Catalog

16 OCAK 2025 PERŞEMBE EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 9 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR AVRO STERLİN FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 35.4730 36.6820 43.6370 39.90 9.740 20.557 3.069 2.1 kuruş 28.6 kuruş 46.7 kuruş 0.1 puan 24 puan 147 lira 33 lira 2024’te bütçe geliri 8.7 trilyon TL, gider 10.8 trilyon TL ve açık 2.1 trilyon TL oldu Faize 1.3 trilyon TL gitti Trump dönemi Geçen yıl faiz gideri yüzde 88.3 yükselirken vergi geliri daha başlamadan yüzde 62.3 artışla 7.3 trilyon TL oldu. Uzmanlar ise faiz dışı kamu harcamalarındaki hızlı artışa dikkat çekti. çok aydınlatıcı ürkiye ekonomisinde, özellikle artışla 1 trilyon 270 milyar liraya tartışmalara 2018 yılından itibaren yaşanan çıktı. 2024 için bütçelendirilen Tağır kriz ortamı ve bunu aşma açık tahmini ise 2 trilyon 652 yol açıyor iddiasıyla Haziran 2023’ten bu yana milyar liraydı. Yine 2024’te uygulanan politikaların çok yönlü faiz dışı denge de 835.7 milyar rump’ın başkanlık görevine fiilen etkileri verilere yansımaya devam lira açık verdi. Öte yandan son başlayacağı gün hızla yakınlaşırken ediyor. Bu açıdan 2024 yılı bütçe orta vadeli programda (OVP) Tliberal çevrelerde, sol içinde, “Bu duruma nasıl geldik”, “Bundan sonra ne sonuçları da önemli detaylar ortaya yer alan verilerden yapılan olacak olacak” soruları yine gündemde. koyuyor. hesaplamaya göre 2024 yılı Bu sorular, ekonomizm ve popülizm Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın dün bütçe açığının milli gelire oranı üzerine aydınlatıcı bilgiler üretiyorlar. açıkladığı merkezi yönetim bütçesine yüzde 4.8 olarak gerçekleşti. göre Aralık 2024’te, Aralık 2023’e OVP’de bu oranın yüzde 4.9 ‘Galiba her şey ekonomi kıyasla gelirler yüzde 60.4 artarak olması öngörülüyordu. 2024 yılı değilmiş!’ 877.6 milyar lira, giderler yüzde bütçesiyle ilgili diğer detaylar Liberal çevreler, Biden’ın ekonomi 22.3 artarak 1 trilyon 707 milyar lira ise şöyle: politikalarının, iş yaratma, yeniden sanayileşme ve korumacılık, “altyapıyı” olurken açık yüzde 2.2 düşüşle 829.2 4 Faiz dışı yıllık gider yüzde onarma, küresel ısınmaya karşı önlem milyar lira oldu. Bu kapsamda vergi 60.8 artarak 9 trilyon 507 milyar 4 Mal ve hizmet alımı için alma, ABD ittifaklarını pekiştirme gelirleri yüzde 60.4 artarak 707.8 lira oldu. Bu yüzden inanmıyor yüzde 64.1 artışla 744.9 milyar lira alanlarında başarılı olduğuna milyar lira, faiz giderleri yüzde 77.8 4 Cumhurbaşkanlığı’nın harcandı. 