Catalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr EKONOMİ 24 MART 2024 PAZAR9 Ortalama emekli aylığının kişi başı gelire oranı 21 yılda yüzde 46’dan yüzde 28’e düştü İnsanca yaşam istediler Döviz kuru şoku Emekli aylıklarının milli konomik krizler, her yapının ve gelire de endeksli olmasını canlının evrildiği gibi değişime Promosyon Euğrar. Şekil değiştirir, evrim isteyen DİSK Emekli Sen süresi farklılaşır, onu etkileyen Genel Başkanı Yavuz, faktörler azalıp çoğalır ve sonuçta yeni MASALI! nitelikli ve ücretsiz tarzıyla bir ekonomik kriz ortaya çıkar. MUSTAFA ÇAKIR Son 40 yıllık gelişimin fotoğrafıdır sağlık çağrısı yaparak bu. Önce ülkelerin bütçesinin denk İKTİDAR seçim öncesinde özelleştirmeyi eleştirdi. olmaması nedeniyle dışsal ve içsel emeklilere 8-12 bin lira promosyon ataklarla oluşur ve derinleşirdi. Para ürkiye Devrimci İşçi vaat ediyor ancak birçok kişinin arzı ve ücretlerin artması süreci Sendikaları Konfederasyonu eline geçecek rakam çok daha içinden çıkılmaz bir sarmal haline düşük olacak. T(DİSK) öncülüğünde, dün getirir ve kalıcı bir hasar bırakarak Geçen yıl EYT düzenlemesiyle İstanbul Şişli’de bir araya gelen uzun yıllar kendini hissettirirdi. binlerce yurttaş emekli oldu. 1990’larda finansal piyasaların emekliler, “Emeklilikte İlk aylıklar da nisanda yatmaya derinleşmeye başlamasıyla değişik insanca yaşamak KIRMIZI KART SEÇIMDE başladı. Bankalarla 3 yıllık bir hal aldı ekonomik krizler. Buna haktır” başlığıyla bir Eylemde yapılan promosyon anlaşmaları yaptılar. uluslararası ticaret açıklığı denen eylem yaptı. açıklamalar sonrası, toplam ticaretin ulusal üretim Geçen yıl banka promosyonları “Saray’a değil emekliye emekliler ellerinde gücünden aldığı payın yükselmesi de 5-9 bin liraydı. EYT’lilerin büyük CENGİZ taleplerinin yazılı olduğu bütçe”, “Kaynak var eklenince bizim gibi her yönüyle dışa KARAGÖZ bir bölümü en düşük aylık olan 10 “sarı kartları” gösterdi. niyet yok”, “Emekli bağımlı ve kalkınmakta olan ülkelerde bin lira alıyor. Yeni vaatlere göre bu Emekliler “kırmızı kartı” ise hesabı sandıkta soracak” dış şoklara açık bir piyasa yapısı, bir emeklilere verilecek promosyon 8 sandıkta göstereceklerini sloganlarının atıldığı eylemde ekonomi oluştu. bin lira olacak. Ancak promosyon belirttiler. Finansal açıklık için vurgulamak emeklilerin yaşadığı sorunlara sözleşmesini bu yıl sonlandırmak istemesem de ticaret açıklığının her dikkat çeken DİSK Emekli Sen raporunun sonuçlarını açıkladı. n Ortalama emekli aylığının kişi isteyen emeklinin öncelikle o ülke için, sömürü haline gelmediği Genel Başkanı Cengiz Yavuz, şöyle bankaya kredi borcu bulunmaması Raporda öne çıkan detaylar şöyle: başına GSYH’ye oranı 2002’de sürece ülkelerin kalkınmasına konuştu: “Öncelikle taleplerimizden gerekiyor. Ayrıca promosyon yüzde 46.4 iken bugün yüzde doğrudan etki eden faktörleri içerdiğini İş arayan çoğaldı üzerindeki blokeyi kaldırabilmesi biri nitelikli ve ücretsiz sağlık 27.7’ye geriledi. belirtmem gerekir. Neredeyse tüm için bankaya yaklaşık 6 bin 750 hizmeti. Oysa iktidar sağlık n Türkiye’de ortalama emekli n 2002 yılında çalışan veya iş akademik araştırmalar esasında bunu lira ödeme yapılacak. Bu ödeme sisteminde özelleştirme politikası aylığı merkez Avrupa ülkelerinin doğrular nitelikte.