Catalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr EKONOMİ 6 EKİM 2024 PAZAR9 İşverenler, toplu sözleşmeyle ilgili yetki itirazı haklarıyla sendikalaşmayı engelliyor Emekçiye yetki oyunu! Kurnaz ekonomik Anayasa Mahkemesi, son dönemde bu konuda işçiler lehine politikaları ve hak ihlali kararları açıklarken Çalışma ve Sosyal Güvenlik Şükrü Durmuş, “Ormanlar Bakanlığı sorunları 11 Ekim’de masaya yatıracak. döviz kuru tam bir rant kapısı oldu. Ormanlar yanıyor, birileri elini luslararası ticaret ulusların mekçiler, ülkenin birçok örgütlenmesinin, işçilerin sınıf ovuşturuyor” uyarısı yaptı. zenginliğini belirleyen mal akımıdır yerinde ağır çalışma koşulları mücadelesini yürütmesinin önünü Udiye tanımlanır literatürde. Yalın Eve düşük ücret politikasına kesmek için yeni çalışma yasaları anlamıyla ihracat ile ithalatın toplamıdır karşı direniyor. Ancak temel yürürlüğe girdi. Sonrasında genel olarak. haklarını aramak için sendikal hakların nasıl ortadan Bu öneme sahip veriler hakkında sendikalara üye olan kalktığı ve milli gelirin emeğin dikkat ederseniz fazla konuşulmuyor artık. Eskiden ihracatımız şöyle arttı, emekçiler baskı ve işten aleyhine değiştiği çok kısa sürede ticaret yaptığımız ülkelerin sayısı ve çıkarma uygulamalarıyla ortaya çıktı. Avrupa Birliği ile bölgesel dağılımı böyle oldu gibi makyajlı karşı karşıya kalıyor. müzakere döneminde ise 2012’de CENGİZ verilerle dolu olurdu etrafımız. Örgütlenme aşamasını 6356 sayılı yasa gündeme geldi. KARAGÖZ Artık böyle bir güzelleme yapmanın tamamlayan sendikalar Ancak orada ne işkolu ne de toplu iş olanağı kalmadı. ise işverenler tarafından sözleşme sözleşme barajı kaldırılmadı. Bugün Kalmadı çünkü her yerde olduğu gibi sürecinde “yetki itirazı” oyunuyla Türkiye’de toplu iş sözleşmesinden dış ticaret piyasasında da arz ve talep dengesi bozuldu. Dış ticaretin bir bakıma engellenmeye çalışılıyor. faydalanan işçilerin oranı yüzde fiyatı olan döviz kurundaki baskılama Bu durumu yargı kararları da bir 10’larda. Bu oran özel sektörde ise toplumsal maliyet ve fayda dengesini kez gözler önüne serdi. Anayasa yüzde 7” dedi. altüst etti. Mahkemesi (AYM), Birleşik Metal- Sözleşme sürecinin başlayabilmesi vurgulayan Atar, şu çağrıyı da yaptı: Baskılanan döviz kuru ile ihracat ‘Kamuyu değil İş Sendikası tarafından Salko için yetkiyle ilgili mahkeme kazancı azaldı, döviz gelirleri taban Karara uyulmalı Bisiklet, Nuhtel Makina ve Günsan kararının netleşmesi gerektiğini yaptı. rantı önceledi’ “AYM, yasal mevzuatın Elektrik için yapılan yetki tespiti belirten Atar, şöyle devam etti: Bakmayın siz yıllık ihracatımız şu değiştirilmesi ve bu hakkın kadar oldu diyen siyasetçilerin (siyaset başvurularına karşı işverence açılan “Son yıllarda ikili yargı süreci üç BIRLEŞIK Kamu-İş’e bağlı Tarım satanların) söylemine. Potansiyel kullanılabilir hale gelmesi için Orman-İş Sendikası, dün 5. yetki itiraz davalarının uzun yıllar aşamaya çıkarıldı. Bununla birlikte iharacat kapasitemiz olan 300 milyar Olağan Genel Kurulu’nu yaptı. gerekini ortaya koydu. 