Catalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 5 HAZİRAN 2024 ÇARŞAMBA 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER Türkiye hâlâ Gezi’de NEVAL OĞAN BALKIZ katmanlı erk merkeziyeti, kamusal kendiliğinden oluşan beraberliklerin ve özel alanın bütününü kaplayan içinde bulunmanın farkını deneyimledi. HUKUKÇU/AKADEMİSYEN siyasallaşmış din temelli sosyokültürel, Farklılıklara saygı göstererek bir eğitsel hegemonik anlayışı ve arada olmanın ve tartışmanın oam Chomsky, “Düzenin pratiği ile fazla zarara uğramadan önemini biliyor. Bu nedenle eylemler; muhafızları, terimin bir acı, hatta daha baskıcı toplumsal ve geleneksel politikada “görülebilir Nanlamıyla demokrasiyi kurmaya ekonomik politikalar izlemekte, ilerici olanla görülemez olanı, hayal edilebilir çalışırken diğer bir anlamıyla bloke reformları engellemekte ve kendi olan ile edilemez olan arasındaki ettiler” tespitini yapar. Geçmişte anlayışı doğrultusunda oluşturduğu ilişkiyi” ve “bu ilişkideki değişimleri olduğu gibi şimdi de erki ellerinde bir statükoyu hâlâ korumakta. Bunun düzenleyen kurucu unsurları” yeniden tutanların demokrasiyi kendi erklerini sürdürülebilirliğini sağlamak için düşünmemizi zorunlu hale getiriyor. YARGIÇLARIN meşrulaştırma, halkı hareketsiz ve de daha katı bir tek adam rejimine Gezi eylemleri, geleneksel neoliberal karar süreçlerinin dışında tutmanın dönüşmekte. akıl yürütmeleri aşarak “Politik olanın “ideolojik bir aracı” olarak ÖZLÜK HAKLARI gerçekleştiği yeni alanın kullandıklarını ileri sürer. sınırları nedir?, Geleneksel Bu tespit, AKP iktidarının DR. EROL ALPAR düzenlenmesi isabetli olacaktır. partilerin yanında, bu gündemde tuttuğu başkanlık Tabii ki zaman içerisinde alanda hangi yeni aktörler ve anayasa tartışmalarını KAMU HUKUKÇUSU oluşabilecek farklı uygulamalara yer almalıdır? Ana listeler doğru değerlendirebilmek neden olmamak için yargıçların ve aktörler bundan sonra rkler arasında yargının için, önemli bir başlangıç aylık ve ödeneklerinin politik olanın hangi yönlerini Ekonumu başında noktası oluşturur. Tipik bir belli kriterlere bağlanarak cumhurbaşkanının bulunduğu dikkate almalıdır? Politik “biçimsel seçim demokrasisi” düzenlenmesi önemlidir. ve bakanlardan oluşan yürütme karar alma süreçlerine kimler Kaldı ki yargıcın aylık ve olan Türkiye siyasal ve yasama organının işlemlerini ödeneği teminatının ve yargı katılmaktadır? Kimler katılmak sistemi, bugüne kadar geçen denetleyen, yürütmenin bağımsızlığının önkoşullarından istemektedir” sorularına yanıt süreçte periyodik seçimleri işlem ve eylemlerini yargısal biridir. Tartışmasız eşit olduğunu oluşturacak, belirleyici çok kurumsallaştırmıştır ancak denetime tabi tutan ve gene kabullendiğimiz erkler arasında önemli veriler yarattı. gerçek anlamda tam katılımcı fertlerin hukuksal ve cezasal da farklılıklar yaratacak yönetsel Berger, “Haksızlıklara karşı sorunlarını yargısal denetime olmaktan uzak, otoriter bir ve yasal düzenlemelere yer mücadeleler, hayatta kalabilme tabi tutan yargı anayasamızın siyasi ve ekonomik yapıyı verilmemesinin daha doğru ilgili maddeleriyle hüküm altına öz saygının korunabilmesi korumuştur. Demokratikleşme, bir yaklaşım olacağı ve de bu alınmış bulunmaktadır. ve insan hakları için verilen yaklaşımın yargıcın ve her seçimlere biçimsel katılım Yukarıda sayılan ve erk olarak mücadeleler, asla acil düzeydeki başsavcı ve savcının düzeyi ile sınırlıdır. nitelendirilen bu üç organ özlük haklarının