Catalog

SİHİRLİ DEĞNEK Çocuklar İçin Kitaplar Hazırlayan: Nilay Yılmaz İyi ki varsın Christine Nöstlinger! evlerinin enkazından iki kez sağ olarak çıkarılan Nöstlinger için Polonya’ya kaçmak zorunda kalan babasının yokluğuyla savaş yılları daha da ağırlaştı. Savaş bittiğinde dokuz yaşındaydı. Viyana Uygulamalı Sanatlar Akademisi’nde öğrenim gören Nöstlinger çocuk yazınına ilk önce çizimleriyle girdi. Ancak resimlerinden çok yazdığı öykünün sevilmesi ile yazmaya başladı. Genellikle orta halli aile çocuklarının gündelik yaşamlarını ele alarak, geleneksel aile yapısını ve okul kurumunu esprili bir üslupla eleştiren Nöstlinger’in kitapları Türkçe’de Günışığı Kitaplığı tarafından yayımlanıyor. 1973’te Alman Gençlik Edebiyatı Ödülü’nü kazanan Kim Takar Salatalık Kral’ı, otoriter eğitim sistemini eleştiren bir başkaldırı kitabıdır aslında. Ezberciliği, belirlenmiş kalıplar içinde sorgulamadan düşünmeyi, çıkar ilişkilerindeki ikiyüzlülüğü, klasik otoriter aile yapısını ve eğitim sistemini ince ince gözler önüne serer. Her yetişkinin gönlünden geçen uslu, sevimli, temiz, düzenli, söz dinleyen, kısacası mükemmel çocuk kavramıyla, “Konrad ya da Konserve Kutusundan Çıkan Çocuk” romanında dalga geçen Nöstlinger, “Konuk Değil Baş Belası” romanındaysa farklı olanı dışlamamak gerektiğini, önyargılardan arınmanın önemini vurgular. Aile içi ilişkiler, arkadaşlıklar, korkular, yalanlar gibi günlük yaşama ilişkin pek çok önemli konuyu dokuz yaşındaki bir çocuğun gözünden anlatan “Lollipop”; ailedeki huzursuzların, problemlerin çocukları nasıl etkileyebileceğini, değiştirebileceğini kız ve erkek bakışlarından sunan “Susi’nin ve Paul’ün Gizli Günlükleri” Nöstlinger’in Türkçe’de yayımlanan diğer çocuk romanlarıdır. Yazarın okumaya yeni başlayan çocuklar için kaleme alığı “Mini Dizisi”nin kahramanı Mini ise yine büyüklerin dünyasındaki her şeye karışmaya çalışan cin gibi bir çocuk. Altı kitaplık dizinin, metni destekleyen ‘’konuşan resimleri’’ ile de çocukların okuma hızlarını artıracak, resim okuma becerilerini geliştirecek bir yaklaşım içinde yazılmış olması dikkate değer. “Hadi Ama Baba!”, “İşte Şimdi Hapı Yuttum!” ve “Arkadaş Dümeni” adlı gençlik romanlarında ise özellikle ergenlik çağındaki gençlerin kendi aralarındaki ilişkileri, okul yaşamı, aile ilişkileri, dış görünüşün gençler üzerindeki etkileri, ilk aşklar, olgunlaşma, parasal sıkıntılar, boşanma gibi konulara değinmektedir Nöstlinger. Otoriter ve baskıcı yaklaşımı, eğitim sistemini ve toplum yapısını eleştiren önemli yapıtlarıyla dünya çocuklarına, gençlerine ve büyüklerine seslenen, eğlenceli üslubuyla onları eleştiren ve düşündüren Avusturyalı yazarın 70. yaşı yarın kutlanacak… İyi ki varsın Nöstlinger! Günışığı Kitaplığı, Nöstlinger’in 14 kitabını Türkçeye kazandırdı. Hâlâ Nöstlinger’le tanışmayanlar için: Mini ve Mırnav Kedi (2006) Mini Denizde (2006) Mini ve Doğum Günü Partisi (2006) Mini Küçük Dedektif (2006) Mini ve Yılbaşı Armağanları (2006) Mini Kayak Tatilinde (2006) Kim Takar Salatalık Kral’ı (1. baskı: 2003; 7. baskı: 2006) Konrad ya da Konserve Kutusundan Çıkan Çocuk (1. baskı: 2003; 7. baskı: 2006) Konuk Değil Baş Belası (1. baskı: 2003; 6. baskı: 2006) Lollipop (1. baskı: 2004; 4. baskı: 2006) Susi’nin ve Paul’ün Gizli Günlükleri (1. baskı: 2005; 4. baskı: 2006) Hadi Ama Baba! (1. baskı: 2004; 4. baskı: 2006) İşte Şimdi Hapı Yuttum! (1. baskı: 2005; 3. baskı: 2006) Arkadaş Dümeni (1. baskı: 2006; 2. baskı: 2006) MEKTUBUNUZ VAR! “Sanat Sınavı”, Ülkü Tamer, Can Gençlik, 2006 (1.Baskı) (13+ yaş) Sevgili Nur İçözü, Merhaba! 