Catalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 7 MAYIS 2025 ÇARŞAMBA 2 olaylar ve görüşler 7 Mayıs 1924’ten Gazeteden de öte, günümüze Cumhuriyet Türkiye’nin ve Yunus Nadi hafızası... EROL DOLU HİKMET KURNAZ heyecanıyla ArAştırmAcı, YAzAr birlikte büyüdü. FELSEFİ İKtİSAtÇı En sonunda Mayıs 1924 tarihinde yayın zdemir İnce bir yazısında “Paranın faize yaşamına başlayan Cumhuriyet Jean Jaures’ten bahsedince reveransı” 7gazetesi, kuruluşunun 101. Ökütüphanemde, laikliği de konu başlığı ile yılına ulaştı. Ben de 1974 yılından alan “Sosyalist Anlayış” adlı kitabını gazeteye faksladığım yazımın 3 Ocak bu yana, 14 yaşımdan beri ararken Emine Uşaklıgil’in “Benim 1989 tarihinde “Paranın Faize Şapka Cumhuriyet gazetesi okuyorum. Cumhuriyet’im” kitabı ile karşılaşınca, Çıkarması!” başlığı ile yayımlandığını Er olarak askerlik yaptığım 1981- aklıma Cumhuriyet’in tarihine gördüğümde, bankanın hemen yakınında 1983 yılları arasında bulunduğumuz anekdot olması için bu yazı düştü. Kızılay Bayındır Sokak’taki Washington askeri birliğin kantininde günlük Çünkü Cumhuriyet bir gazeteden öte Restoran’da sevincimi bir yandan gazeteler satılıyordu. Cumhuriyet Cumhuriyet Türkiye’sinin hafızası ve bir kadeh rakının eşliğinde yaşarken gazetesi de iki tane geliyordu. vakanüvisidir. bir yandan da yazıdaki cümlelerdeki Gazetenin bir tanesini spor İlkokula başlamadan çok önce düzeltmeleri görerek Sami Karaören’in subayı alıyormuş, diğerini de ben okuyup yazmayı öğrendiğim ilk alıyordum. Türkçe derslerini de hafızama kelime, büyükbabamın elinden eksik Acemilik döneminde parkanın yerleştiriyordum. Bu yazımla başlayan etmediği gazetenin başlığına baka içinde gazeteyi bir çavuş gördü Cumhuriyet’teki yazı serüvenim bazen gazetecidir. Birçok genç gazeteci yazmaya başlıyor. Daha sonra baka Cumhuriyet olmuştu. Hem ve bana gizlice “Sen Cumhuriyet ekonomi sayfalarına taşarak iktisat ve Yunus Nadi’yi belki yakından 1910 yılında İttihat ve Terakki doğduğum hem de kış ve yaz tatillerinde gazetesi mi okuyorsun” diye bir bankacılık yazınında Dünya gazetesiyle tanımaz. Ama Muğla Gazeteciler tarafından yayımlanan Rumeli çocukluğumun geçtiği Fatsa’nın tokat vurdu. Acemilik dönemim birlikte beni hep teşvik edici olmuştur. Cemiyeti başkanı rahmetli Ünal gazetesinde başyazarlık yapıyor. Bağlarca köyünün ilk muhtarı olan bittikten sonra gündüz askeri Türkeş, Muğla ve ilçelerinde her 1912 yılında Muğla o yıllarda il büyükbabam, Cumhuriyet’in devamlı ‘Demokrasinin savunucusu’ birliğin içinde bulunan futbol 24 Temmuz Basın Bayramlarında olmadığı için Osmanlı Mebusan bir okuyucusuydu. Köyden uzaklığı Atatürk’ün, “İstanbul’da Cumhuriyet sahasında nöbet tutarken ve diğer basın etkinliklerinde Meclisi’nde Aydın milletvekili 10 km olan pazarın da kurulduğu düşmanlarına ve hilafet yanlılarına Cumhuriyet gazetesi okuyordum. günün anlam ve önemi hakkında olarak bulunuyor. 