* arayan emeklilerin oranı yüzde düşüldüğünde de emeklilerin yalnızca 6’da 1’i düzeyinde. Finansal ve ticaret açıklığı, sanki bir uyguluyor. Emeklileri sırtında yük 36.6 iken Aralık 2023’te yüzde cebine 3 yıllığına ancak 3-5 bin lira kadermiş gibi, bize benzer ülkelerdeki n Türkiye’de emekli aylıkları 2012 olarak görenler, işçilere ‘daha çok 55.3’e yükseldi. arasında promosyon kalıyor. Eğer ekonomik krizlerin yeni nedenleri ve 2021 arasında Avro cinsinden çalışın daha az kazanın’ diyorlar. Öte yandan yine rapora göre emekli mevcut bankasının yeni haline geldi. yüzde 33.6 oranında azaldı. Emeklileri her gün biraz daha SGK’de emekliler için yeterince promosyonundan yararlanmak Yeni nesil yani evrime uğramış n 2012 yılında Türkiye’den yoksullaştıranlar öğrencilerin kaynak var: Prim gelirlerinin isterse de yine blokeyi kaldırması krizlerin bu sefer de kaynağını döviz daha düşük aylığa sahip 9 Avrupa barınma hakkına göz yumanlardır. emekli aylıklarını ve sağlık gerekecek. Öte yandan iktidarın açığı faktörü oluşturmaya başladı. ülkesi varken bu sayı 2021 yılında Emeklilikte insan onuruna yaraşır vaadi kamu bankalarını kapsıyor. Normal olanı ticaret ile elde etmeniz ödemelerini karşılama oranı 2002 1’e düştü. gereken döviz birikimini kolay bir yaşam istiyoruz. Emekli Onların arkasında ise Hazine yılında yüzde 61 iken 2023’te yüzde n Emekli aylık ödemelerinin yollardan, sıcak para girişi ile yapmaya desteği var. Özel bankaların aylıklarının sadece enflasyona 76.4’e ulaştı. gayrisafi yurtiçi hasılaya (GSYH) çalışan fırsatçı hükümetler bu tarz böyle bir olanağı yok. Bu değil milli gelire endeksli olmasını oranı 27 Avrupa Birliği krizlerin de başaktörü olmaya başladı. DİSK Genel promosyon tutarını istiyoruz. Bayram ikramiyelerinin en ülkesinde ortalama yüzde Tüm işlemlerin finansal getiriye Başkanı Arzu Çerkezoğlu, yıllarca etkileyecek. az asgari ücret düzeyine çıkarılması ‘Yoksulluk’ 9.5 iken Türkiye’de dönüştüğü finansal marketlerde, çalışan, üreten, prim ödeyen emeklilerin l ANKARA yönünde bir talebimiz var.” zayıflayan ülke ekonomilerine yapılan sadece yüzde 4.1. insanca bir yaşam sürmesinin ülkeyi yönetenlerin bir politika Eyleme katılan DİSK Genel Başkanı sözde kanuni saldırılar (Buna hep dış n 2002 yılında görevi ve sorumluluğu olduğunu ifade etti. Emeklilerin güçler söylemi yapıştıran sorumluları Arzu Çerkezoğlu ise DİSK Araştırma açlık ve yoksulluk ile karşı karşıya kalmasına iktidarın Türkiye’de emekli ve hak hatırlayın!) artık yeni nesil finansal Merkezi (DİSK-AR) tarafından politik tercihlerinin neden olduğunu söyleyen Çerkezoğlu, 2008’de yürürlüğe giren 5510 sahiplerinin aylıklarının krizleri doğuruyordu. sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile emekli aylık bağlama oranları hazırlanan ve Türkiye’deki ortalaması asgari ücretin 2000’lere kadar böyle gelindi. ve güncelleme katsayılarının düştüğünü anımsattı. Çerkeoğlu “Emekli aylıkları insanca bir emeklilerin yaşam koşullarını yüzde 22 fazlası iken, Milenyum tarzı krizlerde evrim türev yaşam sunmaktan uzaklaşarak adeta bir ek gelire dönüşmüş durumda” dedi. Çerkezoğlu ayrıca, gözler önüne seren “Avrupa’da ve 2023’te yüzde 26 altına ürünlere, yani Nasreddin Hoca’nın emeklilerin hak ettikleri gibi insanca yaşaması için örgütlü mücadeleyi sürdüreceklerini söyledi. Türkiye’de Emeklilerin Durumu” düştü. tavşanın suyunun suyu yaklaşımına dayalı bir hal aldı. Yeni yeni, karşılığı olmayan finansal mallar yani kâğıt KKB’nin 2023’te ürettiği ‘bireysel kredi notu’ sayısı 1.3 milyar adede ulaştı ürünler oluşturuldu. Ülkelerin riskinin bile satıldığı CDS denen bir ürün bile pazarlanmaya başlandı. Dahası da var... Swap denen para değiştokuşuyla