Catalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr EKONOMİ 31 MART 2024 PAZAR9 Ekonomide yaşanan kriz, düşen alım gücü, hızlanan zamlar halkı yardıma muhtaç etti Yoksulluk yayılıyor! Enflasyon en 2018 yılında 3.4 milyon olan sosyal yardımlardan büyük endişe 35 BIN 520 TL YÜZDE 69 yararlanan hane sayısı geçen yıl yüzde 43 artışla 4.9 milyona Hane başına yıllık Şırnak’ta, 2023’te yükseldi. Bazı illerde üç haneden ikisi yardım alıyor. ortalama sosyal kaynağı sosyal yardım alan yardım tutarı hane oranı ürkiye’de sosyal yardımla hane sayısı yüzde 15 arttı. psos Global Advisor’ın mart ayında yayımlanan “Dünya’yı Neler yaşamak zorunda kalan 4 2023 yılında ilgili bakanlık IEndişelendiriyor Anketi”nde, 29 ülkede Tyurttaş sayısı her gün artıyor. tarafından illere 172.1 milyar TL en önemli sosyal ve siyasi konularda Emekli Mülkiye Başmüfettişi sosyal yardım ödeneği gönderildi. halkın görüşleri alınmış ve enflasyonun Mahmut Esen’in, Aile ve Sosyal 4.8 milyon haneye yıl içinde son iki yıldır dünyada en büyük endişe Hizmetler Bakanlığı aracılığıyla ortalama 35 bin 520 TL sosyal kaynağı olduğu sonucu ortaya çıkmış yapılan sosyal yardım yardım ödemesi yapıldı. bulunuyor. Sırasıyla diğer endişe verici ödemeleriyle ilgili 4 Sosyal yardım ödeneğinden sorunlar; yoksulluk ve sosyal eşitsizlik, suç ve şiddet, işsizlik, finansal ve siyasal incelemesi bu konuda en fazla yararlanan ilk beş il şöyle: yolsuzluklar geliyor: önemli sonuçlar ortaya İstanbul 12.1 milyar TL, Şanlıurfa 2022 yılında dünya ekonomisinin koydu. Buna göre 11.2 milyar TL, Diyarbakır 9.1 MUSTAFA COVID 19 krizinden çıkacağı ve 2017’de 36 milyar TL milyar TL, Van 6.7 milyar TL, ÇAKIR ekonomilerde toparlanma olacağı olan sosyal yardım Adana 6.4 milyar TL. En az öngörülüyordu. Sonrasında ülke giderleri, 2023’te 192.6 milyar yararlanan beş il de şöyle: Yalova ekonomilerinin çoğunda enflasyon da TL’ye ulaştı. Belediyeler başta 322 milyon TL, Çankırı 295 milyon kontrol altına alındı ama Ukrayna ve Gazze savaşlarının etkisiyle 2023’te diğer kamu kurumlarıyla birlikte TL, Gümüşhane 286 milyon TL, dünyada yeni sorunlar ortaya çıktı, iklim Muğla oldu. Türkiye ortalaması 2023’teki giderlerin toplamının Bilecik 230 milyon TL, Bayburt 199 krizi riski büyüdü, dijital teknolojilerde 15.8 milyon seçmen ise yüzde 18. 305.9 milyar TL olduğu tahmin milyon TL. rekabet kızıştı, artan milliyetçilik ve 4 Hane başına ortalama ediliyor. Diğer detaylar şöyle: yabancı düşmanlığı, sürekli toplumsal Şırnak’ta yüzde 69 yardımın ilk sırasında yer alan MAHMUT Esen tarafından yapılan 4 Geçen yıl 9.1 milyon kişinin gerilimler, bölgesel savaşlar ve ticaret inceleme sonrası hazırlanan 4 Geçen yıl sosyal şehir ise 57 bin 481 lirayla genel sağlık sigortası (GSS) primi savaşlarıyla birlikte dünyada irili ufaklı raporda özellikle şu vurgu dikkat yardımlardan yararlanmış Ardahan oldu. 53 bin 230 TL ile devlet tarafından