Catalog

8 26 MAYIS 2025 PAZARTESİ HABER/YORUM (7) Bu iktisat bize nerelerden geldi? büyüttükçe büyüttü. Dünya bunlarla “Risk ne kadar yüksekse kazanç Hangi dille şansı o kadar büyük olur”u öğrendi ve huyu değişti. Kapitalizm bu iyi anlarız, serüvende sadeleşmedi, giriftleşti. “Serbest piyasa” sloganı bunlarla anlatırız? moda oldu, yayıldı. kap İtal İZMİn senaryosunda evam ediyoruz. Önceki Ein kapitalismus, ein toplum yoktur. Serveti büyüterek yazılardan bize lazım olacak finans, ein... yaşayanlar ve ücretle geçinenler Dnoktalarla ilerleyelim. Yol açıldı. İkinci iş nereye vardır. Son 20 küsur yıl öğretmiş olmalı. Senaryo ekonomiden Metamorfoz gideceğini bilmek. Senaryoda başrole toplumu boşaltıp çıkardıktan üretim dünyası değil, “varlıklar” Kapitalizmin son kırk yıllık sonra meslektaşlarımız tabloyu (“asset”ler) dünyası yerleşti. Her senaryosunda başrolü “para”nın iktisat diliyle anlatmakta çok şeyi “varlık” olarak fiyatlandırıp metamorfozuna verdiler. Buna zorlanıyorlar. Neresinden kaydederek alınır-satılır kılmak ve “finansallaşma” diye ad koydular. tutup anlatalım? O dil yetersiz servetin gücünü büyütüp oraya doğru Oyun “dünya parası” ile oynanacaktı. kaldıkça tablo bambaşka bir dilin gitmek. Sermayenin karakterinde Para birimi ABD Doları oldu. 1971’de, anlatımını şart kılan özellikleriyle üretimden servete doğru kayan doların o tarihe kadar göbeğinden ortaya çıkıyor. İlginçtir, toplumun bir hareketlenme oluyor. Dünya bağlandığı “altın” ile bağını kesip gözlerinden bakarsak tabloyu ölçeğinden daha küçük çapa onu “tek tabanca” yaptılar. 1979’da, anlatan en yakın dil şiir dilidir. Her sığmayan bir oyun başlıyor. FED Başkanı Volcker kapitalizmin şiir mi? Hangi şiir? Üretim dünyası da “varlıklar” “ağa”lığa ABD’yi sağlam oturtan Bunu 1922’de, İngiliz(leşmiş) dünyası da sermayeye aittir. Üretim hamlesini yaptı. 1980’lerde perde şair T.S. Eliot yazdı, dersem dünyasında emek de var. Fiyatlamaya açıldı. 1990’larda yeni senaryo edebiyatçılara karşı kusur işlemiş giriyor. “Varlıklar” dünyasında emek başladı. 2000’lerle, tüm dünya olur muyum? The Waste Land. yok. Fiyatlamaya girmiyor. Orada sahnelerinde “tek oyun” oldu. t.s. Eliot Türkçesine “Heder Edilmiş Ülke” “varlık” yönetimleri (ve şirketler) Oralardan geliyoruz. Bunları daha diyebiliriz. Eliot bizleri büyük sahnesindeyiz. “Varlık piyasası”nın önce yazdım. burjuvazilerin uygarlık değerlerini likiditesi fiyatlama ile besleniyor, “Ağa”lık demek, dünyadan umursamayıp heba ederek “Büyük Çare? ki dünya kapitalizminin bu yeni “kaldıraç”la (“leverage”) çoğalıyor. “kaynakları” (dünyanın varını Savaş”la da yıkarak çoraklaştırdığı Orada fiyatlama (“varlık enflasyonu” Çare, ABD Hazinesi’nin durmadan “aşama”sına “pirüpak” alınabilesin! dünyaya götürüyor. Belirsizliklerin yoğunu) sermaye olarak çekebilme da diyebiliriz) sermayenin servete, borçlanmasıdır. Çünkü dünya Biliyoruz, 2000’den sonra senaryoya katmerlendiği, “zaman”ın kapasitesi demekti. Senaryoyu bu kapitalizminden sorumlu merkez girişimiz de böyle oldu. Sattık. servetin sonsuzluğuna doğru koşusu kaybolduğu bir dünya. Ülke var. kapasite yürütecek. Bunun için çok, orasıdır. Herkes kabul etmeli, Ve ikinci koşula hak kazandık: ile yapılıyor. Kâh hızlı kâh yavaş ama İnsanları da var. Ama varlıkları ve çok, çok dolar, yani, likidite