Alacağı olanlar herkesten para alıp vermeler de bu dönemin alışılagelmiş finansal faktörleri oldu. Bu gelişmeler finansal piyasaları öne çıkarıp üretimi olumsuz TESK merdivenaltı etkilemeye başladı, doğal olarak. ‘sorgu’ peşinde Emek harcamadan hedefe varmayı üretimle ilgili uyardı planlayan bir toplum ve ondan TÜRKİYE Esnaf ve Sanatkârları SERHAT ALİGİL tüm bankalardan sahip olabileceği nemalanan bir hükümet yapısı ortaya Konfederasyonu (TESK) Genel çıktı. Sıcak para güzeldi ama bu İhracatçılar da kartların toplam limiti için kullanılan Başkanı Bendevi Palandöken, ürkiye ekonomisinde yaşanan öncekilerin aksine kırılma yaratmamış “limit kontrol sistemi sorgulama tüketicileri ramazan ayıyla süsüyle bezenmiş, süreklilik arz eden Tsorunlar ve alım gücündeki sayısı” yüzde 59.1 artışla 831 milyon notunu bilecek birlikte imalatı artan merdivenaltı ekonomik/finansal krizleri doğurdu. gerileme, hem bireysel düzeyde adet oldu. Bunların yanında temelde ürünler konusunda uyararak “Sırf İHRACATI Geliştirme’nin (İGE) HHH hem ticari yaşamda artık daha ticari kredilerle ilgili bilgiler içeren görüntüye aldanıp da bilmediğiniz başlattığı “İGE Kredi Notu” Diğer bir ifadeyle aklaki çöküntü çok kişiyi borçlanmaya itiyor. Bu “kurumsal büro sorgulama sayısı” yerden alışveriş yapmayın. sistemi kullanıma açıldı. Bu not (moral hazard) ile türev ürünlerin durum borç verenler açısından Çünkü merdivenaltı üretimde yüzde 27.9 artışla 174 milyon adede ihracatçının finansal durumunu evliliğinden doğan yeni krizler çeşitli riskleri beraberinde getiriyor. muhatabınız da yok” dedi. çıktı. “Bireysel büro sorgulama ve kredibilitesini dolaşıyor ortalıkta. Bu nedenle alacağı korumak her Palandöken şöyle konuştu: sayısı” da yüzde 39 artışla 1 milyar kendisine Böyle bir yapıda genellikle döviz “Vatandaşımız elbette cebini zamankinden daha önemli hale kuru şokları swap denen kısa dönemli gösterecek. 432 milyon adede çıktı. ve bütçesini düşünmek zorunda. geldi. Bunun sonuçlarını ise Kredi borç para ile önlenebiliyor(du). İGE Yönetim Ancak sırf ucuz diye bu ürünlerin Alternatif maliyeti sosyal refahın Kayıt Bürosu’nun (KKB) verilerinde Findeks üyesi arttı Kurulu Üyesi sağlığı etkilemesine müsaade çöküşüyle sonuçlanacak böyle Kasım Akdeniz, de görmek mümkün. Reel sektördeki firmaların etmeyelim. Örneğin kıymanın durumlarda krizi önlemeye yarayan “Ülkemizin KKB’nin 2023 yılı faaliyet raporuna finansal anlamda birbirlerini Kasım Akdeniz kilosunun 400 lira olduğu bir faktörler esasında krizi kalıcı hale ihracata, göre örneğin tüketicilerin kredi gibi tanımasına hizmet eden Findeks yerde gidip de 250 liraya pastırma, getirip fakirleşmeyi derinleştiriyor. ihracatçının da finansmana ihtiyacı borçlarla ilgili ödeme alışkanlıklarını uygulaması kapsamında ise 6.9 sucuk alınırsa sağlığımızı tehlikeye Eskiden herhangi bir ekonomik var. Finansmana erişimin koşulları geçmiş verilerle ortaya koyan milyonu bireysel toplam 7.4 milyon atarız. Kolluk kuvvetleri ve yerel krizi ortalama 6 ay içinde savuşturup ve sürekliliği ise onların finansal “bireysel kredi notu”ndan geçen üye bulunuyor. Toplam üye geçen ayağa kalkan ülkemizde 2018 yılının yönetimler de gerekli takibi durumları hakkında yeterli bilgiye yıl 2022 yılına kıyasla yüzde 46.4 yıl 6.3 milyondu. Bu sistemden başından beri tecrübe edilen derin yapmalı.” l Ekonomi Servisi sahip olmasına bağlı” dedi. Sistem artışla 1 milyar 300 milyon adet ekonomik krizin aldığı hal tam da alınan risk raporu sayısı 14.4 30 Nisan’a kadar ücretsiz olacak. bu nedenlere dayanıyor. 