Catalog

20 EKİM 2025 PAZARTESİ EKONOMİ 9 Kadın emeği düşük ücret, uzun mesai, mobbing ve sendikasızlık sarmalında Tekstilde sömürü çarkı Yine bir finansal BİRTEK-SEN’in yürüttüğü araştırma, Türkiye’nin küresel tekstil krizin eşiğinde pazarında ucuz ve güvencesiz emekle rekabet ettiğini, bu yükün en ağır biçimde kadınların omzunda olduğunu ortaya koyuyor. eçtiğimiz günlerde, Altın 4 bin dolara ulaştı, piyasalarda “Borsa ürkiye’nin ihracatında stratejik edildiğini, yüzde 14.9’u ise hakarete Gaşırı değerli” uyarıları sıklaştı. Jamie Diamond, Warren Buffet yere sahip tekstil ve hazır uğradığını belirtiyor. İşçiler yaşam gibi ünlü yatırımcılar bu durumun Tgiyim sektörü, Güneydoğu maliyetinin çok altında gelirle sürdürülemezliğine işaret ediyorlar. Anadolu’da büyümeye devam geçinmeye çalışıyor. Yüzde 95.7’si Gerçekten de eski IMF Başkan ediyor. Ancak Birleşik Tekstil ürettikleri markalı giysileri satın Yardımcısı Gopinath, küresel finans Dokuma ve Deri İşçileri Sendikası alamadığını söylüyor. sistemi, Amerikan hisse senetlerine (BİRTEK-SEN) tarafından Araştırmaya göre kadın emeği, “tehlikeli ölçüde bağımlı” diyor. On hazırlanan “Güneydoğu büyük teknoloji şirketinin büyüme ucuz işgücü politikalarının hızını çıkarınca ABD ekonomik Anadolu Bölgesinde merkezinde. Bölgedeki birçok büyüme hızı resesyon alanında olduğu Tekstil Sektöründe Kadın fabrika İŞKUR aracılığıyla genç görülüyor. Moodys’e göre 22 eyalet Emeği ve Sendikal Algı kadınları işe alıyor, ancak evlilik ELİF fiziksel teması ve sözlü tacizine ilişkilerine dikkat çekiliyor. resesyonda. Gopinath’a göre, yapay ÖZGE YALÇIN Raporu”, bu büyümenin ve çocuk sonrası kadınlar hızla maruz kaldığını anlatıyor. Ancak Sendikal nedenle işten çıkarılan zekâ (YZ) bağlantılı hisselerde yüzde kadın emeği üzerinde işten kopuyor. Doğum ve emzirme/ şikâyet mekanizmalarına güven 30-50 arası bir düşüş (bir “düzeltme”), işçilere rağmen markanın üretimi ağır bir sömürüye dayandığını süt izni, kreş ve güvenli ulaşım ABD GSYH’sinde 1-3 puan daralma düşük. Bir kadın neden şikâyetçi durdurmaması, “etik kodlar, gerçekleşebilir; küresel çapta servet gösteriyor. Rapora göre bu tablo gibi temel haklar sadece kâğıt olmadığını “Ustabaşına söylesek yalnızca vitrin süsü” ifadesiyle kaybı 35 trilyon dolara ulaşabilir. yalnızca bölgeye özgü değil; Türkiye üzerinde. Kadınlar ev içi bakım azar işitiyoruz. ‘Sen yanlış eleştiriliyor. Rapora göre küresel Analistler altını 4 bin dolara çıkaran genelinde de tekstil sektörü, ucuz ve yükümlülükleriyle fabrika baskısı anlamışsındır’ diyorlar” ifadesiyle markaların “sıfır tolerans” etkenler üzerinde tartışa dursun, güvencesiz emeğin üzerine kurulu. arasında ezilirken bir işçi şu sözle açıklıyor. ABD borsasında 2025 verileri “aşırı politikaları yalnızca kâğıt üzerinde. Rapor Adana, Malatya, Adıyaman, yaşadıklarını özetliyor: “Ne patrona değerlenme kaygısını” destekliyor. Tedarik zincirlerinde şeffaflık yok. Markalara çağrı Gaziantep ve Şanlıurfa illerinde yarandım ne aileme.” Bir başka Warren Buffer indeksi de (Hisse Ayrıca sendikal örgütlenmenin 116 kadın işçiyle yapılan anket Devletin bölgesel teşvik senetlerinin