2024 yılı için 1.9 milyar BÜTÇE sonuçlarını yorumlayan inanıyorlardı. Sol kesim bu ekonomi artarak 75.2 milyar liraya çıktı. Faiz kullanımında olan gizli hizmet ve “Enflasyon hedefinin yüzde 33 politikalarının, yetersiz olduğunu lira olarak bütçelendirilen temsil ve dışı denge de 754 milyar lira açık giderleri (örtülü ödenek), aralık olarak belirlendiği bir yılda faiz vurguluyor ancak, çok uzun zamandır tanıtım gideri de 2.4 milyar lirayı aştı. dışı kamu harcamaları yüzde 63 ilk kez karşılarında, sendikaları ve verdi. ayında 610.1 milyon lira olurken sendikalaşmayı desteleyen bir başkan artmış. Sonra soruyorlar ‘Vatandaş Cezada yüzde 156.8 yıllıkta yüzde 61.8 artarak 10.5 olduğunu da kabul ediyordu. Biden neden enflasyon hedeflerine ‘Örtülü’ 10.5 milyar TL milyar liraya ulaştı. Yine bütçe sonuçlarına göre önemli döneminde Starbucks ve Amazon gibi inanmıyor?’ diye. İşte bu yüzden 2024 yılının tümünde ise 2023’e 4 Görevlendirme giderleri (görev gelir kalemlerinden biri haline dev “zincirlerde”, hatta bilgisayar oyunları inanmıyor” diyen Prof. Dr. Hakan kıyasla gider yüzde 63.6 artışla 10 zararı) kapsamında, 2024’ün dönüşen ceza gelirleri hızla arttı. sektöründe sendikalaşma yönünde ciddi Kara, ayrıca şuna dikkat çekti: trilyon 777 milyar lira, gelir yüzde tümünde, Elektrik Üretim AŞ’ye Bu tür gelirler Aralık 2024’te yüzde adımlar atılmıştı. Kuttner, Krugman “Önümüzdeki yıl harcanmak üzere 66.5 artışla 8 trilyon 671 milyar lira gibi saygın ekonomistler de “Biden’ın 213.7 milyar lira, Ziraat Bankası’na 163.6 artışla 21.9 milyar lira, yılın bütçede 767 milyar TL emanete neoliberalizmden uzaklaşma anlamına” ve açık yüzde 52.6 artışla 2 trilyon alındı. Büyük bölümünün deprem 87.6 milyar lira, Halkbank’a 37.7 tümünde yüzde 156.8 artışla 155.5 gelen ekonomi politikalarının, işçi sınıfın 106 milyar lira oldu. Yine, vergi harcamalarına ayrılacağını tahmin milyar lira, BOTAŞ’a 66 milyar lira, milyar lira oldu. Oysa 2023’te, 2024 neoliberalizme, küreselleşmeye karşı etsek de detayları tam takip geliri yüzde 62.3 artışla 7 trilyon 305 TMO’ya 9.7 milyar lira, Türkiye için bütçelenen tahmin 100.8 milyar tepkileriyle aynı frekansı paylaştığına edemiyoruz. Bu durum kamu milyar lira, faiz gideri yüzde 88.3 Kömür İşletmeleri’ne 7.3 milyar lira. liraydı. l Ekonomi Servisi işaret ediyorlardı. Bu yorumların mantıki maliyesinde şeffaflığı azaltıyor.” sonucu olarak işçi sınıfının tercilerinde Biden’a doğru bir kayma yaşanması gerekiyordu. Tüm Emek Der Başkanı Çalışkan, biten emekliler yılı ‘ayrıcalıklar’ını yorumladı Bu hafta The New Republic’te aktardığı gibi, yeni iş yaratan sanayi yatırımlarından, devlet desteklerinden en fazla yararlanmış, Lordstown; fort Valleyn- Georgtown; Menominee-Michigan; ‘Zaten faydalanamadık’ Kokoma-Indiana; Manitovac&Miwokee- Wisconsin gibi kentlerde, işçi sınıfı Çalışkan, sözlerini şöyle sürdürdü: oylarında, oy kayması Biden’dan EMİRHAN ÇOBAN Birleşik Metal’den 3.9 milyon kişiye Trump’a doğru gerçekleşmiş. TNR, “Hiçbir şeyden faydalanamadık. yorumunu “Ekonomik taleplerle ile işçi KP iktidarı, 2024 yılını Örneğin yurtlar... Zaten üniversite bir kazanım daha 14 bin 469 lira! sınıfının sağa kayışı durdurulabilir savı, A“emekliler yılı” ilan ederken öğrencilerine yetmiyor ki, bize yer denendi ve pratikte açık bir şekilde BİRLEŞİK Metal-İş Sendikası, sunulan hizmet ve “ayrıcalıklar” TBMM’de görüşmeleri devam eden kalsın. Telefon ediyorduk, ‘boş yer başarısız oldu” diyordu. 