korunması talepleri örgütlenmeleri Böyle bir yapıda geniş halk anayasa ve yasaların kendisine anlamında yerinde olacaktır. ya da tarihsel sonuçları kitlelerinin seçimlere katılması vermiş bulunduğu görevleri Gerek yerel yargı yeri açısından değerlendirilmemelidir” sağlanarak daha radikal yerine getirir ve her üç organında hâkimleri ile her düzeydeki Ekonomi- politik bir yaklaşımla der ve bunların “hareketler”e da yasalar önünde eşit oldukları değişimlerin önü ve bununla birlikte başsavcı ve savcılarının bu durum; her şeyin bir fiyatının indirgenemeyeceğini belirtir. Çünkü bir kabul edilmiş ise de yaptıkları anti reformist geleneklerin sürekliliği gerekse yüksek yargı yeri üye, olduğu değişim ilişkisinde, doğrudan işler bakımından yargı, yasama insan kitlesinin hep birlikte belirli garanti altına alınmıştır. başkanlarının, başsavcı ve kendini gösteren bir “özgürsüzlüğü” organının düzenlemelerini ve bir amaca yönelmesi anlamına Daha geniş halk katılımını ve sosyal savcılarının aylık ve ödenekleri ifade ediyor. Gezi eylemliliği de tam yürütmenin işlem ve eylemlerini gelen hareket, sonuçta başarılı ya da öncelikle milletvekili aylıklarının adaletin temelini oluşturan toplumsal denetlemesi görevleri arasında anlamıyla “Her şeyin fiyatı olduğu gerisinde kalmamalıdır. başarısız olmaya odaklıdır ve süreçteki reformu gündeminden tamamen uzak yer almış bulunduğundan sürece özgürlük yoktur” anlayışının deneyimleri, kazanımları göz ardı eder. tutmuştur. Bu biçimsel demokrasi eşitler arasında birinci olarak Sonuç eylem halini oluşturmuştu. Çünkü Bu anlamda Gezi eylemleri bir de ekonomik eşitsizliği artırmış, nitelendirilmektedir. Nitekim Hazırlanması ve parlementoda toplumsal alanda özgürlük ve demokrasi “hareket” değil; sayısız kişisel tercihi, özgürlükçü ve çoğulcu toplumdaki adaletsiz erk ve kaynak bu aşamada yasalaşması gerekli talebini bir kavram düzeyinden ilhamları, fedakârlıkları, yeni istekleri, demokrasi ile yönetilen çağdaş paylaşımı giderek yoğunlaşmıştır. olan yargı taslağının eşitlik, çıkarıp onun olanaklığını tanıyan bir ülkelerde bu üç organ arasında kederleri ve hareket esnasında oluşan genellik, idarenin bütünlüğü ve eylemselliğe dönüştürmüş bulunuyor. yargının ayrı bir yere konulması Biçimsel demokrasi anıları içeren; özgürlüğün tanınması, paralelliği gereği bu ölçütler göz Gezi eylemleri; sil baştan yeni bir ve düzenlemelerin ona göre önüne alınarak hazırlanması Bu “biçimsel seçim demokrasisi” seçilmesi ve peşine düşülmesi yolunda yapılmasının nedeni yargının toplumsal düzen kurabilecek, kökten gerekir. Çünkü yargı mensupları AKP iktidarının yerleşmesini; bir “eylem içinde özgürlük” bu birincil özelliğine verilen bir yeniden kuruluş niteliği ve amacı için çıkarılmış ve aylıklarına neoliberal politikaları eklemleyerek deneyimidir. değerlerden kaynaklandığı taşıyan, eylemler değil. Kimi oldukça ilişkin bulunan yasa Anayasa siyaseti pragmatik, kısa vadeli O nedenle iktidarın ele geçirilmesine hepimizce bilinmektedir. Mahkemesi tarafından iptal önemli sosyoekonomik, ekolojik ve reformlar ve tavizler ile çıkarların odaklı değildi. Herhangi bir partiye Yargının bu niteliğini her edilmiş bulunmaktadır. İptal siyasal dönüşümleri, demokratik koordinasyonundan ibaret gören kanalize olmayı amaçlamadı. halükârda düzenlemelerle kararının yazılan gerekçesi kurumlar bağlamında gerçekleştirmeyi öne çıkarılmasında yargının anlayışının kurumsallaşmasına yol Çeşitliliğe, mücadelenin