1918 yılında pazartesi günleri Fatsa’ya gider ve karşı mücadele verecek bir gazete O sırada bir teğmen komutanımız konuşurken Yunus Nadi hakkında İstanbul’da kendine ait Yeni Gün gazeteci Recep (Gülenç) adıyla maruf çıkaralım, adını da Cumhuriyet koyalım” gazete okuduğumu görünce yanıma önemli konuşmalar yaptığını hiç gazetesini çıkarmaya başlayarak 19 bayide haftalık biriken Cumhuriyet önerisiyle İttihat ve Terakki’den kalan geldi, elimden gazeteyi aldı baktı, unutmam. Mayıs 1919 tarihinden sonra Yeni gazetelerini alır ve eğer çıkmışsa Akis aşı boyalı köşkteki çalışmalar sonunda sonra geri verdi ve savunmamı aldı; Gün gazetesinde Mustafa Kemal ve ve Akbaba dergileriyle beraber geri çıkarılan gazetenin 7 Mayıs 1924 bir hafta hapis yattım. Baskılara direniş arkadaşlarını destekliyor. gelir, duvarında hatırladığım kadarıyla tarihli ilk sayısında; Yunus Nadi “... Yıllardır Cumhuriyet gazetesi Rahmetli Ünal Türkeş, 2005 “Hâkimiyet milletindir” yazan bir afişin gazetemiz ne hükümet gazetesi ne okuyorum. Siyasi ortamlarda yılında yayımladığı “Atatürk’ün Fethiye ile bütünleşti bulunduğu “yazlık oda” dediğimiz de bir parti gazetesidir. Cumhuriyet Cumhuriyet gazetesinin Etrafındaki Muğlalılar” adlı Yunus Nadi, 23 Nisan 1920 odasında biriken gazete ve mecmualarını sadece cumhuriyetin, (...) demokrasinin düşüncelerini paylaşmayanlar dahi kitabındaYunus Nadi’den şöyle söz tarihinden sonra Mustafa Kemal okurdu. Cumhuriyet Türkiye’sinin de savunucusudur...” manifestosuyla aslında çoğu zaman bu gazeteyi okurlar. eder: ve arkadaşlarına Milli Mücadele’de ilk muhtarlarından olan büyükbabam gazetenin iktisadi bağımsızlığının Cumhuriyet bir kültür hazinesidir. “Yunus Nadi, 1879 yılında destek olmak için matbaasını köyde toplanan paralarla ilkokul, sağlık önemini de açıklıyordu. Gazeteye bağlı olanlar her gün bu Muğla’nın Fethiye ilçesine parçalara ayırıp gizlice Ankara’ya ocağı ve bir caminin yapılmasına ve gazeteyi alırlar. İzmir, İstanbul bağlı Kemer beldesinin Seydiler taşıyarak Yeni Gün gazetesini Özal’ın zayıflatma isteği köyde kız-erkek çocukların okumalarını ve Ankara’ya gittiğim zamanlar köyünde dünyaya geldi. İlkokulu Ankara’da yayımlamaya devam Kaderi Cumhuriyet Türkiye’si ile bir bugün de hâlâ adlarını hatırladığım Fazıl kütüphanelere gider Cumhuriyet Fethiye’de bitirdikten sonra ediyor. 