lazım. yırtıcılıkla koşuluyor. “Varlıklar” zaman tartışılmaz, sağlam teminat ABD Borçlanacaksın! İkram gibi gösterilen değerleriyle terk edilmiş bir toprak Sisteme dünya parası ile kesintisiz zaman birbirlerini yok ediyorlar. Hazine tahvilidir. Hep gelmeli. koşul! Tüm kesimlerinle, şirketlerden olarak var. Orada her şeyin gerçek “likidite” vereceksin ki her yerde Piyasalar sağlam “teminat”ı başlamak üzere borçlanacaksın. Koşunun “sponsor”u finanstır. adını söylemeniz gerekmiyor artık. “fazlalar” yaratıp çekebilesin. Sürekli Tek kapitalizm dünyası, tek finans hissetmeliler. (Böylece, ABD Federal Borçluluk yoksa para da yok! Bu Gerçek adların anlamı boşalmış. vereceksin, çekeceksin. Yani, kurgusu. Bu senaryodaki sermayenin borcu bugün 40 trilyon dolara adımla, geçen yazıda vurguladığım Arjantin 30 küsur yıldan beri sermaye likidite ile “dolaşacak”. yaklaştı. ABD yurtiçi hasılası ise 30 gibi, Arjantin’le (başkaları da var) eti kemiği yoktur. Sanallığı var. ekonomide aynı iktisat diliyle (bir İktisatçılar “recycling” derler. Sermaye servete, yeni birikimine bu trilyon kadar!) Clinton zamanında “kardeş ekonomiler” olduk. “ölü dil” gibi) aynı sözcüklerle, Birinci iş bu. Yolu açmak sanallığa sarılarak gidiyor. İktisat artık başlamıştı, Obama zamanında yerine Peki, kapitalizmin “büyükleri” dönüp dolaşıp hep aynı noktaya lazım. 1960’ların sonlarında ABD oturdu. de “borçlan ve kazan” çizgisinden “topyekûn gelişme merkezli” bir iş geliyor. “Zaman”ı kaybettiren bir bankacılığı işin “kutsallığı”nı ilerlemiyorlar mı? Dikkat edelim, değildir. Şimdi noktalayalım: Biz oyunun senaryoya kilitli. Geçen yazıda da kavradı. 1970’lerden başlayıp yolu buraya kadar olan ana bölümünde senaryoda simetri aramayalım; belirttim, Bulgar teyze Corciyeva açtı. “Yükümlülük yönetimi”ni Otorite ve güç meselesi yokuz. bir “statü” farkı var: Onlar gitgide ile son Arjantinli Milei yine (Liability Management, LM) icat Bir yeni güç (“power” diyorlar) daha çok “asset” almak üzere aynı noktaya gelişi kutluyorlar! etti. Amerika’nın keşfinden sonraki kardeş ekonomiler “Zaman” 1990 mı, 2025 mi? Belli hissediliyor. Bu, son 30 küsur “kaldıraçlarla” (leverage) borçlanıp en büyük keşif oldu! Borçlanmak değil. Çünkü gerçek değil! Bir ileri yıllık senaryoda yeni güç sadece Biz bu senaryoya 2000’li yıllarla birikim yapıyorlar. Bizler, kardeş esastır; borçlan ki borcun ticaretini hareket taşımıyor. Bu noktadan piyasalarda inşa edilmemiştir. alındık. Ülkenin sermaye sınıfı ekonomiler, borç ödeyebilmek yaparak çok kazanasın! Borcu çek hareketle nereye gelinir? Yine aynı “Otorite”, yani devlet olmaksızın ve siyaset topluluğu birlikte bu (“settlement”) için borçlanıyoruz ve ver. Al ve sat. Demek ki borcu noktaya! Terk edilmişlik biraz daha güç yürütülemez. 2008’deki “Büyük senaryoya o zaman sığındılar. ve henüz satılmamış birikimlerimiz, “para” yapıyoruz. LM bu. Yoksa pekişir. Çöküş” ve sonrası apaçık gösterdi. O vakitler, kapitalizmin 1944 “asset”lerimiz varsa onları da dünyanın varını yoğunu sermayeye Bizim “deflasyon ekibi”nin yetkili doğumlu iki “mürebbiye”si, IMF satıyoruz. Senaryoda demirbaş Yeni gücü devlet (FED ve ABD dönüştürmeye dolar dayandıramayız. sözcüsü geçenlerde yurtdışında Hazinesi) ile Wall Street merkezli ve Dünya Bankası’na yeni görev rolümüzdür. bir finans toplantısında, onlara