karşılandı. Gıda çoklu krizler bir türlü bitmiyor. çekiyor: “Yardımların yasal hanelerin ildeki toplam hanelere Kars ikinci, 52 bin 987 TL ile yardımlarından 3.5 milyon kişi, dayanak olmadan sadece idari Türkiye’de enflasyonla oranında Şırnak ilk sırada Iğdır üçüncü, 52 bin 676 TL ile kömürden 1.8 milyon hane, elektrik kararlarla yapılabiliyor olması yer aldı. Şırnak’taki mevcut Tunceli dördüncü, 50 bin 865 TL mücadele çok daha zor tüketim desteğinden 4.3 milyon olgusu yardımların siyasal hanelerin yüzde 69’u sosyal ile Ağrı beşinci oldu. Hane başına iktidarla özdeşleşmesine yol Türkiye’de ise yüksek enflasyonun hane faydalandı. açmaktadır. Sosyal yardımların, ekonomide ve sosyal yaşamda yarattığı yardım aldı. Bu ili yüzde 63.6 ile en az yardım alan ilk beş il ise 4 2018’de 3.4 milyon olan sosyal yardımlardan yararlanan dar gelirli tahribat giderek tehlikeli boyutlara Hakkâri, yüzde 62 ile Şanlıurfa, sırasıyla Kocaeli, Ankara, Hatay, yardımlardan yararlanan hane ve ihtiyaç sahibi kişilerin siyasal ulaştı. Arjantin’den sonra dünyanın en yüzde 61.9 ile Ağrı ve 60.2 ile Kastamonu ve Eskişehir oldu. sayısı 2023’te yüzde 43 artışla tercihlerini doğrudan etkileyeceği yüksek enflasyon oranına sahip olan Van izledi. Yoğunluk itibarıyla Bu illerde yapılmış yardımların 4.9 milyona ulaştı. Türkiye’deki 5 tartışmasız/kesin bir gerçektir. Bu Türkiye’de, ilk kez 2023 seçimlerinden yardımlardan en az yararlanan Türkiye ortalamasının da altında haneden biri sosyal yardım alır hale durumda olan asgari 15.8 milyon sonra enflasyonla mücadeleden söz beş il ise yüzde 8-9 oranla 25 bin-26 bin TL arasında kaldığı geldi. Örneğin Ankara’da, geçen yıl seçmen bulunmaktadır.” edilmeye başlandı. Daha önceleri l ANKARA Bilecik, Antalya, Bolu, İstanbul ve görülüyor. düşük faiz ve baskılanan döviz kuru 2022’ye göre yardımdan yararlanan politikalarıyla enflasyona yol verilmişti. Gelir dağılımı bozuldu, büyük servet Ekonomide uzun zamandır yaşanan büyük sorunlar ve enflasyonist ortam etkiledi transferlerine neden olundu, yoksulluk derinleşti. Sonunda geçen günlerde Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan, “Can yakan enflasyonun yol açtığı hayat pahalılığı ile boğuşuyoruz. Enflasyon Ülke borçlu kaynıyor ortamında ne verirsek verelim dipsiz kuyu misali kaybolup gidiyor” itirafı geldi. Peki bu kuyuyu kim kazdı? ugünlerde, her tür borcu daha Şimdi faizler artıyor ama Türkiye’de Bfazla konuşur hale geldik. makro ekonomik dengeler, üretim ve Sanayide alarm 600 milyar TL daha Bireysel kredi kartı ile ilgili maliyet yapısı o kadar bozuldu ki artık kısıtlama tartışmaları da yerel seçim enflasyonu parasal tedbirlerle frenlemek HAZINE ve Maliye Bakanlığı, zilleri duyuluyor mümkün görünmüyor. Her şeyden önce nedeniyle belediyelerin parasal “Nisan-Haziran 2024” dönemiyle FAIZ artırımları ile birlikte yönetim erkine sahip olan bütün kurum ilgili “Iç Borçlanma Stratejisi”ni