23 Nisan 1920 meclisinde olan gazete, iktidarların ve muhalefetin Ertuğrul, Gültekin Konkuralp, Ali Cihan gazetesi arşivlerine bakarım. Rodos’ta Süleymaniye Ortaokulu’nu Yunus Nadi İzmir milletvekili yayın politikasıyla her zaman yanında gibi çok sayıda aydın öğretmenlerle tamamlayıp arkasından İstanbul’da olarak görev yapıyor. Daha sonra Fethiyeli Yunus Nadi görmek istediği gazetelerin başında birlikte öncülük etmiş, öğretmenlere Galatasaray Lisesi’ni bitiriyor ve Yunus Nadi 7 Mayıs 1924 tarihinde Yunus Nadi, Cumhuriyet olmuş ve bu yönde doğrudan ya da köyde büyükçe sayılan evini bedavaya oradan da hukuk fakültesinden Yeni Gün gazetesi yerine bugünkü gazetesinin kurucusu ve Milli dolaylı yoldan etkilemeye çalışmışlardır. pansiyoner olarak açmıştı. mezun olduktan sonra 1900 yılında adını Atatürk’ün isteği üzerine Mücadele yıllarında Mustafa Öyle ki Turgut Özal’ın gazeteyi Malumat gazetesinde gazeteciliğe Cumhuriyet gazetesini yayımlamaya Karaören’in Türkçe dersleri Kemal’in yanından hiç ayrılmayan “Babıâli’nin Pravda’sı” diyerekten başlıyor. Burada yazılarını yazmaya başlıyor. Cumhuriyet gazetesinin Fethiyeli bir gazetecidir. Cumhuriyet gazetesine ilkokulda verilen ilanları önlemek yoluyla gazeteyi devam ederken 1901 yılında ismini de Atatürk veriyor. Kendisi Kurtuluş Savaşı yıllarında ve başlayan düşkünlüğüm sonraki zayıflatmak istediği hatırlardadır. Abdülhamit’e karşı gizli örgüt üyesi de Cumhuriyet döneminden Türkiye Cumhuriyeti’nin temelleri eğitim yıllarımda da hep sürdü. Bazen Ancak Cumhuriyet, kuruluş felsefesine olduğu gerekçesiyle 22 yaşında bir başlamak üzere 1945 yılında atılırken Atatürk’ün yanında tüm üniversite yıllarımda ara sıra protesto uygun olarak karanlığa karşı laik genç olarak Midilli kalesine üç yıl vefatına kadar Muğla milletvekilliği karargâhlarda çalışan Fethiyeli hapse ve oradan da sürgün cezasına etmek için Yeni Ortam ve Demokrat aydınlığın yolunu göstermek görevinden yapmıştır.” Yunus Nadi, Fethiye, Muğla ve çarptırılıyor. Ama Yunus Nadi bu gazeteleriyle de kesintiye uğramadı değil. ve okuyucu sayısının çok üzerinde Türkiye’nin bir değeridir. Kendisini Cumhuriyet gazetesinin kurucusu baskılara direniyor. Ancak bankacılık mesleğimle birlikte kamuoyu gözetiminde sağladığı güveni özlemle, gurur duyarak anıyoruz. Yunus Nadi’nin 6 Ekim 2024 1908 yılında İkinci Meşrutiyet’in Cumhuriyet tutkusu sadece okuru olarak hiçbir sermaye grubuna yaslanmadan, Gerçekten Yunus Nadi, Milli ilan edilmesinden sonra İstanbul’a tarihinde Fethiye’nin merkezine değil, “Olaylar ve Görüşler” sayfasında okuyucularının desteğiyle hep Mücadele kahramanı olarak basın dönerek İlk Adım ve Tasviri anıtı dikildi ve Yunus Nadi ismi “elbette bir gün bende yazarım” sürdürmüş ve sürdürmektedir. camiasında tarihe geçmiş bir Efkâr gazetelerinde tekrar Fethiye ile bütünleşmiş oldu. ve etkilerini duyurdu. Daha önce bir dalda unus Nadi Ödülleri 80. yılına girdi. CHP’nin düzenlediği bir şiir ödülü vardı. Y1946 yılından itibaren yapılan Yunus Aynı dönemde