toplam piyasa değeri/ işçi, ped değiştirmesi gerektiğini yalnızca işverenlerce değil, yargı ve GSMH) yüzde 200-230 düzeyinde. ve görüşmelere dayanıyor. Günde politikalarıyla kurulan fabrikalar, belirttiğinde ‘biraz daha tut’ idari baskılar yoluyla da sınırlandığı Bu indeks 2008 ve 1999 krizlerinin 10-12, bazen 36 saate varan rapora göre ucuz emek düzenini yanıtıyla karşılaştığını aktarıyor. “açılışında” sırasıyla yüzde 143 ve vurgulanıyor. vardiyalar, keyfi maaş kesintileri, kalıcı hale getiriyor. Teşvik süresi Ayrıca işverenlerin “kadınlar daha yüzde 175 düzeyindeydi. IMF ve BİRTEK-SEN, markalara tedarik taciz ve mobbing vakaları, yetersiz dolan fabrikaların kapanması ya da itaatkâr ve sendikalaşmaz” anlayışı, İngiltere Merkez Bankası, teknoloji zincirinin tüm halkalarında iş güvenliği önlemlerine dikkat düşük ücretli çalışmayı sürdürmesi, kadınların en kırılgan halkaya hisselerinin, “dot.com dönemini sorumluluk alma; devlete teşvik çekiliyor. Kadınların yüzde “kadın istihdamı artışı” söyleminin hatırlatan” değerlenme seviyelerine dönüşmesine neden oluyor. politikalarını emek haklarını ulaştığına işaret ediyorlar. Halen, 62.2’si fazla mesaiye zorlanıyor, gerçekte sömürüye zemin S&P500 endeksinde yalnızca on Sözlü ve fiziksel taciz gözeterek düzenleme; sendikalara yüzde 44.7’si mesaiye kalmayı hazırladığını gösteriyor. teknoloji devinin ağırlığı yüzde 30- reddettiklerinde baskıya maruz Araştırmada görüşülen kadınların ise kadın işçilerin taleplerini Raporda ayrıca, küresel 40 aralığında ve YZ bağlantılı şirketler, kaldıklarını, yüzde 40’ı tehdit önemli bir kısmı ustabaşlarının markaların fabrikalarla üretim merkezine alma çağrısı yapıyor. yılın ilk yarısında ABD hisse senedi kazançlarının yüzde 80’ini oluşturdu. ABD piyasalarında getiri ve İşçi ve işverenden oluşan ‘üçlü danışma kurulu’ 21 Ekim’de toplanacak risk neredeyse tek bir sektörde yoğunlaşıyor. Dün ve bugün Emekçinin gözü asgaride Benzer bir tabloyu 1999-2000 dot. com döneminde de görmüştük. O dönemde “internet ekonomisi” ıl sonu yaklaşırken milyonlarca hevesi, Nasdaq’ı iki yılda yüzde SERT SINIF POLITIKASI Yçalışanın gözü asgari ücrete Irfan Hüseyin Yıldız 200 yükseltmişti. Sonrasında yaşanan çevrildi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik MEVCUT asgari ücretin net 22 çöküş borsadan 6 trilyon dolar sildi. Bakanlığı, Asgari Ücret Tespit TÜRMOB’de yeni başkan Dün, internet firmalarının, beklenen bin 104 lira olduğu Türkiye’de, Komisyonu’nun işleyişini ele almak karları gerçekleştiremeyeceği anlaşıldı. çalışanlar açlık sınırının altında Hüseyin Yıldız olacak üzere 21 Ekim’de bir toplantı Fiber optik alanında büyük bir aşırı- ücretle geçinmeye çalışıyor. TÜRKIYE Serbest Muhasebeci üretim görülüyordu. Bugün “devler” düzenleyeceğini açıkladı. İşçi, İktisatçı Prof. Oğuz Oyan, seçim hem birbirlerinin müşterisi hem Mali Müşavirler ve Yeminli Mali işveren ve hükümet temsilcilerinden takviminin olmadığı bu dönemde yatırımcısı hem de tedarikçisi hem Müşavirler Odaları Birliği’nde oluşan üçlü danışma kurulu iktidarın “sert bir sınıf politikası” de borsada yatırımcıların beklediği (TÜRMOB) hafta sonu