Catalog

4 OCAK 2024 PERŞEMBE EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 9 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR AVRO STERLİN FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 29.7780 32.5490 37.9570 40.81 7.412 13.794 1.952 3.5 kuruş 5.4 kuruş 26.9 kuruş 0.10 puan 212.25 puan 16 lira 23 lira Geçen ay tüketici fiyatları, aylık bazda yüzde 2.93, yıllıkta ise yüzde 64.77 yükseldi 22 yılın zirvesinde! 2024’e girerken (6) Teknoloji esmi enflasyon verileri, TÜİK’in verilerine göre Aralık 2023’teki yıllık TÜFE 023’ten 2024’e kalan teknolojik Aralık 2023 ile birlikte aylık artış oranı, aralık ayları itibarıyla 2001 yılındaki yüzde ‘Maliyetler arttı’ gelişmeler içinde, iki gelişme Rbazda artışların 60 aydır 68.5’ten bu yana en yüksek değere ulaştı. 2özellikle dikkat çekiyor. James sürdüğünü gösterdi. TÜRKIYE Ziraat Odaları Birliği Webb Teleskopu’nun (JWT) gözlemleri TÜİK’in dün açıkladığı “Tüketici Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, ve yapay zekâ (YZ) alanında büyük dil Fiyat Endeksi (TÜFE), Aralık 2023” geçen ay marketlerde takip edilen modelleri, örneğin Chat GPT. raporuna göre Aralık 2023’te, 42 ürünün 30’unda fiyat artışı, TÜFE’deki artış önceki aya (aylık) JWT sarstı... 12’sinde fiyat azalışı, üreticide kıyasla yüzde 2.93, Aralık 2022’ye takip edilen 34 ürününün ise JWT, Aralık 2021’de uzaya fırlatıldı ve 2022 içinde ilk gözlemlerini göndermeye 23’ünde fiyat artışı, 3’ünde fiyat (yıllık) kıyasla yüzde 64.77 ve 12 başladı. JWT, 2023’te, 13.8 milyar yıl düşüşü görüldüğünü duyurdu. aylık ortalamalara kıyasla yüzde önce “Büyük Patlama” ile başladığı 8 üründe fiyat değişimi olmadı. 53.86 oldu. Yıllık artış önceki varsayılan evrende “Büyük Patlama”dan Aylıkta en çok fiyatı artanlar ay yüzde 61.98’di. Ayrıca Aralık sadece 500 milyon ila 700 milyon yıl markette yüzde 54.3 ile patlıcan, 2023’te yıllık artış, aralık ayları sonraki halleriyle büyük galaksiler üreticide yüzde 58.5 ile marul itibarıyla 2001’deki yüzde 68.5’ten gözlemledi. Bu galaksiler, halen geçerli oldu. Bayraktar, “Fiyat artışlarının model kapsamında beklenenden çok bu yana en yüksek TÜFE’ye etkenlerinden biri üretim daha büyük ve daha olgun yapılardı. ulaşıldığını da gösterdi: maliyetleri. Artan girdi fiyatları, Bilim insanları bunların, “Büyük n LOKANTA ZIRVEDE: Ana işçilik, taşıma, ambalajlama, Patlama”dan hemen sonra nasıl harcama grupları açısından en depolama ücretleri üretici bu kadar çabuk/erken oluştuklarını fiyatlarına yansıdı” dedi. yüksek artışlar, aylıkta yüzde 5.3 ile açıklayamıyorlar. Kimi yorumcular bu “eğlence ve kültür”, yıllıkta yüzde bulguların “Büyük Patlama” teorisinin Yorum yapan uzmanlardan Dr. 93.24 ile “lokanta ve oteller”de. üzerine büyük bir soru işareti koyduğunu değişimlerinden elde ettiği göre gıdadaki yıllık artışla en Mahfi Eğilmez, “Açıklanan yıllık iddia ettiler. Kimileri de “çok evren” “Gıda”da ise aylık artış yüzde 4.81, ENAGrup Fiyat Endeksi’nin Aralık düşük gelirli yüzde 20’lik kesim (multiverse) teorisini desteklediğini enflasyona bakınca bir kez daha yıllık yüzde 72.01 oldu. 2023’te aylık bazda yüzde 4.12 için yüzde 113.1, ikinci yüzde savundular. İnsanlığın evreni anlama gördüm ki ekonomide yapısal n SEBZE ŞAMPIYON: TÜFE’de arttığını açıkladı. 