bütün dünyada sanat, bilim yapılan ödüllendirmenin kapsamı 1990 80. YIL yılından itibaren genişletildi ve Yunus Nadi Nadi Ödülleri Yarışması, gazetemizin ve edebiyat ödülleri ün yapmışlardı. İsveç’te kurucusu Yunus Nadi’ye olan saygı ve Nobel, ABD’de Pulitzer, Sovyetler’de Lenin, Ödülleri adıyla sürmeye başladı. yUNUS NaDİ Cumhuriyet gazetesi, çağdaş uygarlığa sevgiden kaynaklanıyor. Yalnız Cumhuriyet Fransa’da Goncourt ödüllerinin sonuçları gazetesinin değil, Türkiye Cumhuriyeti’nin ülkemizde de ilgiyle izleniyordu. Türkiye’de giden yolun, kültür, sanat, fikir ve bilim yolu olduğunu kuruluşundan beri savunan bir kuruluşunda da büyük emeği bulunan de bu alanda öncülüğü Cumhuriyet gazetesi öDüllerİ Yunus Nadi’nin anısını her yıl tazelemek üstlendi. Bundan 80 yıl önce düzenlenen gazete. Bu yoldaki çabaları desteklemek ve özendirmekte Yunus Nadi Ödülleri’nin işlevi bizim için bir görev. Cumhuriyet’in Ulusal Yunus Nadi Armağan Yarışması’yla kültür 2025 Bağımsızlık Savaşımızla ve Türkiye ve sanat alanında bir yarışma heyecanı sürecek. 2025 Yunus Nadi Ödülleri Edebiyat Ana Cumhuriyeti ile eşzamanlı ve eşanlamlı oluşturuldu. Daha sonraki yıllarda bir kuruluş tarihçesi var. Yunus Nadi, ülkemizde de kültür ve sanat alanında Dalı’nda öykü, roman, şiir; Görsel Sanatlar olayına dönüştürmek amacıyla bu yarışma yarışma ve ödüllerin sayısı çoğaldı. Dalı’nda karikatür, fotoğraf; Bilimsel gazetemizin temel taşlarını ve misyonunu düzenlendi. bu doğrultuda oluşturdu. Yunus Nadi’nin Yunus Nadi Ödülleri 80 yıl boyunca Araştırma Dalı’nda sosyal bilimler araştırması Yarışmanın ilk düzenlendiği yıllarda düzenli olarak gerçekleştirildi ve kültür- olarak sürüyor. ölüm yıldönümünü geçmişe dönük bir acı Türkiye’de sanat alanında hiçbir özel ödül olarak değil, geleceğe yönelik bir kültür sanat alanında amaçlanan katkıları yaptı Adaylara başarılar diliyoruz. yoktu; tek parti dönemiydi ve yalnızca verilir. Seçici kurul, ödülü, kitap veya kitap Masaracı, Muhittin Köroğlu, Zafer Temoçin, “Cumhuriyet Gazetesi Yunus Nadi Ödülleri” ÖYKÜ dosyası arasında paylaştırabilir. Akdağ Saydut, Murat Sayın. Prof. Dr. Nurettin Mazhar Öktel Sokak. Ödüle 1 Şubat 2024 ile 1 Şubat 2025 Seçici Kurul: Ataol Behramoğlu, Doğan No: 2 34381 Şişli / İSTANBUL tarihleri arasında yayımlanmış bir kitap ile Hızlan, Hüseyin Yurttaş, Turgay Fişekçi, adresine iadeli taahhütlü olarak postayla aday olunabilir. Adaylar yapıtlarını altı adet FOTOĞRAF Eray Canberk. ulaştırmaları ya da elden teslim etmeleri olarak göndereceklerdir. Ödül bir yapıta Ödüle en çok dört adet siyah beyaz fotoğraf gerekmektedir. Yayımlanmış yapıtların daha verilir. Seçici kurul, ödülü paylaştırabilir. ile aday olunabilir. Gönderilecek fotoğrafların önce herhangi bir ödül almamış