seçim toplantısıyla asgari ücret belirleme izlediğini belirtiyor. TÜİK ve Merkez karları gerçekleştiremiyorlar: Nvidia, değişmesi gerektiğini savunarak heyecanı yaşandı. Çağdaş süreci öncesi teknik işleyişin gözden Bankası’nı, sert ücret baskılama kendisinden çip satın alan Open “Hükümetin olduğu pazarlığa Demokratlar Grubu seçim yarışını geçirilmesi amaçlanıyor. politikasının yardımcı güçleri olarak AI’ye 100 milyar dolarlık yatırım katılmayacağız” demişti. DİSK önde tamamlarken İrfan Hüseyin tanımlayan Oyan, “Talep kısarak Asgari Ücret Tespit Komisyonu yapıyor. Microsoft, OpenAI’nin hem ise son açıklamasında, asgari enflasyonu geriletemezsiniz. Resmi Yıldız birliğin yeni genel başkanı yıllardır olduğu gibi bu yıl da emek ana finansörü hem de ürünlerinin veri, tahmin ve hedefler aslında olacak. ücretin dokuz ayda 5 bin 621 TL pazarlıyor. Goldman Sachs, çevrelerinin tepkisini topluyor. bölüşüm ilişkilerine müdahale BlackRock gibi fon devleri ise veri TÜRMOB 25. Olağan Genel eridiğini vurgulayıp “Komisyon TÜRK-İŞ Başkanı Ergün Atalay anlamı taşıyor” diyor. Ücretler aşağı merkezi yatırımlarında doğrudan pay Kurulu Ankara’da düzenledi. hükümet-işveren işbirliğine geçen sene “Adil olmayan bir sahibi. Bu çapraz ilişkiler zinciri, bir çekilirken kârlara ise vergilendirme Dün yapılan seçimde 2 bin 41 dayanıyor. Asgari ücret; ulusal komisyonda artık yer almayacağız” noktada çıkacak bir “krizin” hızla yoluyla dahi baskı yapılmadığına delegenin 1980’i oy kullanırken düzeyde yapılacak gerçek bir diyerek tepki göstermiş, geçen yayılma riskini artırıyor. dikkat çeken Oyan, sendikaların Çağdaş Demokratlar Grubu 1112 toplu pazarlıkla belirlenmeli, haftalarda HAK-İŞ Başkanı 2025’in dikkat çeken verilerinden söylemlerine dair “Vicdanlara oy, Meslekte Birlik Grubu 391 oy, Mahmut Arslan’la görüşmesinde uyuşmazlık durumunda işçiler biri de veri merkezi yatırımlarının sesleniyorlar ama neoliberal Türkiye Muhasebeciler Denetçiler ofis alanı yatırımlarını geçmek masada olmayacağını yinelemişti. toplu eylem hakkına sahip olmalı” politikaların vicdanı olmaz” diyor. Platformu (TÜMDEP) grubu 224 oy üzere olmasıydı. Yüz milyarlarca Arslan da temsil yapısının ifadelerini kullanmıştı. dolarlık bu tesisler, yapay zekâ aldı. eğitimi için yüksek enerji kapasitesi gerektirdiğinden, çoğunlukla, En zengin Türk Hamdi Ulukaya Altı üye seçildi Yeni vergi paketi yolda enerji santrallarına yakın, yerleşim Bu oy oranlarına göre dokuz YOĞURT devi milyarderleri arasında VERGI Kanunları ile Bazı cumhurbaşkanına Bireysel alanlarından uzakta inşa ediliyor. Chobani’nin kurucusu 202. sıraya oturdu. Bu kişilik yönetim kurulunun altısı Kanunlarda ve 631 Sayılı Emeklilik Sistemi’ne yüzde Ancak bu uzaklık, gelecekte veri Hamdi Ulukaya, sıçrayışla Ulukaya, uzun Çağdaş Demokratlar’dan oluştu. işleme hızını, kullanıcı erişimini KHK’de Değişiklik Yapılmasına 30 devlet katkısını yüzde şirketinin aldığı 650 süredir zirvede olan Önceki genel başkan Emre yavaşlatma riskini taşıyor. Bugün Dair Kanun Teklifi, yarın Plan 50’ye kadar artırma ya da milyon dolarlık rekor Murat Ülker’i geride Kartaloğlu’nun yardımcısı olan, “geleceğin