durumu da bu tartışmalarla ilgili. ekonomide durgunluk belirtileri ve kuruluşların acilen yeniden güven tesis açıkladı. Buna göre nisanda 169.5 Gerçekten de AKP iktidarının de çoğalıyor. Geçen yılın ilk iki etmelerine ihtiyaç bulunuyor. milyar lira, mayısta 212.8 milyar ekonomi politikası tercihleriyle hem ayında yapılan 50.7 milyar dolarlık Belli ki seçimden sonra yurttaşlara lira ve haziranda 217.5 milyar lira kamu hem özel sektör hem yurttaş hammadde/ara malı ithalatı, içirilecek acı ilaçların reçeteleri iç borçlanma yapacak. Bunların her geçen gün daha borçlu hale hazırlanıyor ancak bu yükün dar bu yılın aynı döneminde yüzde toplamı 599.8 milyar TL. Iç borç geliyor. İşte güncel ve önce çıkan gelirli kesimlerin ve çalışanların sırtına 32.4 gerileyerek 38.3 milyar servisi (ödemeleri) ise nisanda 284.1 70 BIN 746 TL yıkılmaması gerekiyor. Zira yüksek dolar oldu. Ara verilerle son durum: milyar TL, mayısta 140.4 milyar TL Kişi başına ortalama enflasyonun en çok mağdur ettiği bu ve haziranda 145.4 milyar TL. malı ithalatının n 500 MILYAR DOLAR: Hazine ve bireysel kredi borcu kesimlerin ekonomik zorlukları taşıyacak genel ithalattan Maliye Bakanlığı’nın verilerine göre güçleri bulunmuyor. aldığı pay yüzde 2023 sonu itibarıyla Türkiye’nin stoku 3 trilyon 441 milyar liraya bireysel kredi kullanan kişi sayısı 79’dan yüzde brüt dış borç stoku 499.9 milyar ulaştı. Bu tutar Şubat 2023’te 2 Ocak 2023’e kıyasla 1 milyon Servet ve gelir dağılımında 71’e geriledi. Ara dolara çıktı. Bu stok 2022 sonunda trilyon 21 liraydı. 749 bin kişi artışla 40 milyon 30 büyük adaletsizlikler oluştu mallarından sanayi Türker Ateş 457.9 milyar dolardı. Bu kapsamda n 9.8 TRILYON LIRA: BDDK’nin bine çıktı. Kredi tutarı ise yüzde Credit Suisse ve UBS tarafından için işlem görmüş “kamu sektörü”nün borcu 186.2 22 Mart haftası itibarıyla yayımladığı 72.6 artışla 2.8 trilyon lirayı yapılan bir araştırma yayımlandı. hammaddelerin ithalatı da 25.1 milyar dolardan 202.5 milyar verilere göre tüketici kredileri aştı. Bunların büyük kısmı kredi Araştırmaya göre, Avrupa’da servet milyar dolardan 16.1 milyar dolara dağılımında görülen adaletsizliğin en dolar, Merkez Bankası’nın borcu dışındaki borçları ifaden eden “ticari kartı, ihtiyaç gibi toplumun geniş indi. Ocak-Şubat 2024 döneminde yüksek olduğu ülkelerin başında Türkiye 32.8 milyar dolardan 46.4 milyar sermaye/yatırım malı ithalatı ise ve diğer krediler”in toplamı 9 trilyon kesimlerinin kulladığı krediler. geliyor. Türkiye’de en zengin yüzde 1’lik 7.2 milyar dolardan yüzde 12.5 dolar ve “özel sektör”ün borcu 777 milyar liraya ulaştı. Bu tutar Kişi başına ortalama kredi de 42 kesim ülkedeki servetin yüzde 40’ını artışla 8.1 milyar dolara çıktı. 