12 aylık artış 20 için yüzde 94.1 ve emekli için teorisi/modeli 2024 yılında değişmeye reformların ilk adımı TÜİK’in kamu kapsanan 143 temel başlıktan ise yüzde 127.21. Öte yandan yüzde 88.4 oldu. başlayacak, en azından zenginleşmek kesiminden tümüyle bağımsız hale 112’sinde aylık fiyat artışı, 20’sinde İstanbul Ticaret Odası, İstanbul’da n ‘ÜRETICI’ SABITLEDI: TÜİK’in zorunda kalacak gibi görünüyor. getirilmesi olmalı”; Prof. Dr. Burak düşüş oldu. 11’inde değişim yok. Bu perakende fiyatlardaki artışı aylık “Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksi, Arzova, “Enflasyonla mücadelede kapsamda en çok artış yüzde 27.38 yüzde 3.52, yıllık yüzde 74.88 Aralık 2023” raporuna göre Yİ- YZ ve Chat GPT en önemli unsurlardan biri, halkın YZ, bilgisayarların devasa miktarda ile sebze, en çok düşüş yüzde 15.97 olarak duyurmuştu ÜFE’deki artış, aylıkta yüzde 1.14, bilgiyle/veriyi işlemesiyle eğitilir. YZ büyük kısmının açıklanan resmi ile havayolu yolcu taşımacılığında. n GIDA YÜZDE 113: DİSK-AR, yıllıkta yüzde 44.22, 12 aylık neredeyse bir insan gibi kendiliğinden n ENAG’A DIKKAT: Bağımsız bir kez daha TÜİK verilerinden ortalamada yüzde 49.93. Yıllık artış enflasyon rakamlarına inanması, öğrenmeyi, sorun çözmeyi sağlayan çalışmalarıyla öne çıkan Enflasyon yararlanarak farklı gelir grupları önceki ay yüzde 42.25’ti. şüphe duymamasıdır” dedi. bir teknolojidir. Chat GPT bir YZ örneği Araştırma Grubu günlük fiyat için gıda TÜFE’yi hesapladı. Buna n BAĞIMSIZLIK ŞART: l Ekonomi Servisi olarak ilk önce 2022 sonunda kullanıma açıldı. Chat GPT beş günde 1 milyon kullanıcıya ulaştı. Bu sayıya Facebook 10 haftada, Twitter 2 yılda, Netflix ancak 3 Aylıkta yüzde 5-8’e dikkat yılda ulaşabilmişlerdi. Chat GPT’nin aylık Öngörüsüzlük emekçi ziyaretçi sayısı Kasım 2022’de 152.7 ENFLASYON sonuçlarını çözme politikası izlediğimiz zor bir milyon kişiden 2023 sonunda 1.7 milyar yorumlayan İş Bankası Genel yıl yaşayacağız. Güllük gülistanlık ve emekliyi vurdu kişiye (dünya nüfusunun yaklaşık yüzde Müdürü Hakan Aran aylık TÜFE’nin bir tablo yok 20’sine), toplam kayıtlı kullanıcı sayısı da Merkez Bankası’nın (MB) 2024 MUSTAFA ÇAKIR 180 milyon kişiye ulaştı. ile ilgili yıllık tahminlerine uygun Kredi talebi düşük Birçok teknoloji tarihçisi, Chat olduğunu söyledi. IKTIDAR geçmişin kaybı olan 4 Kur artışını bekleyenlerin GPT’yi “çağ açıcı bir olay” olarak Figopara’nın İş Bankası’nın “enflasyon farkı”nı zam olarak yanıldığı bir yıl bekliyorum. Tersine nitelediler; öğrenme hızı, kendiliğinden en düşük kamu işçisi ücreti 32 bin iştiraki Softtech’in ürünleri sunarken milyonlarca emekli de TL’nin aşırı değerlenmesinin ve beklenmedik biçimde geliştirdiği 500 liraya çıkacak. “TekCep” ve “TekPOS”u satın kök aylıkları yine 7 bin 500 liranın ihracatı zorlaştırıp ithalatı başka dilleri konuşma becerisi YZ n SSK ILE BAĞ-KUR EMEKLISI: almasıyla ilgili dün düzenlenen altında kaldığı için “sıfır zam” almış kolaylaştırma riski var. uzmanlarını adeta şoke etti. Bu SSK ve Bağ-Kur emeklileri 6 aylık toplantıda konuşan Aran, ancak oldu: 4 TL mevduat-kredi oranı becerinin gerçekleşme biçiminin birçok enflasyona göre zam alıyor. Bu MB’nin bu tahminlere varabilmesi açıdan karanlık kalması ise derin kaygı n MEMUR: Memur ile memur tarihsel olarak hiç görmediğimiz kesimin maaşları ocak ayı itibarıyla için aylık oranların yüzde 5-8’e yaratıyordu. YZ’nin yararları ve getirdiği emeklisine 2023’ün ikinci altı ayı seviyede. Yüzde 100’ü geçti. yaşamsal riskler üzerine tartışmalar 2023 yüzde 37.57 artacak. Ancak bu artış çıkmaması gerektiğini belirtti ve için yüzde 6 sözleşme zammı Bankaların kredi iştahı yüksek ama yılında arttı. YZ kurucuları arasında, kök aylıklara olacak. (2008 öncesi) “Ocak ayında biraz yüksek gelebilir verildi. Buna karşın 2023’ün ikinci müşterilerin talebi o kadar güçlü “riskleri değerlendirmek için gelişmeyi bir SSK işçi emeklisi aylığı en düşük ama ondan sonra yüzde 3 bandında yarısında enflasyon yüzde 37.57 değil. Faiz sebebiyle kredi vermekte süre durdurmak” fikri öne çıktı ama bu 10 bin 478 lira olacak. Buna karşın bir stabilite bekliyorum. Böylece oldu. Bu yılın ilk 6 ayı için ise yüzde zorlanıyoruz. alanda bir gelişme kaydedilemedi. 2008 sonrası en düşük SSK işçi yılsonu için yüzde 36 olmasa da 15 sözleşme zammı verilecek. 4 Bugün ekonomiye güvenin Bu tartışmalar içinde felsefi ve tarihsel emeklisi kök aylığı 3 bin 781 lira, en 42 senaryosu çok olası” dedi. Faiz Geçen yılla ilgili enflasyon farkı oluşması konusunda sorun olarak en ilginç tespitleri, bence YZ’nin düşük Bağ-Kur emekli kök aylığı 3 artırımlarının istihdamı tehdit da hesaba katıldığında bu kesimin yaşıyoruz. Bu güveni sık sık telkin yeni dil, kültür, din ve siyaset biçimleri bin 185 lira olacak. Ancak en düşük edebilecek noktaya dayandığını maaşları yüzde 49.25 artacak. En etmemiz gerek. l Ekonomi Servisi yaratmanın yanı sıra finansal krizler, aylık 7 bin 500 lira olduğu için bu da söyleyen Aran şöyle konuştu: düşük memur maaşı (evli) 32 bin biyolojik silahlar ve sahte haberler emeklilerin aylıkları sadece 7 bin “MB, ocak ayı raporunda artık faiz 640 lira olacak. Bekâr bir memurun gibi felaket risklerine neden olma 500 liraya tamamlanacak. artışının duracağını vurgulamalıdır. en düşük maaşı 30 bin 