dönüştüren anla- KİTABIN İÇERİĞİ olan Türk milleti olarak kabul eder... tı: ‘Dönüş’” başlıklı yazısında, Libya- Ona göre bilgi, insanı bulmaz, insan bilginin ardına düşüp 2) Irkçı (etnikçi) değildir; Türk milletinin öteki milletlerden lı romancı Hisham Matar’ın otobiyog- kaynağa kavuşur: üstün olduğunu öne sürmez... rafik anlatısı Dönüş’ü irdeliyor. “- Dedem Venus’tan iyi niyetliliği, sakinliği, büyücülerin bü- 3) Bağımsızlıkçıdır, antiemperyalisttir... Necdet Neydim, Luis Sepúlveda’nın yü, şeytan çıkarma ve bunlar gibi sözlerine inanmamayı, fel- 4) Cumhuriyetçidir; istibdada, diktatörlüğe karşıdır... yeni bir erdem öyküsü niteliğindeki Ya- sefeye aşina olup önce Baccheius’un, sonra Tandasis ile 5) Laiktir; çağdaştır, demokratiktir; eşitlikçidir, özgürlükçüdür, vaşlığın Önemini Anlayan Salyangozun Marcianus’un öğrencisi olmayı... Sosyal Devlet’ten, Hukuk Devleti’nden yanadır... Hikâyesi adlı yapıtını merceğe alıyor. - Rustikus’tan anlam satmamayı... Ve bütün bu değerleri, akıl ve bilim yolu olan Atatürkçülük” Mustafa Günay, felsefi şiir anlayışıy- - Apollonius’tan özgür olmayı ve hiçbir şeyi riske atmamayı, adı altında birleştirmiştir. la tanınan Yücel Kayıran’ın dördüncü bir an bile olsa akıl dışında hiçbir şeye başvurmamayı... Emperyalistler, tarikatlar ve cemaatler, Atatürk’e, Laikliğe, düzyazı kitabı Poetik Varlık’ı inceliyor. - Sextus’tan iyi niyetli olmayı, hiçbir öfke veya başka bir Cumhuriyete karşıdırlar... Bayram Ali Eşiyok, Ömer Faruk duygu belirtisi göstermemeyi, tutkulardan sıyrılmayı... Türkiye Cumhuriyeti’nde, özellikle de Milli Savunma ve Mil- Çolak’ın editörlüğünde yayımlanan - Catullus’tan bir dostun eleştirisini, akla yatkın olmasa bile li Eğitim Bakanlıklarında, emperyalist uşaklarına, tarikat ve ce- beş ciltlik Yüzyılın Ekonomisi’ni de- küçümsememeyi öğrendim...” maat mensuplarına yer yoktur!” ğerlendiriyor. Y. Bekir Yurdakul, “Yeni bir ‘kaçış’ KİTAP SIĞINAKTIR SON SÖZ oyunu!” başlıklı yazısında, Vladimir Kitap, değerini bilip okuyana her çağda sığınak olmuştur. 25 yüzyıl önce büyüklerin, biginlerin gerçekleriyle besle- Tumanov’un, dört ciltlik “Gizemli Ha- Her çağda toplumsal daralmaların halkı yaşama umudundan nen, felsefeyi yaşam biçimine dönüştürüp büyüklerden öğüt ritalar” dizisinin son halkası Volkan- ettiği biliniyor. alarak kendine yönelik düşünceler üreten filozof-imparator dan Kaçmak’ı merceğe alıyor. Marcus Aurelius’un Kendime Düşünceler kitabındaki gö- Marcus Aurelius’u insanlığı tanımlayan bir sözüyle analım: Mustafa Başaran’ın hazırladığı Bul- rüşleri de bu bağlamda bana düşünme sığınağı oldu. “Evren büyük bir kenttir. Oradaki her şey bir bütün oluştu- maca ile düşün trafiği sürüyor! Yaşamın her aşamasını filozofça algılayan Aurelius’un er- rur. Doğanın oluşturduğu ve sürdürdüğü her şey bütünün bir demli sözleri, bu yüzyılda da geçerliğinden bir şey yitirme- parçasıdır.” İyi okumalar... n l İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına: Alev Coşkun l Yayın Yönetmeni: Gamze Akdemir l Tasarım: Bahadır Aktaş l Sorumlu Müdür: Aslan Yıldız l Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ l İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli- İstanbul l Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 l Reklam Genel Müdürü: Esra Bozok l Reklam Rezervasyon: Tel: 0 (212) 343 72 74 Mail: reklam@cumhuriyet. com.tr l Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. AŞ, Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. KITAP No: 11A/41 Bahçelievler - İSTANBUL. l Yerel süreli yayın l Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir.