Catalog

‘Yavaşlığın Önemini Anlayan Salyangozun Hikâyesi’ Martıya Uçmayı Öğreten Kedi’de yumurtasını bir kediye emanet ettikten sonra ölen bir martının ardından, kedinin kendine çok aykırı bir eylemi sırf ona bir şey emanet edildiği için gerçekleştirmeye çalışmasını anlatır Luis Sepúlveda. Bu, aslında erdemin keşfi anlamına gelir. Erdem tüm bilgi, deneyim, farkındalıklarıyla birlikte başkalarının hayat hakkına, var oluşuna saygı göstermektir. Onun hayatta kalmasına, kendisi olmasına alan açmaktır. Kedi bunu yapar. Martıya martı olmayı öğretir. Onun kendi kimliğini fark etmesini, kendini gerçekleştirmesini sağlar. Yavaşlığın Önemini Anlayan Salyangozun Hikâyesi de (Everest Çocuk) Sepúlveda’dan yeni bir erdem öyküsüdür. Yavaşlık vazgeçilmemesi gereken bir erdemdir. “Çocuk, yetişkinlerin nesnesi değil, hayatın ve man onu cezbeden bir şey kendine çağırır. edebiyatın öznesidir.” N. Neydim Salyangoz, yolculuğu esnasında birçok canlı ile karşılaşır ve onlara niye yavaş olduğunu sorar. Aldı- artıya Uçmayı Öğreten Kedi’nin yazarı Luis ğı yanıtlar onu doyurmaz. Sormayı sürdürür ama bu Sepúlveda’dan felsefi derinlik taşıyan yeni bir yolculuğunda başka şeyleri de fark etmeyi öğrenir. M kitap: Yavaşlığın Önemini Anlayan Salyango- Doğayı keşfetmeye, dahası insanı tanımaya başlar. zun Hikâyesi. Bir önceki kitabıyla her yaştan okura ses- İnsan onun türü için en tehlikeli varlıktır çünkü in- lenen ve onlarda derin izler bırakan yazar bu kitabıyla san yürürken ayağının altında kalabilecek canlılara da hedef kitlesi olarak çocukları seçmiş olsa da sanı- özen göstermez ve bu yüzden salyangozlara basar rım iki perspektifli bir okur kitlesine sesleniyor olacak. ve onların ölümüne neden olur. Oysa biraz daha ya- vaş olabilselerdi ve etraflarında olanların farkına vara- SALYANGOZLARIN NİYE ADLARI YOK? bilselerdi onlar yaşamaya devam edebilirlerdi. Karahindiba Diyarı denilen bir bölgede yaşardı sal- yangozlar. Birbirlerine “salyangoz” diye seslenirlerdi YAVAŞLIĞIN ERDEMİNİ KEŞFETME çünkü her birinin ayrı ismi yoktu. Salyangoz, sorgulama ve tanıklıklarıyla yavaşlığın Bu, iletişim konusunda sorun yaratsa da aceleleri ne denli önemli olduğunu anlamaya başlar. İnsanların olmadığı için bunu aşmış gibi görünüyorlardı. yarattığı bir tehlikeyi karıncalarla paylaşınca, kraliçe Kendilerini hayatın akışına öylesine kaptırmışlardı karınca onun bu erdemini geliştiren unsurun yavaşlığı yavaş olmak bizi tehlikeye düşürmüyor mu?” ki,hayatla ilgili, kendileriyle ilgi soru sormak akıllarına olduğunu söyler ve ona teşekkür eder. Soru sormayı bilmeyenler yanıtlamayı da bilmez- bile gelmiyordu. Soru olmayınca yanıtı da aranmıyordu. Yavaşlığı sayesinde etrafında olan bitenin farkında ler. Bu sorulara yanıt bulamazlar ve bunun böyle ge- Soru olmayınca yanıt aramak için yola da çıkılmı- olan salyangoz insanların onun türünün yok olmasına lip böyle gideceğini söylerler. yordu. İşte bir yolculuk hikâyesi ve yavaşlığa övgü. neden olacak bir iş yaptıklarını fark eder. İnsanlar kendi Kabullenmek kadar tehlikeli bir durum yoktur. Ka- Yola çıkmadan düşünceler harekete geçmiyor. yaşam alanlarını genişletirken canlıların varlığını önem- bullenmek arayışı yok eder. Kabullenmek savunma- semezler. Yollar yapıp asfaltlarken yolların ulaştığı her YOLCULUK UZUN MU YOKSA sızlıktır. Arayış yok olunca keşfedişler yok olur. yere konutlar yaparken akıllarına gelmez orada yaşa- Bu sürece aykırı davranan bir tek genç salyangoz KISA MI SÜRMELİ? NEDEN? yan canlılar. Oysa tüm bu eylemler canlıların yaşam ala- Pekin civarında yapılmakta