910 lira, en potansiyeli konusunda endişesini dile KESK, emekçiler ile emeklilerin Şu anki seviye riskli değil ama artık düşük emekli memur aylığı ise 14 getiren Yuval Harari yaptı: Karşımızda, “sanal enflasyon” rakamlarıyla her durmalı. Aran’ın konuşmasından bin 700 liraya yükselecek. önceki icatlardan, atom bombası gibi geçen gün daha da yoksullaştığına öne çıkan diğer vurgular şöyle: n KAMU IŞÇISI: Çerçeve tehlikeli teknolojilerden farklı olarak, dikkat çekerken Türkiye Kamu- 4 Türkiye olarak, genelde yüksek sözleşme ile kamu işçilerine ocak Hakan ilk kez insan müdahalesine gerek Sen Genel Başkanı Önder Kahveci, enflasyonu kabul edip pislikleri Aran ayı itibarıyla yüzde 10 zam var. kalmadan gelişebilen, karar alabilen refah payı ödemesinin şart halının altına süpürerek kaçtığımız Enflasyon farkıyla birlikte artış bir teknoloji var. İkincisi, Harari, ilk kez olduğunu belirtti. l ANKARA sorunlarla yüzleşme ve bunları yüzde 33 olacak. 24 bin 500 TL olan bir teknolojinin, “insan uygarlığının işletim sistemini” (dili) hacklediğini savunarak, insanın gezegen üzerinde ayrıcalıklı konumunun tehlikede 100 gelir vergisi rekortmeninin 24’ü açıklandı! İlk sırada Selçuk Bayraktar var olduğuna işaret etti. Kimi yorumcular da YZ’nin, sesle kontrol edilen sanal asistanlar veya otonom araçlar gibi görev otomasyonu Adını saklayan saklayana sayesinde olağanüstü verimlilik artışına yol açacağına, tıbbi teşhis sürecini, bilimsel araştırma geliştirme çabalarını elir İdaresi Başkanlığı (GİB), hızlandıracağına inanıyorlar. Gdün 2022 yılının en çok Gelir Kurumlar Vergisi Kimi yorumcular, YZ’nin istihdam Akaryakıt ve alkole Vergisi ve Kurumlar Vergisi ve çalışma yaşamını radikal biçimde ödeyen mükelleflerini açıkladı. lideri de gizlendi değiştireceğini savunurken, Goldman vergi zammı geldi Ancak özellikle Gelir Vergisi’yle Sachs küresel istihdamın dörtte KURUMLAR Vergisi beyan eden ENFLASYON rakamları sonrası birini, 300 milyon işi tasfiye ederek ilgili listede ilk 100’de yer alan mükellef listesinde ilk ve üçüncü alkollü içecekler ve akaryakıtta büyük çaplı toplumsal sorunlara yol 76 mükellefin adını gizlemesi ise sıradaki mükellefler adlarının Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) açacağını hesaplıyor. YZ’nin egemen dikkat çekti. Adını gizleyenlerin açıklanmasını istemedi. Listenin tutarında artış yapıldı. 6 aylık kültür içindeki cinsiyetçilik veya ırkçılık sayısı 2021’de 73, 2019’da 68’di. ikinci sırasında ise 21.4 milyar enflasyon verileriyle alkollü içki gibi önyargıları yeniden üreteceğine, GİB’in listesine göre en adını açıklayan diğer isimler ise lira vergi tahakkuku ile Türkiye ve akaryakıtta ÖTV zammı yüzde güçlendireceğine, bireyin gizlilik Garanti Bankası yer aldı. Adını fazla Gelir Vergisi beyan eden Sinan Tara (8.) İpek Kıraç (9.), hakkının ortadan kalkacağına, seçim 