200 milyar üretildi. Yine, ilk defa kredi kartı milyon adet, karekodlu çek raporu l Ekonomi Servisi KISA... KISA... KISA... dolara ulaşan Merkez Bankası kullanmaya başlayan bir müşterinin, sayısı 1.4 milyon adet oldu. rezervlerinin sıfırlanması hatta 70 l CUMHURBAŞKANI Yardımcısı milyar eksiye düşmesi yanında dış Cevdet Yılmaz, cari açığın YÜZDE 67 borcun 500 milyar dolara yaklaşması, düştüğüne atıfla Türkiye’nin döviz ‘Zorluklar, yeni Kişiselleştirilmiş enerji yaratılan ulusal gelirin yolsuzluklarla ihtiyacının azaldığını ileri sürdü. çözümü isteyen transferi ve ahlaki çöküntü de neden Cevdet Yılmaz ayrıca, “acı reçete” fırsatlar getirir’ ve sonucuyla fotoğraftaki diğer tüketici oranı söylemlerinin ise tamamen faktörleri gösteriyor. spekülatif olduğuna dikkat çekti. KÜRESEL zorluklara rağmen 2023 Serbest piyasa koşullarında işleyen l TARİŞ Üzüm Tarım Satış yılında hedeflerine ulaştıklarını bir döviz kuru değerinin devalüasyona Kooperatifleri Birliği Başkanı belirten DemirDöküm Üst uğramayacağı fikri ekonomistler Ferhat Şen, kapasite artırıcı Yöneticisi Alper Avdel, 2024’ün arasında yaygındır. Bu diğer şartlar yatırımlara ağırlık vereceklerini, ise kendileri için değişim, sabit kaldığı sürece belki de kabul kilogram başına 5 lira fark yenilenme ve atılım yılı olacağını edilebilir bir yaklaşımdır. Ama daha ödemesine de haziran ayında vurguladı. Ateş Konca birkaç gün önce, gündemde olmayan başlayacaklarını bildirdi. Yeni yatırımlara devam faiz artırımının saatler içinde nasıl da 5 l ULAŞTIRMA Bakanlığı’nın edeceklerini ifade eden Avdel, puanlık artışa evrildiğini hep beraber raporuna göre Siber Olaylara ‘Zaman’ ve ‘para’ sorunu var şöyle konuştu: “70. yılımıza gördük. Müdahale Ekibi (SOME) sayısı 14, ulaştık. Dönemsel zorlukların yeni Nedeni neydi sizce? EY (Ernst & Young) Türkiye’nin yüzde 65’i sürdürülebilir enerji kurumsal SOME sayısı 2 bin 193 fırsatlar getireceğine inanıyoruz. Ben söyleyeyim: Döviz kuru şoku “Enerji Dönüşümü Tüketici İçgörüleri yöntemlerinin farkında ama yüzde ve SOME İletişim Platformu’na Doğru ve cesur kararlar alarak, kapıya gelmişti. Raporu”na göre karbon emisyonunun 70’i bunun için daha fazla zaman veya kayıtlı güncel uzman sayısı 7 bin içinde bulunduğumuz Süreklilik arz eden yeni nesil azaltılması veya karbondan arınma para harcamak istemediğini söylüyor. 480 oldu. ortamı doğru okuyarak krizlerde yaşanmaz denen şeyi de hedeflerine ulaşabilmesi için Tüketiciler mevcut enerji tüketimi ve gelecek adımlarımızı tecrübe ediyorduk neredeyse. 10 yıl içinde enerjide değişimin deneyiminin; uygun fiyat, erişilebilirlik planladık. Yılın 3 ve Fakirleşmeyi derinleştirerek biraz gerçekleşmesi ve bir an önce harekete ve caziplik olmak üzere üç temel 4’üncü çeyreğinde satışa olsun erteledik. geçilmesi gerekiyor. Raporun temelini başlığı karşılamadığını belirtiyor. EY sunacağımız yeni oluşturan anketin sonuçları da enerji Türkiye Sektörler Lideri Ateş Konca nesil ürünlerimizle * Bir örnek çalışmamızı şu sayfada dönüşümünün tüketicilerin yüzde da “Rapor, sürdürülebilir enerjiye ihracatta vites bulabilirsiniz: https://journals. 70’inin davranışlarını değiştirmesiyle geçiş konusunda tüketicilerin henüz yükselteceğiz.” sagepub.com/doi/abs/10.1177/02601 mümkün olacağını gösteriyor. yeterli düzeyde istekli olmadığı ortaya 079X09002000308 l Ekonomi Servisi Alper Avdel Buna karşın ankete katılanların çıkıyor” dedi. l Ekonomi Servisi