olan bir demiryolu inşaa- vardır ama o da bu sorularıyla ve genele ters düşme- nını elinden almakta ve onları ölüme terk etmektedir. siyle bir süre sonra toplum dışı kalmaya başlar. tını gören köylü, orada çalışan mühendise ne yaptıkla- Salyangoz bu gerçeği gözleriyle görünce arkadaş- Toplum dışılık bir canlı için en dayanılmaz bir ya- rını sorar. Mühendis demiryolu yaptıklarını anlatır. Köy- larını uyarmak ve onları yeni bir yaşam alanına taşı- şam biçimidir. Ya kalıp mücadele edersin ya da yola lü, ne işe yarayacağını sorar. Mühendis ona karşı bir mak ister; ama bunun için onları ikna etmesi ve onla- çıkıp arayışlarını gerçekleştirmeye çalışırsın. Arayışını soru yöneltir: “Buradan Pekin’e ne kadar zamanda gi- ra liderlik etmesi gerekmektedir. gerçekleştiren kendini de gerçekleştirir. diyorsun”. “Bir haftada gidiyorum” diye yanıtlar köylü. “Tamam” der mühendis. “İşte demiryolu yapıldığında SEPÚLVEDA VE ERDEMİN KEŞFİ YOLCULUK, EDEBİYATTA NE ANLAMA GELİR? bir günde gideceksin!” Köylü biraz düşünür ve yeniden Martıya Uçmayı Öğreten Kedi’de yumurtasını bir ke- Kendini aramak, bulabilmek ya da kaybolup git- sorar: “Peki ben geri kalan altı günde ne yapacağım.” diye emanet ettikten sonra ölen bir martının ardından, mektir diyebiliriz kısaca. Kaybolmamak, geri dönme- kedinin kendine çok aykırı bir eylemi sırf ona bir şey yi önceler. Geri dönen kaybolmamış sayılabilir ama HIZLI YAŞAYAN MUTLU MU ÖLÜR? emanet edildiği için gerçekleştirmeye çalışmasını anlatır. her geri dönüş zaferi içermez. Geri dönmek halkanın Kendi doğasından yola çıktığınızda bir insan, onun- Bu, aslında erdemin keşfi anlamına gelir. Erdem iç- kendini tamamlaması demektir. la uyumlu olmaya çalıştığında hızın onu mutlu etme- güdüleriyle davranmak değildir. Erdem tüm bilgi, dene- Tamamlamak, bu yolculukta keşfetmek, olgun- diğinin bilincine varır. 60’lı yılların James Dean kuşa- yim, farkındalıklarıyla birlikte başkalarının hayat hakkı- laşmak ya da kaçılan korkularla yüzleşmek, başar- ğında en önemli slogan “Hızlı yaşa, genç öl!” idi, son- na, var oluşuna saygı göstermektir. Onun hayatta kal- ma duygusunu hırstan tutkuya dönüştürmek, dahası ra bizde ona “Tabutun yakışıklı olsun” eklendi. masına, kendisi olmasına alan açmaktır. Kedi bunu ya- sorularına yanıt bulup yaşamla barışık ve farkındalık Hızın en üst noktasına çıkmak görülecek, tadına par. Martıya martı olmayı öğretir. Onun kendi kimliğini içinde olmaktır. Yaşamı deneyimlemek, yenilgiler, za- varılacak, belki de hüzünlenecek birçok şeyden vaz- fark etmesini, kendini gerçekleştirmesini sağlar. ferlerle karşılaşmak ve dönüşü tamamlarken o halka- geçmek demektir. Oysa hayat farkına vardığınızda, Salyangozun hikâyesi de Sepúlveda’dan yeni bir nın içine erdemi koyabilmek demektir. içselleştirdiğinizde size keyif verir. erdem öyküsüdür. Yavaşlık vazgeçilmemesi gereken Yola çıkanın bir amacı olmalıdır. Ya bir yere gide- SALYANGOZ’UN HİKÂYESİ cektir kafasında onu meşgul eden sorularına yanıt bir erdemdir. n Bu diyarda yaşayan genç bir salyangoz vardır ve o bulabilmek için ya da hedefsiz olarak başlayan gidiş, ardı ardına sorular sormaya başlar: “Niye benim bir yolculuk içinde anlam kazanacak ve yolcu bu süreçte Yavaşlığın Önemini Anlayan Salyangozun adım yok? Başka canlıların ve bitkilerin adı var ama? kendini yeniden tanımlama becerisine sahip olacak- Hikâyesi / Luis Sepúlveda / Çeviren: Mahir Ünsal Niye biz yavaş hareket ediyoruz? Böylesine sessiz ve tır. Yolcu kimi zaman zorla çıkar yolculuğa kimi za- Eriş / Everest Çocuk / 64 s. / 2023, 14 18 Ocak 2024