altyapısı olan” projeler, ve Bütçe Komisyonu’nda sıfırlama yetkisi öngörülüyor. Ulukaya yatırımla birlikte bırakarak en zengin Türk yarın, 2008 sonrasının AVM’leri gibi Cumhuriyet yazarı İrfan Hüseyin görüşülecek. Emekliler 2026 Merkezi Yönetim Bütçe servetini adeta patlattı. unvanının yeni sahibi metruk mekânlara dönüşebilirler. Yıldız, birliğin yeni genel başkanı muaf tutularak kira geliri Kanunu Teklifi ile ilgili ise Kişisel serveti 11 milyar dolar oldu. Chobani’nin değeri 20 Özel kredi (private-credit) piyasaları olacak. Disiplin ve denetim ne kadar olursa olsun gelir perşembe günü komisyonda artarak 13.5 milyar dolara milyar dolara ulaşırken şirket da bu döngüye dahil. 2 trilyon doları kurullarında da çoğunluk, Çağdaş vergisi ödenmesi, işverenlere Cumhurbaşkanı Yardımcısı ulaşan Ulukaya, Forbes’un fonları fabrika genişletme aşan bu piyasa teknoloji şirketlerinin Demokratlar’dan oluşacak. yüzde 4’lük prim desteğinin Cevdet Yılmaz sunum anlık listesinde 1666 sıra ve yeni tesis finansmanında de borçlanma kanallarını oluşturuyor. birden yükselerek dünya kullanacak. l ANKARA/Cumhuriyet yüzde 2’ye düşürülmesi; yapacak. Bazı fonlarda, oto sektöründe “eşik- altı” kredilerde görülen temerrütler, bu sıkıntıların finans dışı sektörlere Çam balının da en az manuka kadar Üretici zorda, bırakıyor sıçrama riskini gösteriyor. üstün özellikleri var.” Altıparmak’ın da söylediği gibi, Dot.com döneminde, “İnternet her Balda tehlike Arıcılığı doğru politikalarla bugün arıcılık yapan üreticinin şeyi değiştirecek” deniyordu; bugün desteklemek, hem doğayı korumak bile kendi balındaki kalıntıyı aynı cümlede “internet” yerine “YZ” hem de ülkeye döviz kazandırmak büyüyor bilmesi çok güç. Çünkü pestisit demek. Ama bunun için önce doğayı geçiyor. Ancak bu kez “her şey” çok bulaşması toprağın, suyun, ve üreticiyi korumak gerekiyor. daha büyük, daha karmaşık ve daha estisit, kalıntı, tağşiş... Türkiye, havanın her noktasında. Arı, birbirine dolanmış. Sermaye çok daha gıda güvenliği açısından belki ilaçlı tarlaya da konuyor, boyalı Balda organik masal yoğun (organik bileşim yüksek), Pde en kötü dönemlerinden birini kovanın kapağına da. Kısacası Altıparmak, “Organik bal bir yatırımlar ve borçlar birbirine bağlı yaşıyor. Zehir soframıza kadar sızmış bal, doğadan geldiği kadar pazarlama efsanesi haline geldi” ve gerçek talep artışından kopuk durumda. Denetim mi? Kâğıt üzerinde kimyasalın gölgesinde üretiliyor. diyor. Gökçeada’da organik üretim (eksik tüketim); bir Massachusetts var ama kovanın, tarlanın, sofranın Bu tabloya rağmen, üretici denemişler. Ancak ne Türkiye’de ne gerçekliği bambaşka. Institute of Technology raporu, YZ kazanamıyor. Çünkü arıcılık, Özen Meksika’da ne Almanya’da kalıntısız Bal, sahtekârlığın en yoğun kullanan şirketlerin yüzde 95’inin verim ağır bir emek işi. Hasatta Altıparmak petek bulabilmişler. yaşandığı ürünlerden biri. Sektörün alamamaktan yakındığını gösteriyor konuştuğumuz üreticiler çok Balparmak bugün 43 ülkeye ihracat en büyük markalarından Balparmak’ın (verimlilik artışı yavaş): Tipik bir kâr dertli. Mazot fiyatı almış başını Alibaba’dan satılan enzimler