Eski bankacılıkla pek yol alınamaz! piyasalar omuz omuza, kapitalizmde verilmişti: Bizim gibi ülkelerin İkinci sürekli rolümüz için Türkiye’nin “cazip ülke” olduğunu Artık dünyayı oynatacaksın! kimliği kapitalizmin “yeni yetme senaryonun işleyişini kavrayalım, bir “modern Leviathan” gibi söyledi. Dünya sermayesinin Sermayeye başkalaşma lazım. oluşturdular. piyasaları” (“emerging markets”) akılda tutalım. Senaryo “ağa” gözlükleriyle baktığına Metamorfoz buradan hareketlendi. Otorite ve “güç” birliğinde çatlak olarak değiştirilmişti. Senaryoya için mükemmel işler. Ancak inandırmaya çalıştı. Senaryoya Borç yeni bir “meta” gibi ticareti giriş kaydını “mürebbiyeler” kanallarında sermayenin eski-yeni olmamalıydı. Kapitalizm her kalp uygun olarak deflasyonu yapılarak çoğalırken “paralaştı” krizinden çıkmalıydı. Gücün hassas yapacak, bizleri orada daimi ikamete her çeşidi dolaştıkça gaz yapar, doğrulayarak söyledi. “Böyle ve piyasalaştı. Likiditeleşti. Dünya bölgesi “varlık piyasaları”dır. Orası alıştıracaklardı. Daha önceleri bizden şişer. Deflasyon (gaz alma) şart bakın!” dedi. “Corciyeva-Milei ölçeğinde para ailesine katılıp mutlaka likidite ile beslenecek, eksik etmedikleri “yapısal uyum” olur. “Ağa” deflasyon yapmaz. noktası”nı aradığını dillendirdi. başköşeye oturdu. Sermayenin Kesinlikle! Senaryonun örfüdür. İhraç “kansız” kalmayacak ve fiyatlamasını (“structural adjustment”) programları Toplum ise elinde iktisat dilinin defterine “dolar”la yazıldı. “Paralaşan yapabilecek ki kapitalizmin ekonomi yapımızı değiştirip dünya eder, yaptırır. Deflasyon bizlerin kavramlarından yoksun fakat şey”in bebekken adı “Avrupa Doları” ekonomisinde tüm fiyatlamalar kapitalizmine ayarlamak için işidir. Bizler senaryonun “selameti” sanki şiir dilinin “vukuf”una ve (Euro-dollar) piyasasıydı. Ergenlikte bakımından gaz almaya yararız. yapılabilsin. Sermaye dolaşabilsin. tasarlanan ısrarlı uygulamalardı. gözlüklerine sahip gibi bakıyor ve adı “offshore” oldu. Daha büyüyüp Devlet o bölgenin “doping”ini Şimdi, kapitalizmin yeni dünya Zaman zaman siyasetçiler ve ana “heder edilmiş ülke” gibi görüyor. iyice serpilince nüfusa şöyle yazdılar: esirgerse piyasalar kendi başlarına bu senaryosu ile bizden daha ileri bir akım meslektaşlarımız deflasyonun Deflasyonun ve şiirin gözlükleri Gölge Bankacılık (Shadow Banking). “tek doğru politika” olduğunu tüm beslenmeyi yapamazlar. FED bunu adım bekleniyordu: Sermayeye açıl arasında büyük makas mı var, Artık bilançolarda görünmesi de açık da yapar, gizli de. 2008’den ve dolaşıma gir! Senaryonun dışında çabalarıyla, yorulmadan anlatırlar. yoksa ikisi de aynı şeyi, yüzyıllık şart değil. İçinde akla gelecek, sonra öyle yaptı. Yetti mi? Yetmez kalma, içinde bir “yavru kapitalizm” Şimdi yine öyle bir zamandan yankısı kapitalizmin senaryosuna gelemeyecek neler yok ki! Tümü geçiyoruz. Zaten “deflasyon ekibi” de ama evet. Acilen devletin daha ol! yerleşmiş, toplumların iliklerine çalışıyor. “Mürebbiyeler”le ve “varlık kendi “faiz”ini (kibarca, “primi”ni) sürekli, piyasaların nabzını kesintisiz “Yavru”luğa kabulün önkoşulu işlemiş “The Waste Land”i mi yaratan türler. Kendi faizini yaratan attıracak yeni, ciddi bir rolü lazım: var: Tüm kuruluşlarını, birikimlerini şirketleri” ile birlikte, bunun bünyemiz gösteriyor? İktisatçı