6356 sürmesinin “sendika hakkı”nın ihlali işverenler yetki başvurusunu dolar verinin çok ama çok altında yıllık Sendikanın kurucu genel başkanı sayılı kanunun 43. maddesinin olduğuna hükmetti. Bu tartışmalar yetkisiz mahkemeler üzerinden bir veriye ancak ulaşabildik. Şükrü Durmuş, aday olmayacağını 5. fıkrasındaki ‘itiraz karar sürerken Çalışma Bakanlığı’nın, yaparak süreci uzatıyor. Davalar açıkladı. Genel kurulda alınan kesinleşinceye kadar yetki 11 Ekim’de 6356 sayılı kanun 6-7 yıl sürebiliyor. Bu nedenle Ihracatçı esasında mutlu kararla da, Durmuş “onursal genel işlemlerini durdurur’ olan hükmün ekseninde “yetki”yle ilgili toplantı AYM’ye 2021’de yaptığımız Uluslararası ticareti sadece ihracat başkan” ilan edildi. ‘durdurulmaz’ olarak değiştirilmesi yapacağı öğrenildi. başvuru sonucunda açıklanan yönünde miktar ya da kazanca göre Genel kurula seslenen ve “Dünya yargı süreci devam ederken yorumlamak çoğu zaman doğru olmaz. hak ihlali kararları çok önemli. değişiyor. Ne yazık ki bu emekten 12 Eylül’e dikkat Sürecin yansımasını oluşturan ithalatta bakanlıktan yetki tespiti belgesini Daha önce Şeker-İş Sendikası, yana değil” diyen Durmuş, kamu resim biraz daha farklı gözükmekte Bu sürecin temellerinin 12 alan sendika tarafından TİS teklifi Lastik-İş Sendikası ve Nakliyat-İş kurumlarının kuruluş yasalarının bugünlerde. Tam da bu yüzden Eylül 1980 darbesi sonrasında işverene verilip yetki prosedürünün Sendikası’nın başvurusu sonrası da da AKP iktidarı ile değiştiğine sanayicinin (ihracatçının) kur hakkındaki atıldığını anımsatan Birleşik Metal- başlaması ve müzakerelerin dikkat çekti: “Özellikle görev benzer kararlar çıkmıştı.” Kararın serzenişleri cılızlaşmaktadır. İş Sendikası Genel Başkanı Özkan tanımına ‘yaptırır’ ifadesi yürütülmesini içeren bir karar AYM tarafından TBMM, Hâkimler Sanmayın ki korkularınında seslerini eklendi. Bu, kurumların giderek Atar, “12 Eylül ile demokrasinin ortada. AYM kararlarına uyulmasını ve Savcılar Kurulu ve Adalet yükseltemiyorlar... nasıl ticarileşeceğini anlatan bir rafa kalktığı dönemde sendikaların bekliyoruz.” l İSTANBUL Yurtiçi satışlarında ihracatlarında Bakanlığı’na da gönderildiğini de düzenlemeydi. Asla kamu hizmeti elde ettikleri kazanç ve hükümet öncelenmedi, yandaşlara nasıl rant yardımlarındaki (teşvik adı altında aktarırız konusu öncelendi.” İktidardan emekliye ancak yüzde 4.3! vergisizlik süreci diyelim buna) Öte yandan Durmuş, memnuniyet seviyelerinden bu sessizlik, ULUSLARARASI Çalışma Örgütü’nün oranın Türkiye’de yüzde 10.5’te kaldığını Gazetemizin 100. yılı nedeniyle bu mutluluk... (ILO) “Sosyal Koruma Raporu 2024- vurguladı. Ayrıca bu oran, yüksek gelir 1432 yıllık zeytin