yapan, 32 bin tonluk kapasiteye yönetim kurulu başkanı Özen gitmiş, gezginci arıcı nerede çiçek oranlarına bağlı kriz denklemi bu... Bu üzücü ve ürkütücü bilgileri sahip bir dev. İkinci kuşağa geçerken Altıparmak’ın sözleri, aslında hem varsa oraya göçüyor. Yetiştiricilerin Bu denklem, yine ABD ekonomisinde Muğla’nın kızıl çam ormanlarında sürdürülebilir olmanın projelerini de balın hem de gıda güvenliğinin geldiği yaş ortalaması 55. Gençler bu zorlu işi bir finansal krizle çözülmeye izlediğimiz çam balı hasatında yapıyor. Bunlardan biri kendilerine noktayı özetliyor: artık yapmak istemiyor. Arıcılık, tıpkı başlayacak, yine dünya ekonomisine öğreniyoruz. 45 yıldır balcılığın değer katabilecek stratejik ortaklık. “Bir balın doğal olması sağlıklı toprağın kendisi gibi yaşlanıyor. yayılacak. Bu ortamda, risk algısı, bir sektör haline gelmesine katkı Bu büyümenin ardındaki en önemli olduğu anlamına gelmez. Bal doğal ticaret savaşları, daralan ihracat veren Balparmak’ın kurucusu Özen Manuka gibi markalaşacak güçlerini 10 milyon doları aşan Ar- olsa da pestisit kalıntısı içerebilir. Arıcı piyasaları üzerinden “bağımlı ülkelerin”, Altıparmak, çarpıcı bir bilgi veriyor: da bilemez bunu. Ancak laboratuvar Oysa bu toprakların, dünya çapında Ge yatırımı, 20 kişilik bilim ekibi, paraları, borçlanma, borç ödeme “Dünya genelinde raflardaki belirleyebilir.” benzersiz bir ürünü var: Türk çam balı. binlerce analiz olarak sıralıyor. Ar- kapasiteleri daha da zayıflayacak, balların yüzde 80’i sahte. Farklı Yani bugün soframızdaki bal, Dünya çam balı üretiminin yüzde 95’i Ge çalışmalarına sık sık vurgu yapan ekonomileri, toplumsal-siyasi dengeleri şeker şuruplarıyla balın bire bir doğadan geldiği kadar kimyasalın izini Türkiye’de yapılıyor. Altıparmak’ın Altıparmak, “Her 100 numunenin 40’ını sarsılacak. Merkezde ise finansal- de taşıyor olabilir. Çünkü mevzuat, benzerini yapıyorlar. Balda bulunan deyimiyle “Türkiye çam balının alıyoruz, geri kalanını reddediyoruz” ekonomik kriz, devletlerin, büyük borç gerçek sağlıklı balı tanımlamaya doğal enzimler var, o enzimler bile anavatanı.” On bin arıcı ailenin geçim diyor. Reddedilen ballar ne oluyor? yükünü enflasyona eritme çabaları, yetmiyor. Altıparmak, “Mevzuat ötesi Alibaba’da satılıyor.” kaynağı olan bu bal, artık coğrafi Domatesten, incirden, narenciyeden “süreç olarak faşizm”e ek bir ivme analiz yapıyoruz, aksi halde güvenli Yani, doğanın mucizesiyle hile, işaretle de tescillendi. biliyoruz. Muhtemelen pazarda kazandıracak. Dot.com krizinden farklı bal bulmak mümkün değil” diyor. laboratuvarda yarışıyor. Altıparmak vatandaşa satılıyor. “Bu süreçte FAO’nun desteğiyle Bu, Türkiye’de denetim sisteminin sıradan bir tüketici değil, üreticinin Balın hikâyesi, aslında Türkiye’nin olarak bugün, “büyük güçler” arası beş yıl boyunca çalıştık. Artık Türk bile balın gerçeğini ayırt edemediğini gıda düzeninin hikâyesi. emperyalist paylaşım rekabetindeki çürümüşlüğünü anlatan en açık çam balı da tıpkı Yeni Zelanda’nın cümlelerden biri. anlatıyor. manuka balı gibi dünyaya açılacak. “Acıyı da zehiri de bal eyledik.” sertleşme de bu resmi tamamlıyor.