6 dalda 666 sorunun yer aldığı, baştan sona sanatla ilgili bir kitap geçti geçenlerde elime. Hemen senin kızını hatırladım. Neydi adı? Tuluğ mu? 10 yaşındayken Mimar Sinan Devlet Konservatuvarı’nın keman bölümünü kazanmıştı, sonra da Şan bölümünü bitirmişti, değil mi? Ferenc Liszt Müzik Akademisinde Opera Ana Sanat dalı üzerine yüksek lisans yapmak üzere Budapeşte’ye gittiğini duymuştum… Hatta bir de konser vermişti orda… Tabii, bu bilgileri hatırlamak ve yanlış yapmamak için internete baktım… Ama eminim müzikle ilgili bir soru sorulsa, Tuluğ internete bile bakmadan yanıtı verebilir. Bir anne olarak, bunca eğitimin ardından, acaba ne biliyor ne bilmiyor diye merak edersen eğer… Kitaptan birkaç soru seç ve sor bakalım. Tuluğ bilmeyecek de kim bilecek? Gerçi anlaşılan bundan böyle bu kitabı okuyan herkes bilebilecek. Çünkü kitapta sanatla ilgili ne ararsan var. 666 soru! Kolay mı? Sorular, 6 sanat koluna bölünmüş: Sinema, Tiyatro, Edebiyat, Mitologya, Güzel Sanatlar, Müzik… Kitabın ön bölümünde sorular soruluyor, arka bölümde de yanıtları veriliyor. Eskiden televizyon yokken, gece toplantılarında arkadaşlar arasında bilgi yarışmaları düzenlerdik. Ne uğraşırdık ilginç sorular oluşturmak için... O zamanlar bu kitap elimizde olsaydı, karşı takımı her toplantıda mat edebilirdik. Soralım da bilsinler bakalım! Müzikle, sinema, edebiyat, tiyatroyla ilgilenen herkesin bilgisini sınayabileceği bir kitap bu. Tuluğ’a müzik bölümünden hemen iki soru hazırladım bile; bakalım bilecek mi: 1. Şakuhaşi nedir? 2. Milano’daki ünlü La Scala operası hangi yüzyılda açılmıştır? 13 Ekim 1936’da Viyana’da doğan Nöstlinger’in 70. doğum gününü sadede Almanya’da yaşayan çocuklar değil, onun kitaplarını okuyan bütün dünya çocukları kutluyor. Günümüzde dünya çocuk edebiyatının klasikleri arasında sayılan “Kim Takar Salatalık Kral’ı” ile 1973’te Alman Gençlik Edebiyatı Ödülü’nü kazanan Nöstlinger, 1984’te uluslararası Hans Christian Andersen Ödülü’nü ve 2003’te parasal açıdan Nobel Edebiyat Ödülü’nden sonra ikinci en büyük edebiyat ödülü olan Astrid Lindgren Edebiyat Ödülü’nü aldı. Son otuz yılda çocuklar ve gençler için yüzden fazla kitap yazan Nöstlinger sayısız makalesiyle, şiirleriyle ve öyküleriyle büyüklere de sesleniyor. İki yaşındayken Hitler ordusunun işgali altında kalan Avusturya’da sığınaklarda yaşam süren, bomba isabet eden BİR GÜN... Her çocuğun bir kitabı olacak. Çocuklar için kitap yayımlayan her yayınevinin bir editörü ve pedagoğu olacak. Her şehirde bir çocuk kütüphanesi olacak. Kütüphanesi olmayan yerleşim yerlerindeki çocuklar da gezici kütüphanelerin peşinden koşturacak. SİHİRLİ ÇOCUK DERGİLERİ! Kırmızı Fare (http://www.mavibulut.com.tr) Ebe Sobe (http://www.ebesobe.com) Bilim Çocuk (www.biltek.tubitak.gov.tr/cocuk) g Aytül Akal Nilay Yılmaz Kurtuluş Deresi Cd. No: 47 Bilgi Üniversitesi, Dolapdere/İstanbul nilayy@bilgi.edu.tr Tel: 0212 236 78 42 0212 311 51 82 SAYFA 40 CUMHURİYET KİTAP SAYI 869