ağacının Dahası da var. 26: İklim Eylemi ve Adil Geçiş İçin sahibi ülkelerde yüzde 26 civarında. kalıntısına işlenmiş Atatürk Hem içeride perakende satışların seyri hem de dış ticaretteki sanayi yanlı Evrensel Sosyal Koruma” başlıklı Yine dünyada emeklilerle ilgili portresini Cumhuriyet adına artış hızının verdiği kâr hazzına bir de raporunun ayrıntılarını açıklayan DİSK- hükümet harcamalarının GSYH’ye Avrupa’da yüzde 11.3’ü kadar kamu Emirhan Çoban’a verdi. Durmuş döviz kurunun desteğiyle ithalattaki ürün AR, dünyada sosyal korumaya (sağlık oranı yüzde 7.9 iken Türkiye’de bu oran harcaması yapılıyor. Türkiye, emeklilik ”Cumhuriyet özgür basının kompozisyonunu ekledikleri için seslerini dahil) ortalama olarak GSYH’nin yüzde 4.3’te kalıyor. Emekliler için Doğu harcamalarına en az kaynak ayıran temsilcisidir” dedi. kıstılar. 19.3’ü kadar kamu kaynağı ayrılırken bu Avrupa’da GSYH’nin yüzde 9.3’ü, Batı ülkeler arasında. l Ekonomi Servisi l EMIRHAN ÇOBAN/ANKARA Açalım bu noktayı biraz isterseniz. Ülkemizde ihracatı yapan sanayi(ci) kompozisyonu ithalatçı olanlarla hemen Eylül sonu itibarıyla tedavüldeki banknot sayısı 5 milyar 281 milyon adet hemen aynıdır. Diğer bir ifadeyle, ihracatçılar aynı zamanda aramalı (hammadde) sanayi malı ve tüketim mallarını ithal eden grubun ta kendisidir. Hal böyle olunca ihracattan kaybedilen İki ‘kâğıt’tan biri 200 TL artık değerin ithalat yoluyla fazladan yerine konması yani düşük döviz kuru ile SERHAT ALİGİL ucuz girdi ithalatı, (sözde) ihraç kaybının hepsini yerine koymaktadır. ‘Unutulanlar’da erkez Bankası Başkanı Fatih Kurnazca uygulanan bu düşük kur Merkez’in gözü politikası ihracatçıyı (ithalatçıyı) her MKarahan, TBMM Plan ve Bütçe sıra 10 kuruşta durumda memnun eder niteliktedir. Komisyonu’ndaki son sunumu okula dönüşte Öte yandan bu oyunun TL’deki erimenin sonuçları madeni sırasında, banknotlarla (kâğıt para) MERKEZ Bankası, Eylül 2024 ile uygulanmasında ve ithalatın (bozuk) paralarda daha ağır şekilde ilgili bir soru üzerine “Şu anda üst ilgili enflasyon verileri üzerinden kompozisyonundaki değişme can sıkıcı görülüyor. Nakit dışı kullanımın kupür çalışması yok” dese de Eylül bir hal almaktadır. hazırladığı “Fiyat gelişmeleri” artması da bunun etkisini artırıyor. 2024 sonu itibarıyla tedavüldeki Kur politikası ülke genel verimliliğini raporunda hizmet fiyatlarına bir Bu durum tedavüle verilen bozuk 2023’e (yıllık) kıyasla yüzde 24, azaltmakla kalmamakta, ithal ürünlerin kâğıt paraların iki tanesinden biri kez daha dikkat çekti ve şu vurgu para sayılarında çok paylarında değişime de neden Eylül 2022’ye (iki yıllık) kıyasla yapıldı: “200 TL” haline dönüştü. Oysa belirgin halde. olmaktadır. Geçmişten günümüze yüzde 52.3 artarak 5 milyar 280 “Hizmet grubunda aylık fiyat 200 TL, 2009 yılında temelde Darphane sanayi ve aramallarının ithalattaki artışı gücünü korurken eylül