33 gündür grevde olan GE Grid arasında “şezlong indirimi, çeşitli “torba teklif” ile en düşük emekli yok’ diyorlardı. Bedava şezlong Solutions işyerinde de anlaşma aylığı 12 bin 500 liradan 14 bin 469 mağazalarda indirimler, öğrenci kolaylığı için de benzer şeyler Popülizmin sınırları sağlandığını duyurdu. liraya çıkarılıyor. yurtlarında yaz tatili, şehirlerarası Popülizm, birçok sınıfa birden dayanan söylenebilir. Çünkü emeklinin İmzalanan toplu iş sözleşmesi Teklifle ilgili etki analizine bir siyasi harekettir. Çıkarları birbiriyle otobüs ve tren yolculuklarında Ankara’dan sahile gidecek parası ile işyerinde ortalama ücret, göre halen emekli aylığı alan çelişen sınıfları bir araya getirmenin yolu, indirim ve benzeri” vardı. 2025 yok. Yine, otobüslerde indirim yüzde 27’lik vergi dilimine göre 16.6 milyon kişi var. Aralık 2024 sınıf çelişkilerine karşın, ortak çıkarların yılıyla emekliler yılı bitti ve bu vardı. Şirketlere sorduk, ‘Bizim 1 Eylül 2024 tarihi itibarıyla net varlığına ilişkin, realiteyle kısmen bağları itibarıyla 12 bin 500 TL’nin altında hizmetler de sona erdi. böyle bir şeyden haberimiz olan söylemlerden, bu söylemlerin vaat 54 bin 300 TL oldu. Sendika kök aylık ödenen kişi sayısı 3.8 yok’ dendi. Yani emekli yılı ettiği “birliği” bedeninde temsil edecek tarafından yapılan açıklamaya milyondu. Ocak 2025 artışı ‘Sahile nasıl gitsin?’ güçlü (her şeyin en iyisini bilen) bir indirimlerinde emeklilere hiçbir göre MESS’in 3 yıllık TİS sonrası 1 milyon 980 milyon liderden geçer. Üstelik 2025, emekliler için hem şey verilmedi. Hepsi lafta kaldı. dayatması ve esneklik içeren kişinin kök aylığı 12 bin 500 MAGA (Make America Great Again), düşük aylık artışları hem yüksek maddelerinin tümü geri çektirildi Hayal kırıklıklarıyla emekliler yılını liranın altında bulunuyor. Ancak sanayi işçilerini, kırsal orta sınıfı, zamlarla başladı. ve kazanılmış haklardan taviz uğurladık. 2025 de emekliler için bu kişilere aradaki fark Hazine beyazları, Latin Amerikalı göçmenleri, verilmedi. Sosyal haklarda da Konuya ilişkin çok kötü oldu. Özellikle Bağ-Kur tarafından karşılanarak aylık 12 siyahları, Trump, Musk gibi süper önemli kazanımlar sağlandı. Cumhuriyet’e konuşan bin 500 lira ödeme yapılmıştı. ve işçi emeklisinin zor durumda. zenginleri kapsayan popülist bir hareketti. l Ekonomi Servisi Yine analiz göre en düşük aylık Bu karmaşık yapının parçaları, kesimden ve 2024 yılındaki Emeklilerin yüzde 90’ı açlık kesime ağırlığı değişen dinci, ırkçı, alacak emekli sayısı 3 milyon 870 ayrıcalıklar için “Zaten