238.9 milyar dolardan 251.1 milyar geçen yılın aynı döneminde 6 trilyon bin 876 liradan 70 bin 746 liraya alıyor. Bu mal ithalatının genel ithalat dolara ulaştı. Öte yandan “Avrupa 552 milyar liraydı. Bu kapsamda çıktı. Bu açıdan bir diğer önemli Türkiye’de en zengin yüzde 5’lik kesim içindeki payı yüzde 11.2’den yüzde Birliği Tanımlı Genel Yönetim Borç örneğin KOBİ’lerin kredi borcu 2.3 veri, “bireysel kredi ve kredi servetin yüzde 59.2’sine sahip iken en 15’e yükseldi. CHP TBMM Sanayi zengin yüzde 10’luk kesim ise servetin Stoku” kapsamında “yerel yönetim” trilyon liradan 3.5 trilyon liraya kartı borcunu ödememiş gerçek ve Ticaret Komisyonu Üyesi Türker yüzde 69.8’ine sahip bulunuyor. Servet borçları 2022 sonunda 2023 sonuna çıktı. kişilerden borcu devam etmekte Ateş, “Sanayi için alarm zilleri ve gelir dağılımı ölçümünde kullanılan 136.3 milyar liradan 236.3 milyar n 40 MILYONU AŞTI: TBB Risk olan kişi sayısı.” Bu sayı Ocak 2024 çalıyor. Üretimde frene basıldı, gini katsayısı “0”a yaklaştıkça eşitlik, “1”e liraya çıktı. Ayrıca Şubat 2024 sonu Merkezi’nin Ocak 2024 sonu sonu itibarıyla 3 milyon 842 bin 821 tüketimin payı artışta” dedi. yaklaştıkça eşitsizlik artıyor demektir. itibarıyla merkezi yönetimin iç borç itibarıyla yayımladığı verilere göre kişiye çıktı. l Ekonomi Servisi l MUSTAFA ÇAKIR/ ANKARA Türkiye 0.802’lik gini katsayısı ile 34 Avrupa ülkesi arasında servet dağılımı eşitsizliği en yüksek olan 3’üncü ülke Esnafın bayramdan konumunda bulunuyor. İlk sıradaki ‘Akaryakıta yıllık İsveç’te bu oran 0.874, ikinci sıradaki umudu 60 milyar TL ‘Yeşil Letonya’da bu oran 0.804’tür. Elbette zam yüzde 300’ TÜRKIYE Esnaf ve Sanatkârları İsveç’teki servet pastası ile bizimki aynı Konfederasyonu (TESK) Genel değildir. hidrojen’ PETROL Ürünleri İşverenler Başkanı Bendevi Palandöken, Aynı eşitsizliği gelir dağılımında da Sendikası (PÜİS) Kayseri Bölge Ramazan Bayramı’na sayılı günler görüyoruz. Türkiye’de son yıllarda Başkanı İbrahim Polat, KDV ve kala piyasada hareketliliğin yeni oyun yoksulu daha yoksul, zengini daha ÖTV güncellemelerinin fiyatlara zengin eden ekonomi politikaları başladığını bildirdi. etki ettiğini vurguladı. Akaryakıta nedeniyle çalışanların milli gelirden Bayram tatilinin dokuz gün 12 MILYAR DOLAR 2021’den beri yüzde 550 ve son 1 alanı aldığı pay azalırken şirketlerin aldığı pay olmasının turizm sektörünü Hidrojen pazarıyla yılda da yüzde 300’e yakın zam artıyor. TÜİK verilerine göre Türkiye’de de canlandıracağını belirten ilgili 2030 yılı tahmini geldiğini söyleyen Polat şöyle 2014 yılında gini katsayısı 0.391 iken bu Palandöken, şöyle devam etti: devam etti: “Motorindeki KDV 7.61, değer 2023 yılında 0.433’e çıkarak son “Piyasada seçim hareketliliği de ISTANBUL Sanayi Odası (İSO) Yönetim “Hidrojen enerjisi yeni ticaret kapıları 8.86 ÖTV’si geliyor. 