ayında milyon 711 bin 97 adede ulaştı. bankalararası işlemlerde kullanılsın ve Damga payının yüzde 90’larda oluştuğu, kalanın hizmet enflasyonu üzerinde okula Bunların yüzde 49.7’si olan 2 milyar diye Türkiye’nin en büyük kupürlü Matbaası Genel da tüketim ürünleri olduğu ithalat dönüş etkisi öne çıkmıştır. Ayrıca, 623 milyon 168 bin 944 adedini ise Müdürlüğü’nün banknotu olarak tedavüle verilmişti. kompozisyonunda, tüketim mallarının bu dönemde sözleşme yenileme 200 TL’ler oluşturuyor. Adet bazında yeni yayımladığı payı şimdilerde yüzde 15’lere çıkmıştır. Ancak özellikle 2018 yılıyla oranının yüksek olmasıyla verilerine göre 2024’ün Sanayideki küçülmeyi toplama 200 TL’nin toplamdaki payı Eylül birlikte şiddetlenen ekonomik kriz aylık kira enflasyonu güçlü yayacak bu kompozisyon değişimi, ilk dokuz ayında 25 kuruşluk bozuk 2023’te yüzde 35.2, Eylül 2022’de ortamı, yüksek enflasyon ve TL’nin seyrini korumuştur.” Bankanın KKM ve carry-trade benzeri kurnaz para tedavüle hiç verilmedi. Aralık ise yüzde 24.3’tü. Ayrıca 200 TL’lik değerindeki erime bugün 200 TL’yi raporundaki verilere göre aylık politikaların ülkeye verdiği zararı ortaya 2023’te de benzer bir durum kâğıt paralardaki artış oranı yıllık günlük kullanımın “zorunlu” parası fiyat artışları eğitim hizmetlerinde koymaktadır. yaşanmıştı. Ayrıca ilk dokuz ayda bazda 74.8, son iki yılda yüzde 211.8 haline getirdi. Çünkü 200 TL ile yüzde 14.21, kirada yüzde 7.62 oldu. Bu zararın eşik noktası toplum piyasaya yedi ay 1 kuruş, beş ay 5 oldu. Bunun yanında 200 TL’lik açısından çoktan aşıldı. Merkez Bankası’nın yıllık ortalama kuruş, bir ay da 50 kuruş verilmedi. kâğıt paraların toplam tutardaki dolar kuruna göre 2009’da 129 dolar Ve eylül ayıyla birlikte bu kervana ‘Tüketici takıda payı doğal olarak çok daha büyük. alınabilirken bu rakam bugün 6.2 10 kuruş da katıldı. Buna karşın ilk Tedavüldeki kâğıt paraların toplam dolara düştü. dokuz ayda tedavüle çıkarılan 5 taşlılara yöneldi’ tutarı 656.9 milyar liraya ulaşırken liralık bozuk para sayısı 121 milyonu ALTIN fiyatındaki Tutarda yüzde 80 bunun içinde 200 TL’nin payı aştı. Öte yandan tedavüldeki yükseliş takı toplam bozuk para sayısı ise 12.9 yüzde 79.9’a yükseldi. Bu pay Eylül Merkez Bankası’nın yeni tercihlerini milyar adede yaklaştı. 2023’te yüzde 66.4, Eylül 2022’de yayımladığı verilere göre de etkiliyor. ise yüzde 52.6’ydı. Bülent Kutacun Banu Saraç Baktır Burak Deniz tedavüldeki banknot sayısı, Eylül Storks Diamond Genel Müdürü Tepe yönetimlerde yeni Gökhan Güner, KISA... KISA... KISA... pazarın daha İhracatçının sorunu ödeme süresi değişim rüzgârı esiyor minimal ürünlere l ABDULVAHIT Fidan, Boru Gökhan Güner kaydığını TICARI alacak sigortası alanında ödeme yapıldığını tespit ettik. Düşük n Bülent Kutacun’un, Pazarama Genel Hatları ile Petrol Taşıma AŞ’nin belirterek şöyle konuştu: “Altın hizmet veren