sınırının altında maaşla geçinme homofobik, patriarkal, “serbestiyetçi” bin kişi. Bu işin yıllık maliyeti ise faydalanamıyorduk” mücadelesi veriyor.” Bilindiği gibi KISA... KISA... KISA... söylemler birbirine yapışarak bir 47.7 milyar TL olarak hesaplandı. diyen Tüm SSK ve Bağ-Kur emeklileri, 2025 bütünsellik taklidi yapabiliyordu. Ayrıca teklifle TMSF’nin 5 yıl daha l TİCARET Bakanı Ömer Bolat, Emekliler yılı ilk 6 aylık dönemi için yüzde Geçen hafta MAGA içinde hareketin kayyum olarak atanabilmesine “İhracatta 2025 Eylem Planı”nı ideologlarından Steve Bannon ile Trump’ı Derneği (Tüm 15.75 zam aldı. Memurlar ve memur olanak sağlanıyor. duyurdu ve finansman maliyetinde finanse eden sermaye kesimlerinden Elon Emek Der) Genel emeklileri için ise zam oranı yüzde l MUSTAFA ÇAKIR/ ANKARA yeni indirim için çalıştıklarını Musk arasında göçmenler sorununda Başkanı Satılmış 11.54 olarak belirlendi. l ANKARA Satılmış Çalışkan söyledi. 8 bin 500 ihracatçıya da patlak veren, ağır küfürlerle devam yeşil pasaport verilecek. eden tartışma farklı çıkarlara, değerlere sahip sınıfları birbirine yapıştırmanın l TÜİK’in ilk kez açıkladığı sınırlarını da ortaya koydu. Musk, “İnşaat Üretim Endeksi, Kasım İstanbul’da ulaşım cep yakacak egemen sermayenin gereksinimleri 2024” raporuna göre inşaat üretimi, doğrultusunda, yüksek vasıflı göçmenlere Kasım 2024’te Kasım 2023’e kıyasla ULAŞTIRMA ve Altyapı Bakanlığı metrobüs tam parkur ücreti 29.69 verilen vizenin kapsamının genişletilmesini yüzde 10.8 arttı. Bu artış Ekim ile İstanbul Büyükşehir Belediyesi liradan 40.08 liraya çıktı. Marmaray istedi. MAGA’nın önde gelen isimleri 2024’e kıyasla yüzde 3.2. temsilcilerinin katıldığı UKOME ise 44.27 liradan 59.76 liraya yükseldi. sert biçimde karşı çıktılar. Bunlara ağır l ULUSLARARASI Enerji Ajansı, toplantısında oyçokluğuyla toplu Taksilerde taksimetre açılışı 42 TL, küfürlerle cevap veren Musk’ın yanı bu yıl petrol talebinin günlük 1 taşımaya yüzde 35 zam yapıldı. kısa mesafe (indi-bindi) ücreti 135 sıra, bir başka milyarder, Hint asıllı milyon 54 bin varil artışla günlük Vivek Ramaswamy tartışmaya uzun bir Buna göre otobüste tam bilet 20 TL’ye çıkarken okul servislerinde ise TL’ye çıkarken öğrenci ise 16 TL olarak ortalama 103 milyon 956 bin varil teweetle katıldı: “Amerikan kültürümüz TL’den 27 TL’ye yükseldi. Tam mavi 0-1 kilometre ücreti 2 bin 605 TL belirlendi. Karaköy-Kadıköy vapur ücreti çok uzun zamandır mükemmeliyet yerine olacağını öngördü. kart aylık ücreti 1570 liradan 2 bin 120, oldu. Minibüslerde kısa mesafe 25 ise 38.11 TL oldu. l Ekonomi Servisi vasatlığı yüceltiyor... Matematik olimpiyatı şampiyonu yerine balo kraliçesini ya da okul birincisi yerine sporcuyu kutlayan bir kültür en iyi mühendisleri üretmeyecektir... Whiplash gibi daha çok film, daha az EGD zirvesinde ‘Çalışan annelere ‘Friends’ tekrarı. Daha fazla matematik dersi, daha fazla hafta sonu bilim ekonomi tartışıldı ortam sağlanmalı’ yarışması, daha az cumartesi sabahı çizgi filmi. Daha çok kitap, daha az televizyon... EKONOMİ Gazetecileri Derneği’nin PHILIPS Türkiye ile Türk İş Dünyası Daha fazla müfredat dışı etkinlik, daha az (EGD), “Yeni Yıla Merhaba ve Anma Konfederasyonu (TÜRKONFED) ‘alışveriş merkezinde takılma’”. Bunlar, Töreni 2025” etkinliği önceki akşam çalışan anneler için önemli bir işbirliği II. Dünya Savaşı sonrasında Amerika’nın düzenlendi. başlattı. Bu kapsamda 9 yıl önce hegemonya anlatısının köşe taşı olan Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin her zaman yanında olduğunu işyerlerinde süt sağma odalarının Türkiye ve Afrika Genel Müdürü “American way of life” (Amerikan yaşam (TİM) ev sahipliği ve Trendyol’un belirtirken İstanbul Ticaret Odası yaygınlaştırılması amacıyla hayata Sibel Yıldız ise proje kapsamında tarzı) gibi “kutsal” bir fanteziyi hedef sponsorluğunda düzenlenen Başkanı Şekib Avdagiç, zorluklarla geçirilen “Philips Avent Süt Saatim” bugüne kadar 250’den fazla işyerinde alıyordu. etkinlikte meslekte 20. yılını Böylece, MAGA tabanının liderleriyle, geçen bir yılda ekonomi medyasının projesi, TÜRKONFED üyesi şirketlerde 40 binin üzerinde kadına destek Bannon’ın deyimiyle teknolojik dolduran üyelere teşekkür plaketi Türk iş dünyasının sesini güçlü bir de uygulanacak. verildiğini belirterek “Amacımız feodalizmin oligarşisi arasındaki takdim edilirken geçen yıl yaşamını şekilde duyurmasına katkı verdiğini Dün düzenlenen toplantıda bebeğini emziren annenin iş tartışma daha da keskinleşti. Trump yitiren ekonomi gazetecileri Fehmi vurguladı. Türkiye Gazeteciler konuşan TÜRKONFED Yönetim Kurulu yaşamında karşılaştığı sorunlara kesin bir tavır sergileyemezken Bannon, Köfteoğlu, İsmail Yanmaz, Faruk Cemiyeti Genel Başkanı Vahap Başkanı Süleyman Sönmez şuna dikkat çekmek ve kolaylaştırmak” Musk için, tarihin en ırkçı ülkesi Güney Türkoğlu ve Fikret Helvacıoğlu da Munyar ekonomide zor geçen bir yıla vurgu yaptı: “Kadınların kariyerlerinde dedi. TÜRKONFED’in düzenlediği ve Afrika’dan gelmişi berbat ırkçı adam seni saygıyla anıldı. Törende konuşan TİM işaret ederek 2025’in ilk yarısından ilerlemesini desteklemek için her 27 sektörden 403 şirketin katıldığı Beyaz Saray’dan kovduracağım diyordu. Başkanı Mustafa Gültepe, ekonomi sonra bir rahatlama olmasını annenin ihtiyaçlarına uygun bir ankete göre şirketlerde süt sağma Böylece MAGA üzerinde kurulmuş gazetecilerinin, Türkiye’nin hedeflerini beklediklerini dile getirdi. çalışma ortamı sağlamaya kararlıyız.” odası bulundurma oranı yüzde 25. popülizm de sınıf çelişkilerinin basıncı yakalaması için çalışan ihracatçıların l Ekonomi Servisi Philips Kişisel Sağlık Ortadoğu, l Ekonomi Servisi altında bölünmeye başlıyordu.