olması koşulu Seçici Kurul: Sezer Ateş Ayvaz, Prof. Dr. SOSYAL BİLİMLER en az 18x24 cm. boyutlarında ve daha önce geçerlidir. Zarfın ya da paketin üzerine hangi Aysu Erden, M. Zaman Saçlıoğlu, M. Sadık ARAŞTIRMASI başka bir yarışmada ödül almamış olması dal ile ilgili olduğunun yazılması zorunludur. Aslankara, Özcan Karabulut. gerekmektedir. Ödül dallarında konu sınırlaması yoktur. Ödüle 1 Şubat 2024 ile 1 Şubat 2025 Seçici Kurul: Coşkun Aral, Garbis Özatay, Yapıtlar hiçbir şekilde iade edilmez. Ödül alan tarihleri arasında yayımlanmış bilimsel İbrahim Yıldız, Dr. Ersin Turan, Uğur Demir, ya da herhangi bir şekilde ön elemeden geçirilen ROMAN araştırmalarla, yayına hazırlanmış en az 25 Vedat Arık, Güven Baykan. yapıtlar, genel yayın ilkelerimiz doğrultusunda sayfa olarak beyaz dosya kâğıdına makine Ödüle 1 Şubat 2024 ile 1 Şubat 2025 gazetemizde yayımlanabilir. Ödül sonuçları yazısıyla çift aralıklı yazılmış bilimsel tarihleri arasında yayımlanmış bir kitap ile ilerleyen tarihlerde açıklanacaktır. araştırmalar katılabilir. Adaylar yapıtlarını HER DAL İÇİN GEÇERLİ aday olunabilir. Adaylar yapıtlarını altı adet yedi adet olarak göndereceklerdir. Ödül bir olarak göndereceklerdir. Ödül bir yapıta GENEL KOŞULLAR yapıta verilir. Seçici kurul ödülü kitap veya verilir. Seçici kurul ödülü paylaştırabilir. KATILIM BELGESİ Ödüller her dalda amatör-profesyonel kitap dosyası arasında paylaştırabilir. Seçici Kurul: Konur Ertop, Asuman herkese açıktır. Cumhuriyet mensupları hiçbir Seçici Kurul: Dr. Alev Coşkun, Prof. Dr. Kafaoğlu Büke, Zeynep Aliye, Öner Yağcı, dalda ödüle aday olamazlar. Ödüller her dal Emre Kongar, Prof. Dr. Örsan Kunter Öymen, ADI-SOYADI: Gamze Akdemir. için en fazla 2 yapıt arasında paylaştırılabilir. Prof. Dr. Şaduman Halıcı, Osman Selim Adaylar gerçek ad ve adresleri ile telefon Kocahanoğlu. ADRESİ: numaralarını belirtmek zorundadırlar. Ancak ŞİİR adaylar ad ve adreslerinin saklı tutulmasını Ödüle 1 Şubat 2024 ile 1 Şubat 2025 isteyebilirler. Ödül koşullarına uymayan KARİKATÜR tarihleri arasında yayımlanmış bir kitap yapıtlar, yarışma dışında tutulacaktır. ya da “kitap dosyası” ile aday olunabilir. TELEFON NUMARASI: Karikatürlerin boyutu 30x40 cm’yi Adayların, yapıtlarıyla birlikte adlarını Yayımlanmamış yapıtların beyaz dosya geçmemelidir. Her türlü teknik serbesttir. ve soyadlarını arkasına yazacakları bir adet kâğıdına makine yazısıyla çift aralıklı yazılmış Yarışmaya en fazla beş karikatürle fotoğraflarını, açık adreslerinin de yer aldığı E-POSTA ADRESİ: olması gereklidir. Adaylar yapıtlarını altı katılabilinir. katılım belgesini ve yaşamöykülerini 23 adet olarak göndereceklerdir. Ödül bir yapıta Seçici Kurul: Metin Peker, Kamil Mayıs 2025 Cuma günü saat 17.00’ye kadar