çoksesliliğine Resmi Gazete’de yayımlanmış amaçlayan bu eylemlerin öznelliği yargılama alanına giren organ açmıştır. dayanmaktaydı. Bu durumun yeni olup yayını takiben altı ay ve tekliği; iktidar ilişkilerine (erk) ve kişilerin güvenceleri içerisinde bu iptal kararının AKP iktidarı bu koşullarda, bir muhalefet deneyimini, yeni bir soyut bir itiraz değil, ciddi şekilde açısından yararı bulunmaktadır. gereğinin yerine getirilmesi açık otoriter bir rejimin toplumsal iletişimi, yeni bir kamusal Yargının bu özelliği gereğidir karşı koymanın etkili bir yolunu gerekmektedir. karşılaşabileceğinden daha az biçimi yaratması hâlâ olanaklıdır. ki anayasalar yargıçların özlük oluşturmasından, yeni söylemler Anayasada, Anayasa halk direnişiyle karşılaştı ve Gezi’yi suç göstermeye, ondan suçlu haklarını ayrıntılı bir biçimde ve biçimler ortaya koymasından Mahkemesi, Yargıtay ve katıldığı seçimlerde (31 Mart yerel üretmeye çalışanların, hukuka aykırı yasalara bırakmadan anayasalar kaynaklanıyor. Danıştay olmak üzere üç yüksek içerisinde düzenlemeye tabi seçimleri bir değişimin başladığını yargılamalarla ısrarla, inatla Gezi’ye mahkemeye yer verilmiş olup tutmak yargı hizmetinin ‘Eylem içinde özgürlük’ göstermekle birlikte) tercih edilir “suç yükleme” çabaları, bu olanağı bu üç yüksek mahkemenin özelliği gözetilerek yargıyı ve olma konumunu korudu. Yapısal Bu eylemlerde toplumun ortadan kaldırmak istemelerindendir. hiyerarşide birbirlerine karşı yargıçları koruyucu hükümler ve işlevsel unsurlarıyla siyasal ve değişik ve farklı kesimleri; yeni Bu anlamda, Türkiye, aynı ruh ve adalet önceliklerinin olduğuna ilişkin bağlamında yargıçlık güvencesi ekonomik hâkimiyetini oluşturan çok mücadele yöntemlerini keşfetti. Toplum, herhangi bir düzenleme yer istemleri ile hâlâ Gezi’de. ve yargı bağımsızlığını almamaktadır. sağlayan hükümlere yer vermiş Anayasanın hiyerarşik ayrıma bulunmaktadır. yer vermediği açık olduğuna Bu anlamda yargıcın özlük göre her üç yüksek mahkeme hakları, aylık ve ödeneklerine Türk tarihçiliğinde Özlem Kumrular mensupları arasında ayrıcalık de anayasada yer verilmiş yaratacak düzenlemeye Cumhuriyet Bilim Teknoloji dergisinde anlatımlarının (relación de sucesos) SALİH ÖZBARAN bulunmaktadır. Bu bağlamda gitmek anayasanın ruhuyla İspanya’daki örneklerini ele almak yeterli yargıçların aylık ve ödeneklerinin de 2013’te “Batı’da İslam ve Türk Algısı” EMEKLİ ÖĞRETİM ÜYESİ bağdaşmayacağı gibi hukuk miktarını tayin edecek kriterlere başlığı altında yazdığım bir makalemde olacaktır [...]. Emilio Sola’nın flor de flores devleti ilkeleri ile de bağdaştığı anayasada yer verilmediği için bu ise şunları dile getirmiştim: (çiçeklerin çiçeği) olarak tanımladığı, Mayıs 2024’te Türk tarihçiliği, söylenemeyecektir. Anayasanın konu yasama organının takdirine neredeyse edebi bir dille yazılan avisolar, “Batı yakasında ortaya konan -İber 29 alanında çok önemli yeri bulunan, kabul biçimi itibarıyla yüksek bırakılmıştır. Yasama organı İstanbul’dan başlayan uzun bir yolculukla Yarımadası’nın Müslüman kuşatmasıyla mahkemeler arasında gelecekte eserleriyle etkisinin daha iyi dolayısıyla özlük haklarına göstermediğimiz Sayıştay başlayan ve Osmanlılar ile 15, 16, 17. adadan adaya, şehirden şehre atlayarak anlaşılacağına inandığım genç, dinamik ilişkin taslağı hazırlayıp, yasama meslek mensuplarının da deniz, anakara ve adalar arasında macera hatta 18. yüzyıllarda yaşanan- travmayı, ve evrensel boyutlarda