Allianz Trade’in her yıl büyüme, ticari aksaklıklar ve jeopolitik Müdürü olarak atandığı açıklandı. ODTÜ (BOTAŞ) yeni yönetim kurulu fiyatları sıçrayınca insanlar taşlı gerçekleştirdiği “küresel anket”, uzman belirsizlikler nedeniyle, şirketlerin mezunu Kutacan, e-alışveriş platformu başkanı ve genel müdürü oldu. ürünlere yöneldi. Mesela 5 gramlık ekonomistlerin değerlendirmeleri sonucu yüzde 42’si önümüzdeki 6-12 ay içinde olarak hizmet veren bu şirkette kıdemli Bu görevi vekaleten yürüten bir yüzükte üç santimlik taş güncel verilerle yenilenerek yayımlandı. ihracat ödeme vadelerinin uzamasını genel müdür yardımcısıydı. Fidan, daha önce BOTAŞ’ta kullanılıyor. Müşteri artık şunu Bu çalışmaya göre ihracatçılar iyimser bekliyor. Daha uzun ödeme vadeleri n Burak Deniz, Tchibo Türkiye genel müdür yardımcısıydı. soruyor: Tek taş istiyorum ama olmakla birlikte, işlerini uluslararası nakit akışı üzerinde daha fazla baskı Genel Müdürü oldu. Deniz’in 25 yıllık l MISYON Bank Genel satınca değeri düşer mi?” alanda geliştirmenin doğurduğu anlamına geliyor ve bu durum daha kariyeri boyunca Unilever, La Lorraine, Müdürü Önder Halisdemir, 34 olan mağaza sayısını 2025’te risklerin de farkında. Küresel olarak da kötüleşebilir. Ayrıca, katılımcıların Yıldız Holding gibi şirketlerde önemli “Türkiye’yi dijital varlıkların 40’a çıkarmayı planlayan şirket, şirketlerin kaygıları en çok jeopolitik yüzde 40’ı 2024 yılında ödeme alamama sorumluluklar üstlendiği de açıklandı. saklanmasında bölgesel merkez Dubai, Paris, Londra, Miami gibi riskler, girdi/ işgücü kıtlığı ve finansman riskinin artmasını bekliyor.” n Banu Saraç Baktır’ın Vileda Türkiye haline getirmek istiyoruz. şehirleri hedefliyor. Üretiminin konularında yoğunlaşıyor. Ancak, l Ekonomi Servisi Genel Müdürü olduğu açıklandı. Boğaziçi Türk varlıklarını tokenizasyon yüzde 75’ini ihraç eden markanın ödeme alamama riski listenin en Üniversitesi mezunu olan Baktır yeni pazarına hızlıca entegre yurtdışında 30 ülkede 55 satış başında kalmaya devam ediyor. göreviyle ilgili “Markamızın güçlü Somersan Coqui, etmeliyiz” dedi. noktası var. Güner ayrıca, üretim durumun küresel konumunu pekiştireceğiz” dedi. l TESK Genel Başkanı Bendevi ticari iflasların 70 güne ulaşıyor ve genel merkezi 1.5 milyon Avro n Selçuk Yılmaz, Yıldız Demir Çelik’e Palandöken, yabancı dilde tabela bu yıl yüzde 10 yatırımla İstanbul’da Fişekhane’ye Allianz Trade Üst Yöneticisi Aylin genel müdür olarak atandı. İTÜ mezunu kullanımının “haddinden fazla artacağı yönündeki taşıyacaklarını söyledi. Somersan Coqui, bu konuda şu bilgiyi olan Yılmaz, Ağustos 2022’den bu yana arttığını” belirterek bu kirliliğin tahminleriyle l Ekonomi Servisi verdi: “Küreselde şirketlerin yaklaşık bu şirkette genel müdür yardımcısı olarak önlenmesini istedi. örtüştüğünü belirtti. yüzde 70’ine 30 ila 70 gün arasında görev yapıyordu.