25.6 olarak belirlendi. Petrol açıklayanlar arasında, ilk 10’da mükellef listesinin ilk sırasında, Ömer Koç (10.) oldu. Öte yandan süreçlerinin manipüle edileceğine, Ürünleri İşverenler Sendikası Yapı Kredi (4.), Akbank (6.), İş otokratik rejimlerin halkları üzerindeki Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Türkiye genelinde, 2022 yılı için (PÜİS) akaryakıttaki zammın Bankası (7.), Halkbank (8.), QNB denetimlerini güçlendireceğine ilişkin dün sabahtan itibaren pompaya da damadı olan Baykar Yönetim yıllık Gelir Vergisi beyanlarına Finansbank (9.) ve Denizbank (10.) kaygılar da sık sık vurgulanıyor. yansıdığını duyurdu. Buna göre Kurulu Başkanı Selçuk Bayraktar ilişkin olarak 4 milyon 43 bin 467 bulunuyor. Bu sırada ABD’nin en büyük beş benzin grubunda 2.31 TL, motorin yer aldı. Bayraktar’a 2022 yılı için mükellef tarafından beyanname 1 milyon 46 bin 568 mükellef teknoloji şirketi Apple, Microsoft, grubunda 2.17 TL KDV dahil ÖTV 564.1 milyon lira Gelir Vergisi verildi. Bu beyannamelerle 343.7 tarafından Kurumlar Vergisi Alphabet, Amazon ve Meta, 2022’de artışı meydana geldi. Otogazda ise tahakkuk etti. Bayraktar’ı, adını milyar lira matrah beyan edildi. Bu toplam değerlerinin yüzde 40’ını (3.7 beyannamesi verilirken 2 trilyon 1 TL ÖTV artışı görüldü. Böylece açıklayan ve üçüncü sırada olan tutar üzerinden 106.8 milyar lira trilyon dolar) kaybettikten sonra 2023 891 milyar liralık matrah bildirildi. benzin fiyatı 37.99 lirada kalırken içinde 3.9 trilyon dolar kazanarak Rahmi Koç 200.8 milyon lira ile Gelir Vergisi tahakkuk etti. Tahakkuk ise 590.3 milyar lira oldu. motorinin litre fiyatı birçok ilde 40 kayıplarını YZ’ye artan ilgi üzerinden takip etti. İlk 10’da yer alan ve l Ekonomi Servisi lirayı geçti. LPG’de ise litre fiyatı hızla giderdiler. NASDAQ-100 teknoloji 20 lirayı aştı. indeksi 2022 boyunca yüzde 30+ değer Alkollü içkilerde ise biranın PIYASALARDA enflasyon Akşam saatlerinde Iran’da yaşanan kaybettikten sonra 2023 boyunca Borsa asgari maktu vergi tutarı 7.76 rakamlarının etkileri izlenirken saldırının da etkisiyle düşüş yüzde yüzde 49+ değerlendi. YZ alanına 2023 liraya, alkol oranı yüzde 45 olan dolar/TL 30 liraya doğru olan 2.78’i buldu ve 7 bin 412’ye kadar yılı boyunca 27 milyar dolar sermaye düştü bir 70’lik rakının vergi oranı yüzde koşusunu hızlandırarak dün 29.86’ya geriledi. Yeni yıla 45 bin dolara kadar girişi gerçekleşti (Financial Times). Kimi 64’e çıktı. Bu artışların raf fiyatına kadar yükseldi. Borsa Istanbul’da yükselişle başlayan Bitcoin ise yüzde analistler de 2024’e girerken yine bir dolar yüzde 35 zam olarak yansıması BIST100 endeksi ise dalgalı seyrini 9’a varan gerilemeyle 41 bin doların teknoloji hisseleri balonunun şişmekte bekleniyor. çıktı sürdürdü ve güne düşüşle başladı. altını gördü. l Ekonomi Servisi olduğuna işaret ediyorlar.