da düşünsün. Piyasaların nabzı teminatla atar. için tek sağlıklı yol olduğunu yineliyor. ve alınıp satılan “şey”ler para ailesini elden çıkaracaksın, satıp savacaksın Cezası kesinleşen sanık KISA... KISA... KISA... KISA... KİM KİME DUM DUMA BEHİÇ AK behicak@yahoo.com.tr kaçmaya çalıştı iddiası l Ad An A’d A emekli polis memuru Recep Ç. (54), eski eşi Esengül Kaya’yı (48) çalıştığı İstan Bul’da E.K. (24) isimli bir kadın, büfede tabancayla başından vurarak öldürdü. İ.A. (23) isimli bir kişinin kendisine cinsel Olayın ardından kaçan Recep Ç., jandarma saldırıda bulunduğunu, fotoğraflarını ailesine ekiplerince durdurulmak istenince, aynı atacağını söyleyerek şantaj yaptığını ve tabancayla kendini de vurup, ağır yaralandı. intihara yönlendirdiğini iddia ederek dava açtı. l Muğla’nın Bodrum ilçesinde, beton Mahkeme İ.A’ya “kasten yaralama”, “şantaj”, mikseriyle kamyonun arasında sıkışan Aslan “özel hayata ilişkin görüntü ve sesleri ifşa Akçakale (49) yaşamını yitirdi. Olayla ilgili etmek” suçlarından 5 yıl 6 ay hapis cezası, soruşturma başlatıldı. İ.A’nın annesi P.A. için beraat kararı verdi. l Zonguldak’ta, 9 gün arayla karın E.K’nin avukat Kerim Bahadır Şeker, kararı bölgeleri kesilip iç organları çıkarılmış 2 ölü istinaf mahkemesine taşıdı. İstinaf mahkemesi kedi bulundu. Kedi ölümlerinin ardından ise talepleri reddederek kararı onadı. fotoğraflar hayvanseverler tarafından sosyal Dosya Yargıtay’a taşınırken sanık İ.A’nın medyada paylaşılınca polis ekipleri olaya ilişkin firari olduğu öne sürüldü. Avukat Şeker, inceleme başlattı. “Basit yaralama, şantaj, kişisel verileri hukuk l ÜSKÜd Ar Devlet Hastanesi’nin ana aykırı olarak ele geçirip yayma, özel hayatın binasının yanında bulunan 2 katlı ecza gizliliğini ihlal gibi suçlardan cezası kesinleşti. deposunun girişinde henüz bilinmeyen İddialara göre sanık önce Irak’a sonra bir nedenle yangın çıktı. Yangın, ekiplerin Yunanistan’a kaçma girişiminde bulunmuş. müdahalesiyle kontrol altına alınarak Sanığın adalete teslim edilmesi gerekiyor” söndürüldü. dedi. l r Eng İn t EMo Çİn /İstan Bul l Yargıta Y 2. Hukuk Dairesi, eşinin işyeri adresini bilmeyen, ilgisiz davranan ve eşinin 1889: Eyfel Kulesi’nin ilk asansörü ailesinin telefonlarına cevap vermeyen kocayı halka açıldı. kusurlu bularak boşanma davasında nafaka 1894: Rusya’nın son Çarı, II. Nikola ÇİZGİLİK KAMİL MASARACI kamilmasaraci@gmail.com ve tazminat ödemesine hükmeden yerel taç giydi. mahkeme kararını onadı. 1897: Bram Stoker’ın dünyaca ünlü Dracula l İBB Afet İşleri Dairesi Başkanlığı AKOM, romanı basıldı. İstanbul’da Balkanlar üzerinden gelen serin 1938: Atatürk, Ankara’dan son kez ayrıldı. havanın etkili olacağını açıkladı. Yağışların 1983: Sosyal Demokrasi Partisi (SODEP) önümüzdeki hafta ortasına (çarşamba) kadar kuruldu, genel başkanlığa Erdal İnönü seçildi. aralıklarla sağanak ve gök gürültülü geçişler şeklinde yaşanacağı tahmin ediliyor. NAMAZ VAKİTLERİ l İstan Bul Küçükçekmece’de polise bıçaklı İmsak Güneş Öğle İkindi Akşam Yatsı saldırı girişiminde bulunan bir kişi, ayağından İstanbul 03:38 05:31 13:06 17:04 20:32 22:16 vurularak etkisiz hale getirildi. Akli dengesinin Ankara 03:29 05:18 12:51 16:46 20:13 21:54 yerinde olmadığı değerlendirilen B.K tedavisi İzmir 04:01 05:45 13:13 17:06 20:32 22:08 için hastaneye kaldırıldı.