dolaşabilmiş olan organına sunan yürütme organı yaptıkları hizmetin içeriği ve dolu bir güzergâh takip eder ve ‘Büyük kendi ölçütlerini kullanmak korkuyu, antipropagandayı, kıyıda köşede bir tarihçisini, Özlem Kumrular’ı yitirdi. bugüne kadar özlük haklarının suretiyle yargıcın aylık ve ödenek Türk’ün her adımını izleme ihtiyacı tanık olunan olayları, kimi zaman da Avrupa’da Türk Düşmanlığının Kökeni: özdeş düzenlendiği dikkate miktarını belirlemekte, bu çekenlere ulaşır. Bu kaynaklar resmi Türk Korkusu (Doğan Kitap, 2008) başlığı takdirkârlığı yansıtmaya çalışıyor; Türk alındığında kapsam içine konuda yargı yerlerinin herhangi Osmanlı tarihleri, vakayinameleri ve arşiv altında Özlem Kumrular’ın kitabına uzun tarihçiliğinde -bazı öncü çalışmalara alınmaları gerektiğini ve yetkili bir katkısı bulunmamaktadır. kaynaklarıyla yan yana getirildiğinde rağmen- pek geri kalmış olan bir sorunlu bir “Önsöz” yazmış olan ünlü tarihçimiz makamların da bu şekilde bir yapbozun parçaları gibi birbirini Yasal düzenleme şart değerlendireceği konusunda Halil İnalcık’ın ilk sözleri şöyleydi: alana giriyor; olağanüstü bir iş yapıyor”. kuşkumuz bulunmamaktadır. tamamlar”. Dolayısıyla başkanlık “Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne katılma Sonuç olarak erkler arasındaki, Geride iz bıraktı sistemine geçildikten Özlem, tarihçiliği -olağanüstü bir iz yolunda karşısına çıkan en önemli ayrıca yerel mahkeme ve yüksek sonra yargıçların aylığı En iyisi, kendi söylemiyle tanıtayım bırakarak- sonsuzluğuna bırakarak göçüp engellerden biri, kuşkusuz, Türkler ve mahkeme mensupları arasındaki Cumhurbaşkanlığı İdari Özlem’i, imgebilimin gerektirdiği gitti dünyamızdan. Mesleğini yürütürken Türk devleti üzerinde tarihten gelen hakkaniyete uygun olmayan İşler Başkanlığı’nın aylığına özellikleri hatırlatarak “Muhteşem yaygın kötü imgedir. Dr. Özlem Kumrular, gelecek kuşaklara yol gösterdi, dünya maaş farklılığının giderilmesi; atıf yapılarak yasayla Süleyman” (2007) derlemesinin vatandaşı oldu. Türk tarihçiliğinin sesini bu kitapta özellikle İspanyol literatürü ve anayasanın ve hukuk devletinin düzenlenmiş bulunmaktadır. önsözünde yazdığı dizelerle: duyurdu, başka dünyaları dışlamadan, arşivlerinden topladığı bu imgeyi çeşitli Cumhurbaşkanlığı hükümet olmazsa olmazıdır. Anayasa “16 ve 17. yüzyıllarda Türklerle ilgili “öteki” yaratmadan. Yukarıda işlediğim Mahkemesi’nce iptal edilen yönlerinden yansıtmakta, Batı’da ‘Türk sistemine geçilmeden önce aylıklara ilişkin düzenlemenin haber toplama ve dinleme çılgınlığını yargıçların aylıkları başbakanlık düşmanlığının kökenlerini’ açıklamakta; konu gereği andığım birkaç kitap dışında yerine konulacak düzenleme de müsteşarının aylığı ile özdeş böylece, XXI. yüzyılda Batılıların tarihten görmek için, gerçek veya kurgu bir gerek tarih gerekse edebiyat/sanat tutulduğundan bugün için tabii ki Anayasa Mahkemesi’nin gelen hangi art düşüncelerle, Cumhuriyet olay üzerine yazarın hayal gücünü dallarında birçok kitap yazdı, medyada Cumhurbaşkanlığı yardımcısının bozma gerekçeleri esas kullanarak ve uygulamalar/eklemeler düşüncelerini yaydı. Tarihçilikte şimdiden Türkiye’si Türklerine baktıklarını aylığı ile paralel olarak alınacaktır. sergilemektedir”. yaparak renklendirdiği bir tür olan vaka ayrıcalıklı yerini aldı. Onu özleyeceğiz. buluşturuyoruz. Ktap okuduğunuzu blyoruz. çalıyor kapınızı… 13,5x20,5 12,5x19,5 13,5x20,5 Öykü Çocuk 130 sayfa 314 sayfa 160 sayfa