Catalog

Serkan Dora'dan 'Büyüyen Fotoğraf Küçülen Sosyoloji1 paralellikleri ele alıyor. Son iki bölüm ise, kitabın ana konusuna ve tezlerine ayrılmış. Kapitalizm ve tüketim toplumu eleştirisi Serkan Doranın "Büyüyen Fotoğraf Küçülen Sosyoloji" kitabındaki ana argümanı fotoğrafın büyümesi ile birlikte sosyolojinin küçülerek mikro parçalara bölünmesi ve bu yolla gerçekliğin kaybedilmiş olması. i l MuratBEŞER ağımızın ima] dcvri olduğuna dair çok tantana yapüdı; hemcn her popülist köşe ya da kitap yazarı, lcendi çapında konunun cazibesine kapılmaktan kendini alamadı. Ancak bu konuda yazılanların tamamına yakını, 'y e n ' çağ'ın bize sunduğu olanaklann kaçmlmayacak fırsatlar olduğu teranesi olmaktan öte geçemiyor. Bu konuda yazılmış bir dizi yazı ve kitap arasında "Büyüyen Fotoğraf Küçülen Sosyoloji" adlı çalışmanın sahibi Serkan Dora, 'demode bulunmak' riskini göze alarak, asıl söylenmesi gerekenleri ya da bir başka deyişle büyük bir realiteyi, basitçe ve tüm çıplaklığı ile söyleme cesareti gösteriyor. gerçekliğin üretim ilişkilerine bağlı olarak değişildik göstermesi sonucu, 19. yüzyılda sanatta fotoğrafın, bilimde de sosyolojinin ortaya çıktığı tezini ortaya sürüyor. Aynı şekilde 19. yüzydda batı dünyanın egemenliğini eline geçiriyor; bunu elinde tutmak içinde, gerçekliğe sahip olmanın araçları olarak fotoğraf ve sosyolojinin toplumsal dinamiklerinin önünü açıyor. Sosyolojinin ve fotoğrafın eşzamanlı olarak ortaya çıkması ve gelişmesi bir rastlantı değil. 1839'da yani fotoğraf makinesinin icat edildiği sırada, Auguste Comte 'Pozitif Felsefeye Giriş' kitabını bitirmek üzeredir. Birlikte büyüyen pozitivizm ve fotoğraf, o günün ve yarının dünyasında dizginleri elde tutmanın en temelli enstrümanlarıdırlar. Sosyolojinin makro ve bilim olarak toplumları denetim altında tutma amacıyla yola çıktığı süreçte, sosyalizm de bilimsel bir kimlik kazanır. Fotoğrafın doğuşundan itibaren iktidarlar ile doğrudan bir ilişki içinde oluşu ve yükselen kapitalist değerler nedeniyle sosyoloji süreç içinde küçülmüş ve gerçeklikten uzaklaşmışken; fotoğraf toplumları denetim altında tutan bir araca dönüşmüştür. Beş bölümden oluşan "Büyüyen Fotoğraf, Küçülen Sosyoloji", ilk bölümünde ilk çağlardan 17. yüzyıla kadar gerçekliğin bilim ve sanat açısından algılanış biçimlerini inceliyor. Lascaux mağaralanndaki ilk duvar resimlerinden başlayan yolculuk, perspektifın, camera obscura'nın ve matbaanın bulunuşuna kadar uzanıyor. Bir sonraki bölüm Caravaggio, Velasquez, Fransız Devrimi ve sermaye birikimi üzerinden 18. yüzyıldaki fotoğrafın ve sosyolojinin ilk işaretlerine göz atıyor. 19. yüzyılda sosyoloji ve fotoğrafın gelişim sürecini mercek altına alan üçüncü bölüm, lik sosyolog ve sosyalist SaintSimon'dan, sosyolojiye adını veren August Comte, bilimsel sosyalizmin kurucusu Karl Marks, klasik sosyolojinin kurucusu Emile Durkheim, Amerikan sosyolojisinin temellerini atan Max Weber'den örneklerle, fotoğrafın gelişimindeki KİTLE KÜLTÜRÜ Dora, argümanlarını desteklerken, insanlık, sanat ve sınıf mücadeleleri tarihinin hemen hemen tüm önemli kaynaklarından yararlanıyor. En bilinen referansları arasında Walter Benjamin, John Berger, Karl Marx, Friedrich Engels, Theodor Adorno, Roland Barthes, Yunan Felsefesi, Frankfurt Okulu, Elias Canetti, Christopher Caudvvell, Ernst Fisher, E. H. Gombrich, Johan Huizinga, M. Kagan, LeviStrauss, Ahmet Oktay, Ünsal Oskay, Enis Batur ve Susan Sontag gibi isimler bulunuyor. Tüm bu tarihsel süreç içinde sosyoloji, toplumsal gerçekçiliği bir bütün olarak göstermekten uzaklaşmış, parçalanmış gerçekliğin peşine düşmüştür. Bu vasıtayla insanlan kitle kültürünün içine sokan kapitalizm, tüketim ideolojisine dayalı gerçek olmayan mutluluklar yaratmaktadır. Bilmenin mutsuzluk getirdiğinb öğretildiği bir sistemde, birey olmaktan çıkıp, kişi haline getirilen insanlar için, gerçeklik konusundaki değerler de ortadan kalkmaya başlamıştır. Dora'ya göre kitlelerin gerçeğin farkına varması sürecinde en doğru yardimcı, bilim ve sanat. "Büyüyen Fotoğraf Küçülen Sosyoloji" adlı çalışma, fotoğraf ve sosyoloji çerçevesinde iyi bir kapitalizm ve tüketim toplumu eleştirisi. • Büyüyen Fotoğraf Küçülen Sosyoloji/ Serkan Dora/ Babıl Yayınlan/ 208 s. FOTOĞRAF VE SOSYOLOJİ Serkan Dora'nın "Büyüyen Fotoğraf Küçülen Sosyoloji" kitabındaki ana argümanı fotoğrafın büyümesi ile birlikte sosyolojinin küçülerek mikro parçalara bölünmesi ve bu yolla gerçekliğin kaybedilmiş olması. Uygarlık tarihinin ilk topluluklarından günümüze kadar, sanatta ve bilimde gerçekliğin algılanış biçimlcrinin sürekli farklılaşmış olması gerçeğinden hareket eden Dora, Ç İ M G E K MetvnetAK İ T A E V İ Y A Y I K L A R HhanUzgd UküalÇıkarveDtşPolitika inl En YazârTârmdan En Son Çıkanlar Yaymevt Ankara . Tei FaU (312,425 a H7 17 r t İ II 9.5 YTL Bodrum iti9 e ııa OendOaMım Atıkan K a b y Tel t Kiüfcevı Artora Kıatay %o 17 Tel (312)41819 4Z Ankara KıaJay 3 Istantoul Kaâkuy ımgekitabeM.coni kitabevi C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 751 SAYFA 21