16.47 sadece 10 yıldaki en yüksek seviyeye çıkmış var ama vatandaş bayramlık, Kurulu Üyesi Vehbi Canpolat, hidrojen anlamına gelecek. ‘Yeşil hidrojen’ geniş 43 TL’ye aldığımız yakıtın vergisi bulunuyor. Gini katsayısına göre gelir ikramlık, hediyelik gibi ürünlerin enerjisinin “net sıfır” hedefine ulaşma ve ölçekte sürdürülebilir ve teknoloji odaklı var. 43 TL’nin paylaşımı da şöyle: dağılımı eşitsizliğinde Türkiye, Avrupa’da alışverişini yapmaya başladı. Bu yıl temiz enerji dönüşümü gayretinin yanı yeni sanayi stratejisi olarak ülkelerin 16 TL’si devletin, 4.50 TL’si bizle birinci sıradayken dünyada 130 ülke yüksek enflasyon tüm kesimleri içinde ise 28’inci sırada bulunuyor. sıra, jeopolitik nedenlerle de enerji arz bir adım öne çıkabileceği yeni bir oyun şirketimizin. Yani 1 TL’sini şirket, 3.50 mağdur etse de herkes bayram Türkiye Raporu Direktörü Can güvenliği ile sınanan dünya için kritik alanı. Yapılan projeksiyonlara göre TL’sini biz alıyoruz. Geri kalanı da dolayısıyla çocuklarına mutlaka bir Selçuki, Cumhuriyet gazetesine bir rol oynayacağını dile getirdi. İSO’nun bugün 1.4 milyar dolar büyüklüğündeki bizim aldığımız yakıt miktarı oluyor. şeyler alıyor. Bu bayram, bayramlık verdiği röportajda, yaptıkları ankete “Hidrojen Ekonomisinde Türkiye’nin hidrojen pazarı 2030 yılına kadar 12 Ana malzeme olan Brent petrolün alışverişlerinden ikramlık göre yurttaşların yüzde 85’inin ya Rolü” başlıklı 13. Yeşil Gündem milyar dolara yükselecek. Net sıfır üzerine de 16 TL vergi geliyor. alışverişlerine kadar piyasaya geçinemediğini ya da zar zor geçindiğini, Sohbetleri’nde konuşan Canpolat, şu hedefi gerçekleşecek olursa 112 milyar Derdimiz ayakta kalmak.” l IHA sadece yüzde 10’luk bir kesimin geçinme yaklaşık 50-60 milyar lira girmesi konuyu öne çıkardı: dolara ulaşacak.” l Ekonomi Servisi sorununun olmadığını söylüyor. Aslında bekleniyor.” Palandöken ayrıca, bu açlık ve yoksulluk sınırı altında gelir elde dönemde alışverişlerin güvenilir, edenleri kabaca hesapladığımızda ya da bilinir esnaftan yapılmasının l ABD merkezli Yüksek Binalar ve süreci tamamlandı. 500 bin TL para yukarıda sözünü ettiğimiz gelir ve servet önemine dikkat çekti. Kentsel Habitat Konseyi, “Avrupa ödüllü yarışmanın finali 13 Haziran’da dağılımlarına baktığımızda da Türkiye’de 2024 Konferansı”nı bu yıl 18- l ENUYGUN.COM’un yaptığı vatandaşın çok ciddi bir geçinme 19 Nisan’da İstanbul’da yapacak. çalışmaya göre Ramazan Bayramı’na derdi olduğu ortaya çıkıyor. Abraham Toplantıda “Gelecek Odaklı Şehirler” ilişkin aramalarda, yurtiçinde Adana, Maslow’un geliştirdiği ihtiyaçlar piramidi tartışılacak. Diyarbakır ve Gaziantep, yurtdışında kapsamında, Türkiye’de yurttaşlar l COLIN’S’in, bu yıl “Denimtopia” ise Belgrad, Atina ve Bakû öne çıktı. Rheinberg’te açtığını duyurdu. birtakım değerlerle avutulsa da temel temasıyla düzenlediği Denim Fikrim l AMAZON, Avrupa’daki ilk Merkezde, bir Boeing 737’yi 20 kez olarak fizyolojik ihtiyaçlar ve güvenlik Tasarım Yarışması’nın ön eleme afet yardım merkezini Almanya dolduracak yardım malzemesi olacak. Bendevi Palandöken ihtiyacı çemberine sıkıştırılmış bulunuyor. KISA... KISA... KISA...